Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

OBLAHII KƐ OBLAYEI BIƆ AKƐ

Mɛni Esa Akɛ Male Yɛ Mfonirii Ni Akɛwoɔ Intanɛt Lɛ Nɔ Koni Mɛi Ana Lɛ He?

Mɛni Esa Akɛ Male Yɛ Mfonirii Ni Akɛwoɔ Intanɛt Lɛ Nɔ Koni Mɛi Ana Lɛ He?

 Otee he ko oyaajɔɔ ohe ni ootao ni ogba onanemɛi nɔ fɛɛ nɔ ni yaa nɔ yɛ he ni otee lɛ! Te obaafee tɛŋŋ okɛɛ amɛ? Ani

  1.   obaaŋma yɛ postcard nɔ kɛmaje amɛteŋ mɔ fɛɛ mɔ?

  2.   obaasɛndi amɛ fɛɛ e-mail?

  3.   okɛ ofotoi lɛ baawo intanɛt lɛ nɔ koni amɛkwɛ?

 Be ni oniimɛi kɛ onaamɛi tamɔ bo lɛ, amɛkɛ postcard lɛ tsuɔ nii.

 Be ni ofɔlɔi tamɔ bo lɛ, amɛsɛndiɔ e-mail.

 Ŋmɛnɛ lɛ, oblahii kɛ oblayei babaoo ni aŋmɛɔ amɛ gbɛ ni amɛkɛ intanɛt lɛ atsu nii lɛ kɛ amɛfotoi woɔ intanɛt lɛ nɔ. Ani bo hu ofeɔ nakai? Kɛ́ nakai lɛ, sane nɛɛ baaye abua bo koni otsi ohe kɛje oshãrai komɛi ahe.

 Mɛɛ sɛɛnamɔi yɔɔ he?

 Eyɛ oya. “Kɛ́ mikɛ minanemɛi je kpo loo wɔtee he ko wɔyaajie wɔhiɛtserɛ lɛ, manyɛ mikɛ fotoi awo intanɛt lɛ nɔ yɛ jɛmɛ nɔŋŋ koni mɛi ana.”​—Melanie.

 Eyɛ mlɛo. “Kɛ́ okɛ mfonirii wo jɛmɛ lɛ, ewaaa akɛ onanemɛi baana, ni no yɛ mlɛo kwraa fe kɛ́ okɛtsɔ e-mail nɔ.”​—Jordan.

 Eyeɔ obuaa bo ni okɛ mɛi shãraa be fɛɛ be. “Mikɛ minanemɛi kɛ miwekumɛi lɛ ekomɛi ateŋ jɛkɛ. Be fɛɛ be ni amɛkɛ fotoi baawo jɛmɛ lɛ, etsɛɛɛ ni minaa, etamɔ nɔ ni minaa amɛ gbi fɛɛ gbi!”​—Karen.

 Mɛɛ oshãrai yɔɔ he?

 Ehãŋ ofee shweshweeshwe. Kɛ́ okamara lɛ yɛ nɔ ni hãa aleɔ he ni oyɔɔ lɛ, no lɛ, kɛ́ okɛsha mfoniri ni okɛwo intanɛt lɛ nɔ lɛ, ebaahã ana ohe saji krokomɛi ni jeee akɛ oje gbɛ okɛwo jɛmɛ. Wɛbsait ni ji Digital Trends lɛ bɔ amaniɛ akɛ, “kɛ́ okɛ fotoi kɛ nibii krokomɛi wo intanɛt lɛ nɔ lɛ, ojotswalɔi ni yɔɔ sɔftwɛɛ ni hãa aleɔ mɛi ahe saji lɛ baanyɛ amɛna he ni oyɔɔ.”

 Anɔkwa, ojotswalɔi komɛi sumɔɔ ni amɛle bei ni obɛ shĩa. Digital Trends lɛ bɔ amaniɛ be ko akɛ, ojotswalɔi etɛ bote shĩai 18 amli be ni mɔ fɛɛ mɔ eje kpo. Te amɛfee tɛŋŋ amɛle akɛ mɛi nɛɛ bɛ shĩa lɛ? Amɛtee intanɛt lɛ nɔ, ni amɛtsɔ nibii ni mɛi kɛwo nɔ lɛ anɔ amɛna be ni mɛi lɛ yɔɔ shĩa kɛ be ni amɛbɛ shĩa, ni no hã amɛyaju mɛi lɛ anibii ni naa shɛɔ Amerika dɔlai 100,000.

 Obaana nibii ni osumɔɔɔ ni onaa. Efeee mɛi komɛi hiɛgbele akɛ amɛkɛ nibii ni esaaa baawo intanɛt lɛ nɔ ni jeŋ fɛɛ ana. Oblayoo ko ni atsɛɔ lɛ Sarah lɛ kɛɛ akɛ: “Nɔ ni ehiii fe fɛɛ ji ni obaakwɛ mɛi ni oleee lɛ ahe saji kɛ mfonirii ni yɔɔ intanɛt lɛ nɔ lɛ. Etamɔ nɔ ni onyiɛ he ko ni oleee jɛmɛ jogbaŋŋ ni ohiɛɛɛ map. Kɛ́ okwɛɛɛ ni ahi lɛ obaayaje he ko ni osumɔɔɔ.”

 Ebaanyɛ ehe obe. Oblayoo ko ni atsɛɔ lɛ Yolanda lɛ wie akɛ, “Ewaaa akɛ fotoi hei akwɛmɔ kɛ saji hei ni mɛi kɛwo nɔ lɛ akanemɔ baahe obe fɛɛ. Ebaashɛ be ko ni hiŋmɛitswaa fɛɛ hiŋmɛitswaa lɛ, obaasumɔ ni okwɛ ofoŋ lɛ nɔ akɛ nɔ ko hee eba lo.”

Kɛ́ okɛ ofotoi woɔ intanɛt lɛ nɔ koni mɛi ana lɛ, no lɛ, esa akɛ oná henɔyeli

 Oblayoo ko ni atsɛɔ lɛ Samantha lɛ hu wie akɛ. “Esa akɛ makwɛ be falɛ ni mikɛyaa intanɛt lɛ nɔ lɛ waa. Kɛ́ oosumɔ ni okɛ ofotoi awo intanɛt lɛ nɔ koni mɛi ana lɛ, no lɛ, esa akɛ oná henɔyeli.”

 Nɔ ni obaanyɛ ofee

  •   Tswaa ofai shi akɛ, obaatsi ohe kɛje mfonirii ni bɛ hiŋmɛi nɔ lɛ ahe. Biblia lɛ kɛɛ: “Mikɛ nɔ ko gbonyo emaŋ mihiɛ.”​—Lala 101:3.

     “Mifɔɔ nibii ni minanemɛi lɛ kɛwoɔ intanɛt lɛ nɔ lɛ kwɛmɔ, shi be fɛɛ be ni mana akɛ amɛteŋ mɔ ko kɛ nɔ ko ni esaaa ewo nɔ lɛ, mijieɔ lɛ yɛ mɛi ni mikwɛɔ amɛfotoi lɛ ateŋ.”​—Steven.

  •   Okɛ mɛi ni kɛ bo ehiɛɛɛ susumɔ kome yɛ jeŋba he lɛ akabɔ, ejaakɛ amɛyeŋ amɛbuaŋ bo. Biblia lɛ kɛɔ akɛ: “Nyɛkahãa alakaa nyɛ. Naanyobɔɔ gbonyo fiteɔ jeŋba kpakpa.”​—1 Korintobii 15:33, shishigbɛ niŋmaa.

     “Kaakwɛ fotoi akɛni mɛi babaoo nyaa he lɛ kɛkɛ hewɔ. Bei pii lɛ, jɛmɛ yakayakanii kɛ mɛi ni hiɛ amɛhe efoji, kɛ mfonirii krokomɛi hu ni ehiii lɛ yɔɔ.”​—Jessica.

  •   Hã ohe be ni okɛbaaya intanɛt lɛ nɔ kɛ shii abɔ ni okɛ fotoi baawo nɔ. Biblia lɛ kɛɔ akɛ: “Be fɛɛ be lɛ, nyɛhiɛ ahia nyɛhe nɔ jogbaŋŋ koni nyɛkanyiɛ akɛ mɛi ni hiɛ kãaa shi, shi moŋ akɛ hiɛshikalɔi, koni nyɛkɛ nyɛbe atsu nii jogbaŋŋ.”​—Efesobii 5:​15, 16.

     “Mikpa mɛi ni kɛ fotoi woɔ intanɛt lɛ nɔ kɛkɛ lɛ afotoi lɛ kwɛmɔ.’ Akɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, mɔ ko baaya ŋshɔ lɛ naa ni ebaayasha ŋoŋo foto, ni ekɛ no sɔŋŋ 20 baawo intanɛt lɛ nɔ koni mɛi akwɛ. Eyɛ naakpɛɛ waa, aloo? Ebaahe bo be babaoo dani obaakwɛ fɛɛ otã!”​—Rebekah.

  •   Kwɛmɔ jogbaŋŋ ni fotoi ni okɛwoɔ intanɛt lɛ nɔ lɛ akagbala mɛi ajwɛŋmɔ kɛba onɔ bɔ ni esaaa. Biblia ŋmalɔ Paulo wie akɛ: “Miikɛɛ nyɛteŋ mɔ fɛɛ mɔ akɛ ekabu ehe tsɔ fe bɔ ni sa akɛ ebuɔ ehe.” (Romabii 12:3) Kaasusu akɛ onanemɛi lɛ baaná mfonirii kɛ nibii krokomɛi ni okɛwo jɛmɛ lɛ ahe miishɛɛ.

     “Mɛi komɛi kɛ fotoi ni amɛ diɛŋtsɛ amɛsha amɛhe lɛ babaoo woɔ intanɛt lɛ nɔ. Kɛ́ minaanyo ji bo lɛ, mile bɔ ni oyɔɔ hã, ehe ehiaaa ni be fɛɛ be lɛ, makwɛ ofoto dã!”​—Allison.