Bai na kontenido

Bai na kontenido

KAPÍTULO SINKU

“Un Muhé Ekselente”

“Un Muhé Ekselente”

1, 2. (a) Ki tipo di trabou Rut a hasi? (b) Kua ta algun aspekto positivo di e Lei di Dios i di su pueblo ku Rut a tuma nota di dje?

RUT tabata na rudia banda di e bòshi di stèngel di puspas ku el a piki e dia ei. Tabata birando anochi, i hopi di e trahadónan ya tabata saliendo for di e kunukunan rumbo pa porta di Bètlehèm, ku a keda riba un seritu den bisindario. Rut su kurpa lo mester tabata due di e dia largu di trabou pisá akí, ya ku for di mainta el a traha kasi nònstòp. Anto ainda su dia no a kaba. El a kuminsá bati e tapushinan ku un bara pa lòs e pipitanan. Apesar di tur kos, e dia a bai hopi mas mihó ku el a ferwagt.

2 Akaso e situashon di e biuda hóben akí por fin a kuminsá drecha? Manera nos a mira den e kapítulo anterior, el a disidí di bai ku su suegra, Noemí, i a primintí di keda serka dje i hasi Yehova, e Dios di Noemí, su Dios. E dos biudanan akí a bini Bètlehèm for di Moab. Rut, ku tabata un moabita, a ripará umbes ku e Lei di Yehova tabatin areglonan práktiko ku a laga e hendenan pober di Israel, i asta estranhero, keda ku nan dignidat. I awor el a ser konsolá i a keda konmoví pa e bondat i spiritualidat di algun hende den e pueblo di Yehova, kendenan a lanta bou di e Lei ei i tabata pon’é na práktika.

3, 4. (a) Kon Boas a animá Rut? (b) Kon e ehèmpel di Rut por yuda nos trata ku e problemanan ekonómiko djawendia?

3 Un di e personanan ei tabata Boas, un hòmber riku i di edat. E tabata doño di e kunuku kaminda Rut a piki sobrá di kosecha. Awe ora el a sera konosí ku Rut, el a trat’é manera su yu. Ku palabranan bondadoso Boas a elogi’é pasobra el a kuida su suegra, Noemí, i a buska refugio bou di e alanan di Yehova, e Dios berdadero. Su palabranan a laga Rut sintié bon.—Lesa Rut 2:11-14.

4 Pero asina mes, Rut probablemente tabata preokupá pa su futuro. Siendo un estranhero pober, sin kasá ni yu, ta kon lo e sigui gana su pan i sòru pa Noemí? Nan lo por sigui biba di piki sobrá di kosecha? Anto ken lo kuida é ora e bira bieu? Lo no straña nos si e kosnan ei tabata preokup’é. Awendia, ku e problemanan ekonómiko ku ta reina, tin hopi hende ta lucha ku e mesun inkietutnan. Segun ku nos ta analisá kon e fe di Rut a yud’é, nos por siña hopi manera ku nos por imit’é.

Kiko Ta Realmente un Famia?

5, 6. (a) Kon a bai ku Rut riba e promé dia ku el a traha den kunuku di Boas? (b) Kon Noemí a reakshoná ora el a mira Rut?

5 Ora Rut a kaba di bati e tapushinan i rekohé e puspas, el a ripará ku e tabatin alrededor di un efa. E kantidat di puspas ei lo por a pisa un 15 kilo (30 liber)! El a bash’é den un paña, mar’é na un bònder i his’é pone riba su kabes. Anto segun ku nochi a sera, el a kuminsá kana bai Bètlehèm.—Rut 2:17.

6 Noemí a keda kontentu di mira su suegra stimá, i kisas asta a keda stòm di mira e karga pisá di puspas riba su kabes. Rut a trese tambe un poko di e kuminda ku Boas a parti pa su trahadónan, i asina nan dos tabatin algu simpel pa kome anochi. Noemí a puntr’é: “Unda bo a piki awe i unda bo a traha? Bendishoná sea esun ku a paga atenshon na bo.” (Rut 2:19) Noemí tabata un persona atento. Na e kantidat di kos ku Rut a bini kas kuné, el a ripará ku un persona a tuma nota di e biuda hóben i a trat’é ku bondat.

7, 8. (a) Noemí a konsiderá ku e bondat di Boas a bini for di ken, i dikon? (b) Di ki otro manera Rut a demostrá su amor leal pa su suegra?

7 Nan dos a kuminsá kòmbersá, i Rut a konta Noemí kon bon Boas a trat’é. Konmoví, Noemí a bis’é: “Ku [Yehova] esun ku no a nenga su kariño na e bibunan ni na e mortonan sea bendishoná.” (Rut 2:20) Pa Noemí, e bondat di Boas tabata algu ku a bini di Dios. Ta Yehova ta motivá su sirbidónan pa ta generoso i ta primintí di rekompensá nan pa e obranan di bondat ku nan ta hasi. *Lesa Proverbionan 19:17.

8 Noemí a konsehá Rut pa aseptá e oferta di Boas pa sigui piki sobrá di kosecha den su kunuku i pa keda serka di su sirbientenan pa evitá ku kosechadó di otro kunuku lo a molesti’é. Rut a tuma su konseho. Tambe el a keda “biba serka su suegra,” i esei un biaha mas a laga su kualidat prinsipal resaltá, esta, su amor leal. (Rut 2:22, 23) Kiko di nos? Nos ta imitá Rut su ehèmpel i onra nos famia? Nos ta apoyá nos sernan kerí i ofresé pa yuda nan ora ta nesesario? Yehova semper ta tuma nota di tal amor leal.

E ehèmpel di Rut ku Noemí ta kòrda nos pa apresiá nos famia

9. Kiko nos por siña for di Rut ku Noemí?

9 Nos por bisa ku Rut ku Noemí realmente tabata un famia? Tin hende ta asumí ku pa nos papia di un famia mester tin tata, mama, yu, tawela, wela, etcetera. Pero e kaso di Rut ku Noemí ta yuda nos mira ku asta ora un famia ta inkompleto òf ta konsistí di dos hende so, e ta realmente un famia si nan ta demostrá kariño, bondat i amor na otro. Abo ta apresiá e famia ku bo tin? Hesus a rekordá su siguidónan ku asta esnan ku no tin famia por haña esei den e kongregashon kristian.—Mar. 10:29, 30.

Rut ku Noemí a yuda otro i animá otro

“E Ta un di Nos Famianan Mas Yegá”

10. Kon Noemí kier a yuda Rut?

10 Rut a keda piki sobrá di kosecha den kunuku di Boas for di e kosecha di puspas den aprel te na e kosecha di trigu den yüni. Simannan a pasa i Noemí sin duda a sigui pensa riba kiko e por a hasi pa su suegra stimá. Ora e tabata na Moab, e tabata konvensí ku lo e no por a yuda Rut haña un otro kasá. (Rut 1:11-13) Pero awor el a kuminsá pensa otro. Un dia el a bisa Rut: “Mi yu, lo mi no buska siguridat pa bo?” (Rut 3:1) Den e tempu ei tabatin e kustumber ku mayornan ta buska kasá pa nan yunan, i Rut a bira un berdadero yu pa Noemí. Ta p’esei Noemí kier a haña un “siguridat” p’e, refiriendo na e siguridat i protekshon ku un kas i un kasá lo a dun’é. Pero kiko Noemí por a hasi?

11, 12. (a) Na ki stipulashon di e Lei di Dios Noemí a referí ora el a bisa ku Boas “ta un di nos famianan mas yegá”? (b) Kon Rut a reakshoná riba e konseho di su suegra?

11 Ora Rut a menshoná Boas pa promé biaha, Noemí a bisa: “E hòmber ta nos famia, e ta un di nos famianan mas yegá.” (Rut 2:20) Kiko esaki a nifiká? Wèl, e Lei ku Yehova a duna Israel a inkluí stipulashonnan amoroso pa famianan ku a haña nan den problema pa motibu di pobresa òf morto di un ser kerí. Si un muhé a bira biuda promé ku e haña yu, e doló tabata mas grandi pasobra e liña di desendensia di su esposo lo a stòp di eksistí i su nòmber lo a bai pèrdí. Pero e Lei di Dios a permití e esposo su ruman hòmber kasa ku e biuda, pa asina e por a duna lus na un heredero ku lo a karga nòmber di e defuntu i heredá e propiedat di e famia. *Deu. 25:5-7.

12 Noemí a splika Rut su plan. Nos por imaginá kon sorprendí e mucha muhé a keda wak su suegra segun ku e tabata papia kuné. E Lei di Israel tabata nobo pa Rut, i hopi di e kustumbernan lo tabata deskonosí p’e. Pero komo ku e tabatin masha rèspèt pa Noemí, el a skuch’é ku atenshon. Kisas loke Noemí a rekomendá a pars’é straño òf bergonsoso, asta humiante, pero tòg Rut a bai di akuerdo pa hasié. El a bisa humildemente: “Tur loke bo bisa, lo mi hasi.”—Rut 3:5.

13. Ki lès nos por siña for di Rut tokante aseptá konseho di hende grandi? (Wak tambe Yòb 12:12.)

13 Tin biaha ta difísil pa hóbennan skucha e konseho di hende mas grandi i ku mas eksperensia. Ta fásil pa pensa ku hende grandi no por komprondé e reto- i problemanan ku hóbennan ta konfrontá. Pero Rut su ehèmpel di humildat ta kòrda nos ku nos por saka hopi benefisio si nos hasi kaso di e sabiduria di hende grandi ku stima nos i ta interesá den nos bienestar. (Lesa Salmo 71:17, 18.) Awor bon, kiko tabata e konseho di Noemí? I di bèrdat Rut a benefisiá di sigui su konseho?

Rut na e Plenchi di Bati Maishi

14. Kiko tabata un plenchi di bati maishi?

14 E anochi ei, Rut a bai na e plenchi di bati maishi, un área plat ku tera duru di pak kaminda kunukeronan tabata bai pa bati i bencha nan maishi. Normalmente, nan tabata skohe un lugá na barika òf riba kabes di un seru, kaminda bientu tabata supla duru parti atardi òf anochi. Pa separá e maishi for di e bagas i e palu di maishi, e trahadónan tabata usa fòrki òf skòp grandi pa benta e kosecha den laira. Bientu a bai ku e bagas pero e maishi, ku tabata mas pisá, a bolbe kai abou.

15, 16. (a) Deskribí e esena na e plenchi di bati maishi ora ku Boas a kaba di traha. (b) Kon Boas a haña sa ku Rut tabata drumí na su pia?

15 Rut a para wak diskretamente. E trahadónan a kaba ku nan trabou segun ku nochi tabata sera. Boas a supervisá e trabou di bencha su trigu, i na final di dia e tabatin un monton grandi. Despues di un bon kuminda, el a kai drumi banda di e monton di trigu. Parse ku esaki tabata un kustumber di e tempu ei pa asina protehá e kosecha presioso kontra ladron. Rut a mira Boas kai drumi i tabata sa ku ta ora pa kumpli ku e plan di Noemí.

16 Rut a hala serka ketu ketu; su kurason tabata bati duru. E por a mira ku Boas tabata den un soño profundo. El a hasi manera Noemí a bis’é: el a kita e paña ku tabata tapa Boas su pia, i a kai drumi einan. Kaba el a warda. Ora a pasa. Pa Rut, esei lo mester a parse un eternidat. Finalmente, rònt di meianochi, Boas a spièrta. El a lanta sinta, probablemente pa bolbe tapa su pia, pero a ripará ku tabatin un hende einan. E relato ta bisa: “Mira, tabatin un muhé drumí na su pia”!—Rut 3:8.

17. Hende ku ta insinuá ku Rut a hasi algu indesente ta pasa kua dos detaye simpel por haltu?

17 Boas a puntr’é: “Ta ken bo ta?” Rut a kontest’é, ku un stèm ku kisas a tembla un tiki: “Ami ta Rut, bo sirbiente. P’esei, habri bo klechi riba bo sirbiente, pasobra bo ta un famia yegá.” (Rut 3:9) Algun komentarista moderno a trata di insinuá ku loke Rut a hasi i bisa tabatin un konotashon seksual, pero tin dos detaye simpel ku nan ta pasa por haltu. Di promé, Rut tabata siguiendo e kustumbernan di e tempu ei, i hopi di esakinan nos no konosé mas. Pues lo ta un kibokashon pa husga loke el a hasi a base di e normanan moral baho di nos tempu. Di dos, Boas su reakshon a indiká ku el a aprobá e komportashon di Rut i a konsider’é moralmente puru.

Rut a bai serka Boas pa un motibu puru i no pa interes personal

18. Kiko Boas a bisa Rut pa trankilis’é, i na kua dos ehèmpel di su amor leal Boas a referí?

18 Boas a papia ku Rut, sin duda ku un tono suave i trankilisante, i a bis’é: “Ku SEÑOR bendishoná bo, mi yu. Bo a mustra ku bo último kariño ta mihó ku esun promé, dor di no kore tras di hòmber hóben, sea pober òf riku.” (Rut 3:10) Ku ‘e promé kariño’ el a referí na e amor leal ku Rut a demostrá dor di bini Israel huntu ku Noemí i kuid’é. E “último kariño” tabata loke Rut a hasi awor. Boas a rekonosé ku un mucha muhé manera Rut fásilmente por a buska un kasá entre e gainan mas yòn, sea riku òf pober. Pero Rut no kier a hasi bon pa Noemí so, sino tambe pa Noemí su kasá, di manera ku e nòmber di e defuntu lo a keda konserbá den su tera natal. Ta fásil pa mira dikon Boas a keda asina impreshoná ku e mucha muhé akí ku no tabata pensa riba su mes so.

19, 20. (a) Dikon Boas no a kasa ku Rut mesora? (b) Kon Boas a tene kuenta ku Rut su reputashon i kon el a mustra bondat na dje?

19 Boas a sigui bisa: “I awor, mi yu, no tene miedu. Lo mi hasi pa bo kiko ku bo pidi, pasobra tur e hendenan di e stat akí sa ku bo ta un muhé ekselente.” (Rut 3:11) E tabata kontentu ku e idea di kasa ku Rut. Kisas e no a keda masha sorprendí mes ku Rut a pidié pa kasa kuné komo un famia yegá. Pero Boas tabata un hòmber hustu, i e no tabata bai hasi djis loke é tabata ke. El a bisa Rut ku tin un otro hòmber ku tabata un famia mas yegá di Elimelek kuné. Boas lo a bai serka e hòmber ei promé i dun’é e chèns di kasa ku Rut.

Rut a gana un bon reputashon pasobra el a trata otro hende ku bondat i rèspèt

20 Boas a bisa Rut pa keda drumi numa te ora tabata serka di bira mainta. Anto lo e por a bai sin ku niun hende mir’é. Boas kier a protehá tantu Rut su reputashon komo esun di dje, ya ku hende por a pensa kibokadamente ku algu inmoral a sosodé entre nan. Rut a kai drumi bèk na Boas su pia, kisas un poko mas trankil awor ku Boas a reakshoná asina bondadoso riba su petishon. Un par di ora despues, ora ku tabata skur ainda, el a lanta. Boas a yena su kapa òf mantel ku puspas, i Rut a bai Bètlehèm bèk ku e regalo generoso.—Lesa Rut 3:13-15.

21. Kiko a kontribuí na Rut su reputashon komo “un muhé ekselente,” i kon nos por imitá su ehèmpel?

21 Rut lo mester a sintié felis kada biaha ku el a kòrda riba loke Boas a bisa! Tur hende tabata pensa ku e ta “un muhé ekselente.” Sin duda, el a haña e bon reputashon ei pasobra e tabata hasi su bèst pa siña konosé Yehova i sirbié. Ademas, el a demostrá gran bondat i komprenshon pa Noemí i su pueblo, i e tabata dispuesto pa adaptá na un kultura nobo i na kustumbernan ku e no tabata konosé promé. Si nos ta imitá e fe di Rut, nos lo hasi esfuerso pa trata otro hende, i tambe nan kultura i kustumbernan, ku masha rèspèt. I si nos hasi esei, nos tambe por gana un bon reputashon.

Un Lugá di Siguridat pa Rut

22, 23. (a) Kiko por tabata e nifikashon di e regalo ku Boas a duna Rut? (Wak e nota.) (b) Kiko Noemí a konsehá Rut?

22 Ora Rut a yega kas bèk, Noemí a puntr’é: “Kon a bai, mi yu?” Noemí kier a sa si ainda Rut tabata sin kompromiso òf si awor e tabatin e prospekto di matrimonio. Mesora Rut a konta su suegra tur loke a pasa. Tambe el a dun’é e regalo generoso di puspas ku Boas a dun’é pa Noemí. *Rut 3:16, 17.

23 E ora ei Noemí a duna Rut e bon konseho pa keda trankil na kas e dia ei i no bai traha den kunuku. El a sigurá Rut: “E hòmber lo no sosegá te ora ku e regla e asuntu awe mes.”—Rut 3:18.

24, 25. (a) Kon Boas a demostrá ku e tabata un hòmber rekto ku no a pensa riba su mes so? (b) Kon Yehova a bendishoná Rut?

24 Noemí tabatin rason. Boas a bai na porta di e stat, kaminda e ansianonan di Bètlehèm tabata reuní, i a warda te ora ku e hòmber ku tabata e famia mas yegá a pasa. Dilanti di testigu, Boas a ofresé e hòmber e oportunidat di kasa ku Rut. Ma e hòmber a nenga, pasobra e tabatin miedu ku esei lo por a perhudiká su propio herensia. Anto dilanti di tur esnan presente, Boas a deklará ku lo e yuda Noemí: Lo e kumpra tur propiedat di su defuntu esposo, Elimelek, i kasa ku Rut, biuda di Mahlon, yu di Elimelek. Boas a bisa ku e kier a hasi esei “pa lanta nòmber di e defuntu riba su herensia.” (Rut 4:1-10) Boas tabata realmente un hòmber rekto ku no tabata pensa riba su mes so.

25 Boas a kasa ku Rut. Despues nos ta lesa: “[Yehova] a hasi ku el a konsebí, i el a duna lus na un yu hòmber.” E muhénan di Bètlehèm a bendishoná Noemí i a bisa ku Rut a bal mas ku shete yu hòmber p’e. E relato ta konta ku Rut su yu hòmber a bira un antepasado di e famoso Rei David. (Rut 4:11-22) David, na su turno, tabata un antepasado di Hesukristu.—Mat. 1:1. *

Yehova a bendishoná Rut ku e privilegio di bira un antepasado di e Mesías

26. Kiko e ehèmpel di Rut ku Noemí ta rekordá nos?

26 Rut di bèrdat a ser bendishoná, i Noemí tambe. El a yuda kria e yu komo si fuera tabata su mes yu. E bida di e dos muhénan akí ta para komo un bon rekordatorio ku Yehova Dios ta tuma nota di tur hende ku humildemente ta traha duru pa kuida nan famia i ku ta sirbié fielmente huntu ku su pueblo skohí. Yehova semper ta rekompensá hende fiel, manera Boas, Noemí i Rut.

^ par. 7 Manera Noemí a indiká, Yehova su bondat no ta konta pa hende bibu so, sino asta pa hende ku a muri. Noemí a pèrdè su kasá i su dos yunan. Rut tabata biuda di un di su yunan. No tin duda ku tur e tres hòmbernan ei lo tabata ke pa nan famia ta bon kuidá. Pues, ken ku a mustra bondat na Noemí ku Rut, de echo, a mustra bondat na nan defuntu kasá.

^ par. 11 Aparentemente, meskos ku den kaso di derechonan di herensia, ta e ruman hòmbernan di e defuntu tabata e proménan ku tabatin derecho di kasa ku un biuda asina, i despues, e famia maskulino di mas serkano.—Num. 27:5-11.

^ par. 22 Boas a duna Rut seis midí di un peso ku no ta ser menshoná. Kisas esei tabata pa indiká ku meskos ku despues di seis dia di trabou tabata sigui un dia di sosiegu—un sabat—asina Rut su dianan di pasa trabou komo biuda pronto lo a kaba i lo a sigui e “sosiegu” i siguridat ku un kasá i un hogar lo por a ofres’é. Pero ta posibel tambe ku e seis midínan, podisé seis skòp di puspas, tabata simplemente tur loke Rut por a karga.

^ par. 25 Rut ta un di e sinku muhénan ku Beibel ta menshoná den e lista di antepasado di Hesus. Un otro muhé ta Rahab, mama di Boas. Meskos ku Rut, e tampoko no tabata israelita.—Mat. 1:3, 5, 6, 16.