“Idi agtawenak iti 15, okey kaniak ti amin a bilin da Papa ken Mama, ngem ita nga agtawenakon iti 19, ad-adu met koman, a, ti wayawayak a mangaramid iti kayatko.”​—Sylvia.

 Maka-relate-ka kadi ken Sylvia? No wen, tulongannaka daytoy nga artikulo a makisarita iti nagannakmo maipapan iti dayta.

•  Ti masapul a maammuam

•  Ti mabalinmo nga aramiden

•  Ti kuna dagiti padam nga agtutubo

 Sakbay a makisaritaka iti nagannakmo maipapan kadagiti pagannurotan a kayatda a surotem, panunotem dagitoy:

•  No awan dagiti pagannurotan, nakagulgulo ti biag. Panunotem ti haywey nga aduan iti lugan. Kasano no awan dagiti karatula, silaw ti trapiko, wenno paglintegan ti kapartak ti panagpataray? Dagiti pagannurotan iti balay ket kas kadagiti pagannurotan iti kalsada a tumulong tapno agtalinaed ti kinaurnos.

•  Dagiti pagannurotan ket pakakitaan nga ipatpategdaka dagiti nagannakmo. No saanda a nagaramid iti aniaman a pagannurotan, mabalin a kaipapananna a dida pampanunoten ti mapasamak kenka. No kastada, aniada a klase a nagannak?

 AMMOM KADI? Adda met dagiti pagannurotan a sursuroten ti nagannakmo! No agduaduaka iti dayta, basaem ti Genesis 2:24; Deuteronomio 6:6, 7; Efeso 6:4; ken 1 Timoteo 5:8.

 Ngem kasanon no mariknam latta a lugika kadagiti pagannurotan ti nagannakmo?

 Sakbay a makisaritaka, agpanunotka. Kanayon kadi a sursurotem dagiti pagannurotan ti nagannakmo? No saan, saan pay ngarud nga ita ti oras nga ipakaasim nga ikkandaka iti ad-adu a wayawaya. Imbes ketdi, kitaem ti artikulo a “Kasanok a Maala ti Panagtalek Dagiti Nagannakko?”

 No maikunam a kanayon a sursurotem dagiti pagannurotan ti nagannakmo, praktisem dagiti kayatmo nga ibaga kadakuada. No nasaksakbay a panunotem dagiti ibagam, makitam no rasonable ti kiddawmo. Sumaruno, damagem iti nagannakmo no kaano ken sadino nga agsasaritakayo a komportable ken nakarelakskayo amin. Inton agsasaritakayon, laglagipem dagitoy:

 Nadayawka koma. Kuna ti Biblia: “Ti nasakit a sao rubrobanna ti unget.” (Proverbio 15:1, footnote) Isu a laglagipem: No makisinnungbatka iti nagannakmo wenno akusaram ida a saandaka nga ikabkabilangan, saan a nasayaat ti pagturongan ti saritaan.

 “Gapu ta ad-adda nga ipakpakitak ti respeto iti nagannakko, ad-adda met a resrespetuendak. Nalaklakakami nga agkikinnaawatan ta adda respetomi iti maysa ken maysa.”​—Bianca, 19.

 Dumngegka. Ibaga ti Biblia nga agbalintayo nga “alisto a dumngeg” ken “nainayad nga agsao.” (Santiago 1:19) Laglagipem a makisarsaritaka kadagiti nagannakmo; dumngegka met ken saan la a sika ti agsao.

 “Bayat a dumakdakkeltayo, mabalin a mariknatayo a nalalaingtayo ngem kadagiti nagannaktayo, ngem saan nga agpayso dayta. Pagsayaatantayo no dumngegtayo iti balakad ken pammagbagada.”—Devan, 20.

 Makipagriknaka. Padasem a kitaen ti bambanag sigun iti panagkita dagiti nagannakmo. Surotem ti balakad ti Biblia a “sapulenyo dagiti pagimbagan ti dadduma, saan la a dagiti bukodyo a pagimbagan”—iti daytoy a situasion, dagiti pagimbagan ti nagannakmo.—Filipos 2:4.

 “Ibilangko idi kas kalaban dagiti nagannakko imbes a kakaduak. Ngem ita, naawatak nga ikagkagumaanda laeng ti agbalin a nasayaat a nagannak no kasano nga ikagkagumaak ti agbalin a responsable nga adulto. Amin nga inaramidda ket gapu iti ayatda kaniak.”​—Joshua, 21.

 Mangtedka kadagiti posible a solusion. Kas pagarigan ta ibilin dagiti nagannakmo: saanka a mapmapan iti maysa a party a maysa oras a biahe ti kaadayona. Ammuem ti kangrunaan a pagdanaganda—ti biahe wenno ti party?

•   No ti biahe, palubosandaka kadi no ibagam a makikaduaka iti maysa a nalaing nga agmaneho?

•   No ti party, makatulong ngata no ibagam no siasino dagiti naawis ken ti mangasikaso iti dayta?

 Laglagipem ti agbalin a nadayaw iti pannakisaritam ken anusam a denggen ti ibaga dagiti nagannakmo. “Dayawem da tatang ken nanangmo” agpadpada kadagiti saom ken tigtignaymo. (Efeso 6:2, 3) Baliwanda kadi ti desisionda? Mabalin a wen. Mabalin met a saan. Aniaman kadagita, masapul a . . .

 Respetuem ti desision ti nagannakmo. Nakapatpateg daytoy ngem masansan a di maar-aramid. No saan a masurot ti kayatmo sa rugiam ti makisinnungbat iti nagannakmo, lallalo a marigatanka inton sumaruno a makisaritaka. Ngem no situtulokka a sumurot, mabalin nga ikkandakanto iti ad-adu a wayawaya.