Сӕйраг ӕрмӕгмӕ рахиз

ФӔСИВӔДЫ ФАРСТАТӔ

Къамтӕ интернеты ӕвӕрыны тыххӕй цы хъуамӕ зонон?

Къамтӕ интернеты ӕвӕрыны тыххӕй цы хъуамӕ зонон?

 Кӕдӕмдӕр улӕфынмӕ ацыдтӕ, ӕмӕ дӕ рӕстӕг тынг хорз ӕрвитыс. Ӕмӕ дӕ фӕнды, куыд улӕфыс, уый тыххӕй де ’мбӕлттӕн алцыдӕр радзурын. Фӕлӕ куыд?

  1.  а) Алкӕмӕ дӕр писмо кӕнӕ открыткӕ арвитдзынӕ?

  2.  б) Де ’мбӕлттӕм се ’ппӕтмӕ дӕр интернетӕй писмо ныффысдзынӕ?

  3.  в) Интернетмӕ къамтӕ баппардзынӕ?

 Дӕ ныййарджытӕ дӕ карӕн куы уыдысты, уӕд сын, ӕвӕццӕгӕн, вариант «а» йеддӕмӕ ӕндӕр гӕнӕнтӕ нӕ уыд.

 Цалдӕр азы размӕ, чи зоны, равзӕрстаис вариант «б».

 Фӕлӕ абон та, къамтӕ интернеты ӕвӕрыны бар кӕмӕн ис, уыцы ӕрыгӕттӕй бирӕтӕ равзарынц вариант «в». Ды дӕр афтӕ фӕкӕныс? Кӕд о, уӕд дын ацы статья баххуыс кӕндзӕн, уый тӕссаг цӕмӕй у, уыдӕттӕй дӕхи бахизынӕн.

 Хорз цӕмӕй у?

 Уый ис уайтагъд саразӕн. «Исты рӕсугъд бынӕтты куы вӕййын кӕнӕ мӕ рӕстӕг ме ’мбӕлттимӕ хорз куы арвитын, уӕд мӕ бон вӕййы къамтӕ уайтагъд интернетмӕ баппарын» (Мелани).

 Хорз мадзал у. «Цалынмӕ ме ’мбӕлттӕм e-mail фыссон, цы хабӕрттӕ уӕм ис, зӕгъгӕ, уӕдмӕ, интернетмӕ цы ног къамтӕ баппарынц, уыдонмӕ ӕркӕсдзынӕн ӕмӕ сын сӕ хабӕрттӕ базондзынӕн» (Джордан).

 Уый фӕрцы дӕ бон у, ӕмӕ, арӕх кӕй нӕ уыныс, уыдоны хабӕрттӕ зонай. «Ме ’мбӕлттӕй ӕмӕ мӕ бинонтӕй чидӕртӕ дард цӕрынц. Сӕ къамтӕ интернетмӕ арӕх куы баппарынц ӕмӕ сӕм ӕз дӕр арӕх куы ’ркӕсын, уӕд мӕм афтӕ фӕкӕсы, цыма сӕ алы бон дӕр фенын!» (Карен).

 Тӕссаг цӕмӕй у?

 Гӕнӕн ис, ӕмӕ фыдгӕнджыты амӕттаг бауай. Кӕд дӕ къамисӕны, кӕцы ран дӕ, уый кӕй фӕрцы ис базонӕн, ахӕм функци ис, уӕд, интернеты цы къамтӕ сӕвӕрыс, уыдонӕй иннӕтӕн сӕ бон у базонын, цы нӕ дӕ фӕндыд раргом кӕнын, уыдӕттӕ дӕр. Сайт «Диджитал трендс»-ы куыд фыст уыди, афтӕмӕй, «кӕцы ран дӕ, уый базонӕн кӕмӕ гӕсгӕ уа, ахӕм къамтӕ кӕнӕ ӕндӕр информаци интернеты куы ӕвӕрай, уӕд, хорз программӕтӕ ӕмӕ ӕвзӕр фӕндтӕ кӕмӕн ис, уыцы ӕнаккаг адӕмӕн зын нӕ уыдзӕн, кӕм дӕ, уый базонын».

 Иуӕй-иу фыдгӕнджыты та тынгдӕр фӕфӕнды базонын, кӕцы ран нӕ дӕ, уый. Цы сайты кой кодтам, уым фыст уыд, ӕртӕ къӕрныхы кӕй фӕкъахтой 18 хӕдзары, куы ничи-иу дзы уыд, уӕд. Хӕдзары кӕй ничи ис, уый-иу куыд базыдтой? Интернеты фӕрцы-иу базыдтой, хӕдзары цӕрджытӕ кӕцы ран сты, уый – уый хуыйны киберкейсинг – ӕмӕ-иу стӕй хӕдзармӕ бабырыдысты. Цы сӕ радавтой, уыдӕттӕн сӕ аргъ уыди 100 000 доллӕрӕй фылдӕр.

 Гӕнӕн ис, ӕмӕ дзы ӕнӕгъдау истытӕ фенай. Иуӕй-иутӕ интернетмӕ цыфӕнды дӕр баппарынц ӕмӕ сӕм худинаг дӕр нӕ фӕкӕсы. Иу ӕрыгон чызг, Сэрӕ, загъта: «Кӕй нӕ зоныс, уыцы адӕмы аккаунттыл куы разил-базил кӕнай, бӕллӕхы дӕр уӕд бахаудзынӕ. Уый абарӕн ис, ӕнӕзонгӕ горӕты ӕнӕ картӕйӕ куыд рацу-бацу кӕнай, уыимӕ. Кӕдӕм нӕ хъавыдтӕ, уырдӕм ӕнӕбахаугӕ нӕ фӕуыдзынӕ».

 Дӕ рӕстӕг, гӕнӕн ис, дзӕгъӕлы ацӕуа. Иу ӕрыгон чызг, Йоландӕ, зӕгъы: «Иннӕтӕ интернетмӕ цы ног къамтӕ баппарынц, уыдонмӕ кӕсыныл ӕмӕ алкӕй комментаритӕ кӕсыныл фӕуай, уый тынг ӕнцон у. Ууыл куы фӕцахуыр уай, уӕд алы минут дӕр дӕ телефонмӕ кӕсдзынӕ, цымӕ дзы ногӕй ницы ис, зӕгъгӕ».

Кӕд дын, къамтӕ кӕм сӕвӕрыс, ахӕм аккаунт ис, уӕд дӕ хъӕуы хиуылхӕцындзинад

 Йемӕ сразы уыдзӕн Самантӕ дӕр, рӕзгӕ кары чи ис, иу ахӕм чызг. Самантӕ загъта: «Мӕн фӕхъӕуы мӕ хъус дарын, уыцы сайттыл мын цас рӕстӕг ацӕуы, уымӕ. Кӕд дӕ фӕнды, дӕ къамтӕ-иу кӕдӕм баппардзынӕ, ахӕм аккаунт скӕнын, уӕд дӕ бахъӕудзӕн хиуылхӕцындзинад».

 Дӕ бон цы у аразын

  •   Дӕхицӕн фидарӕй зӕгъ, зӕрдӕхсаинаг къамтӕм кӕй нӕ кӕсдзынӕ. Библийы фыст ис: «Ницӕйаг цы у, ахӕмӕй мӕ цӕстыты раз ницы ӕрӕвӕрдзынӕн» (Псалом 101:3).

     «Интернеты мын цы ’мбӕлттӕ ис, уыдоны къамтӕм рӕстӕгӕй-рӕстӕгмӕ лӕмбынӕг ӕркӕсын, ӕмӕ дзы искӕмӕ, цы не ’мбӕлы, ахӕмӕй исты куы вӕййы, уӕд мӕхи йӕ номхыгъдӕй ахахх кӕнын» (Стивен).

  •   Дӕхи хиз, уаг ӕмӕ ӕгъдаумӕ, ды цы цӕстӕй кӕсыс, ахӕм цӕстӕй чи нӕ кӕсы, уыдонӕй, кӕннод дыл афтӕ бандавдзысты, ӕмӕ ӕнӕгъдаудзинадмӕ уӕлӕнгай цӕстӕй кӕсын райдайдзынӕ. Библийы фыст ис: «Ма рӕдийут. Ӕвзӕр ӕмбӕлттӕ хорз ӕгъдӕуттӕ халгӕ кӕнынц» (1 Коринфӕгтӕм 15:33).

     «Ныртӕккӕ арӕх цы къамтӕ фӕисынц, уыдонмӕ ӕрмӕст уый тыххӕй хъуамӕ ма кӕсай, ӕмӕ модӕйы сты. Кӕннод дзы ӕнӕфенгӕ нӕ фӕуыдзынӕ ӕвзӕр ныхӕстӕ, бӕгънӕг адӕмы ӕмӕ ӕндӕр ӕлгъаг цыдӕртӕ» (Джессикӕ).

  •   Аскъуыддзаг кӕн, интернеты къамтӕм цас рӕстӕг кӕсдзынӕ ӕмӕ дӕхӕдӕг интернеты къамтӕ цас арӕх ӕвӕрдзынӕ. Библийы фыст ис: «Куыд цӕрут, уымӕ лӕмбынӕг кӕсут, цӕмӕй ӕнӕзонд ма уат, фӕлӕ зондджынтӕ, ӕмӕ уӕ рӕстӕгӕй, хуыздӕр куыддӕриддӕр у, афтӕ пайда кӕнут» (Ефесӕгтӕм 5:15, 16).

     «Ӕгӕр бирӕ къамтӕ чи февӕры, уыдоны къамтӕм нал фӕкӕсын. Зӕгъӕм, чидӕр денджызы былмӕ ацыд ӕмӕ иу денджызон сӕтӕлӕджы хъузг ссӕдз хатты систа, ӕмӕ стӕй уыцы къамтӕ интернетмӕ баппӕрста. Гъеныр уый цы у? Уыйбӕрц къамтӕ фенынӕн цас рӕстӕг хъӕуы!» (Ревеккӕ).

  •   Интернетмӕ цы къамтӕ баппарыс, уыдонмӕ кӕсгӕйӕ иннӕтӕм хъуамӕ афтӕ ма кӕса, ӕмӕ дӕхимӕ ӕргом ӕгӕр здахыс. Павел, Библи чи фыста, уыдонӕй иу, загъта: «Алкӕмӕн дӕр дзурын: цы стут, уӕхицӕй уымӕй фылдӕр ӕнхъӕл ма ут» (Ромӕгтӕм 12:3). Афтӕ ма хъуыды кӕн, ӕмӕ де ’мбӕлттӕм дӕ къамтӕм ӕмӕ, цытӕ кусыс, уыдӕттӕм кӕсынӕй хуыздӕр ницы кӕсы.

     «Иуӕй-иутӕ ӕдзух сӕхи къамтӕ исынц ӕмӕ сӕ интернеты ӕвӕрынц. Кӕд ӕмбӕлттӕ стӕм, уӕд зонын, цыхуызӕн дӕ, уый. Ӕдзух мын уый мӕ зӕрдыл лӕууын кӕнын цӕмӕн хъӕуы?» (Эллисон).