•  Unsay panglantaw nimo sa imong kaugalingon?

•  Nganong importante kini?

•  Ang imong mahimo

•  Pagbasag dugang kon unsaon nga mahimong positibo

•  Ang giingon sa ubang batan-on

•   Positibo

   “Naningkamot kong magmalipayon ug kalmado kutob sa mahimo. Gusto kong malipay kada adlaw.”​—Valerie.

•   Negatibo

   “Kon dunay maayong panghitabo, maghunahuna dayon ko nga dili ni tinuod.”​—Rebecca.

•   Realistiko

   “Kon positibo ko, madismaya lang ko; kon negatibo ko, pirme ra pod kong maguol. Ang pagkarealistiko nakatabang nako nga ilhon ang realidad sa kinabuhi.”​—Anna.

 Ang Bibliya nag-ingon nga “kadtong malipayon ug kasingkasing pirmeng nagkombira.” (Proverbio 15:15) Klaro nga ang mga tawong dili magsigeg hunahunag negatibo ug nagpokus sa positibong mga butang sagad mas malipayon. Posibleng mas daghan sab silag mahigala. Sa pagkatinuod, kinsa may ganahang makig-uban sa mga tawo nga kanunayng negatibo ug magul-anon?

 Pero naay mga realidad sa kinabuhi nga kinahanglang atubangon bisan sa positibo kaayong tawo. Pananglitan:

•   Pirme kang makadungog ug mga balita bahin sa gubat, terorismo, o krimen.

•   Lagmit nag-atubang kag mga problema sa inyong pamilya.

•   Duna kay mga kapakyasan nga kinahanglang atubangon ug kahuyangan nga angayng suklan.

•   Lagmit nasakitan ka sa gisulti o gihimo sa imong higala.

 Imbes balewalaon lang ni nga mga problema o magsigeg kaguol tungod niini, lantawa kini sa realistikong paagi. Ang pagkarealistiko motabang nimo nga malikayan ang sobrang pagkanegatibo ug dawaton ang mga realidad sa kinabuhi nga dili ra sobrang madismaya.

•   Dawata nga masayop gyod ta tungod sa pagkadili-hingpit.

   Ang Bibliya nag-ingon: “Dinhi sa kalibotan walay tawo nga nagbuhat kanunay ug matarong ug dili gayod masayop.” (Ecclesiastes 7:20, Ang Bag-ong Maayong Balita Biblia) Busa normal lang nga makahimo kag sayop, pero wala kana magpasabot nga wala kay pulos.

   Kon unsaon nga magmarealistiko: Paningkamoti nga matul-id ang imong mga sayop, pero ayaw pagdahom nga dili na ka masayop. “Dili ko magpokus sa akong mga sayop aron dili ko maguol,” miingon ang batan-ong si Caleb. “Hinuon, naningkamot kong makakat-on sa akong mga sayop aron mouswag.”

•   Ayaw ikompara ang imong kaugalingon sa uban.

   Ang Bibliya nag-ingon: “Dili ta magpaimportante sa kaugalingon, nga mag-aghat ug kompetisyon ug magsinahay.” (Galacia 5:26) Dihang motan-aw kag mga picture sa social media sa mga tapoktapok nga wala ka imbitaha, posibleng maglagot ka ug madismaya. Lagmit isipon na nimo ang imong suod nga mga higala nga samag kaaway.

   Kon unsaon nga magmarealistiko: Dawata ang kamatuoran nga dili sa tanang panahon imbitahon ka sa mga okasyon o mga tapoktapok. Gawas pa, ang mga picture diha sa social media wala magpakita sa katibuk-ang estorya o hitabo. “Sagad, ang ipakita sa mga tawo diha sa social media mao lang ang nindot nga mga panghitabo sa ilang kinabuhi,” miingon ang batan-ong si Alexis. “Kasagaran, dili na nila iapil ang ordinaryong mga detalye o hitabo.”

•   Magmakigdaiton​—ilabina sa imong pamilya.

   Ang Bibliya nag-ingon: “Kon posible, kutob sa mahimo, pakigdait mo.” (Roma 12:18) Dili sa tanang panahon makontrol nimo ang uban sa ilang himoon, pero makontrol nimo ang imong reaksiyon. Puwede kang magmakigdaiton.

   Kon unsaon nga magmarealistiko: Paningkamoti nga dili ka makadugang sa problema o tensiyon diha sa pamilya kondili magmakigdaiton, nga maoy angay nimong himoon sa bisan unsang relasyon. “Walay tawong perpekto, ug dili gyod kalikayan nga usahay mapasakitan nato ang uban,” miingon ang tin-edyer nga si Melinda. “Magdepende ra nato kon unsay atong himoon​—magmakigdaiton ba ta o dili.”

•   Magmapasalamaton.

   Ang Bibliya nag-ingon: “Ipakita nga mapasalamaton mo.” (Colosas 3:15) Ang pagkamapasalamaton makatabang nimo nga magpokus sa maayong mga butang sa imong kinabuhi imbes sa ubang butang nga dili nimo ganahan.

   Kon unsaon nga magmarealistiko: Dawata ang imong mga problema, pero ayaw balewalaa ang maayong mga butang sa imong kinabuhi. “Kada adlaw, magsulat ko sa akong notebook ug usa ka positibong butang,” miingon ang batan-ong si Rebecca. “Magpahinumdom ni nako nga bisag naa koy mga problema, daghang maayong butang ang puwede nakong hunahunaon.”

•   Pilia kon kinsay imong himoong higala.

   Ang Bibliya nag-ingon: “Ang daotang pakig-uban makadaot sa mapuslanong pamatasan.” (1 Corinto 15:33) Kon makig-uban ka sa mga tawong hinawayon, sakit manulti, o masuk-anon, matakdan ka o maapektohan sa ilang negatibong mga kinaiya.

   Kon unsaon nga magmarealistiko: Dihang ang imong mga higala makaatubang ug bug-at nga mga problema, posibleng maguol o ma-depress sila. Tabangi sila, pero ayaw tugoting maapektohan ka pag-ayo sa ilang mga problema. “Dili gyod makaayo nato kon pulos ra mga tawo nga negatibog hunahuna ang atong pakig-ubanan,” miingon ang batan-ong si Michelle.

 Ang Bibliya nag-ingon nga nagkinabuhi na ta sa “kuyaw nga mga panahong lisod sagubangon.” (2 Timoteo 3:1) Maglisod ba ka sa pagpabiling positibo niining kalibotan nga punog problema? Basaha ang “Nganong Daghan Kaayo ang Pag-antos?”