Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

SAJI NI OBLAHII KƐ OBLAYEI BIƆ

Te Mafee Tɛŋŋ Mahala Mɛi Kpakpai Ni Masumɔ Makase Lɛ?

Te Mafee Tɛŋŋ Mahala Mɛi Kpakpai Ni Masumɔ Makase Lɛ?

“Kɛ́ mikɛ naagba ko kpe yɛ skul lɛ, misusuɔ mɔ ko ni misumɔɔ esane waa ni etsɔ naagba ni tamɔ minɔ lɛ eko mli pɛŋ lɛ he, ni no yeɔ ebuaa mi waa. Mibɔɔ mɔdɛŋ akɛ matsu minaagba lɛ he nii tamɔ bɔ ni etsu enɔ lɛ he nii lɛ. Kɛ́ oyɛ mɔ ko ni okaseɔ lɛ, eyeɔ ebuaa bo ni onyɛɔ otsɔɔ shihilɛi ni mli wawai amli.”​—Haley.

Kɛ́ ohala mɔ ko ni obaasumɔ ni okase lɛ, eyeɔ ebuaa bo ni oyeɔ ohe kɛjeɔ naagbai ahe, ni oshɛɔ otii ni okɛmamɔ ohiɛ lɛ ahe. Oti lɛ ji ni obaahala mɔ ko kpakpa.

 Mɛni hewɔ esa akɛ okwɛ jogbaŋŋ dani ohala mɔ ni obaakase?

  • Mɔ ni obaahala lɛ baaná onɔ hewalɛ.

    Biblia lɛ woɔ Kristofoi hewalɛ ni amɛkase mɛi ni fee nɔkwɛmɔnɔ kpakpa lɛ, ekɛɔ akɛ: “Be ni nyɛkwɛɔ yibii kpakpai ni jɛɔ bɔ ni amɛfeɔ amɛnii amɛhãa lɛ mli kɛbaa lɛ jogbaŋŋ lɛ, nyɛkasea amɛhemɔkɛyeli lɛ.”​—Hebribii 13:7.

    Ŋaawoo: Akɛni mɛi ni obaahala lɛ baaná onɔ hewalɛ yɛ gbɛ kpakpa loo gbɛ gbonyo nɔ hewɔ lɛ, esa akɛ ohala mɛi ni yɔɔ sui kpakpai, shi jeee mɛi ni ehe gbɛ́i loo otipɛŋfoi kɛkɛ.

    “Mikase nibii babaoo kɛjɛ minyɛmi Kristofonyo ko ni atsɛɔ lɛ Adam lɛ dɛŋ​—ekomɛi ji, esui kpakpai lɛ kɛ bɔ ni etseɔ ehiɛ ehãa mɛi lɛ. Minyɛɔ mikaiɔ enifeemɔi kɛ ewiemɔi komɛi lolo, ni enɛ hãa minaakpɛɔ mihe waa. Eleee bɔ ni enifeemɔi kɛ ewiemɔi ná minɔ hewalɛ ehã.”​—Colin.

  • Mɛi ni ohalaa akɛ obaakase lɛ baaná bɔ ni osusuɔ nii ahe kɛ bɔ ni onuɔ nii ahe ohãa lɛ nɔ hewalɛ.

    Biblia lɛ kɛɛ: “Nyɛkahãa alakaa nyɛ. Naanyobɔɔ gbonyo fiteɔ sui kpakpai.”​—1 Korintobii 15:33.

    Ŋaawoo: Halamɔ mɔ ko ni yɔɔ sui kpakpai, kaahala mɔ ko yɛ bɔ ni ehe yɔɔ fɛo hã kɛkɛ lɛ hewɔ. Kɛjeee nakai lɛ, onine baanyɛ shi.

    “Kɛ́ be fɛɛ be lɛ, okɛ ohe toɔ mɛi ni he yɔɔ fɛo ahe lɛ, obaanu he akɛ ohe bɛ sɛɛnamɔ ni ohe bɛ fɛo. Onáŋ ohe miishɛɛ.”​—Tamara.

    Kɛhã he susumɔ: Mɛɛ naagba yɔɔ he akɛ obaahala mɔ ko ni ehe gbɛ́i kɛ mɛi ni feɔ sports akɛ mɛi ni obaakase?

  • Mɔ ni obaahala lɛ baanyɛ ahã oshɛ otii ni okɛmamɔ ohiɛ lɛ ahe loo okashɛ he.

    Biblia lɛ kɛɛ: “Mɔ ni kɛ hiɛshikalɔi nyiɛɔ lɛ, ebaatsɔ hiɛshikalɔ.”​—Abɛi 13:20.

    Ŋaawoo: Halamɔ mɛi ni yɔɔ sui kpakpai ni obaasumɔ ni akɛ le bo lɛ. Be ni okwɛɔ amɛ lɛ, obaakase nibii ni baaye abua bo ni onyɛ oshɛ oti ni okɛma ohiɛ lɛ he.

    “Nɔ najiaŋ ni okɛ oti baama ohiɛ ni obaakɛɛ kɛkɛ akɛ ‘miisumɔ ni mabɔ mɔdɛŋ matsu misɔ̃i ahe nii lɛ,’ obaanyɛ okɛɛ moŋ akɛ, ‘miisumɔ ni matsu misɔ̃i ahe nii tamɔ bɔ ni Jane tsuɔ enɔ lɛ he nii lɛ. Eyeɔ ebe nɔ ni ekɛ hiɛdɔɔ tsuɔ nitsumɔi ni akɛwoɔ edɛŋ ahe nii.’ ”​—Miriam.

    Sane lɛ nɔŋŋ ji akɛ: Kɛ́ ohala mɔ ko kpakpa akɛ mɔ ni obaasumɔ ni okase lɛ, obaatsɔ mɔ ni obaasumɔ ni oji.

Kɛ́ ohala mɛi kpakpai ni obaasumɔ ni okase lɛ, obaashɛ oti ni okɛma ohiɛ lɛ he oya!

 Mɛni baaye abua bo ni ohala mɔ ko

Obaanyɛ otsɔ gbɛi enyɔ nɛɛ ateŋ ekome nɔ ohala mɔ ni obaasumɔ ni okase.

  1. Obaanyɛ ohala su ko ni obaasumɔ ni otsu he nii, kɛkɛ lɛ no sɛɛ lɛ, otao mɔ ko ni osumɔɔ esane ni jieɔ nakai lɛ su lɛ kpo.

  2. Obaanyɛ ohala mɔ ko ni osumɔɔ esane, no sɛɛ lɛ, kwɛmɔ su ko ni ejieɔ lɛ kpo ni oosumɔ ni okase.

Nifeemɔ wolo ni fata sane nɛɛ he lɛ baanyɛ aye abua bo ni onyɛ ofee nakai.

Mɛi ni obaanyɛ okase ji:

  • Otipɛŋfoi. “Misumɔɔ ni makase minaanyo lɛ waa. Esusuɔ mɔ he waa, ni enaa dekã ehãa mɛi be fɛɛ be. Miye lɛ onukpa shi eyɛ sui kpakpai komɛi ni mibɛ, ni no woɔ mi hewalɛ koni makase lɛ.”​—Miriam.

  • Onukpai. Amɛbaanyɛ amɛfee ofɔlɔi loo ojamɔ lɛ mli bii. “Misumɔɔ makase mimami kɛ mipapa ejaakɛ amɛfeɔ nɔkwɛmɔnɔ kpakpa. Amɛyɛ sui kpakpai. Minaa amɛtɔmɔi, shi loloolo lɛ amɛmiiya nɔ amɛmiiye Nyɔŋmɔ anɔkwa. Ebaaŋɔɔ minaa waa akɛ abaawie nakai nɔŋŋ yɛ mihe kɛ́ mida kɛshɛ he ni amɛshɛ lɛ.”​—Annette.

  • Biblia mli mɛi. “Mihala mɛi babaoo yɛ Biblia lɛ mli ni miisumɔ makase amɛ yɛ yiŋtoi srɔtoi ahewɔ, amɛteŋ mɛi komɛi ji, Timoteo, Rut, Hiob, Petro, kɛ Israel gbekɛ yoo lɛ. Amɛhe nii ni miyaa nɔ mikaseɔ lɛ hãa mileɔ amɛ jogbaŋŋ. Minyaa saji ni yɔɔ woji tamɔ Kasemɔ Amɛhemɔkɛyeli Lɛ, kɛ ‘Role Model Index’ ni yɔɔ Questions Young People Ask​—Answers That Work kpoi enyɔ lɛ fɛɛ mli lɛ kasemɔ he waa diɛŋtsɛ.”​—Melinda.

Ŋaawoo: Kaahala mɔ kome pɛ akɛ mɔ ni obaakase. Bɔfo Paulo kɛɛ enyɛmimɛi Kristofoi lɛ akɛ: “Nyɛyaa nɔ nyɛkwɛa mɛi ni nyiɛɔ yɛ gbɛ ni kɛ nɔkwɛmɔnɔ ni wɔfee wɔhã nyɛ lɛ kpãa gbee lɛ naa lɛ.”​—Filipibii 3:​17.

Ani ole? Mɔ ko baanyɛ ahala akɛ ebaakase bo! Biblia lɛ kɛɔ akɛ: “Feemɔ nɔkwɛmɔnɔ ohã anɔkwafoi lɛ yɛ wiemɔ mli, yɛ jeŋba mli, yɛ suɔmɔ mli, yɛ hemɔkɛyeli mli, yɛ hetsemɔ mli.”​—1 Timoteo 4:​12.

“Eyɛ mli akɛ ehe baahia ni otsu osui komɛi ahe nii moŋ, shi obaanyɛ oye obua mɔ ko ni enyɛ ejie sui kpakpai akpo. Onyɛŋ ole akɛ mɔ ko miikwɛ bo, ni oleee akɛ nɔ ko ni obaawie lɛ baanyɛ atsake mɔ ko shihilɛ.”​—Kiana.