Go long ol haf insaed long hem

OL YANGFALA OLI ASKEM

?Olsem Wanem? ?Mi Mi Luk Naes?

?Olsem Wanem? ?Mi Mi Luk Naes?

 ?From wanem i stret blong tingbaot ol klos we yu werem? From we klos blong yu i soemaot plante samting long saed blong yu. ?Ol klos blong yu oli soemaot wanem?

 Tri bigfala mastik long saed blong stael, mo olsem wanem blong blokem olgeta

Mastik #1: Folem ol stael we yu luk long TV mo Intenet.

 Wan yangfala we nem blong hem Teresa, i talem se: “Samtaem mi laekem wan stael from we mi luk se ol bisnesman oli stap soemaot stael ya oltaem long TV mo Intenet. Taem hed blong yu i fulap long wan stael, i had blong no folem.”

 I no ol gel nomo we ol stael long TV mo Intenet i pulum olgeta. Wan buk (The Everything Guide to Raising Adolescent Boys) i talem se: “Ol boe tu oli laekem blong folem ol niufala stael. Taem oli yang nomo, oli stat blong wajem ol stael long TV mo Intenet.”

 Rod we i gud moa: Baebol i talem se: “Man we i no save samting, i bilif long evri toktok, be man we i tingting gud, hem i skelem gud wanwan step blong hem.” (Ol Proveb 14:15) Blong folem advaes ya, yu mas skelem gud wanem we yu wajem long TV mo Intenet. Wan eksampol: Sipos oli tokbaot ol klos we oli “taf tumas” o oli “pulum ae,” i gud yu askem se:

  •  ‘?Hu i win sipos mi folem stael ya?’

  •  ‘?Stael ya i joenem mi wetem wanem kaen man?’

  •  ‘?Mi mi rili kaen man olsem?’

 Advaes long saed blong stael: Blong wan wik, lukluk gud long ol klos we oli soemaot long TV mo Intenet. ?Wanem kaen man i stap werem ol klos olsem? ?Oli talem ol tok we i givim tingting se yu mas folem stael we i jes kamaot? Wan yangfala we nem blong hem Karen, i talem se: “Oltaem i gat bigfala presa blong yumi stret olgeta, werem ol klos we oli stret olgeta, mo soemaot bodi we i ‘stret olgeta.’ Taem ol bisnesman oli luksave samting ya, i isi nomo blong oli salem ol klos long ol yangfala.”

Mastik #2: Yu folem stael, blong yu no luk defren long ol narafala.

 Wan yangfala we nem blong hem Manuel, i talem se: “Sipos wan niufala stael i kamaot, evriwan oli mas folem. Sipos no, ol narafala bambae oli jajem yu.” Wan nara yangfala we nem blong hem Ana i agri wetem hem, i se: “I no stael blong klos we i bigfala samting long tingting blong ol yangfala, be oli no wantem luk defren long ol narafala.”

 Rod we i gud moa: Baebol i talem se: “Yufala i stop blong letem sistem blong wol ya i jenisim fasin blong yufala.” (Rom 12:2) Blong folem advaes ya, lukluk gud long ol klos blong yu mo askem se:

  •  ‘?Wanem i mekem se mi jusum stael ya?’

  •  ‘Long tingting blong mi, ?i impoten blong werem ol klos we oli sas?’

  •  ‘?Mi mi stap traehad blong mekem ol narafala oli sapraes long klos blong mi?’

 Advaes long saed blong stael: I nogud yu tingbaot tu kaen klos ya nomo—hemia we i taf (ol narafala oli laekem yu) mo ol stael blong bifo (ol narafala oli no wantem yu)—be i gud yu tingbaot namba tri kaen tu: klos we oli mekem yu yu harem se yu glad long yu wan mo yu no fraet. Sipos yu glad long yu wan, bambae yu no tingbaot blong folem stael we ol narafala oli werem.

Mastik #3: Tingting ya se ‘mi mas luk taf mo pulum ae blong ol narafala’

 Yangfala Jenifa i talem se: “Blong talem stret, samtaem mi harem se mi wantem werem samting we i sot tumas, i taet tumas, o i smol long mi.”

 Rod we i gud moa: Baebol i talem se: “I nogud yufala i flasem bodi nomo blong i luk naes . . . Be i gud ol samting we oli stap long hat blong yufala oli flasem yufala.” (1 Pita 3:3, 4) Blong folem advaes ya, tingbaot wanem i moa naes: ol klos we oli pulum ae, o ol fasin we oli tajem hat.

 Advaes long saed blong stael: ‘Stael we i beswan’ hemia klos we i no soemaot flas tingting. I tru, tede ol man oli laekem blong flas, be traem tingbaot:

 ?Samtaem yu bin storian wetem wan man we i tokbaot hem wan nomo mo i toktok tumas? !Sore tumas, ating man ya i no luksave se hem i mekem yu yu les blong storian wetem hem!

Olsem ol toktok, ol klos blong yu tu oli save givim tingting se yu flas, nao ol narafala bambae oli no wantem joen wetem yu

 Taem yu werem klos we i no stret, yu yu olsem man ya. Klos blong yu i stap talem long ol narafala se, ‘!Traem luk mi!’ Taswe ol narafala oli save ting se yu flas o yu fraet, o tufala tugeta. Mo tu, oli save ting se yu wantem tumas blong pulum enikaen man blong luk yu, hemia ol rabis man tu.

 Yu no mekem olsem se yu stap salem bodi blong yu, be yu traem blong no mekem flas. Yangfala Monika i talem se: “No mekem flas i no min se yu mas werem ol klos olsem bubu woman blong yu. I minim nomo se yu respektem yu wan mo ol narafala.”