Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

MGBAVOLƐ NEE MBƐLƐRA BIZA KƐ

Kɛ Ɔkɛyɛ Na Meanlea Me Mekɛ Zo Boɛ Ɛ?

Kɛ Ɔkɛyɛ Na Meanlea Me Mekɛ Zo Boɛ Ɛ?

 Duzu ati a ɔwɔ kɛ ɛnea wɔ mekɛ zo boɛ a?

  • Mekɛ le kɛ ezukoa la. Saa ɛzɛkye ye a, ɛnrɛnyia bie wɔ mekɛ mɔɔ ɛhyia nwo la. Noko saa ɛfa wɔ mekɛ ɛdi gyima kpalɛ a, ɛbanyia mekɛ wɔayɛ ninyɛne mɔɔ maa ɛ nye die la!

    Baebolo ngyinlazo: “Mgbovonle sonla atiakunlu ba debie zo, na ɔnnyia ɛhwee, noko mɔɔ bɔ mɔdenle yɛ gyima la bɛbamaa ɔ ko ayi kpalɛ.”​—Mrɛlɛbulɛ 13:4.

    Ye sikalɛ nu: Saa ɛfa wɔ mekɛ ɛdi gyima kpalɛ a, ɛbanyia fanwodi dɔɔnwo.

  • Wɔ mekɛ mɔɔ ɛbava wɔali gyima kpalɛ la baboa wɔ wɔ mekɛ mɔɔ wɔyɛ kpanyinli la. Kɛzi ɛfa mekɛ ɛdi gyima la bahola amaa wɔazɔ gyima nu wɔahyɛ anzɛɛ ɔbahola yeamaa wɔ gyima avi ɛ sa. Ɛhye le zɔ ɔluakɛ awie biala ɛnle ɛkɛ mɔɔ ɔbava awie mɔɔ ɔnda ɔmba gyima ndɛ la wɔ ye gyima nu a.

    Baebolo ngyinlazo: “Awie mɔɔ di nɔhalɛ wɔ debie ekyi nu la, di nɔhalɛ wɔ ninyɛne dɔɔnwo noko anu.”​—Luku 16:10.

    Ye sikalɛ nu: Kɛzi ɛfa wɔ mekɛ ɛdi gyima la maa bɛnwu sonla holɛ mɔɔ ɛde la.

Nɔhalɛ nu, ɔnla aze kɛ ɛbanlea wɔ mekɛ zo kpalɛ. Suzu ngyegyelɛ bie mɔ mɔɔ maa ɛhye ɛyɛlɛ yɛ se la anwo nea.

Ngyegyelɛ #1: Agɔnwolɛ

“Saa me gɔnwo mɔ ka kɛ memaa yɛvinde a, medie meto nu saa bɔbɔ menlɛ mekɛ a. Menyia adwenle kɛ, ‘O, saa meba sua nu a, mebahola meawie gyima ne ndɛndɛ.’ Noko fane dɔɔnwo ne ala ɔnda ɔmba ye zɔ yɛɛ ɔmmaa menyɛ gyima ne kpalɛ.”​—Cynthia.

Ngyegyelɛ #2: Ninyɛne mɔɔ twehwe adwenle

“TV le kɛ vacuum cleaner la. Zolɛ gyimalilɛ ngakyile ne mɔ mɔɔ ɔnla aze kɛ ɛbagyakyi bɛ ɛnleanlɛ la twe wɔ mekɛ ne.”​—Ivy.

“Mekola mesɛkye dɔnehwele dɔɔnwo wɔ me fonu ne anwo. Saa battery ne wu a, yɛɛ fonu ne anwo tɔ ye a, na ɛhye maa me adwenle gyegye me.”​—Marie.

Ngyegyelɛ #3: Tusie

“Metu me sukulu gyima yɛɛ ninyɛne gyɛne mɔɔ ɔwɔ kɛ meyɛ la mesie. Mesɛkye mekɛ wɔ ninyɛne mɔɔ anwo ɛngyia la anwo kolaa na meanwu kɛ ɔwɔ kɛ meyɛ me sukulu gyima ne​—ɔnle debie kpalɛ fee.”​—Beth.

Saa ɛfa wɔ mekɛ ɛdi gyima kpalɛ a, ɛbanyia fanwodi dɔɔnwo.

 Mɔɔ ɛbahola wɔayɛ la

  1. Kɛlɛ gyima mɔɔ ɔwɔ kɛ ɛyɛ la. Kɛ neazo la, wɔ sua nu yɛɛ sukulu gyima. Kɛlɛ mekɛ dodo mɔɔ ɛbava wɔayɛ nuhua ko biala la wɔ dapɛne titili bie anu.

    Baebolo ngyinlazo: “[Bɛnwu] ninyɛne mɔɔ hyia kpalɛ la.”​—Felepaema 1:10.

  2. Kɛlɛ ninyɛne mɔɔ saa ɛnlɛ debie ɛyɛ a, ɛbayɛ la. Kɛ neazo la, bie a ɛbahɔ yintanɛte ne azo anzɛɛ ɛbanlea TV. Kɛlɛ dɔnehwele dodo mɔɔ ɛbava wɔayɛ ninyɛne ɛhye mɔ wɔ dapɛne bie anu la.

    Baebolo ngyinlazo: ““Bɛhɔ zo . . . , [bɛlua] nrɛlɛbɛ nu, na bɛva bɛ mekɛ bɛli gyima kpalɛ.”​—Kɔlɔsaema 4:5.

  3. Yɛ ngyehyɛleɛ. Nea kɛlɛtokɛ nwiɔ ne mɔɔ ɛyɛle la. Asoo ɛvale mekɛ dɔɔnwo ɛyɛle ninyɛne mɔɔ anwo hyia la? Asoo ɔwɔ kɛ ɛte mekɛ mɔɔ ɛfa ɛdielie ɛ nye la azo ɔ?

    Kakye ɛhye: Yɛ ninyɛne mɔɔ ɛbayɛ ye alehyenlɛ biala la anwo kɛlɛtokɛ, ɛyɛ ko biala ɛwie a, teke nwolɛ.

    Baebolo ngyinlazo: “Sonla mɔɔ anye bolo ye gyima nwo la adwenle ngyehyɛleɛ maa ɔnyia aleɛ dɔɔnwo.”​—Mrɛlɛbulɛ 21:5.

  4. Yɛ mɔɔ wɔzuzu nwo la. Ɔle zɔ, ɔdwu mekɛ ne bie a ɔbahyia kɛ ɛkpo ɛsalɛdolɛ bie amaa wɔanyia mekɛ wɔayɛ ninyɛne mɔɔ anwo hyia la. Noko ɛhye bamaa wɔanyia mekɛ dɔɔnwo​—na ɛ nye balie kpalɛ.

    Baebolo ngyinlazo: “Bɛyɛ gyima ɛsesebɛ, bɛmmayɛ mgbovonle.”​—Wulomuma 12:11.

  5. Tua ɛ nwo kakɛ​—noko maa ɔyɛ ekyi. Awulaba bie mɔɔ bɛfɛlɛ ye Tara la ka kɛ, “Ɔdwu mekɛ bie na mewie gyima kɛyɛ nwiɔ bie a, meka mekile me nwo kɛ, ‘Ɔle kpalɛ, maa menva mitini 15 menea TV ekyi na meazia meadoa me gyima ne azo.’ Me nye kade la ɛnee mitini 15 ne ɛyɛ mitini 30, ɛnee mitini 30 ne ɛyɛ dɔnehwele ko, mekanwu ye la ɛnee meva dɔnehwele nwiɔ menlea TV!”

    Duzu a baboa wɔ a? Bu anyelielɛ ninyɛne kɛ ɛfa wɔadua gyima ɛsesebɛ mɔɔ wɔyɛ la anwo kakɛ​—mmabu ye kɛ ɔboka ninyɛne mɔɔ ɔwɔ kɛ ɛyɛ ye wɔ alehyenlɛ ne anu la anwo.

    Baebolo ngyinlazo: “Debie kpalɛ biala ɛnle ɛkɛ ɛmmaa sonla ɛndɛla kɛ . . . ɔkɛlielie ɔ nye wɔ ye ɛvɛlɛ nwo.”​—Nolobɔvo 2:24.