Bai na kontenido

Bai na kontenido

KAPÍTULO DIESTRES

El A Siña for di Su Foutnan

El A Siña for di Su Foutnan

1, 2. (a) Den ki situashon Yonas ku e nabegantenan riba e barku tabata, i dikon? (b) Kiko nos por siña for di e relato di Yonas?

YONAS tabata pidi pa e zonidonan teribel ei stòp. No tabata solamente e bientu feros ku tabata flùit den e mast, ni tampoko e olanan gigantesko ku tabata suta e barku i pone delaster un palu krak i keña. Loke tabata pió ta e gritunan di e kapitan i su tripulashon, kendenan tabata lucha pa tene e barku riba awa. Yonas tabata konvensí ku nan tur tabata bai muri, anto pa su motibu!

2 Kon bini Yonas a hañ’é den e situashon angustioso akí? Wèl, el a kometé un fayo grave! El a desobedesé su Dios, Yehova. Kiko presis el a hasi? Akaso e no por a korigí e fayo ei mas? Laga nos analisá e relato di Yonas pa haña kontesta riba e preguntanan ei. Nos lo por siña algun lès balioso. Por ehèmpel, nos lo mira kon asta hende ku tin berdadero fe por faya, pero tambe kon nan por korigí nan foutnan.

Un Profeta di Galilea

3-5. (a) Kiko hopi biaha ta loke hende ta kòrda riba dje ora menshoná Yonas? (b) Kiko nos sa di Yonas su background? (Wak tambe e nota.) (c) Dikon Yonas su sirbishi komo profeta no tabata nada fásil ni agradabel?

3 Hopi biaha, ora hende tende e nòmber Yonas, nan ta kòrda solamente riba e kosnan negativo di dje, por ehèmpel, ku el a desobedesé Dios i ku e tabata un poko kabesura. Pero e tabatin su bon kualidatnan tambe. No lubidá ku ta Yehova Dios a skoh’é pa sirbi komo su profeta, i lo e no a duna Yonas e responsabilidat pisá ei si e tabata un persona infiel òf inhustu.

Yonas no tabatin kosnan negativo so

4 Beibel ta bisa nos algun kos tokante e background di Yonas. (Lesa 2 Reinan 14:25.) E tabata di Gat-hefer, ku a keda un kuater kilometer so for di Názarèt, e pueblo kaminda ocho siglo despues Hesukristu a lanta. * Yonas a sirbi komo profeta durante e ­periodo ku Rei Jeroboam II a goberná e dies tribunan di e reino di Israel. Esaki tabata hopi tempu despues di Elías. I Eliseo, susesor di Elías, a muri durante e reinado di e tata di Jeroboam. Yehova a usa Elías ku Eliseo pa kaba ku adorashon di Baal, pero Israel a bolbe kue mal kaminda. Awor e pais tabata bou di influensia di un rei ku tabata “hasi malu den bista di SEÑOR.” (2 Rei. 14:24) Pues, Yonas su sirbishi komo profeta lo no tabata nada fásil ni agradabel. Tòg el a kumpli kuné fielmente.

5 Pero un dia, Yonas su bida a dal un buèlta inesperá. El a risibí un tarea òf asignashon serka Yehova ku el a haña sumamente difísil. Kiko Yehova a pidié hasi?

“Lanta, Bai Nínive”

6. Ki tarea Yehova a duna Yonas, i dikon esei lo por a parse sumamente difísil?

6 Yehova a bisa Yonas: “Lanta, bai Nínive, e stat grandi, i prediká kontra dje, pasobra nan maldat a yega te mi dilanti.” (Yon. 1:2) Dikon e tarea akí a parse asina difísil? Nínive—kapital di Asiria—tabata keda un 800 kilometer leu den direkshon ost, i pa yega einan na pia lo a dura mas o ménos un luna. Pero e difikultatnan di e biahe lo tabata e parti mas fásil pa Yonas. Unabes el a yega Nínive, lo e mester a proklamá Yehova su mensahe di huisio kontra e asirionan, un pueblo masha konosí pa nan violensia i krueldat ekstremo. Si e pueblo di Dios mes no a reakshoná muchu bon riba e predikashon di Yonas, ta kiko lo e por a ferwagt di e hendenan pagano ei? Kiko lo a para di un solo sirbidó di Yehova den e lugá inmenso ei, ku despues a ser yamá “e stat tur na sanger”?—Nah. 3:1, 7.

7, 8. (a) Kon determiná Yonas tabata pa no kumpli ku e tarea ku Yehova a dun’é? (b) Dikon nos no mester konsiderá Yonas un kobarde?

7 Nos no sa sigur si ta asina Yonas a pensa. Pero sí nos sa kiko el a hasi. Yehova a mand’é bai pariba, ma el a kue kabes pabou, den direkshon kontrali, i a purba di hui bai mas leu posibel. El a baha bai na kosta, na e haf di Yope, kaminda el a haña un barku ku tabata bai Tarsis. Segun algun komentarista, Tarsis tabata keda na Spaña. Si ta asina, Yonas kier a bai un 3.500 kilometer leu for di Nínive. Un biahe asina te na e otro punta di Laman Grandi—konosí awe komo Laman Mediteráneo—por a dura henter un aña. Ta bisto ku Yonas no tabatin ningun intenshon di kumpli ku e tarea ku Yehova a dun’é!—Lesa Yonas 1:3.

8 Akaso Yonas tabata un kobarde? Nos no mester ta muchu purá pa konden’é, pasobra mas despues nos lo mira ku el a demostrá hopi kurashi. Pero meskos ku nos tur, Yonas tabata un hende imperfekto ku tabatin ku lucha kontra hopi debilidat. (Sal. 51:5) Kua di nos no a yega di tin miedu?

9. Kon nos mes tin biaha sa sinti relashoná ku sierto tarea ku Yehova ta duna nos, i ki bèrdat nos tin ku kòrda e ora ei?

9 Tin biaha por parse ku Dios ta pidi nos hasi algu ku nos ta haña masha difísil òf asta imposibel. Podisé nos tin miedu di kumpli ku e mandato kristian di prediká e bon notisia di e Reino di Dios. (Mat. 24:14) Ta masha fásil pa nos lubidá e bèrdat importante akí ku Hesus a ekspresá: “Tur kos ta posibel pa Dios.” Pues, ku e yudansa di Dios nos por obedesé tur su mandamentunan. (Mar. 10:27) Siendo ku de bes en kuando nos mes ta lubidá e bèrdat ei, nos por komprondé e problema ku Yonas tabatin. Pero kiko tabata e konsekuensianan di Yonas su desishon di hui?

Yehova A Disipliná Su Profeta

10, 11. (a) Ki speransa Yonas lo a karga segun ku e barku tabata sali for di haf? (b) Ki peliger a kuminsá menasá e barku i su tripulashon?

10 Laga nos purba di imaginá e esena. Yonas a akomodá su mes riba e barku, probablemente un barku di karga di Fenisia. Tabata ora di salida. I el a para wak e maniobranan ku e kapitan ku su tripulashon tabata hasi pa saka e barku for di haf. Segun ku kosta a disparsé pokopoko, Yonas a hala un rosea di alivio, pensando ku el a skapa. Pero su trankilidat no a dura largu.

11 Diripiente, wer a kambia, i un bientu fuerte a kuminsá hasi laman masha brutu. E olanan tabata asina haltu ku asta nos barkunan moderno lo a parse ko’i hunga den laman. No a dura mashá ku e boto ei tabata parse djis un pida kaska di palu pèrdí riba laman ganchu, na merset di olanan brabu i inmenso. Akaso Yonas tabata sa kaba na e momento ei ku ta Yehova a “lanta un bientu duru riba laman,” manera el a skirbi despues? Nos no sa. Pero loke sí el a mira ta ku e nabegantenan a kuminsá sklama na nan diosnan, i e tabata sa ku esei lo no a yuda nan ku nada. (Lev. 19:4) Yonas mes a skirbi: “E barku tabata kore peliger di kibra.” (Yon. 1:4) E úniko Dios ku por a yud’é tabata Yehova. Pero kon e por a pidi Yehova yud’é si ta p’e mes e tabata hui?

12. (a) Dikon nos no mester ta muchu lihé pa kondená Yonas pasobra el a drumi durante e tormenta? (Wak tambe e nota.) (b) Kon Yehova a revelá ta pa ken su motibu e tormenta a tuma lugá?

12 Yonas a mira ku e no por a hasi nada, i el a disidí di bai den bodega di e barku. El a buska un kaminda p’e kai drumi i a bai un soño profundo. * E kapitan a haña Yonas drumí; el a lant’é i bis’é pa resa na su dios, meskos ku tur sobrá hende tabata hasiendo. E nabegantenan tabata konvensí ku e tormenta tabatin un orígen sobrenatural, i nan a tira lòt pa wak ta ken na bordo lo por tabata kousa di e problema. Yonas lo mester a sinti su kurason dal un stek kada bes ku e lòt tabata deskartá un hende; finalmente, e so a keda. El a komprondé mesora kiko tabata pasando: Ta Yehova a sòru pa e lòt kai riba dje i ta Yehova a kousa e tormenta pa motibu di su desobedensia!—Lesa Yonas 1:5-7.

13. (a) Kiko Yonas a konfesá na e nabegantenan? (b) Kiko Yonas a urgi e nabegantenan pa hasi, i dikon?

13 Yonas a konta e nabegantenan tur kos: E tabata un sirbidó di e Dios Todopoderoso, Yehova, pero a desobedes’é i a subi e barku pa hui for di dje. Ta p’esei nan tur tabata den e situashon teribel akí. E hòmbernan a keda di shòk. Morto spantá, nan a puntra Yonas kiko nan mester a hasi pa skapa e barku i nan bida. Kiko el a kontestá nan? E idea di muri hogá den e laman friu i brutu ei lo mester a pone Yonas tembla di miedu. Pero kon e por a laga tur e hòmbernan ei muri un morto asina sabiendo ku e por a skapa nan? Pues, e di ku nan: “Hisa mi benta na laman. E ora ei laman lo kalma pa boso, pasobra mi sa ku ta pa mi motibu e tormenta grandi akí a bini riba boso.”—Yon. 1:12.

14, 15. (a) Kon nos por imitá e fe di Yonas? (b) Kon e nabegantenan a reakshoná riba e petishon di Yonas?

14 Esakinan no tabata palabranan di un hende kobarde, tòg? Yehova siguramente a keda konmoví pa mira kon Yonas a demostrá kurashi i un spiritu di sakrifisio na e momento difísil ei. Aki nos ta mira un situashon den kua Yonas realmente a aktua di akuerdo ku su fe den Yehova. Nos por imit’é awe dor di pone e bienestar di otro hende promé ku di nos mes. (Huan 13:34, 35) Nos ta hasi esfuerso pa yuda hende den nesesidat, sea ta ku kos material, ku sosten emoshonal òf den asuntunan spiritual? Yehova ta keda hopi kontentu ora nos ta hasi esei!

15 Podisé e nabegantenan tambe na promé instante a keda konmoví pa loke Yonas a bisa nan hasi, pasobra nan a nenga di bent’é na laman. Nan a hasi tur loke nan tabata por pa nabegá den e tormenta, pero nada no a yuda. Pió so e tormenta tabata bira. Finalmente, no a keda nan ningun otro opshon. Nan a sklama na e Dios di Yonas p’e tene miserikòrdia di nan, kaba nan a hisa Yonas benta na laman.—Yon. 1:13-15.

Yonas a insistí pa e nabegantenan bent’é na laman

Yehova A Tene Miserikòrdia ku Yonas i A Salb’é

16, 17. Deskribí kiko a pasa ku Yonas ora nan a bent’é na laman. (Wak tambe e plachinan.)

16 Yonas a kai den e laman brutu. Kisas el a mira e barku nabegá bai, segun ku e tabata bringa pa keda riba awa meimei di e laman agitá. Pero e olanan grandi a keda batié i ora e koriente di awa a hal’é bai fondo, el a pèrdè tur speransa.

17 Mas despues, Yonas a deskribí kon el a sintié na e momento ei. Tur sorto di kos a kuminsá pasa den su mente. E tabatin e sensashon di ta bahando te den lo mas profundo di laman, ‘na rais di e serunan,’ i yerba di laman tabata lora rònt di su kabes. E tabata konvensí ku esaki lo a bira su graf.—Lesa Yonas 2:2-6.

18, 19. (a) Kiko a pasa Yonas den e profundidat di laman, i ken tabata tras di tur loke a pasa? (b) Ki klase di kriatura tabata enbolbí den loke a pasa ku Yonas? (Wak tambe e nota.)

18 Pero, warda un ratu! Ta kiko e sombra grandi ei ku tabata move banda di dje? Yegando mas i mas serka, diripiente e sombra a bula bini riba Yonas, habri un boka masha grandi mes i gulié den un solo biaha!

Yehova a manda “un piská grandi” guli Yonas

19 ‘Mira kon mi ta muri akí,’ Yonas lo mester a pensa. Pero, kon por ta? Ainda e tabata na bida! Yonas a ripará ku nada no a pas’é: e no a stek ni ser habraká. Asta e por a hala rosea ainda, aunke e tabata den loke lo mester tabata su graf. Yonas a keda babuká. No tin duda: su Dios, Yehova, a manda “un piská grandi” gulié. *Yon. 1:17.

20. Kiko e orashon ku Yonas a hasi den barika di e piská grandi ta revelá?

20 Minütnan a pasa, i despues oranan. Ei, den un skuridat total, Yonas tabatin tempu pa pensa i pa hasi orashon na Yehova Dios. Nos ta haña sa hopi kos for di su orashon, ku ta pará skirbí kompleto den e buki di Yonas kapítulo 2. Nos por nota ku Yonas tabata konosé e Skritura bon, pasobra el a sita hopi for di e buki di Salmonan. Su palabranan di konklushon a revelá tambe un bunita kualidat ku e tabatin: gratitut. P’esei el a bisa Yehova na final: “Ma ami lo ofresé sakrifisio na bo ku bos di gradisimentu. Lo mi kumpli ku mi promesa. Salbashon ta di SEÑOR.”—Yon. 2:9.

21. Kiko Yonas a siña tokante salbashon, i ki lès balioso lo ta bon pa nos kòrda?

21 Pues, den e lugá ku ménos el a pensa, Yonas a siña ku Yehova por salba kualke sirbidó di dje, sin importá na unda i na ki momento. Asta ei, “den barika di e piská,” Yehova a haña su sirbidó ku tabata den problema i a salb’é. (Yon. 1:17) Ta Yehova so por a tene un hòmber sano i salvo durante tres dia i tres anochi den barika di un piská grandi. Ta bon pa nos awe kòrda ku Yehova ta “e Dios, den kende su man bo rosea di bida” ta. (Dan. 5:23) Si nos wak bon, nos debe nos eksistensia na dje. Esaki no ta un bon motibu pa ta gradisidu na dje? E mihó manera pa demostrá e gratitut akí ta dor di obedes’é.

22, 23. (a) Kon Yonas a haña chèns di demostrá su gratitut? (b) Kon nos por imitá Yonas ora nos kometé fayo?

22 Kiko di Yonas? El a siña mustra su gratitut na Yehova dor di obedes’é? Sí. Despues di tres dia i tres anochi, e piská a bai te na kantu i “a saka Yonas bent’é riba tera seku.” (Yon. 2:10) Figurá bo, Yonas no mester a ni landa bai kantu! Klaru ku unabes ku el a yega kantu, e mester a buska un manera pa sigui su kaminda. Pero no a dura muchu ku el a haña chèns di demostrá kon gradisidu e tabata. Yonas 3:1 i 2 ta bisa: “Awor e palabra di SEÑOR a yega na Yonas pa di dos biaha, bisando: ‘Lanta bai Nínive, e stat grandi, i proklamá den dje e mensahe ku mi ta bai duna bo.’” Kiko Yonas lo a hasi awor?

23 Yonas no a vasilá. Beibel ta bisa: “Yonas a lanta bai Nínive, konforme e palabra di SEÑOR.” (Yon. 3:3) Ta bisto ku el a siña for di su foutnan, pasobra el a obedesé Yehova mesora. Den esaki tambe nos por imitá e fe di Yonas. Nos tur ta peka; nos tur ta kometé fayo. (Rom. 3:23) Pero, kiko nos ta hasi ora esei sosodé? Nos ta entregá? Òf nos ta siña for di nos fayonan i bolbe sirbi Dios obedientemente?

24, 25. (a) Ki rekompensa Yonas a haña despues? (b) Kua ta algun rekompensa ku Yonas lo haña den futuro?

24 Yehova a rekompensá Yonas pa su obedensia? Klaru ku sí. Pa kuminsá, Yonas aparentemente a haña sa despues ku e nabegantenan di e barku a sobrebibí. E tormenta a plakia asina ku nan a benta Yonas na laman, i e nabegantenan ‘a haña un temor grandi pa Yehova’ i a ofresé sakrifisio na dje en bes di na nan diosnan falsu.—Yon. 1:15, 16.

25 Pero un rekompensa muchu mas grandi a bini hopi tempu despues. Hesus a usa e periodo ku Yonas a pasa den e barika di e piská grandi pa profetisá e periodo ku é lo tabata morto den graf. (Lesa Mateo 12:38-40.) Ora Yonas ser resusitá pa biba riba tera, lo e keda masha kontentu di tende esei. (Huan 5:28, 29) Yehova ke bendishoná nos tambe. Pero pa nos haña e bendishonnan ei, nos tin ku hasi meskos ku Yonas: siña for di nos foutnan, obedesé Dios i pone interes di otro hende promé ku di nos mes.

^ par. 4 Yonas tabata di un stat di Galilea. Esei ta interesante, pasobra siglonan despues, ora ku e fariseonan tabata papia di Hesus, nan a bisa ku un aktitut arogante: “Bai buska den e Skritura i bo ta mira ku ningun profeta lo no a bini di Galilea.” (Huan 7:52) Hopi traduktor i investigadó di Beibel ta komprondé for di e palabranan akí ku e fariseonan tabata ke men ku nunka un profeta no a sali, ni lo no por sali, for di e humilde region di Galilea. Si ta asina, anto e fariseonan no tabata konosé nan historia ni e profesianan.—Isa. 9:1, 2.

^ par. 12 Segun Septuaginta, Yonas a drumi asina duru te ku e tabata ronka. Pero promé ku nos bula kondená Yonas pasobra aparentemente e no tabatin kunes ku loke tabata pasando, nos tin ku kòrda ku tin biaha hende ku ta hopi deprimí ta sinti un nesesidat iresistibel di drumi. Por ehèmpel, ora Hesus tabata den agonia den hòfi di Getsémani, el a haña Pedro, Santiago ku Huan “drumí, ya ku nan a keda agotá di tristesa.”—Luk. 22:45.

^ par. 19 Den Septuaginta, e palabra hebreo pa “piská” ta ser tradusí na griego komo “mònster di laman” òf “piská grandi.” Ta imposibel pa determiná ki tipo di “piská grandi” esaki tabata, pero den Laman Mediteráneo tin tribon ku por guli un hende hinté. Na otro partinan di mundu tin tribon asta mas grandi. Por ehèmpel, tribon bayena por bira 15 meter largu, òf asta mas largu mes!