Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

NSHAPITA WA MAKUMI ABIDI

“Ndi mufike ku ditabuja”

“Ndi mufike ku ditabuja”

1. Umvuija muvua Mâta mudiumvue, bua tshinyi uvua udiumvua nanku?

MÂTA uvua mua kuikala uvuluka lukita luvuabu bajike muanabu ne dibue diteka ku mushiku. Uvua ne kanyinganyinga kakole. Uvua mumane kumanya ne: bualu bua Lazalo mbumane kujika. Mu matuku onso anayi akavua muanabu mumane kufua au, bavua anu mu tshinyongopelu; bantu ba bungi bavua balua kubasamba ne kubela mioyo ya dibungama.

2, 3. a) Mmunyi muvua Mâta mudiumvue pamuapa pavuaye mumone Yezu? b) Ntshinyi tshidi mêyi a mushinga a Mâta aleja?

2 Mpindieu muntu uvua ne mushinga wa bungi kudi Lazalo udi kumpala kua Mâta. Kumona Yezu kabidi kuvua pamuapa kumusamishe muoyo wa munda bikole, bualu anu yeye nkayende ke uvua mua kusungila muanabu. Kadi Mâta wakakoleshibua ku muoyo ndambu pavuaye mupetangane ne Yezu pambelu pa tshimenga tshikese tshia Betaniya tshivua ku luseke lua mukuna. Tshilunji tshia mpala wa Yezu tshivua kabidi tshikoleshe Mâta ku muoyo mu mutantshi onso uvuaye uyukila nende. Wakakola kabidi ku muoyo bua muvua Yezu uditeka pa muaba wende ne muoyo mujima. Yezu wakamuela nkonko ivua mimuambuluishe bua kuleja ditabuja diende ne malu avuaye mumanye bua dibishibua dia bafue. Muyuki eu wakasaka Mâta bua kuamba bualu bua mushinga mukole buvua kabuyi mua kupatuka mukana muende to. Wakamba ne: “Ndi mufike ku ditabuja ne: wewe udi Kristo Muana wa Nzambi, udi ulua pa buloba.”—Yone 11:27.

3 Anu mudi mêyi aa aleja, Mâta uvua ne ditabuja dia pa buadi. Malu makese adi Bible utuambila avuaye muambe adi atupetesha malongesha a mushinga adi mua kutuambuluisha bua kukolesha ditabuja dietu. Bua kujadika bualu ebu, tuanjayi kukonkonona tshidi Bible wamba padiye wakula bua Mâta bua musangu wa kumpala.

“Uditatshisha, usumpakana”

4. Mmu mushindu kayi muvua dîku dia ba Mâta dikale dia pa buadi? Mmalanda kayi avua pankatshi pa Yezu ne bena mu dîku edi?

4 Ngondo mikese kumpala, Lazalo uvua anu bimpe. Dîku diabu divua mu Betaniya dikavua pa kuakidila Yezu Kristo, uvua muenyi munene. Lazalo ne Mâta ne Mariya bavua mu dîku dia pa buadi bualu bana ba muntu basatu aba bavua balala mu nzubu umue nansha mukavuabu bantu bakole. Bamue bakebuludi badi bamba ne: Mâta ke uvua pamuapa mukulumpe ku bonso, bualu yeye ke uvua umueneka wakidila benyi ne yeye ke udi Bible utela kumpala misangu ya bungi. (Yone 11:5) Katuena bamanye ni bakavua babuele mu dibaka. Kadi tshitudi bamanye ntshia ne: bakalua balunda ba Yezu ba pa muoyo. Pavua Yezu uyisha mu Yudaya muvuaye mupetangane ne buluishi ne lukuna bia bungi, uvua ulua kutudila kuabu. Kakuyi mpata, Yezu uvua wanyisha bikole bua kusombela kuabu bualu bavua mu ditalala ne bavua bamuambuluisha.

5, 6. a) Bua tshinyi Mâta uvua ne bia bungi bia kuenza nangananga pavua Yezu mulue kubatangila? b) Ntshinyi tshivua Mariya muenze pavua Yezu mulue ku nzubu kuabu?

5 Mâta uvua ne mudimu wa bungi wa kuakidila benyi ne kubambuluisha. Bantu bavua bamumona muvuaye mukaji muenji wa mudimu ne muikale anu ne bia kuenza. Ke muvuaye umueneka kabidi pakalua Yezu kuabu. Wakajinga bua kulambila muenyi wa pa buende eu biakudia bia bungi diakamue; pamuapa ne bua bavuaye muende nabu. Tshikondo atshi, bavua bangata kuakidilangana ne mushinga wa bungi. Pavua muenyi ufika, bavua bamuakidila pa kumutua mishiku, bamukopola sandala, bamuowesha mâyi ku makasa ne bamuela manananshi pa mutu. (Bala Luka 7:44-47.) Bavua ne tshibidilu tshia kuditatshisha bikole bua kukebela muenyi biakudia ne muaba wa kulala.

6 Mâta ne Mariya bavua ne mudimu wa kuenza bua kuakidilabu muenyi wabu eu. Ku ntuadijilu Mariya wakanji kuambuluisha muanabu bualu uvua umueneka utamba kuditatshisha ne wela meji ne lutulu. Kadi padi Yezu ufika, malu adi ashintuluka. Yezu wakamona tshikondo etshi bu mushindu muimpe wa kulongesha bantu bavua muaba au. Yezu uvua mushilangane ne bamfumu ba bitendelelu ba mu tshikondo atshi bualu uvua unemeka bantu bakaji ne uvua pabuipi bua kubalongesha malu a Bukalenge bua Nzambi buvua tshiena-bualu tshia mudimu wende. Mariya uvua ne disanka dia bungi bua dilua dia Yezu, ke kusombaye ku makasa ende bua kuteleja bivuaye wamba.

7, 8. Bua tshinyi Mâta uvua mufike munda? Tshiakalua kuleja nanku ntshinyi?

7 Tufuanyikijabi muvua Mâta wenda ufika munda. Wakabanga kuditatshisha bikole ne kupangaye mua kuteleja Yezu bualu uvua ne bintu bia bungi bia kulamba ne uvua ne bia bungi bia kuenza bua kuakidila benyi. Pavuaye upatuka ubuela ne udimona ne bia bungi bia kuenza, uvuaku mua kuikala mufike munda anyi mukange mpala pavuaye umona muanabu musombe patupu kayi umuambuluisha anyi? Bu yeye muenze nanku kabivua anu mua kukemesha to, bualu kavua mua kuenza midimu yonso nkayende to!

8 Ndekelu wa bionso, pakamutondabi, wakakosa Yezu ku dîyi wamba ne: “Mukalenge, kabienaku bikutonda padi muanetu mundekeele nkayanyi midimu yonso anyi? Nanku, muambila koku alue kungambuluisha.” (Luka 10:40) Avua mêyi a bujitu! Bamue bakudimunyi ba Bible mbakudimune lukonko elu ne: ‘Mfumu, kabiena bikutonda anyi?’ Pashishe udi umulomba bua abele Mariya bua alua kumuenzeja mudimu.

9, 10. a) Mmunyi muvua Yezu muandamune Mâta? b) Bua tshinyi tudi tuamba ne: Yezu kavua mupepeje mudimu mukole uvua Mâta wenza?

9 Diandamuna dia Yezu divua mua kuikala dikemeshe Mâta anu mukadidi kabidi dikemeshe babadi ba Bible ba bungi. Yezu wakamuandamuna bimpe wamba ne: “Mâta, Mâta, udi uditatshisha, usumpakana bua bintu bia bungi. Kadi bintu bikese ke bidi ne bualu anyi mene anu tshimuepele. Mariya yeye mmusungule tshintu tshimpe ne kabakumunyengatshi to.” (Luka 10:41, 42) Yezu uvua usua kuamba tshinyi? Uvuaku wamba Mâta muvuaye munange anu bintu bia ku mubidi anyi? Uvuaku upepeja mudimu mukole wa kulamba uvuaye wenza anyi?

Nansha muvua Mâta “uditatshisha, usumpakana bua bintu bia bungi,” wakitaba mubelu ne didipuekesha dionso

10 Tòo, Yezu uvua mumone ne: Mâta uvua wenza malu ne dinanga ne meji mimpe. Kavua kabidi mumone kulambila muenyi biakudia bia bungi bu bualu bubi to. Wakanyisha bua kubuela mu fete wa “biakudia bia bungi” uvua Matayi mumulongoluele musangu kampanda kumpala. (Luka 5:29) Tshilumbu tshivua muaba au katshivua tshia biakudia bivua Mâta ulamba to, kadi tshivua tshia malu avuaye wangata ne mushinga. Mâta uvua uditatshisha bikole bua kulamba biakudia bia bungi, kupangilaye too ne dîba dia kuteleja malu avua ne mushinga wa bungi. Mmalu kayi au?

Yezu uvua wanyisha mushindu uvua Mâta wakidila benyi; uvua mumanye ne: Mâta uvua wenza malu aa ne dinanga ne meji mimpe

11, 12. Mmunyi muvua Yezu mubele Mâta ne dîyi dimpe?

11 Yezu, Muana mulela umue wa Yehowa Nzambi uvua kua ba Mâta bua kubalongesha bulelela. Kulamba biakudia ne kubilongolola kakuvua ne mushinga mupite wa kuteleja Yezu to. Kakuyi mpata, Yezu wakabungama bua muvua Mâta mupangile mpunga uvuayi kayi mua kupeta kabidi wa kukolesha ditabuja diende; kadi wakamulekela udisunguila tshia kuenza. * Nansha muvua Mâta ne bukenji bua kudisunguila malu avuaye wangata ne mushinga, kavua ne bukenji bua kusunguila Mariya to.

12 Nanku Yezu wakabela Mâta ne dîyi dimpe, umubikila mu dîna diende misangu ibidi bua kumutuyisha tshilunji; kumujadikilaye ne: kabivua bimpe bua yeye ‘kuditatshisha, kusumpakana bua bintu bia bungi’ to. Bu muvua Yezu ubalongesha malu a Nzambi, biakudia bikese mu dilonga dimue anyi abidi bivua bikumbane. Kadi Yezu kavua mua kunyenga Mariya “tshintu tshimpe” tshivuaye musungule, mmumue ne: kulongela malu kudiye to.

13. Mushindu uvua Yezu mubele Mâta udi utulongesha tshinyi?

13 Muyuki uvua mupitakane ku ba Mâta eu udi utupesha tuetu bayidi ba Kristo malongesha mimpe lelu. Katuena mua kulekela tshintu nansha tshimue tshitupangisha bua kulonga “malu a mu nyuma” to. (Mat. 5:3) Bu mutudi basue petu kupeshangana bintu ne kuenza mudimu wa bungi bu Mâta, katuena ne bua ‘kuditatshisha, kusumpakana bua bintu bia bungi’ bua malu adi kaayi ne mushinga bua benyi, tudipangisha too ne malu adi ne mushinga wa bungi to. Patudi tusombeshangana ne bena Kristo netu, dijinga dietu kadiena anu dia bobu kutupesha anyi tuetu kubapesha biakudia bidi bitudisha makuta a bungi to. Kadi didi nangananga dia kukoleshangana ne kupeshangana mapa a nyuma. (Bala Lomo 1:11, 12.) Mu bikondo bitudi tukoleshangana bia nunku, biakudia bia bungi kabitu anu ne bualu to.

Muanabu uvua mufue udi ubika ku lufu

14. Bua tshinyi tudi mua kuamba ne: Mâta uvua tshilejilu tshimpe bua muvuaye muitabe mubelu?

14 Mâta uvuaku muitabe mubelu muimpe uvua Yezu mumupeshe ne mupetelaku dilongesha anyi? Tudi bamanye ne: uvua muitabe. Mupostolo Yone wakamba mu mêyi ende a ntuadijilu bua muanabu Mâta ne: “Yezu uvua munange Mâta, ne muanabu wa bakaji, ne Lazalo.” (Yone 11:5) Ngondo ikavua mipite katshia Yezu umbuka mu Betaniya utukadi batele. Mu bulelela, Mâta kavua muulakane anyi mufiikile Yezu munda pavuaye mumubele to; kadi wakangata mubelu wende ne mushinga. Mmutushile tshilejilu tshimpe tshia ditabuja mu bualu ebu, bualu tuetu bonso tutu dijinga ne mibelu imue misangu.

15, 16. a) Ntshinyi tshivua Mâta mua kuikala muenze pavua muanabu usama? b) Bua tshinyi tudi tuamba ne: Mâta ne Mariya bavua bele bua tshiombe musabu?

15 Pakabanga Lazalo kusama, Mâta uvua bushuwa mua kuikala uditatshisha bikole bua kumulama. Wakenza tshionso tshivuaye mua kuenza bua kuambuluisha muanabu bua kumvuaye bimpe. Kadi disama dia Lazalo divua anu dienda dikola. Mâta ne Mariya bavua anu ku luseke luende bua kumulama dîba dionso. Mâta uvua mua kuikala utangila muanabu misangu ya bungi, umumona muvuaye mutshioke ne uvuluka bidimu bia bungi bivuabu basombe pamue mu bikondo bia masanka ne bia makenga.

16 Pakamona Mâta ne Mariya ne: Lazalo ukavua wa lufu, bakatumina Yezu mukenji. Bua kumbuka muaba uvua Yezu uyishila ne kufika mu Betaniya, bivua bikengela luendu lua matuku abidi. Mukenji wabu uvua ne mêyi makese aa: “Mukalenge, muntu uudi munange bikole udi usama.” (Yone 11:1, 3) Bavua bamanye ne: Yezu uvua munange muanabu, ne bavua ne dishindika dia ne: uvua mua kuenza tshionso tshivua tshikengela bua kuambuluisha mulunda wende. Bavuaku anu batekemene ne: Yezu uvua ne bua kufika patshivua Lazalo ne muoyo anyi? Bu biobi bikale nanku, bavua bele bua tshiombe musabu, bualu Lazalo wakafua.

17. Bua tshinyi Mâta uvua udiabakena? Ntshinyi tshivuaye muenze pavuaye mumvue ne: Yezu ukadi pabuipi ne Betaniya?

17 Mâta ne Mariya wabu bakadila muanabu, kumulongololabu bimpe bua kumujika ne kuakidilabu benyi ba bungi ba mu Betaniya ne ba kumpenga. Kadi Yezu kavua anu umvuika to. Mâta uvua mua kuikala mudiabakene bikole pavua matuku enda apita. Ndekelu wa bionso, matuku anayi mamane kupita katshia Lazalo wafua, Mâta wakumvua ne: Yezu ukavua pabuipi ne Betaniya. Bu muvuaye anu mukaji mukazamuke, nansha mutshivuaye mu tshinyongopelu, wakaya lubilu bua kuakidila Yezu kayi nansha wanji kuambila Mariya wabu.—Bala Yone 11:18-20.

18, 19. Nditekemena kayi divua nadi Mâta? Bua tshinyi ditabuja diende divua dia pa buadi?

18 Pakamonaye Mfumu wende, wakamuambila bualu buvua bubasamishe mutu ne Mariya kukavua matuku. Wakamuambila ne: “Mukalenge, bu wewe muikalapu, muanetu kavua mua kufua to.” Kadi Mâta utshivua anu ne ditekemena ne ditabuja dia ne: Yezu uvua mua kuenza bualu kampanda. Wakamba kabidi ne: “Kadi nansha mpindieu ndi mumanye ne: bintu bionso biudi ulomba Nzambi, Nzambi neakupeshe.” Yezu kumuandamunaye diakamue bua kukolesha ditabuja diende ne: “Muanenu neabike.”—Yone 11:21-23.

19 Mâta uvua wela meji ne: Yezu uvua wakula bua dibishibua ditshilualua, ke kuandamunaye ne: “Ndi mumanye ne: neabike pabika bantu ku lufu dituku dia ku nshikidilu.” (Yone 11:24) Mâta uvua ne ditabuja dia pa buadi bua dibishibua. Bamue bamfumu ba bitendelelu bia bena Yuda bavuabu babikila ne: Basadoke, bavua bamba ne: bantu kabakubishibua ku lufu to; kadi Bible pende muikale umvuija dilongesha edi bimpe. (Dan. 12:13; Mâko 12:18) Kadi Mâta uvua mumanye muvua Yezu mulongeshe ne: bantu nebabike ku lufu ne ukavua mene mubishe bantu ku lufu nansha muvua muntu nansha umue wa ku bavua Yezu mubishe kayi muenze matuku avua Lazalo muenze mu lukita. Mâta kavua mumanye tshikavua pa kuenzeka to.

20. Umvuija mêyi a Yezu atudi katuyi mua kupua muoyo adi mu Yone 11:25-27 ne diandamuna dia Mâta.

20 Yezu kumuambilaye bualu ebu budi kabuyi kupua muoyo: “Meme ndi dibika ne muoyo.” Bushuwa, Yehowa Nzambi mmupeshe Muanende bukokeshi bua kubisha bafue pa buloba bujima kumpala kua matuku eku. Yezu wakebeja Mâta ne: “Udi witabuja bualu ebu anyi?” Ke Mâta kufilaye diandamuna ditudi bumvuije ku ntuadijilu kua nshapita eu. Uvua mujadike ne: Yezu uvua Kristo anyi Masiya, ne uvua Muana wa Yehowa Nzambi ne kabidi muntu uvua baprofete badianjile kuamba ne: uvua ne bua kulua pa buloba.—Yone 5:28, 29; bala Yone 11:25-27.

21, 22. a) Mmunyi muvua Yezu muleje mutuye udiumvua padi bantu bafuisha? b) Umvuija mushindu uvuabu bajule Lazalo ku lufu.

21 Yehowa Nzambi ne Muanende Yezu Kristo badiku bangata ditabuja dia buena dia Mâta adi mushinga anyi? Malu akalua Mâta kudimuena adi afila diandamuna. Wakaya lubilu bua kuambila muanabu. Pashishe, wakamona muvuabi bitonde Yezu bikole pavuaye uyukila ne Mariya ne bantu ba bungi bavua nende mu madilu. Wakamona muvua Yezu mupuekeshe binsonji bua kuleja kanyinganyinga katu lufu lukebesha. Uvua mumvue muvua Yezu mutume dîyi bua kumbushabu dibue ku lukita lua muanabu.—Yone 11:28-39.

22 Bilondeshile dimanya divua nadi Mâta bua muntu pakadiye mufue, wakabenga wela meji ne: Lazalo uvua ne bua kuikala ukadi mubole bu mukavuaye muenze matuku anayi. Yezu kumuvuluija ne: “Tshivua mukuambile ne: wewe muitabuje, neumone butumbi bua Nzambi anyi?” Wakitabuja ne kumonaye butumbi bua Yehowa Nzambi. Anu muaba au, Nzambi kupeshaye Muanende bukole bua kubisha Lazalo ku lufu. Elabi meji bua malu avua mua kushala mu lungenyi lua Mâta matuku ende onso a muoyo aa: Yezu ubikila Lazalo ne dîyi dikole: “Lazalo, patuka!”; kamutoyi kumvuika mu lukita muaba uvuabu baladike Lazalo padiye ujuka muikale mujingila bilamba bivuabu bajingila tshitalu wenda upatuka mu lukita; dîyi dia Yezu dia ne: “Musululayi, numulekele aye,” ne pavuabu bamuela mu tshitupa kudi Mâta ne Mariya wabu bua bungi bua disanka. (Bala Yone 11:40-44.) Kanyinganyinga ka Mâta kakajika.

Mâta wakapeta difutu dia ditabuja diende dia Yezu pakamonabu yeye ne Mariya dibishibua dia muanabu ku lufu

23. Ntshinyi tshidi Yehowa ne Yezu basue kukuenzela? Ntshinyi tshiudi ne bua kuenza?

23 Muyuki eu udi uleja ne: dibishibua dia bantu ku lufu ki mbualu patupu bua kujinga to, kadi ndilongesha dia mu Bible didi disankisha, ne malu akadi menzeke mmaleje ne: ndilelela. (Yobo 14:14, 15) Yehowa ne Muanende mbasue kufuta bantu badi ne ditabuja anu muvuabu benze bua Mâta, Mariya ne Lazalo. Mbakulamine pebe masanka aa biwikala ne ditabuja dikole.

“Mâta uvua ubalongoluela biakudia”

24. Mmêyi kayi a ndekelu adi Bible wamba bua Mâta?

24 Bible udi wakula kabidi bua Mâta anu musangu umue ku ntuadijilu kua lumingu lua ndekelu kumpala kua Yezu kufuaye. Bu muvua Yezu mumanye ne: ntatu ivua mimuindile, wakasungula bua kuya kabidi mu Betaniya bua kusombelamu. Bua kumbuka muaba au ne ku Yelushalema, uvua mua kuenza kilometre 3. Yezu ne Lazalo bavua badia mu nzubu mua Simona muena nsudi; muaba eu ke utudi tusangana mêyi a ndekelu adibu bakula bua Mâta aa: “Mâta uvua ubalongoluela biakudia.”—Yone 12:2.

25. Bua tshinyi bisumbu bia bena Kristo bia lelu bidi ne disanka dia kuikala ne bantu bakaji bu Mâta?

25 Mâta udi tshilejilu tshimpe tshia mukaji muenji wa mudimu. Padibu bakula bua bualu buende mu Bible bua musangu wa kumpala, udi wenza mudimu; padibu bakula kabidi bua bualu buende mu Bible bua musangu wa ndekelu, udi anu wenza mudimu, uditatshisha ne muende muonso bua kukumbaja majinga a badiye nabu. Bena Kristo ba lelu badi ne disanka bualu badi ne bana betu ba bakaji badi benzela Nzambi mudimu mu bisumbu bu Mâta, bawenza ne tshisumi ne bambuluisha bakuabu ne baleja ditabuja diabu mu malu adibu benza ne muoyo mujima. Ke muvua Mâta pende anu wenza anyi? Ke mudibi bimueneka. Bikalabi nanku, wakenza malu ne meji bualu uvua ne bua kutuilangana ne yende ntatu.

26. Ditabuja dia Mâta divua dimuambuluishe bua kuenza tshinyi?

26 Mu matuku makese, Mâta uvua ne bua kutantamena lufu lubi lutambe lua Yezu, Mukalenge wende uvuaye munange bikole. Bualu bukuabu, bena lubombo bamue bamue bavua bashipe Yezu abu bavua badisuike kabidi bua kushipa Lazalo bualu dibishibua diende divua dikoleshe ditabuja dia bantu ba bungi. (Bala Yone 12:9-11.) Anu lufu ke luvua lukose malanda mimpe avua pankatshi pa Mâta ne bana babu. Katuena bamanye mushindu ne dîba divua malu aa menzeke to; kadi tudi batuishibue bimpe ne: ditabuja dikole divua nadi Mâta divua dimuambuluishe bua kutantamena ntatu too ne ku ndekelu. Ke bualu kayi bena Kristo ba lelu badi benza bimpe padibu bidikija ditabuja divua nadi Mâta.

^ tshik. 11 Mu bidimu lukama bia kumpala, bavua bumbusha bantu bakaji bena Yuda mu dilonga dia tulasa tubandile. Bavua batamba kubalongesha anu midimu ya kumbelu. Nunku bivua mua kuikala bitonde Mâta bua kumona muntu mukaji musombe ku makasa a mulongeshi bua kulonga.