1, 2. ¿Tak tuʼux ku bin María yéetel u yíicham, yéetel baʼaxten jach kaʼanaʼantsil utiaʼal María?

MARÍAEʼ tsʼoʼok u máan yaʼab horaʼob kulukbal yóokʼol le chan burrooʼ, tsʼoʼok u sen kaʼanal le oʼolal maʼ tu kaxtik bix u kutal. José, u yíichameʼ, táanil tiʼ letiʼob ku bin táan u nuʼuktikoʼob utiaʼal u binoʼob tak tu náanach kaajil Belén. Tiʼ leloʼ Maríaeʼ ku kaʼa uʼuyik bix u péek le chaambal tu jobneloʼ.

² Taʼaytak u síijil le chaambaloʼ; le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ «teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ jach taʼaytak u yóolintkuba María» (Luc. 2:5). Le táan u binoʼoboʼ, maʼ xaaneʼ jujuntúul kolnáaloʼob yanoʼob teʼ kʼáaxoʼ, ku joʼopʼol u yaʼalikoʼob baʼaxten ku viajar juntúul koʼolel taʼaytak u tojtal u yóol. Baʼaleʼ ¿baʼax beet u lukʼul María tu kaajil Nazaret utiaʼal ka xiʼik tiʼ junpʼéel náanach kaaj?

3. ¿Baʼax nojoch meyajil tsʼaʼab tiʼ María, yéetel baʼax ken k-kan tu yoʼolal?

³ Jujunpʼéel mesoʼob táanil tiʼ lelaʼ, Maríaeʼ tu kʼamaj junpʼéel jatsʼuts meyaj mix juntéen tsʼaʼabak tiʼ mix máak: u síijsik yéetel u nojochkíintik le Mesías, u Hijo Diosoʼ (Luc. 1:35). Kex taʼaytak u yóolintkubaeʼ kʼaʼabéetchaj u viajar. Jeʼex ken k-iloʼ yoʼolal le baʼaxoʼob úuchtiʼoʼ anchaj u yeʼesik wa muʼukʼaʼan u fe. ¿Baʼax áant utiaʼal maʼ u xuʼulul u yeʼesik fe tiʼ Dios?

4, 5. 1) ¿Baʼaxten táan u bin José yéetel María tu kaajil Belén? 2) ¿Baʼax profecíail béeychaj yoʼolal le censo beetaʼaboʼ?

⁴ Maʼ chéen José yéetel María ku viajaroʼob kaʼachiʼ. Le emperador César Augustooʼ tu beetaj junpʼéel censo, le oʼolal tu yaʼalaj tiʼ tuláakal u kajnáaliloʼob le luʼumil ku gobernartikoʼ ka xiʼik u tsʼíibt u kʼaabaʼob teʼ kaaj tuʼux síijoʼoboʼ. ¿Baʼax tu beetaj José? Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Lukʼ tu kaajil Nazaret tiʼ u luʼumil Galileaeʼ ka bin Belén, u kaajal David yaan tu luʼumil Judea, tumen tiʼ u chʼiʼibal yéetel tiʼ u familia David u taal» (Luc. 2:1-4).

⁵ Maʼ chéen casualidad úuchik u beetaʼal le censo jach teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ. Kex setecientos jaʼaboʼob táanil tiʼ lelaʼ aʼalaʼaniliʼ le Mesíasoʼ yaan u síijil tu kaajil Belén. Óoliʼ 11 kilómetros tiʼ Nazareteʼ yaan kaʼach uláakʼ kaaj Belén xan u kʼaabaʼ, baʼaleʼ le profecíaoʼ ku  yaʼalikeʼ yaan u síijil «Belén Efrata» (xok Miqueas 5:2). Wa ku bin máak tu bejil Samaria, tu yóokʼol le puʼukoʼoboʼ, desde tu kaajil Nazareteʼ kʼaʼabéet u xíimbaltik kex 130 kilómetros utiaʼal ka kʼuchuk Belén. Tak tiʼ kaʼach kʼaʼabéet u bin José yéetel Maríaiʼ, tumen tiʼ u taal u chʼiʼibal David, le chʼiʼibal tuʼux u taaloʼob xanoʼ.

6, 7. 1) ¿Baʼaxten maas talamchaj le viaje tiʼ Maríaoʼ? 2) ¿Baʼaxoʼob anchaj u beetik María beora tsʼokaʼan u beelaʼ? (Ilawil xan le tsolajiloʼ.)

⁶ ¿Kux túun María? ¿Tu yóotaj wa bin yéetel José tak tu kaajil Belén kex u yojel yaan u sen kaʼanal? Maʼ xaaneʼ viajarnajoʼob tu káajbal u mesil octubre, teʼ mesaʼ táan u tsʼoʼokol le yáaxkʼiinoʼ yéetel jach ku kʼáaxal tóosjaʼ. Tsʼoʼoleʼ u kaajil Beleneʼ 760 metros maas kaʼanal yanil tiʼ u nivelil le kʼáaʼnáaboʼ, le oʼolaleʼ le u tsʼook jaats tu xíimbaltoʼoboʼ maas kaʼanaʼantsil tumen naʼakal tu beetoʼob. Maʼ xaaneʼ maas xáanchaj táan u viajaroʼob tumen yaʼab u téenel kʼaʼabéetchaj u jeʼelel María. Tsʼoʼoleʼ juntúul koʼolel embarazadaeʼ maas jeʼel u yóotik pʼáatal tu yotoch naatsʼ tiʼ u láakʼtsiloʼob yéetel u amigoʼob utiaʼal ka áantaʼak ken síijik le chaambaloʼ. U jaajileʼ maʼ chéen chʼaʼabil le baʼax tu beetaj Maríaaʼ.

⁷ Kex talam le viajeoʼ, Lucaseʼ ku yaʼalikeʼ Joseeʼ «bin utiaʼal u tsʼíibtik u kʼaabaʼ yéetel María». Ku yaʼalik xaneʼ Joseeʼ «tsʼokaʼan u beel» yéetel María (Luc. 2:4, 5). Tumen tsʼokaʼan u beeleʼ, beoraaʼ Maríaeʼ tu chʼaʼaj en cuentail baʼax ku chʼaʼtuklik u beetik u yíicham. Letiʼeʼ jach ku yeʼesik tsiikil tiʼ José tumen u yojel Jéeoba tsʼaamil le íichamtsil utiaʼal u nuʼuktik u yotochoʼ, yéetel le atantsiloʼ tu  tsʼáaj utiaʼal u yáantik u yíicham. * Bey túunoʼ u fe tiʼ Dioseʼ le áant utiaʼal u yuʼubik u tʼaan u yíicham.

8. 1) Maʼ xaaneʼ, ¿baʼaxoʼob péeks María utiaʼal ka xiʼik Belén? 2) ¿Baʼaxten Maríaeʼ junpʼéel maʼalob ejemplo utiaʼal le máaxoʼob meyajtik Dios teʼ kʼiinoʼobaʼ?

⁸ ¿Baʼax uláakʼ péeks María u yuʼub tʼaan? ¿U yojel wa kaʼach yaan junpʼéel profecía ku yaʼalik Belén kun síijil le Mesíasoʼ? Le Bibliaoʼ maʼatech u yaʼalik wa u yojel. Baʼaleʼ maʼ xaaneʼ u yojel tumen le profecíaaʼ jach kʼaj óolaʼan tumen u nuuktakil le religionoʼoboʼ bey xan tumen le kaajoʼ (Mat. 2:1-7; Juan 7:40-42). Tsʼoʼoleʼ Maríaeʼ jach u kʼaj óol baʼax ku yaʼalik le Kiliʼich Tsʼíiboʼoboʼ (Luc. 1:46-55). Maʼ jach ojéelaʼan baʼaxten bin María Beleniʼ, maʼ xaaneʼ yoʼolal u yuʼubik u tʼaan u yíicham, u beetik baʼax ku yaʼalik le emperadoroʼ, yoʼolal le profecía u yaʼalmaj Jéeoba yoʼolal le Mesíasoʼ, wa yoʼolal tuláakal le baʼaloʼobaʼ, baʼax k-ojleʼ es ke bini. Le baʼax tu beetaʼ yaʼab baʼaloʼob ku kaʼansiktoʼon. Jéeobaeʼ jach kʼaʼanaʼan u yilik le xiiboʼob yéetel le koʼoleloʼob ku yuʼubikoʼob tʼaan yéetel kabal u yóoloʼoboʼ. Maríaeʼ junpʼéel maʼalob ejemplo utiaʼal le máaxoʼob meyajtik Dios bejlaʼoʼ, tumen teʼ kʼiinoʼobaʼ óoliʼ mix máak uts tu tʼaan u yuʼubik tʼaan.

9, 10. 1) Maʼ xaaneʼ, ¿baʼax joʼopʼ u kʼaʼajsik José yéetel María le táan u náatsʼloʼob tu kaajil Belenoʼ? 2) ¿Tuʼux pʼáat José yéetel María, yéetel baʼaxten?

⁹ Maríaeʼ hasta taamchaj u chʼaʼik u yiikʼ ka tu masakʼ iltaj u kaajil Belén. Le táan u xíimbaloʼob tu yóokʼol le wits, tuʼux pakʼaʼan olivoʼoboʼ (le olivoʼoboʼ letiʼeʼ u tsʼook paakʼaloʼob ku cosechartaʼaloʼoboʼ), maʼ xaaneʼ José yéetel Maríaeʼ joʼopʼ u kʼaʼajsikoʼob baʼaxoʼob uchaʼan tu kaajil Belén. Le kaajaʼ jach chichan, le oʼolal jeʼex u yaʼalmil le profeta Miqueasoʼ, maʼatech u xoʼokol ichil u kaajiloʼob Judá. Kex beyoʼ maas tiʼ mil jaʼaboʼob táanil tiʼ lelaʼ, tiʼ síij Boaz, Noemí yéetel Davidiʼ.

¹⁰ Yoʼolal le censo ku beetaʼaloʼ jach chochoʼkil le kaajoʼ. Tsʼoʼoleʼ tumen yaʼab máakoʼob kʼuchoʼob táanil tiʼ letiʼobeʼ, minaʼan tuʼux u kʼubéentkubaʼob. * Le oʼolal kʼaʼabéetchaj u pʼáatloʼob tiʼ junpʼéel kúuchil tuʼux ku yoksaʼal baʼalcheʼob. Chéen tukult bix wal chiʼichnakchajik José le ka tu yilaj tsʼoʼok u káajal u dolor Maríaoʼ. ¡Taʼaytak u síijil le chaambaloʼ! ¡Tsʼoʼoleʼ teʼ tuʼux ku yoksaʼal le baʼalcheʼoboʼ!

11. 1) ¿Baʼaxten tuláakal le maamatsiloʼoboʼ ku naʼatkoʼob bix tu yuʼubiluba María? 2) ¿Baʼaxten Jesuseʼ jelaʼan tiʼ u maasil u paalal María?

¹¹ Le maamatsiloʼob tiʼ tuláakal yóokʼol kaaboʼ ku naʼatkoʼob bix tu yuʼubiluba María. Cuatro mil jaʼaboʼob táanil tiʼ lelaʼ, Jéeobaeʼ tu yaʼaleʼ úuchik u kʼebanchajal Adán yéetel Evaeʼ, le koʼoleloʼ yaan u muʼyaj ken síijik u chaambal (Gén. 3:16). Yéetel bey xan wal muʼyajnajik Maríaoʼ. Lucaseʼ maʼatech u tsolik baʼaxoʼob jach úuchi, chéen ku yaʼalikeʼ Maríaeʼ «tu síijsaj u paal, u yáax paal» (Luc. 2:7). Kex seis uláakʼ u paalal María anchaji, baʼaleʼ le jeʼelaʼ maʼ jeʼex u maasiloʼ (Mar. 6:3). Maʼ chéen tumen u yáax paaliʼ, baʼaxeʼ tumen «u yáaxil tiʼ tuláakal le baʼaloʼob beetaʼanoʼoboʼ», u juntúuliliʼ Paal Dios (Col. 1:15).

12. Maríaeʼ, ¿tuʼux tu chikúuntaj u chaambal, yéetel baʼaxten jelaʼan tiʼ bix u yeʼesaʼal teʼ kʼiinoʼobaʼ?

¹² Yaan uláakʼ baʼax jach kʼaj óolaʼan ku yaʼalik le Biblia úuch teʼ súutuk jeʼeloʼ: «Tu báatsʼtepʼtaj yéetel nookʼ ka tu chikúuntaj teʼ tuʼux ku tsʼaʼabal u yoʼoch le baʼalcheʼoboʼ» (Luc. 2:7). Bejlaʼeʼ ken boʼonok u cuadroiloʼob wa ken eʼesaʼak le súutukil jeʼelaʼ maʼatech u yeʼesaʼal jach jeʼex úuchikoʼ. Yáaxeʼ le tuʼux chikúunsaʼaboʼ chéen bey junpʼéel caja tuʼux ku tsʼaʼabal u yoʼoch le baʼalcheʼoboʼ. Tsʼoʼoleʼ kʼaʼajaktoʼoneʼ tiʼ yanoʼob kaʼach tiʼ junpʼéel kúuchil tuʼux ku yoksaʼal baʼalcheʼobeʼ, le kúuchiloʼobaʼ éekʼtakoʼob yéetel kukupkil ichil. ¿Máasaʼ mix juntúul taatatsil jeʼel u yéeyik junpʼéel kúuchil bey  utiaʼal u síijil u chaambaloʼ? U suukileʼ le taatatsiloʼoboʼ u kʼáat u tsʼáaʼob baʼax maas maʼalob tiʼ u paalaloʼob. ¿Maʼ wa letiʼe baʼax jach u kʼáat u beet José yéetel María, maases tumen táan u kanáantkoʼob u Hijo Diosoʼ?

13. 1) ¿Bix tu yilil José yéetel María u kanáantkoʼob tubeel le chaambaloʼ? 2) ¿Baʼax tuukulil unaj u yantal tiʼ le taatatsiloʼob ken u líiʼs u paalaloʼoboʼ?

¹³ Baʼaleʼ letiʼobeʼ maʼ lúub u yóoloʼob yoʼolal tuʼux síij u chaambaloʼobiʼ, baʼaxeʼ tu beetoʼob tuláakal le ku páajtal utiaʼal u kanáantkoʼob le chaambaloʼ. Jeʼex Maríaeʼ tu báatsʼtepʼtaj yéetel nookʼ le chaambaloʼ ka tu chikúuntaj teʼ tuʼux ku tsʼaʼabal u yoʼoch le baʼalcheʼoboʼ, bey úuchik u kanáantik tiʼ le keʼeloʼ. Bey túunoʼ tu yilaj u kanáantkoʼob u maas maʼalobil ku páajtal. Tsʼoʼoleʼ letiʼobeʼ u yojloʼobeʼ baʼax maas kʼaʼanaʼaneʼ letiʼe u kaʼanskoʼob tiʼ le chaambal u yaabilt Jéeobaoʼ (xok Deuteronomio 6:6-8). Kex bejlaʼa maʼatech u yilaʼal u kʼaʼanaʼanil u natsʼkuba máak tiʼ Dioseʼ, le maʼalob taatatsiloʼoboʼ ku yilik u tuukuloʼob jeʼex José yéetel Maríaoʼ.

14, 15. 1) Le j-kanan tamanoʼoboʼ, ¿baʼaxten jach taak u yilkoʼob le chaambal táant u síijiloʼ? 2) ¿Baʼax tu beetaj le j-kanan tamanoʼob ka lukʼoʼob teʼ tuʼux síij Jesusoʼ?

¹⁴ Chéen ka téek ook u jaats j-kanan tamanoʼob teʼ tuʼux yanoʼoboʼ. Jach taak u yilkoʼob le familiaaʼ, maases le chaambal tsʼoʼok u síijiloʼ. Áalkabil úuchik u taaloʼob desde teʼ tuʼux táan kaʼach u kanáantik u yalakʼ tamanoʼoboʼ. * Letiʼobeʼ yéetel kiʼimak óolal yéetel táan tak u kukulankil u puksiʼikʼaloʼob ka tu tsikbaltoʼob tiʼ José yéetel María le baʼax táant u yúuchultiʼoboʼ. Teʼ áakʼab jeʼeloʼ, le láayliʼ tiʼ yanoʼob teʼ kʼáaxoʼ chíikpaj juntúul ángel tiʼob. U nojbeʼenil Jéeoba Dios túuneʼ léembalnaj tu baʼpachoʼob, yéetel le angeloʼ tu yaʼalajtiʼobeʼ tsʼoʼok u síijil tu kaajil Belén le Cristooʼ (wa Mesías), yéetel yaan u yilkoʼob báatsʼtepʼtaʼan yéetel chikúuntaʼan teʼ tuʼux ku tsʼaʼabal u yoʼoch le baʼalcheʼoboʼ. Tsʼoʼoleʼ úuch junpʼéel baʼal beet u maas jaʼakʼal u yóoloʼob: ¡téek muchʼlaj yaʼabkach angeloʼobiʼ ka joʼopʼ u kiʼikiʼtʼantkoʼob Jéeoba! (Luc. 2:8-14.)

¹⁵ ¡Yoʼolal lelaʼ le j-kanan tamanoʼoboʼ áalkabil úuchik u taaloʼob Belén! Máans ta tuukul bix kiʼimakchajik u yóoloʼob le ka tu yiloʼob le chaambal táant u síijil jach jeʼex aʼalaʼabiktiʼob tumen le angeloʼ. Ka tsʼoʼokeʼ letiʼobeʼ «tu tsʼáajoʼob ojéeltbil le baʼax aʼalaʼabtiʼob[oʼ]» yéetel «tuláakal le máaxoʼob chʼenxikint le baʼax tu yaʼalaj le j-kanan tamanoʼoboʼ jach jaʼakʼ u yóoloʼob» xan (Luc. 2:17, 18).  U suukileʼ u nuuktakil le religionoʼob kaʼachoʼ ku mixbaʼalkúuntikoʼob le j-kanan tamanoʼoboʼ tumen óotsiloʼob. Baʼaleʼ Jéeobaeʼ maʼ bey u beetkoʼ, letiʼeʼ jach u yaabiltmaj le máaxoʼob chúukaʼan u yóoloʼob jeʼex letiʼoboʼ. Baʼaleʼ ¿bix tu yuʼubiluba María úuchik u xíimbaltaʼalaʼ?

16. ¿Bix k-ojéeltik Maríaeʼ ku tuukul tiʼ baʼax ku kanik, yéetel baʼax utsiloʼob tu kʼamaj yoʼolal leloʼ?

¹⁶ Maríaeʼ jach kaʼanaʼan wal tumen táant u síijil u chaambaleʼ, kex beyoʼ tu yilaj u chʼenxikintik tuláakal le baʼax aʼalaʼaboʼ. Tsʼoʼoleʼ le Bibliaoʼ ku yaʼalik xaneʼ letiʼeʼ «káaj u tsʼáaik ichil u puksiʼikʼal le baʼaloʼobaʼ bey xan u tuukul tiʼ baʼax u kʼáat u yaʼaloʼob» (Luc. 2:19). Maríaeʼ juntúul x-chʼúupal suuk u tuukul tiʼ baʼax ku kanik, le oʼolal séeb tu naʼatil baʼax u kʼáat u yaʼal le baʼax tu yaʼalaj le angeloʼoboʼ. Jéeoba, u Dioseʼ, u kʼáat kaʼach ka u naʼat yéetel ka u yojéelt jach máax le chaambal táant u síijiloʼ yéetel baʼax taal u beete. Le oʼolaleʼ letiʼeʼ maʼ chéen tu yuʼubaj le baʼax aʼalaʼaboʼ. Baʼaxeʼ tu taʼakaj tu puksiʼikʼal utiaʼal ka seguernak u tuukul tu yoʼolal jeʼex u bin u máan le mesoʼob yéetel le jaʼaboʼoboʼ. U tuukul yoʼolal lelaʼ le áant María utiaʼal maʼ u xuʼulul u muʼukʼaʼantal u fe (xok Hebreoʼob 11:1).

17. ¿Bix jeʼel u páajtal k-beetik jeʼex tu beetil Maríaeʼ?

¹⁷ Kux túun teech, ¿yaan wa a beetik jeʼex Maríaoʼ? Teʼ Bibliaoʼ Jéeobaeʼ tsʼoʼok u kaʼansiktoʼon u jaajil. Baʼaleʼ maʼ ken k-jóoʼs u yutsil wa maʼ t-beetik le baʼax ku yaʼalikoʼ. Utiaʼal leloʼ kʼaʼabéet k-xokik baʼax ku yaʼalik, yéetel maʼ unaj u tuʼubultoʼon maʼ chéen junpʼéel libroiʼ, baʼaxeʼ u Tʼaan Dios (2 Tim. 3:16). Tsʼoʼoleʼ kʼaʼabéet k-taʼakik ichil k-puksiʼikʼal bey xan k-tuukul tiʼ baʼax ku kaʼansiktoʼon jeʼex tu beetil Maríaoʼ. Wa k-tuukul tiʼ baʼax k-xokik yéetel k-ilik bix jeʼel k-tsʼáaik ichil k-kuxtaleʼ, yaan u maas muʼukʼaʼantal k-fe.

18. 1) ¿Baʼax tu beetaj José yéetel María utiaʼal u tsʼoʼokbeskoʼob le baʼax ku kʼáatik le Leyoʼ? 2) ¿Baʼax tu yeʼesaj yoʼolal José yéetel María le siibal tu tsʼáajoʼoboʼ?

¹⁸ Ka tu tsʼáaj ocho kʼiinoʼob síijik le chaambaloʼ, José yéetel Maríaeʼ tu beetoʼob u súutkʼuptaʼal jeʼex u yaʼalik le Leyoʼ, yéetel jeʼel bix aʼalaʼabiktiʼoboʼ tu tsʼáajoʼob u kʼaabaʼt Jesús (Luc. 1:31). Tsʼoʼoleʼ ka tu tsʼáaj cuarenta kʼiinoʼob tiʼeʼ, lukʼoʼob Beleneʼ ka tu xíimbaltoʼob kex 10 kilómetros utiaʼal u biskoʼob tak teʼ templo yaan  Jerusalenoʼ. Teʼeloʼ tu tsʼáajoʼob le siibal ku kʼáatik le Ley utiaʼal u limpiokíintkubaʼoboʼ; le máaxoʼob óotsiloʼoboʼ ku tsʼáaikoʼob kaʼach kaʼatúul mukuy wa kaʼatúul mejen palomaʼob. Maʼ xaaneʼ maʼ jach maʼalob u yuʼubikubaʼobiʼ tumen maʼ páajchaj u tsʼáaikoʼob juntúul taman yéetel juntúul mukuy wa juntúul paloma, jeʼex u beetik uláakʼ taatatsiloʼoboʼ; baʼaleʼ maʼ tu chaʼaj u lúubul u yóoloʼob tu yoʼolal leloʼ. Baʼaxeʼ jach líiʼsaʼab u yóoloʼob teʼ templooʼ (Lev. 12:6-8; Luc. 2:21-24). Koʼox ilik baʼax úuchi.

19. 1) ¿Baʼax tu yaʼalaj Simeón tiʼ María? 2) ¿Baʼax tu beetaj Ana ka tu yilaj Jesús?

¹⁹ Juntúul wíinik tsʼoʼok u yantal u jaʼabil ku kʼaabaʼtik Simeoneʼ náatsʼ yiknaloʼobeʼ ka tu yaʼalaj jujunpʼéel tʼaanoʼob, María túuneʼ tu taʼakaj tu puksiʼikʼal. Simeoneʼ tu tsolajtiʼobeʼ Jéeobaeʼ u yaʼalmajtiʼ yaan u yilik le Mesías táanil tiʼ u kíimiloʼ yéetel le kiliʼich muukʼoʼ tsʼoʼok u yeʼesiktiʼeʼ le chan Jesusoʼ letiʼe Salvador ku yaʼalik le Kiliʼich Tsʼíiboʼoboʼ. Baʼaleʼ tu yaʼalaj xan tiʼ Maríaeʼ yaan u kʼuchul u kʼiinil u sen muʼyaj, bey ka táatsʼmáansaʼak u puksiʼikʼal yéetel junpʼéel chowak espadaeʼ (Luc. 2:25-35). Le baʼax tu yaʼalaj Simeonaʼ maas tiʼ treinta jaʼaboʼob u yaʼal ka úuchi, maʼ xaaneʼ le baʼax aʼalaʼab tiʼ Maríaaʼ le áant utiaʼal u aktáantik le nojoch muʼyajil le ka kʼuch u kʼiiniloʼ. Le tiaʼanoʼob teʼ templooʼ, juntúul koʼolel ku profetizar ku kʼaabaʼtik Anaeʼ tu kʼaj óoltaj xan chan Jesús, ka joʼopʼ túun u tsikbaltik tiʼ tuláakal le máaxoʼob táan u páaʼtkoʼob u salvartaʼal Jerusalenoʼ (xok Lucas 2:36-38).

20. ¿Baʼax utsiloʼob tu kʼamaj José yéetel María úuchik u biskoʼob Jesús teʼ templooʼ?

 ²⁰ ¡Jach túun yaʼab utsiloʼob tu kʼamaj José yéetel María úuchik u biskoʼob le chaambal tu templo Jéeoba yaan Jerusalenoʼ! Lelaʼ letiʼe yáax juntéen ka anchaj Jesús teʼ templooʼ, yéetel ichil tuláakal u kuxtaleʼ maʼ xuʼul u biniʼiʼ. Teʼ kʼiinaʼ José yéetel Maríaeʼ tu tsʼáajoʼob tuláakal baʼax yaantiʼob tiʼ Jéeoba, yéetel tu kʼamoʼob yaʼab utsiloʼob tumen yaʼab baʼaloʼob kaʼansaʼabtiʼob yéetel líiʼsaʼab u yóoloʼob. Le ka lukʼ María teʼ templooʼ jach muʼukʼaʼanchaj u fe yéetel anchaj yaʼab baʼaloʼob utiaʼal u tukulte, yéetel utiaʼal u kaʼans tiʼ uláakʼ máakoʼob.

21. ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal u muʼukʼaʼantal k-fe jeʼex Maríaeʼ?

²¹ Jach ku kiʼimaktal k-óol k-ilik bejlaʼa yaʼab taatatsiloʼob ku beetkoʼob jeʼex José yéetel Maríaeʼ. Le taatatsiloʼob j-Jaajkunajoʼoboʼ suuk u bisik u paalaloʼob teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ. Jeʼex José yéetel Maríaeʼ, ku tsʼáaikoʼob tiʼ Dios tuláakal le baʼax yaantiʼoboʼ. Jeʼex yaan horaeʼ teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ ku líiʼskoʼob u yóol le sukuʼunoʼob yéetel le baʼaxoʼob ku yaʼalikoʼoboʼ. Letiʼob xaneʼ kiʼimak u yóoloʼob ken jóokʼkoʼobiʼ yéetel yaʼab baʼaloʼob yaan xan tu puksiʼikʼaloʼob utiaʼal u kaʼansoʼob tiʼ uláakʼ máakoʼob. ¡Jach ku taasiktoʼon kiʼimak óolal k-ilik le familiaʼob chúukaʼan u yóoloʼobaʼ! Ken k-muchʼba tu yéeteloʼob utiaʼal k-kiʼikiʼtʼantik Jéeobaeʼ ku maas muʼukʼaʼantal k-fe, jeʼex úuchik tiʼ Maríaeʼ.