1, 2. (a) Yoonaasi loosino soˈronni, isiranna ledosi markaawete aana noo mannira mayi qarri iillinonsa? (b) Yoonaasi xagge kaaˈlitannonkehu hiittoonniiti?

YOONAASI dandee luulonna canco baala sammi assoommero digiwino. Isira goxicho hoˈlitinoti, markaawete shara usurroonni siibbara gaˈnite luultanno bubbe calla diˈˈikkitino; woy markaawe gane raateessanni noohu lowo dambali huuro callano diˈˈikkitino. Iso roore yaachishshinoti ledosi markaawe giddino manni, markaawete hajajaanchinna loosaasine raartanno raareeti; insa markaawe itantannota hoolate sharrantanni no. Yoonaasi ‘Xa kuni manni baalu diane cubbinni kainohunni goofaraati!’ yee yaadino.

² Yoonaasi togoo qarri giddora einohu maa asseeti? Isi Maganisira Yihowara hajajama giwe lowo soˈro loosino. Isi loosino soˈro maati? Loosino soˈro taashsha didandiinannite? Kuri xaˈmuwara afiˈneemmo dawaronni lowore ronseemmo. Lawishshaho, Yoonaasi xagge kaajja ammana noonsari nafa sodharanna soˈronsa taashshidhe higgara dandiitannota leellishshanno.

3-5. (a) Mannu Yoonaasi daafira hedanno woyite, roore anga mayi leellannonsa? (b) Yoonaasi ilame lophino gara xawisi. (Lekkaalliidi qaagiishshano lai.) (c) Masaalaancho ikke soqqama Yoonaasira shota diˈˈikkitino yineemmohu mayiraati?

³ Mannu Yoonaasi daafira hedanno woyite, roore anga, hajajama giwinotinna mokkookkinoti calla leeltannonsa. Ikkollana konni manchi daafira afa hasiissannonkehu wolu lowo coyi no. Yoonaasi Maganu Yihowara masaalaancho ikke soqqamara dooraminoha ikkinota qaagi. Isi ammanaminohanna keeraancho mancho ikka hoogoommero, Yihowa isira konne ayirrado looso diaannosi.

⁴ Qullaawu Maxaafi Yoonaasi ilame lophinohu hiittoonniitiro garire dikulanno. (2 Mootoolla 14:25 nabbawi.) Yoonaasi ilaminohu Naaziretete kataminni 4km xeertiˈre noohu Gaatihefeeri yinanni  katamiraati; Yesuusi Kiristoosi mitu 800 diri gedensaanni lophinohu Naaziretete katamiraati. * Yoonaasi masaalaancho ikke soqqaminohu, tonne gaˈre amadinohu Israeelete gashshootira Moote Iyorbiaami Layinkihu moohe noo warooti. Hakkawote Eeliyaasi reyinku lowo diri saino; iso lekkise masaalaancho ikkinohu Elsaino Iyorbiaami anni gashshooti waro reyino. Yihowa kuri lamenta masaalaano horoonsiˈre Baˈˈaali ammaˈno huninoha ikkirono, Israeele xaano gara gibbella no. Insa hakkawote “Kaaliiqi giwanno coye assino” moote faale hadhanni no. (2 Mot. 14:24) Hakko daafira, hakkawaro masaalaancho ikke soqqama Yoonaasira shota diˈˈikkitinosi. Ikkirono, isi ammaname soqqamino.

⁵ Ikkollana, mitto barra Yoonaasira heeshshosi gudise soorranno coyi ikki. Isira Yihowa mitto looso uyinosi; isi hakkonne looso horo wolqaˈyara aleenniiti yee hedino. Yihowa isira uyinosi loosi maati?

6. Yihowa Yoonaasira uyino loosi maati? Yoonaasi konne looso wolqaˈyara aleenniiti yee hedanno gede assinosiri maa ikkara dandaanno?

⁶ Yihowa Yoonaasi togo yiino: “Kaˈe jawa katama Nennewe mari; hakko katami manni loosino bunshe afoommona, qoonqokki naggi assite lallawi.” (Yon. 1:2) Yoonaasi konne looso loosa horo didandeemmo yaanno gede assannosihu duuchu coyi no. Nennewe soojjaati ragaanni mite 800km xeertiˈre noo katamaati; hakkiira iillate lekkatenni mittu agani geeshsha haˈnanni. Ikkollana, Yoonaasi doogote xeertinyinni roore yaachishinosihu wolu coyi no. Isi Nennewete katamira heeˈrannohu Asooru mannira Yihowata yoote sokka kularaati; tini daga kakkachootanna mararro noonsakkire ikkitinota mannu afinoreeti. Maganu manni nafa Yoonaasi yaannore macciishsha giwe heeˈreenna, Magano affinokkiti tini daga macciishshitanno yine heda dandiinanni? Kuni Yihowa soqqamaanchi “lowo manna shiino” manni heeˈrannohu Nennewete katamira callisi mare hiitto ikkanno?—Nah. 3:1.

7, 8. (a) Yoonaasi, Yihowa uyinosi looso agure xooqate mageeshshi geeshsha murciˈre kaino? (b) Muddamme Yoonaasi shashaho yaa hasiissannonkekkihu mayiraati?

⁷ Yoonaasi togoore hedanni yaadinoha ikkara dandaanno. Tenne bande anfoommokkiha ikkirono, isi wolewa hige xooqinota kayi anfoommo. Yihowa iso soojjaati widira qole soyinosi; isi kayinni galchima hige dandii geeshsha xeertiˈre haˈrino. Isi Iyophe yinanniha malkate katama dirre, Terseesi hadhanno markaawe afiˈri. Mitu egennaammi yitanno garinni, Terseesi katami noohu xa Ispeenete yinanni gobbaraati.  Hatto ikkiro, Yoonaasi Nennewete kataminni 3,500km xeertiˈre noo katama haˈraraati yaate. Lowiidi Baarira kaˈiidi qaccera nooha konne bayicho mare iillate, mittu diri geeshsha haˈra hasiissannoha ikkara dandaanno. Yoonaasi Yihowa uyinosi looso agure xooqate kageeshshi geeshsha murciˈre kaino yaate!—Yoonaasi 1:3 nabbawi.

⁸ Hatto yaa kayinni Yoonaasi shashaho yaateni? Muddamme hatto yaa dihasiissannonke. Aanchine ronseemmonte gede, isi lowo geeshsha worba ikkinota leellishannore assino. Ikkirono, ninkente gede isino guuta ikkinokki daafira laanfesi qeeˈlate sharramanno manchooti. (Far. 51:5) Ninke giddo waajje egenninokkihu hige ayi no?

9. Mito woyite Yihowa aannonke loosi hiittooha lawankera dandaanno? Hattoo yannara maa qaaga hasiissannonke?

⁹ Mito woyite Maganu aannonke loosi, qarrisannoha woy horo dandiineemmokkiha lawankera dandaanno. Mito woyite isinni, baalunku Kiristaanira uyinoonniha Maganu Gashshootiha dancha duduwo sabbakate looso loosa nafa waajjineemmoha ikkara dandaanno. (Mat. 24:14) Guuntete xeˈne noonkere ikkinoommo daafira, Yesuusi, “Maganu baalankare dandaanno” yee coyiˈrino qaale deˈnammora dandiineemmo. (Maq. 10:27) Ninkeno tenne deˈneemmo woyiti noo daafira, Yoonaasi yaaddo leeltannonke. Ikkollana Yoonaasi xooqasi abbitino qarri maati?

10, 11. (a) Hogowu markaawe xeertidhanni hadhuta, Yoonaasi mayyee hexxinoha ikkara dandaanno? (b) Markaawetenna hakko noo mannira mayi qarri iillinsa?

¹⁰ Hanni Yoonaasi markaawete aana injaanno bayicho layiˈre ofolle haˈrate qixxaawe noo gara hedi; hatti markaawe Finqenni dagginota hogowu markaawe ikkitukki digattino. Isi ofollinowa heeˈre, markaawete hajajaanchinna ledosi loossannori markaawe malkatenni kayisse haadhe hadhara kachaachantanno gara laˈˈanni no. Markaawe baaru qaccenni giddoogge xeertidhe hadhuta, Yoonaasi konni qarrisanno loosinni gatayi noommo yee hexxinoha ikkara dandaanno. Ikkollana, ayyarete gari hedeweelcho soorrami.

¹¹ Wolqaataamu dambali kae, baara hembeela hanafi; kuni dambali hakkawari markaawe agurina, yannankera noota jajjabba markaawe nafa dielannoho. Haqqetenni seekkinoonniti tini markaawe, mulenni dambalu baaru giddo kawanna kaˈa raateessanna hiiqqaqqantara kaˈu. Yoonaasi gedensoonni borreessinonte gede, isi “baaru aana jawaata bubbe” kayisinohu Yihowa ikkinota dambalu kai woyite huwatino ikka? Tenne dianfoommo. Ikkollana, isi ledosi markaawete aana noo manni baalunku magannansa woshshiˈranna laino; kayi isi hatti maganna kaaˈlitannori nookkita afino. (Lew. 19:4) Isi togo yee borreessino: “Markaawe hiiqqamate gamba yitu.” (Yon. 1:4) Yoonaasino agure xooqanni noo Magano mayyee huucciˈranno?

12. (a) Yoonaasi dambalu qarrise heeˈreenna goxinotera muddamme iso busha assa hasiissannonkekkihu mayiraati? (Lekkaalliidi qaagiishshano lai.) (b) Yihowa hakkuyi qarrira kaima ikkinohu ayetiro leellishinohu hiittoonniiti?

 ¹² Yoonaasi kaaˈla dandaanno gari nookkita afino daafira, markaawete woriidi kifile dirre goxi. Isi hakkiicho natare goxino. * Markaawete hajajaanchi Yoonaasi goxinowiinni kayise, wolootu gede isino maganosi huuccanno gede kulisi. Markaawete giddo noori konne dambala kayissinoti mitte baxxitino wolqa no yite heddino daafira, insa giddo konni qarrira kaima ikkinohu ayetiro afate hixa tuqqitu. Yoonaasi ledosi noohu mittu mittunku manchira hixu fulanni nookkita lai woyite, afale beˈe yitusikki digattino. Mulenni coyi xawo fuli. Yihowa, dambalu kainohu Yoonaasi loosino soˈronni ikkinota leellishate, hixu isira fulanno gede assi!—Yoonaasi 1:5-7 nabbawi.

13. (a) Yoonaasi markaawete giddo noorira maa kulinonsa? (b) Yoonaasi markaawete giddo noo manni maa assanno gede kulino? Mayira?

¹³ Hakkiinni Yoonaasi markaawete giddo noorira baalankare kulinsa. Isi woˈmanka dandaanno Magani Yihowa soqqamaasinchooti. Kuni baalu qarri amadinonsahu Yoonaasi konni Maganiwiinni xooqe Iso hanqisino daafiraati. Markaawete giddo noori tenne macciishshituti, masse qece yitu; Yoonaasino albansa lae waajjitino gara afino. Insa markaaweno lubbonsano gatisiˈrate ma assituro woyyannoro xaˈmitusi. Isi mayyee qoliyya? Yoonaasi hakkuyi tase qiidino baarira tungeennasi ikkannota hedi woyite, bisu shorodhi yiinosiha ikkara dandaanno. Kayi isi gatisa dandee heeˈrenni, kageeshshi manni goofanna mayyee sammi yaanno? Hakko daafira isi insa togo yiinsa: “Kuni dambali kiˈne aana dayinohu ane saonni ikkinota afoommona, ane fushshitine baaru giddo tugge; hakkunni gedensaanni dambalu uurranno.”—Yon. 1:12.

14, 15. (a) Ammanatenni Yoonaasi faale haˈra dandiineemmohu hiittoonniiti? (b) Markaawete giddo noori, Yoonaasi baaru giddo tuggeˈˈe yiita maa assitino?

¹⁴ Yoonaasi shasha mancho ikkoommero hatto yaannoni? Yihowa, Yoonaasi hattee quuxxote yannara worbimma leellishino garanna umisira roorsiˈra agure woloota kaaˈlate hedino gara lai woyite lowo geeshsha hagiidhinoti egennantinote. Tini, Yoonaasira kaajjado ammana noosita leellishshanno. Ninkeno uminkeha ikkikkinni wolootu keere balaxisiinse isi faale haˈra dandiineemmo. (Yoh. 13:34, 35) Maalaamittete kaaˈlo hasiissannonsare, hattono jawaantenna shesho, woy ayyaanaamittete kaaˈlo hasiissannonsa manna kaaˈlate dandiinummore baala assineemmo? Hatto assinummoro, Yihowa lowo geeshsha hagiidhanno!

¹⁵ Markaawete giddo noori Yoonaasi coyiˈrinori mararsinonsa  daafira, umi qara isi yiinotera maahoyye diyitino! Hatteentenni, insa dambalu giddoonni laaqidhanni ikkituta ikkite fulate woˈnaaltu; ikkirono, didandiitino. Dambalu roore wolqisanni haˈreenna, jeefote wole fushshitannonsa doogo nookkita huwattu. Hakko daafira, maarannonsa gede Yoonaasi Magano Yihowa huuccidhuhu gedensaanni, iso kayisse baaru giddo tuggu.—Yon. 1:13-15.

16, 17. Yoonaasi markaawetenni fushshine tungisi woyite ikkinore xawisi. (Misillano lai.)

¹⁶ Yoonaasi hembeelamanni noo baari giddo uwi. Isi wayi itannosikki gede miteekke daahate woˈnaalinoha ikkara dandaanno; hatto ikke heeˈre markaawe dambalu giddoonni alba higge hadhanna laikki digatino. Ikkollana bayichonko hakku wolqaataamu dambali iso woro qole xiiwisi. Isi baaru giddo lixanni haˈri kiiro, xaate aneri kaino yee hedinoti dihuluullissannote.

¹⁷ Yoonaasi hakkawote hiitto ikkinoro gedensoonni borreessino. Isi hakkawote noosite shiima yanna giddo duuchare hedino. Isi Yerusaalamete nooha Yihowaha biifado qullaawa mine xaate dilaeemmo yee dadillino. Isi baaru giddo ilaallate hundi geeshsha lixinoti leeltinosi;  hakkiicho wayi giddo fultanno hayisso xaaxxe amaddinosi. Isira hakko diimete waamame gatannoha lawinosi.—Yoonaasi 2:2-6 nabbawi.

18, 19. Yoonaasi baaru giddo lixihu gedensaanni mayi tuncu yiinosi? Egemminosihu hiittoo kalaqamaati? Kuni ikkanno gede assinohu ayeti? (Lekkaalliidi qaagiishshano lai.)

¹⁸ Hakko mereero, mittu kolishshu cimbu jigeessu kalaqami milli milli yaanni Yoonaasira muleenni sai! Hakkiinni alba isiwa hige shiqqi yee dayi. Hakkii afoosi manqa asse fane, Yoonaasi egemme giddora tuqqi!

¹⁹ Yoonaasi hakkawote xaate reyommo gedeeti yee hedinoti dihuluullissannote. Hakkiinni isira mittu coyi dhagge ikkisi. Isi xaano direyino! Isi dicancanamino, dicorqamino, wole agurina ayyare hooge difugamino. Isi waammate gedee bayicho nooha ikkirono, xaano lubbote no. Yoonaasi tenne lowo geeshsha maalaˈlino. “Mittu jawu qulxuˈmichi Yoonaasi egemmanno gede [hajajinohu]” Maganosi Yihowa ikkinoti dihuluullissannote. *—Yon. 1:17.

20. Yoonaasi jawu qulxuˈmichi giddo heeˈre huucciˈrino huuccattonni isi daafira maa ronseemmo?

²⁰ Yoonaasi qulxuˈmichu giddo heeˈreenna lowo saate saˈu. Isi alba horo afe egenninokkihu hakkuyi tunsichi giddo heeˈre, coye heeshshi gotti asse hedannotanna Maganosi Yihowa huucciˈranno faro afiˈrino. Isi huucciˈrino huuccatto Yoonaasi maxaafira fooliishsho lamete borreessinoonni; tenne huuccattonni, isi daafira lowore ronseemmo. Tini huuccatto Faarsote maxaafinni haaˈnoonnita lowo hedo amaddino daafira, Yoonaasira lowoti Qullaawa Borro egenno noosita leellishshanno. Qoleno tini huuccatto isira kaajju akati noosita yaano galata afiˈrinoha ikkinota buuxissanno. Yoonaasi huuccattosi togo yee gumulino: “Ani kayinni galatu faarsonni, atera kakkalo shiqishiˈreemmohe; xaˈnoommo xanono uyiˈreemmohe. Gato ate Kaaliiqiwiinniiti.”—Yon. 2:9.

21. Yoonaasi gatote daafira maa rosino? Ninkeno maa qaaga hasiissannonke?

²¹ Yoonaasi hakko “qulxuˈmichu godowi giddo” heeˈre, Yihowa soqqamaasinesi aye yannarano ikko aye bayichono heedheenna gatisa dandaannota huwatino. Yihowa hakko  nooha konne soqqamaanchosi nafa gatisino. (Yon. 1:17) Mittu manchi jawu qulxuˈmichi giddo reyikkinni sase barranna sase hashsha keeshshanno gede assa dandaannohu Yihowa callaati. Xaa yannarano Yihowa ‘shaara woy gatisara dandaanno Magano’ ikkinota qaaganke danchate. (Dan. 5:23) Foolleemmohuno ikko heeˈneemmohu isinniiti. Tennera iso galaxxineemmota leellishate, isira hajajama dihasiissannonke?

22, 23. (a) Yoonaasi galata afiˈrinohoronna teˈee leellishannori mayi ikkino? (b) Soˈro loonseemmo woyite, Yoonaasi xaggenni maa ronseemmo?

²² Yoonaasina? Isi Yihowara hajajame galata afiˈrinoha ikkinota leellishino? Ee leellishino. Sasu barrinna sasu hashshi gedensaanni, qulxuˈmichu “Yoonaasi masse baaru qaccera tufisi.” (Yon. 2:10) Hanni hedi! Yoonaasi baaru qacce iillate waa daahanni qarrama nafa dihasiissinosi! Hige isi nooti baaru qacce ikkitutano ikkituro, hakkiinni kae haˈra hasiissannosi. Mulenni, isi Yihowa assinosirira mageeshshi geeshsha galatannoronna teˈee leellishannori ikkino. Yoonaasi 3:1, 2 togo yitanno: “Kaaliiqi layinkimeeshsho Yoonaasira, ‘Kaˈe hakkonne jawa katama Nennewe marte, ani kuloommohe coye lallabbe kuli’ yiisi.” Yoonaasi xa maa assa ikka?

²³ Isi tennera dixiixamino. Qullaawu Maxaafi, “Yoonaasino Kaaliiqira hajajame kae Nennewe haˈri” yaanno. (Yon. 3:3) Addanko, isi Yihowara hajajamino. Isi soˈro loosinoha ikkirono bangagino. Konni garinnino ammanatenni Yoonaasi faale haˈra hasiissannonke. Ninke baalunku cubbo loonseemmoreeti, hattono soˈneemmoreeti. (Rom. 3:23) Kayi hattoo yannara hexxo mudhineemmonso, loonsoommo soˈrora gaabbinenna bangange Yihowara soqqamate hingeemmo?

24, 25. (a) Yoonaasi lubbote noo waro hiikkonne atoote afiˈrino? (b) Isi albillitte hiikkonne atoote afiˈranno?

²⁴ Yoonaasi hajajaminotera Yihowa maassiˈrisiyya? Eewana. Umihunni, Yoonaasi isi ledo markaawete giddo noo manni gate fulinota gedensoonni afikki digatino. Yoonaasi umisira roorsiˈra agure baaru giddo tuggeˈˈe yeenna tungisita, dambalu sammi yiino; qoleno markaawete giddo noo manni Yihowa “lowo geeshsha waajjino”; insa kaphu magannansara ikkikkinni Yihowara kakkalo shiqishidhino.—Yon. 1:15, 16.

²⁵ Yoonaasi gedensoonni hakkiinni saino baˈraaˈra afiˈrino. Yesuusi, Yoonaasi jawu qulxuˈmichi godowira keeshshino yanna isi umisi waammate woy Sioolete keeshshanno yannara caale ikkitannota coyiˈrino. (Maatewoosi 12:38-40 nabbawi.) Yoonaasi koye uullate aana reyotenni kae tenne afanno woyite lowo geeshsha hagiidhannoti egennantinote! (Yoh. 5:28, 29) Yihowa ateno maassiˈrahera hasiˈranno. Atino Yoonaasi gede soˈro loosittoro bangagge Yihowara hajajamatto? Qoleno umikkira roorsiˈra agurte, wolootaho baxille leellishatto?