Alu i mataupu o loo iai

UA FESILI MAI TALAVOU

Po o iā te Oe le Malosi e Taulima ai Faafitauli?

Po o iā te Oe le Malosi e Taulima ai Faafitauli?

 Po o iā te Oe le Malosi e Taulima ai Faafitauli? Po o e aafia . . .

  •   ona o le maliu o se tasi e pele iā te oe?

  •   i se maʻi faaumiumi?

  •   i mala faalenatura?

 E manatu tagata popoto e lē na o faafitauli matuiā e tatou te manaʻomia ai le malosi e taulima ai mea. O aso uma e poʻia ai i tatou i popolega e aafia ai lo tatou soifua mālōlōina. O le māfuaaga lenā e tāua ai lo tatou atiaʻeina o le malosi e taulima ai faafitauli, e tusa lava pe lāiti pe matuiā.

 O le ā e uiga i ai le malosi e taulima ai faafitauli?

 O le malosi e taulima ai faafitauli, e uiga atu i le tomai e mafai ai ona taulau manuia se tasi i le taulimaina o suiga i le olaga ma faafitauli. O le iai i se tasi o le malosi e taulima ai faafitauli o le olaga, e lē faapea ai o le a lē tutupu ni faafitauli i le olaga o lenā tagata. Peitaʻi, e mafai ona manumalo mai i faafitauli ma atili malosi ai, e ui i ni aafiaga lē lelei na oo iā te ia.

E falala itu tasi nisi laau ona o le agi a se matagi malosi, ae e toe tutū saʻo pe a toʻa le matagi, e mafai foʻi ona toe faaleleia le tulaga o mea pe a uma ona e onosaia se faafitauli.

 Aiseā e tatou te manaʻomia ai le malosi e taulima ai faafitauli?

  •   Ona e lē maʻalofia le tutupu o faafitauli. Ua faapea mai le Tusi Paia: “E lē manumalo pea i le tausinioga o ē e saosaoa, . . . pe e aloaʻia foʻi i latou ua popoto; auā e tutupu faafuaseʻi mea iā i latou uma i le taimi e leʻi faatalitalia.” (Failauga 9:11) O le ā le lesona? E oo foʻi i tagata lelei e oo i ai puapuaga, e ui o le tele o taimi e lē o so latou sesē.

  •   Ona e puipuia ai oe. Ua faapea mai se tagata e feagai ma le taulimaina o faafitauli o tamaiti i se aʻoga: “Ua matuā faateleina tamaiti aʻoga e ō mai i loʻu ofisa ma uiga ita ma lē fiafia, ona e maulalo maka e pasi ai i se suʻega, po ua lafo atu i ai e se isi se tala lē mafaufau i luga o le upega tafaʻilagi.” E oo foʻi i nei faafitauli e foliga lāiti, ae ua faapea atili mai o ia, a lē iloa e se tamaitiiti ona taulima nei faafitauli, e ono oo ai iā te ia “faafitauli eseese o le mafaufau ma itu tau faalogona.” a

  •   Ona e aogā iā te oe i le taimi nei ma le taimi e avea ai oe ma tagata matua. Na tusi Dr. Richard Learner e faatatau i mea e tatou te lē taulau ai i le olaga, “O se tasi o vala e mafai ai ona avea se tasi ma tagata taʻumatuaina, o le mafai lea ona fesagaʻia faafitauli e tutupu i le olaga ma manumalo mai ai, faatutū ni sini fou pe taumafai e suʻe nisi auala e ausia ai ni sini na faatutū.” b

 E faapefea ona tatou atiaʻe le malosi e taulima ai faafitauli?

  •   Ia iā te oe se vaaiga saʻo i ou faafitauli. Ia taumafai e iloa le eseesega o faafitauli matuiā ma faafitauli lāiti. Ua faapea mai le Tusi Paia: “O le tagata valea, e na te faailoa mea e tigā ai i lea lava aso, a o le tagata e iai le utaga mamao e na te ufiufi i le māsiasi.” (Faataoto 12:16) E lē manaʻomia ona matuā faapopoleina oe i faafitauli uma.

     “I le aʻoga, e matuā soona faitio lava tamaiti i mea lāiti. E atili feita pe a vaai i tala a latou uō i luga o le initaneti e faapea e saʻo le mea o loo faitio ai. O le iʻuga, e lē mafai ai lava ona latou maua se vaaiga saʻo i o latou faafitauli.”—Joanne.

  •   Ia aʻoaʻo mai i isi. Ua faapea mai le Tusi Paia: “E faamaʻai le uʻamea i le uʻamea. E faapena foʻi ona faamaʻai e le tasi tagata foliga o le isi tagata.” (Faataoto 27:17) E tatou te aʻoaʻoina mai ni lesona aogā mai iā i latou na taulau i le onosaia o faafitauli o le olaga.

     “E mafai ona e talanoa i isi na feagai ma le tele o faafitauli faigatā i le olaga ma ua latou taulau i le onosaia o na faafitauli. Ia fesili i ai po o ā mea na latou faia ma mea e latou te leʻi faia, ina ia mafai ona manumalo mai ai i o latou faafitauli.”—Julia.

  •   Ia onosaʻi. Ua faapea mai le Tusi Paia: “Auā e faafitu ona paʻū o lē e amiotonu ma o le a toe tulaʻi o ia.” (Faataoto 24:16) E lē faigofie ona tatou talia faafitauli e tutupu iā i tatou, o lea aua le faateʻia pe a iai aso e te lē fiafia ai. O le mea tāua o lou “toe tulaʻi” mai.

     “Ina ia manumalo mai i faafitauli, e tatau ona toʻafilemu lou loto ma ou faalogona. O le auala lenā e atiaʻe ai le onosaʻi, ae e umi se taimi e alu ai. Ua ou aʻoaʻoina mai, e faasolosolo ona faaleleia ma faigofie le tulaga o mea a o faagasolo taimi.”—Andrea.

  •   Ia atiaʻe le lotofaafetai. Ua faapea mai le Tusi Paia: “Ia faaalia foʻi lo outou loto faafetai.” (Kolose 3:15) E tusa lava po o le ā le ogaoga o faigatā o loo e fesagaʻia, ae e iai lava mea e te lotofaafetai ai. O lea, ia mafaufau i ni māfuaaga se tolu e te lotofaafetai ai i le olaga.

     “Pe a tatou fesagaʻia faigatā, e faigofie ona e faapea ifo: ʻAiseā ua tutupu ai nei mea iā te aʻu?” O le mea e sili ona tāua i le foʻia o faafitauli, e lē o le mafaufau pea i ou faafitauli, ae o le iai o se vaaiga saʻo i faafitauli ma ia lotofaafetai i mea ua e maua po o mea e mafai ona e faia.”—Samantha.

  •   Ia faaalia le lotomalie. Ua faapea mai le aposetolo o Paulo: “Ua aʻoaʻoina aʻu, e tusa lava po o ā tulaga e oo iā te aʻu, ae ia lotomalie i mea ua ou maua.” (Filipi 4:11) E lē mafai ona pulea e Paulo faafitauli e oo iā te ia. Ae na mafai ona ia pulea le auala e feagai ai ma na faafitauli. O lea, na matuā maumauaʻi ai Paulo e faaalia le lotomalie i mea na ia maua.

     “O le mea lea ua ou iloa e faatatau iā te aʻu, o le auala muamua lava ou te tali atu ai i faafitauli, e masani lava e lē o le auala lenā e sili ona lelei. O loʻu sini la, o le atiaʻe o se vaaiga saʻo i so o se tulaga e tupu mai. O le faia faapea, e aogā iā te aʻu faapea foʻi isi.”—Matthew.

  •   Ia tatalo. Ua faapea mai le Tusi Paia: “Ia tuuina atu iā Ieova ou popolega uma, o ia lava e na te tausia oe. E na te lē tuua lava le tagata amiotonu ia tautevateva.” (Salamo 55:22) O le tatalo e lē o se mea e tau ina fai ina ia faaleleia ai ou faalogona. Ae o se fesootaʻiga moni ma Lē na foafoaina oe, ma e ʻmanatu mamafa mai o ia iā te oe.’—1 Peteru 5:7.

     “E lē tatau ona ou tauivi na o aʻu. O le sasaa atu iā Ieova o oʻu faafitauli, ma faafetai i ai mo faamanuiaga ua ou maua, ua mafai ai ona tuuese oʻu faalogona sesē ma talisapaia faamanuiaga mai iā te ia. O lea la, e tāua tele le tatalo!”—Carlos.

a Mai le tusi Disconnected, na tusia e Thomas Kersting.

b Mai le tusi The Good Teen—Rescuing Adolescence From the Myths of the Storm and Stress Years.