Xeen tiʼ baʼax ku taasik

Xeen tu cuadroil baʼax ku taasik

XOOKIL 3

‹U taata tuláakal le máaxoʼob yaan u fejoʼoboʼ›

‹U taata tuláakal le máaxoʼob yaan u fejoʼoboʼ›

1, 2. ¿Bix kʼexpajik le máakoʼob desde tu kʼiiniloʼob Noeoʼ, yéetel bix tu yuʼubiluba Abrahán yoʼolal leloʼ?

LE KA tu líiʼsaj u yich Abrahaneʼ tu paktaj le nuxiʼ pirámide yaan tu luʼumil Ur chíikaʼan u yilaʼal desde náachoʼ. * Tiʼ ku yuʼubaʼal u sen kʼáat óolal le máakoʼob tiʼ u diosoʼoboʼ yéetel tiʼ ku yilaʼal u kúulul u buutsʼil u siibaloʼoboʼ. Le sacerdoteʼoboʼ táan u kaʼa kʼubkoʼob siibaloʼob tiʼ le dios lunaoʼ. Tukult bix u bin u náachtal Abrahán, yaachajaʼan u yóol yéetel táan u piʼikʼtik u pool. Jeʼex u bin u xíimbal tu bejil u yotochoʼ, maʼ xaaneʼ ku tuukul tiʼ le bukaʼaj diosoʼob ku adorartaʼal tu kaajil Uroʼ. Abrahaneʼ ku tsʼáaik cuenta tsʼoʼok u jach yaʼabtal máaxoʼob adorartik le maʼ jaajil diosoʼob desde tu kʼiiniloʼob Noeoʼ.

2 Noeeʼ kíim kaʼapʼéel jaʼaboʼob táanil tiʼ u síijil Abrahán. Le ka tsʼoʼok le Búulkabal yéetel ka jóokʼ Noé teʼ arca yéetel u láakʼtsiloʼoboʼ, tu kʼubaj siibaloʼob tiʼ Jéeoba; utiaʼal túun u yeʼesik ku kʼamik le siibaloʼoboʼ tu beetaj u jóokʼol junpʼéel arco iris (Gén. 8:20; 9:12-14). Teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ, chéen Jéeoba ku adorartaʼal jeʼex uts tu tʼaaneʼ. Baʼaleʼ ka máan yaʼab jaʼaboʼob tsʼoʼokok le Búulkabaloʼ xuʼul u jach adorartaʼal Jéeoba. Tuláakal tuʼuxoʼobeʼ chéen beetbil diosoʼob ku adorartaʼal. Tak Taré, u taata Abrahaneʼ, ku adorartik beetbil diosoʼob yéetel maʼ xaaneʼ táakpaj utiaʼal u beetaʼaloʼob (Jos. 24:2).

¿Bix úuchik u yantal junpʼéel nojoch fe tiʼ Abrahán?

3. ¿Baʼax áant Abrahán utiaʼal maʼ u xuʼulul u meyajtik Jéeoba, yéetel baʼax k-kanik tiʼ leloʼ?

3 Abrahaneʼ maʼ tu beetaj jeʼex u maasil máakoʼoboʼ. Yoʼolal u fejeʼ mantatsʼ tu yilaj u adorartik Dios. Le oʼolal Jéeobaeʼ tu beetaj u yaʼalik apóstol Pablo tu yoʼolal Abrahán: «Taatatsil tiʼ tuláakal le máaxoʼob ku yantal u fejoʼob[oʼ]» (xok Romailoʼob 4:11). Koʼox ilik baʼax áant u maas muʼukʼaʼankúunt u fe yéetel bix jeʼel k-beetik jeʼex letiʼeʼ.

Máaxoʼob meyajt Jéeoba le ka tsʼoʼok le Búulkabaloʼ

4, 5. Maʼ xaaneʼ, ¿máax áant Abrahán utiaʼal ka kaanbalnak tiʼ Jéeoba, yéetel baʼaxten k-aʼalik beyoʼ?

4 ¿Bix úuchik u kaanbal Abrahán yoʼolal Jéeoba? Toʼoneʼ k-ojel teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ anchaj máaxoʼob chúukpaj u yóol u meyajtoʼob Dios. Juntúul tiʼ letiʼobeʼ Sem. Kex maʼ letiʼ u yáax paal Noeeʼ, maases letiʼ ku yáax chʼaʼchiʼitaʼal tumen maʼ xaaneʼ letiʼ le máax maas tu yeʼesaj fejoʼ. * Maʼ sen úuch tiʼ le Búulkabaloʼ Noeeʼ tu yaʼalaj yoʼolal Jéeoba: «U Dios Sem» (Gén. 9:26). Letiʼeʼ tu yeʼesaj tsiikil tiʼ Jéeoba yéetel tu adorartaj jeʼel bix unajeʼ.

5 ¿Kʼaj óoltaʼab wa Sem tumen Abrahán? Maʼ xaaneʼ kʼaj óoltaʼabi. Máans ta tuukul bix kiʼimakchajik u yóol Abrahán tu paalil úuchik u yojéeltik yaan máax kuxlaj cuatrocientos jaʼaboʼob táanil tiʼ letiʼ yéetel tu yilaj le baʼaxoʼob ku sen beetik le máakoʼoboʼ. Sem xaneʼ tu yilaj tuláakal le baʼaloʼob kʼaastak beetaʼab táanil tiʼ le Búulkabaloʼ, tu yilaj bix úuchik u míistaʼal le Luʼum tumen le jaʼoʼ, bix úuchik u káajsaʼal le yáax kaajoʼob tumen le máakoʼoboʼ, yéetel le baʼaloʼob kʼaastak beetaʼab tu kʼiiniloʼob Nemrod le ka joʼopʼ u líiʼsaʼal u torreil Babeloʼ. Letiʼeʼ maʼ táakpaj tiʼ u beetaʼal le torreoʼ, le oʼolal le ka tu xaʼakʼbesaj Jéeoba u tʼaan le máakoʼoboʼ, Sem yéetel u láakʼtsiloʼobeʼ maʼ xuʼul u tʼankoʼob le idioma ku tʼanik kaʼach Noé bey xan le yáax máakoʼoboʼ. Abrahaneʼ jach tu yaabiltaj Sem, u láakʼtsil, yoʼolal le maʼalob baʼaloʼob tu beetoʼ. Tsʼoʼoleʼ Sem xaneʼ kuxlaj wa jaypʼéel jaʼaboʼob tu kʼiiniloʼob Abrahán. Le oʼolal maʼ xaaneʼ le baʼaxoʼob tu kanaj Abrahán tu yoʼolal Jéeobaoʼ, Sem kaʼanstiʼ.

Abrahaneʼ maʼ tu yóotaj u adorart le diosoʼob ku adorartaʼal tu kaajil Uroʼ

6. 1) ¿Bix tu yeʼesil Abrahán jach kaanbalnaj tiʼ le baʼax úuch teʼ Búulkabaloʼ? 2) ¿Bix le kuxtal yaan kaʼach tiʼ Abrahán yéetel tiʼ Saraoʼ?

6 Jeʼel bixakeʼ, Abrahaneʼ jach kaanbalnaj tiʼ le baʼax úuch ka taal le Búulkabaloʼ. Letiʼeʼ tu tsʼáaj u yóol u beet baʼax uts tu táan Jéeoba jeʼex tu beetil Noeoʼ. Le oʼolal maʼ táakpaj tiʼ u adorartaʼal le beetbil diosoʼob jeʼex u beetik kaʼach u láakʼtsiloʼob yéetel le u maasil máakoʼoboʼ. Letiʼeʼ tu kaxtaj juntúul jach maʼalob atantsil, u kʼaabaʼeʼ Sara. * Le koʼolelaʼ yaʼab u jelaʼanil tiʼ le u maasil koʼoleloʼoboʼ, maʼ chéen yoʼolal u kiʼichpaniliʼ, baʼaxeʼ tumen nojoch u fe tiʼ Jéeoba. Kex minaʼan kaʼach u paalaloʼobeʼ, letiʼobeʼ jach kiʼimak u yóoloʼob u múul meyajtikoʼob Jéeoba. Tsʼoʼoleʼ tu máatoʼob Lot, u sobrino Abrahán, tumen kíim u taata.

7. Le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ, ¿baʼaxten kʼaʼabéet u beetkoʼob jeʼex Abrahaneʼ?

7 Abrahaneʼ mix juntéen tu pʼataj Jéeoba yoʼolal le beetbil diosoʼob yaan tu kaajil Uroʼ. Letiʼ yéetel Saraeʼ tu yilaj maʼ u kuxtaloʼob jeʼex le u maasil máakoʼoboʼ. Wa k-kʼáat ka yanaktoʼon junpʼéel fe muʼukʼaʼaneʼ, unaj k-beetik jeʼex letiʼobeʼ. Unaj xan k-ilik maʼ k-kuxtal jeʼex le u maasil máakoʼoboʼ. Jesuseʼ tu yaʼaleʼ u disipuloʼobeʼ ‹maʼ yóokʼol kaabiloʼobiʼ›, le oʼolal yaan xan u pʼektaʼaloʼob (xok Juan 15:19). Wa ka wuʼuyik pʼektaʼanech tumen a láakʼtsiloʼob wa tumen a wéet kaajaloʼob ikil a meyajtik Jéeobaeʼ, maʼ chéen tiʼ teech ku yúuchul beyoʼ. Techeʼ táan a chúukaʼan meyajtik Jéeoba jeʼex tu beetil Abrahán yéetel Saraeʼ.

«Pʼat a kaajal»

8, 9. 1) ¿Baʼax úuch tiʼ Abrahán mix bikʼin tu tuʼubsaj? 2) ¿Baʼax tu yaʼalaj Jéeoba tiʼ Abrahán ka u beete?

8 Junpʼéel kʼiineʼ tiʼ Abrahaneʼ úuch junpʼéel baʼal mix bikʼin tu tuʼubsaj. ¡Yaan junpʼéel baʼax tsʼaʼab u yojéelt tumen Dios! Le Bibliaoʼ maʼatech u jach aʼalik bix úuchik leloʼ, baʼaleʼ ku yaʼalikeʼ «le Dios yaan nojbeʼenil tiʼoʼ» tu chíikbesuba tiʼ juntúul máak jach yaan u fe (xok Baʼaxoʼob 7:2, 3). Maʼ xaaneʼ juntúul ángel eʼes tiʼ Abrahán bukaʼaj nojchil u nojbeʼenil Jéeoba, u Yuumil tuláakal baʼal. Chéen tukult bukaʼaj wal kiʼimakchajik u yóol Abrahán le ka tu yilaj jach jelaʼan Jéeoba tiʼ le beetbil diosoʼob maʼ kuxaʼanoʼob ku adorartaʼaloʼoboʼ.

9 ¿Baʼax tu yaʼalaj Jéeoba tiʼ Abrahán ka u beete? «Pʼat a kaajal yéetel a láakʼtsiloʼob ka xiʼikech teʼ luʼum ken in weʼestechaʼ». Jéeobaeʼ maʼ tu yaʼalaj tiʼ Abrahán jach tuʼux ken u túuxtiʼ, chéen tu yaʼalaj yaan u yeʼesiktiʼ. Táanileʼ Abrahaneʼ anchaj u pʼatik u kaajal bey xan u láakʼtsiloʼob. Teʼ úuchben Oriente Mediooʼ le familiaoʼ letiʼe baʼax maas kʼaʼanaʼanoʼ. Kʼaas u yilaʼal kaʼach u pʼatik máak u láakʼtsiloʼob; le máax beetik beyoʼ, ku yilaʼal bey kíimil ku beetkoʼobeʼ.

10. ¿Baʼaxten maʼ chéen chʼaʼabil wal úuchik u pʼatik u kaajal Abrahán yéetel Saraiʼ?

10 Maʼ chéen chʼaʼabil úuchik u pʼatik Abrahán u kaajaliʼ. Yaʼab baʼaxoʼob eʼesik tu kaajil Ureʼ yaʼab máakoʼob kajaʼanoʼob kaʼachiʼ yéetel jach ayikʼaloʼob (ilawil le cuadro: « Le kaaj tu pʼataj Abrahán yéetel Saraoʼ»). Le baʼaxoʼob tsʼoʼok u kaxtaʼaloʼoboʼ jach ku yeʼeskoʼob tu kaajil Ureʼ jach maʼalob u yotoch le máakoʼoboʼ. Tiʼ jujuntúuloʼobeʼ yaan 12 cuartoʼob wa maas utiaʼal u yantal u familiaʼob bey xan u j-meyajoʼoboʼ, tuláakal le cuartoʼoboʼ múuchʼ yanikoʼob yéetel chúumuk tiʼ tuláakloʼobeʼ yaan junpʼéel u terrazail de póolbil tuunichoʼob. Teʼ najoʼoboʼ ku kʼuchul jaʼ utiaʼal ukʼbil, yéetel yaan kaʼach tuʼux u bin le jaʼ tsʼoʼok u meyajtiʼoboʼ. Maʼ u tuʼubultoʼon xaneʼ Abrahán yéetel u yataneʼ maʼ jach táankelmoʼobiʼ, tiʼ Abrahaneʼ yaan kex 70 jaʼaboʼob yéetel tiʼ Saraeʼ óoliʼ 60. Maʼ xaaneʼ letiʼeʼ u kʼáat ka kuxlak maʼalob Sara yéetel maʼ u kʼáat ka úuchuk mix baʼal tiʼiʼ, lelaʼ letiʼe baʼax u kʼáat juntúul máax u yaabiltmaj u yatanoʼ. Chéen tukult baʼax wal tu sen tsikbaltoʼob yoʼolal le baʼax aʼalaʼabtiʼob tumen Diosoʼ bey xan le baʼaloʼob sen máan tu tuukul cada juntúuloʼ. ¡Jach kiʼimakchaj wal u yóol Abrahán le ka tu yaʼalaj Sara jeʼel u beetik le baʼax aʼalaʼabtiʼoboʼ! Jeʼex u yíichameʼ Saraeʼ tu yóotaj u pʼat le maʼalob kuxtal yaan kaʼach tiʼoʼ.

11, 12. 1) Abrahán yéetel Saraeʼ, ¿baʼaxoʼob anchaj u beetkoʼob yéetel u chʼaʼtuklikoʼob táanil tiʼ u pʼatkoʼob u kaajil Ur? 2) Tsol baʼaxoʼob úuch le kʼiin ka jóokʼ u binbaloʼoboʼ.

11 Jach yaʼab baʼaxoʼob anchaj u beetik Abrahán yéetel Sara le ka tsʼoʼok u chʼaʼtuklik u beetkoʼob le baʼax aʼalaʼabtiʼoboʼ. Jach yaʼab meyaj tu beetoʼob utiaʼal u yéeyikoʼob yéetel u tsʼapikoʼob le baʼaxoʼob kun meyajtiʼob teʼ viajeoʼ. ¿Baʼax wal tu pʼatoʼob yéetel baʼax wal tu bisoʼobeʼ? Maʼ xaaneʼ le baʼax maas kʼaʼanaʼan anchaj u tuklikoʼoboʼ letiʼe tuʼux kun antal u láakʼtsiloʼoboʼ, u j-meyajoʼob yéetel Taré, u taata Abrahán. Letiʼobeʼ tu chʼaʼtuklaj u biskoʼob tu yéeteloʼob utiaʼal ka u kanáantoʼob tak ken kíimik. Maʼ xaaneʼ Tareeʼ tu juunal tu yóotaj bin tu yéeteloʼob, tumen le Bibliaoʼ ku yaʼalik jóokʼ tu kaajil Ur junmúuchʼ yéetel u láakʼtsiloʼob. U jaajileʼ letiʼeʼ tu pʼataj u adorartik beetbil diosoʼob. Lot, u sobrino Abrahaneʼ, juntúul xan tiʼ le máaxoʼob bin tu yéeteloʼoboʼ (Gén. 11:31).

12 Tsʼoʼok u kʼuchul u kʼiinil u káajal u viajaroʼob. Máans ta tuukul bix muchʼlik tu paach u pakʼiloʼob u kaajil Ur tuláakal le máaxoʼob kun binoʼoboʼ. U láakʼtsiloʼob Abrahán yéetel u j-meyajoʼobeʼ u listokíintmoʼob tuláakal. Tsʼoʼok u láaj tsʼáaikoʼob u kuuch le camelloʼob yéetel le burroʼoboʼ. * Tsʼoʼok xan u láaj muchʼkíintikoʼob le uláakʼ baʼalcheʼob yaantiʼoboʼ. Letiʼobeʼ chíikaʼan jach taak u káajsik u binoʼob. Maʼ xaaneʼ tuláakloʼob táan u páaʼtkoʼob u yaʼalik Abrahán ka káajak u binoʼob. Ka túun kʼuch u súutukileʼ káaj u binoʼob yéetel joʼopʼ u pʼatkoʼob u kaajil Ur.

13. Jeʼex Abrahaneʼ, ¿baʼax ku beetik yaʼab sukuʼunoʼob utiaʼal u maas meyajtikoʼob Jéeoba?

13 Bejlaʼa xaneʼ yaʼab máaxoʼob meyajtik Jéeobaeʼ ku chʼaʼtuklik u binoʼob áantaj teʼ tuʼux maas kʼaʼabéet j-kʼaʼaytajoʼoboʼ. Uláakʼoʼobeʼ ku chʼaʼtuklik u kankoʼob junpʼéel túumben idioma utiaʼal u maas meyajtikoʼob Jéeoba. Yanoʼob xaneʼ ku kaxtikoʼob uláakʼ bix jeʼel u maas kʼaʼaytikoʼob le maʼalob péektsil teʼ tuʼux kajaʼanoʼoboʼ. U suukileʼ, utiaʼal u beetik máak le baʼaloʼob beyaʼ yaan baʼaxoʼob xan kʼaʼabéet u chʼaʼtuklik u pʼatik. ¡Jach jatsʼuts u yilaʼal yaan sukuʼunoʼob ku chʼaʼtuklik u beetkoʼob jeʼex Abrahán yéetel Saraeʼ! Wa ku yantaltoʼon junpʼéel fe jeʼex le anchajtiʼoboʼ, Jéeobaeʼ jach yaan u bendecirkoʼon kex maʼ jach yaʼab baʼax k-tsʼáaik tiʼiʼ. Letiʼeʼ mix bikʼin ken u pʼat le máaxoʼob yaan u fejoʼoboʼ (Heb. 6:10; 11:6). ¿Baʼax utsiloʼob tu kʼamaj Abrahán yoʼolal u fe?

Kʼáatmáanoʼob teʼ Éufratesoʼ

14, 15. ¿Bix úuchik u viajaroʼob desde tu kaajil Ur tak tu kaajil Harán, yéetel baʼaxten wal tu chʼaʼtuklaj Abrahán u pʼáatloʼob kajtal junpʼéel tiempo teʼeloʼ?

14 Tuláakal le máaxoʼob binoʼob yéetel Abrahanoʼ jujunpʼíitil úuchik u suuktaltiʼob le viajeoʼ. Chéen tukult bix u bin Abrahán yéetel Sara, maʼ xaaneʼ chéen juntúul kulukbal yóokʼol le camellooʼ, baʼaleʼ ken kaʼanak le ku bin xíimbaliloʼ ku kʼexik u lugar yéetel le uláakʼoʼ; le u juum u tsikbaloʼoboʼ ku xaʼakʼpajal yéetel u kʼolon u campana le baʼalcheʼoboʼ. Jeʼex máanik kʼiineʼ, le máaxoʼob maʼ suuk kaʼach u viajaroʼoboʼ séeb úuchik u kankoʼob bix le u múul bin máakoʼ, u séeb listokíintikubaʼob utiaʼal u seguer u binoʼob bey xan u yáantkoʼob Taré utiaʼal u viajar yóokʼol camello wa burrooʼ. Letiʼobeʼ binoʼob xaman-chikʼin táan u jáaltikoʼob u áalkab jaʼil le Éufratesoʼ. Máan yaʼab kʼiinoʼob yéetel semanaʼob láayliʼ táan u viajaroʼobeʼ, yéetel jeʼex u bin u náachtaloʼobeʼ bey xan u bin u kʼexpajal le lugaroʼob ku kʼáatmáanskoʼoboʼ.

15 Ka tsʼoʼok u xíimbaltikoʼob óoliʼ 960 kilometroseʼ kʼuchoʼob teʼ mejen túutsʼ kaʼanal najoʼob yaan tu noj kaajil Harán, le kaajaʼ jach ayikʼal kaʼach yéetel tiʼ xan ku xaʼaypajal le bejoʼob ku bisik máak lakʼin wa chikʼinoʼ, yéetel tiʼ ku máan le j-koonoloʼoboʼ. Letiʼobeʼ tiʼ jeʼeloʼobiʼ yéetel tiʼ pʼáatoʼob kajtal junpʼéel tiempoiʼ. Maʼ xaaneʼ tumen maʼ tu páajtal u jach viajar kaʼach Taré.

16, 17. 1) ¿Bix líiʼsaʼabik u yóol Abrahán tumen Jéeoba? 2) ¿Bix úuchik u bendecirtaʼal Abrahán tumen Jéeoba tu kaajil Harán?

16 Ka máan kʼiineʼ, Tareeʼ kíim le yaan 205 jaʼaboʼob tiʼoʼ (Gén 11:32). Teʼ kʼiinoʼoboʼ, yaan baʼax beet u líikʼil u yóol Abrahán. Dioseʼ tu kaʼa aʼalaj le baʼax u yaʼalmajtiʼ tu kaajil Uroʼ yéetel yaan uláakʼ baʼaxoʼob tu yaʼalajtiʼ ken u beete. Abrahaneʼ yaan u kʼuchul u beetuba «junpʼéel nojoch kaaj» yéetel tu yoʼolal letiʼeʼ yaan u kiʼikiʼtʼantaʼal tuláakal yóokʼol kaab (xok Génesis 12:2, 3). Letiʼeʼ jach kiʼimakchaj u yóol yoʼolal le núuptʼaan tu beetaj Jéeoba tu yéeteloʼ, yéetel tu tsʼáaj cuenta kʼaʼabéet u seguer u viajar.

17 Teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ maas yaʼab baʼaloʼob anchaj u biskoʼob tumen Jéeobaeʼ tu beetaj u maas yaʼabtal le baʼaxoʼob yaantiʼoboʼ. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik yoʼolal Abrahán: «tu bisaj tu yéetel [...] tuláakal le baʼaloʼob utiaʼaleʼ jeʼel bix xan le máakoʼob kʼuch u tiaʼalint tu luʼumil Harán» (Gén. 12:5). Utiaʼal ka suunak junpʼéel nojoch kaajeʼ, Abrahaneʼ unaj kaʼach u yantaltiʼ junpʼéel nojoch familia, yaʼab ayikʼaliloʼob yéetel yaʼab palitsiloʼob. Jéeobaeʼ maʼatech u yaʼalik u ayikʼalkúuntik máaxoʼob meyajtik, baʼaleʼ mantatsʼ ku tsʼáaik le baʼaxoʼob ku kʼaʼabéettal utiaʼal u beetkoʼob baʼax uts tu tʼaan. Le ka tsʼoʼok u muʼukʼaʼankúuntaʼal u fe Abrahaneʼ, tu kaʼa chʼaʼjoʼoltaj u bin teʼ tuʼux aʼalaʼantiʼoʼ.

Maʼ chéen chʼaʼabil úuchik u pʼatik Abrahán yéetel Sara le maʼalob kuxtal yaan kaʼach tiʼob tu kaajil Uroʼ

18. 1) ¿Baʼax kʼiin ka tu yilaj Abrahán jach bix u biskuba Dios yéetel le máaxoʼob meyajtikoʼ? 2) Ka máan yaʼab jaʼaboʼobeʼ, ¿baʼax uláakʼ baʼaloʼob jach kʼaʼanaʼantak úuch tu kʼiinil 14 tiʼ Nisán? (Ilawil le cuadro: « Junpʼéel fecha jach ku chʼaʼchiʼitaʼal teʼ Bibliaoʼ».)

18 Ka máan wa jaypʼéel kʼiinoʼob jóokʼkoʼob tu kaajil Haraneʼ kʼuchoʼob Carquemis, teʼ tuʼux suuk u kʼáatmáansaʼal le Éufrates tumen le máaxoʼob ku viajaroʼoboʼ. Maʼ xaaneʼ tiʼ úuch junpʼéel baʼax mix bikʼin tu tuʼubsaj Abrahán yaan yil yéetel bix u biskuba Dios yéetel le máaxoʼob meyajtikoʼ. Lelaʼ úuch tu kʼiinil 14 tiʼ le mes kʼuch kʼaj óoltbil Nisán, tiʼ u jaʼabil 1943 t.t.J., le kʼiin ka tu kʼáatmáansaj Abrahán le áalkab jaʼoʼ (Éxo. 12:40-43). U maas chowakil le luʼum aʼalaʼab u tsʼaʼabal tiʼ Abrahanoʼ tiʼ yaan noojoleʼ. Le kʼiin jeʼeloʼ, joʼopʼ u bin u béeytal le núuptʼaan tu beetaj Jéeoba yéetel Abrahanoʼ.

19. ¿Baʼax táakaʼan ichil le baʼax tu yaʼalaj Jéeoba tiʼ Abrahanoʼ yéetel maʼ xaaneʼ baʼax máan tu tuukul?

19 Jeʼex joʼopʼik u binoʼob teʼ noojoloʼ, jeʼeloʼob naatsʼ tiʼ le nukuch cheʼob yaan tu luʼumil Moré naatsʼ Siquem. Teʼeloʼ Abrahaneʼ tu yuʼubaj u kaʼa tʼaʼanal tumen Jéeoba. Teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ aʼalaʼabtiʼ yaan u yantal u chʼiʼibal wa u paal, le máax kun tiaʼalintik le luʼumoʼ. ¿Máan wa tu tuukul Abrahán le baʼax tu yaʼalaj Jéeoba tu jardinil Edén, le ka tʼaanaj yoʼolal junpʼéel «chʼiʼibal» ken u salvart yóokʼol kaab ken kʼuchuk u kʼiiniloʼ? (Gén. 3:15; 12:7.) Maʼ xaaneʼ máani. Yéetel tu wéej naʼataj wal yaan u táakpajal tiʼ le baʼaxoʼob u tukultmaj u beetik Jéeobaoʼ.

20. ¿Bix tu yeʼesil Abrahán jach nojoch baʼal u yilik le úuchik u yéeyaʼal tumen Jéeoba utiaʼal u béeykuntik le baʼax u tukultmoʼ?

20 Abrahaneʼ jach nojoch baʼal tu yilil úuchik u yéeyaʼal tumen Jéeoba utiaʼal u béeykuntik le baʼax u tukultmoʼ. Le táan u máanoʼob teʼ luʼumoʼ, tu jach kanáantoʼob baʼax tu beetoʼob tumen láayliʼ tiʼ kajaʼan kaʼach le cananeoʼoboʼ, baʼaleʼ teʼ tuʼux jeʼeloʼoboʼ Abrahaneʼ tu beetaj altaroʼob tiʼ Jéeoba, le yáaxoʼ Moré, ku tsʼoʼoleʼ junpʼéel náatsʼ tiʼ Beteliʼ. Letiʼ túuneʼ joʼopʼ u chʼaʼchiʼitik u kʼaabaʼ Dios, lelaʼ maʼ xaaneʼ tu beetaj utiaʼal u yeʼesik ku tsʼáaik u nib óolalil tiʼ Jéeoba yoʼolal le jatsʼuts baʼaxoʼob ken u tsʼáa tiʼ u chʼiʼibaloʼ. Maʼ xaaneʼ letiʼeʼ kʼaʼaytajnaj tiʼ le cananeoʼob kajakbaloʼob naatsʼoʼ (xok Génesis 12:7, 8). Baʼaleʼ u jaajileʼ Abrahaneʼ anchaj u muʼukʼaʼantal u fe utiaʼal u aktáantik le jejeláas talamiloʼob anchaj le táan u viajaroʼoboʼ. Abrahaneʼ maʼ tu tsʼíiboltaj u suut tu yotoch mix xan tiʼ le baʼaxoʼob maʼalobtak tu pʼataj tu kaajil Uroʼ. Baʼaxeʼ tu tsʼáaj táanil ichil u kuxtal u yilik u béeytal le baʼax aʼalaʼabtiʼ tumen Jéeobaoʼ. Tu yoʼolal leloʼ Hebreoʼob 11:10, ku yaʼalik: «Abrahaneʼ tu beetaj lelaʼ tumen táan kaʼach u páaʼtik le kaaj jach tu jaajil yaan u chuunpakʼiloʼoboʼ, le kaaj tukultaʼan yéetel beetaʼan tumen Diosoʼ».

21. ¿Baʼaxten k-aʼalik maas yaʼab baʼaxoʼob k-ojel tiʼ u Reino Dios ke tiʼ Abrahán, yéetel baʼax tsʼoʼok a chʼaʼtuklik a beetik?

21 Toʼon táan k-meyajtik Jéeoba bejlaʼeʼ maas yaʼab baʼaloʼob k-ojel yoʼolal u Reino Dios wa le kaaj aʼalaʼab tiʼ Abrahanoʼ. Toʼoneʼ k-ojel le Reinooʼ tsʼoʼok u káajal u gobernar teʼ kaʼanoʼ yéetel maʼ kun xáantal ken u xuʼuls tiʼ le kʼasaʼan yóokʼol kaabaʼ. Tsʼoʼoleʼ k-ojel xan Jesucristoeʼ letiʼ le chʼiʼibal aʼalaʼab tiʼ Abrahanoʼ yéetel letiʼ u reyil le Reinooʼ. Jach yaan u kiʼimaktal k-óol ken k-il u kaʼa kuxkíintaʼal Abrahán, tumen tiʼ ken u naʼat bix béeychajik le baʼax aʼalaʼabtiʼ tumen Jéeobaoʼ. ¿Taak wa a wilik bix ken u béeykuntil Jéeoba tuláakal le baʼaxoʼob u yaʼalmaj u beetkoʼ? Wa beyoʼ ilawil a beetik jeʼex tu beetil Abrahanoʼ. Maʼ u yaatal a wóol a pʼatik le baʼaxoʼob yaantech utiaʼal a maas meyajtik Jéeobaoʼ, beet baʼax ku yaʼalaʼaltech, yéetel kiʼimakchajak a wóol yoʼolal le meyajoʼob ku tsʼáaik a beetoʼ. ¡Wa ka wilik a weʼesik fe jeʼex le anchaj tiʼ Abrahán, ‹u taata tuláakal le máaxoʼob yaan u fejoʼoboʼ›, letiʼeʼ yaan xan u kʼuchul u beetuba a taata!

^ xóot’ol 1 Ka máan jaʼaboʼobeʼ Jéeobaeʼ tu kʼexaj u kʼaabaʼ Abrán ka tu tsʼáajtiʼ: Abrahán, ich hebreoeʼ u kʼáat u yaʼal «U taata yaʼabkach máakoʼob» (Gén. 17:5TNM).

^ xóot’ol 4 Abrahán xaneʼ kex tumen maʼ letiʼ u yáax paal Tareeʼ, maases letiʼ ku yáax chʼaʼchiʼitaʼal ichil u sukuʼunoʼob.

^ xóot’ol 6 Ka máan kʼiineʼ Dioseʼ tu kʼexaj u kʼaabaʼ Sarai, ka tu tsʼáajtiʼ: Sara, ich hebreoeʼ u kʼáat u yaʼal «Princesa» (Gén. 17:15TNM).

^ xóot’ol 12 Yaan máaxoʼob kaʼanchajaʼan u xookoʼobeʼ ku yaʼalikoʼobeʼ maʼ xaaneʼ maʼ jaaj wa ku yalakʼtaʼal camelloʼob tu kʼiiniloʼob Abrahaniʼ. Baʼaleʼ mix baʼal eʼesik wa jaaj le baʼax ku yaʼalikoʼoboʼ. Le Bibliaoʼ yaʼab u téenel ku yaʼalik anchaj u yalakʼ camelloʼob Abrahán (Gén. 12:16; 24:35).