1-3. (a) Ligongo cici Esitele wamkamwile woga paŵasakaga kuwonegana ni ŵamkwakwe? (b) Ana yiwusyo yapi yacitutagulilane yakwamba Esitele?

ESITELE akulilimbisya mtima pakwawula kukuwonecela paluŵala lwa m’nyumba ja mwenye ku Susani. Nambo kutenda yeleyi kwaliji kwakusawusya. Cilicose pa nyumba ja mwenyeji ŵacipanganyisye mwakutesya lung’wanu. Mapupa ga nyumbaji gakwete yakwambula ya mitundumitundu, yine yaliji yakuwoneka mpela ng’ombe syakola mapapiko, ŵandu ŵakuponya mipamba, soni masimba. Jakwete yipilala soni yakusepa yakutesya lung’wanu. Nyumbaji jaliji pa malo gakwela ciŵandika Matumbi ga Zagros, soni jalolite ca ku lusulo lwa Choaspes. Yosopeyi yamtendekasyaga lung’wanu mlendo jwalijose jwayice kumanyilila ya ucimbicimbi wa mundu jwele Esitele ŵasosekwaga kuwonegana najo. Munduju jwalikolangaga kuti “mwenye jwamkulungwa,” jwaŵaliji ŵamkwakwe ŵa Esitele.

² Ŵamkwawo Esiteleŵa ŵaliji Ahasiwelo, jwamlume jwele nganaŵajilwa kuŵa paulombela ni Esitele. Ŵalumeŵa ŵaliji ŵakulekangana ni acalume ŵele acakongwe ŵaciyuda ŵakulupicika akajembeceye kuti ŵalombe. * Jwalakwe jwaliji jwakulekangana ni Abulahamu, mundu jwele mwakulinondiya jwapikanile yaŵamsalile Mlungu kuti apikanile maloŵe ga ŵamkwakwe. (Gen. 21:12) Komboleka kuti mwenyeŵa ŵamanyililaga panandi ya Yehofa kapenasoni nganamanyililaga cilicose cakwamba Yehofa, Mlungu juŵamlambilaga Esitele, soni ya Cilamusi caŵapelece kwa ŵandu ŵakwe. Mwenye Ahasiwelo ŵagambaga kumanyilila malamusi ga ku Pelesiya, kupwatikapo lilamusi lyakulekasya yindu yele Esitele cayitende. Ana lyaliji lilamusi lyatuli? Lyaliji lilamusi lyakuti mundu jwalijose jwapite kukuwonecela pameso pa mwenye jwacipelesiya mwangaŵilanjidwa ni mwenyejo, ŵasosekwaga kupocela cilango ca ciwa. Ni Esitele ŵajawile kwa mwenyejo mkanam’ŵilanje. Jwalakwe jwaliwonaga kuti cawe paŵaŵandicilaga malo gele mwenye akakombolece kum’wona ali atemi pa citengu cawo.—Aŵalanje Estere 4:11; 5:1.

³ Ana ligongo cici Esitele ŵaŵisile umi wakwe pangosi? Soni ana  mpaka tulijiganye cici kutyocela pa cikulupi ca jwamkongwe jwacisyasyo camboneju? Candanda kwende tulole yayatendekwe kuti Esitele aŵe jwamkongwe jwa mwenye jwa Pelesiya.

4. Atagulile mbili ja Esitele, soni ana catendekwe cici kuti atameje ni Moledekayi?

⁴ Esitele ŵaliji mwanace jwamasije. Baibulo jangasala yejinji ya acinangolo ŵakwe ŵaŵampele lina lya Cihebeli lyakuti Hadasa. Linali likusagopolela kuti citela ca “m’cisu,” cacikusakola maluŵa gakusalala mnope. Paŵawile acinangolo ŵakwe, jwacinasi jwine jwacanasa jwakolanjikwa kuti Moledekayi jwamjigele kuti amleleje. Jwaliji asuwani ŵakwe, nambo Moledekayi jwaliji jwamkulungwa kupunda Esitele. Jwalakwe ŵamjigele Esitele ni kumlelaga mpela mwanagwe jwamkongwe.—Estere 2:5-7, 15.

5, 6. (a) Ana Moledekayi ŵamlelaga catuli Esitele? (b) Ana Esitele ni Moledekayi ŵatamaga umi watuli ku Susani?

⁵ Moledekayi ni Esitele ŵatamaga mpela acikapolo mu msinda wa Susani wawaliji likulungwa lya Ucimwene wa Pelesiya. Jemanjaji ŵalagaga ni lusagu ligongo lya dini soni Cilamusi caŵakuyaga. Nambo komboleka kuti Esitele ŵanonyelaga mnope asuwani ŵakwe ligongo lyakuti ŵamjiganyaga yakwamba Yehofa, Mlungu jwacanasa jwele jwakulupwisye ŵandu ŵakwe ku yakusawusya yakulekanganalekangana, nambo jwaliji jwakuti ciŵakulupusyesoni. (Lev. 26:44, 45) Mwangakayicila, jemanjaji ŵanonyelanaga soni ŵaliji ŵakulupicika kwa jwine ni mjakwe.

⁶ Komboleka kuti Moledekayi ŵakamulaga masengo gapenani mu nyumba ja mwenye ku Susani. Jwalakwe jwatamaga pacipata yalumo ni ŵakutumicila ŵane ŵa mwenye. (Estere 2:19, 21; 3:3) Baibulo jangatusalila yaŵatendaga Esitele pa umi wakwe paŵakulaga, nambo komboleka kuti jwalakwe jwasamalilaga cenene asuŵani ŵakwe, soni jwatendaga masengo gane ga panyumba. Mwine jemanjaji ŵatamaga m’majumba ga ŵandu ŵakulaga wa mu msindamo. Komboleka kuti Esitele jwanonyelaga kwawula kumsika ku Susani, kwele kwasimanikwaga ŵandu ŵakupanganya yindu ya golidi ni silifa, soni kwele ŵane ŵaliji mkusumisya malonda gawo. Esitele nganamanyililaga kuti cacisimanikwaga ni yindu mpela yeleyi kusogolo.

7. Ligongo cici Fasiti nganajendelecela kuŵa ŵamkwawo mwenye, soni paliji yakuyicisya yatuli?

⁷ Lisiku line mu msinda wa Susani ngani jajaliji mkamwamkamwa jaliji jakwamba yakusawusya yayapagwile ku nyumba ja mwenye. Yeleyi yatendekwe ligongo lyakuti mwenye Ahasiwelo ŵalinganyicisye acakulungwakulungwa ŵa mu ucimwene wakwe cindimba cekulungwa ca yakulya soni yakumwa yapenani. Mwenyeŵa ŵaŵilasisye ŵamkwawo ŵaŵakolanjikwaga kuti Fasiti ŵaŵalijisoni pacindimba cine yalumo ni acakongwe acimjawo kumalo gane. Nambo ŵamkwawowo ŵakanile kwawulako. Ligongo lya kutumbila soni kutenda sooni, mwenyeŵa ŵasiwusisye nduna syakwe ya cilango caŵasosekwaga kupocela Fasiti, ŵamkwawo. Yakuyicisya yakutagulilanaku yaliji yakuti ulombela ni Fasiti wamasile, soni mwenyewo ŵasosekwaga kupata jwamkongwe jwine. M’yoyo, ŵakutumicila ŵa mwenye ŵatandite kusosasosa m’cilambo cosopeco aciŵali ŵakusalala kuti mwenye akasagule ŵacaŵe ŵamkwakwe.—Estere 1:1–2:4.

8. (a) Ana ligongo cici Moledekayi jwadandawulaga paŵakulaga Esitele? (b) Ana mpaka tukamulicisye masengo catuli yajikusasala Baibulo pakwamba ya kusalala kwa mundu? (Alolesoni Miyambo 31:30.)

⁸ Agambe kuganisya Moledekayi ali kumlolecesya Esitele ndaŵi ni katema acipocelaga kwineku acidandawulaga ligongo lyakuti msuŵani jwakwejo akusile soni akuwoneka jwakusalala mnope. Baibulo jikusati, “Mwalijo jwaliji jwakuwoneka cenene soni jwakusalala mnope.” (Estere 2:7) Baibulo jikusasala kuti mundu jwakusalala akusosekwa kuŵa jwalunda soni jwakulinandiya. Nambo naga nganakola ndamo syelesi, kusalala kwakwe mpaka kumtendekasye kuŵa jwakulitulumbasya, jwakupoka soni mpaka akole ndamo sine syangalumbana. (Aŵalanje Miyambo 11:22.) Ana pakwete pam’weni mundu jwamti m’yiyi? Pakuŵa Esitele jwaliji jwakusalala, ana kusalala kwakwe cikumkamucisye kuŵa mundu jwambone kapena jwakupoka? Mkupita kwandaŵi yisyesyene yakwe yamanyice.

9. (a) Ana catendekwe cici ŵakutumicila ŵa mwenye ali amsimene Esitele, soni ligongo cici kulekangana ni Moledekayi kwaliji kwakusawusya? (b) Ligongo cici Moledekayi ŵakundile kuti Esitele alombegwe ni mundu jwangakulupilila? (Alole libokosi.)

⁹ Ŵakutumicila ŵa mwenye paŵasosagasosaga aciŵali ŵakusalala, ŵamsimene Esitele, ni ŵamjigele kwa Moledekayi ni kwawula najo ku nyumba ja mwenye lisi line lwa lusulo. (Estere 2:8) Yaliji yakusawusya kuti Moledekayi alekangane ni Esitele ligongo ŵanduŵa ŵaliji mpela baba ni mwanagwe. Moledekayi ngamkanasangalala kuti mwanagwe jwamkongwejo calombegwe ni mundu jwangakulupilila atamose mundujo ali mwenye. Nambo pandaŵiji Moledekayi ngamkanatenda cilicose cakulekasya yeleyi. * Aganicisye Esitele ali kumpikanila Moledekayi pamaloŵe galigose gakumkamucisya gaŵaŵecetaga mkanamjigale kwawula kwa mwenye. Jwalakwe paŵajawulaga ku Susani komboleka kuti jwaliwusyaga yiwusyo yejinji. Komboleka kuti jwaliwusyaga kuti, ‘Ana umi cukaŵe watuli kweleko?’

10, 11. (a) Ligongo cici yaliji yangasawusya kuti umi wasambano ku nyumba ja mwenye umjambucile Esitele? (b) Ana Moledekayi ŵalosisye catuli kuti ŵamnonyelaga Esitele?

¹⁰ Yindu yacenjile mnope pa umi wa Esitele. Jwatamaga yalumo ni “asikana ŵajinji” ŵakutyocela m’mikuli jakwanawula ja mu Ucimwene wa Pelesiya. Komboleka kuti jemanjaji ŵaliji ŵakulekangana ndamo, yiŵeceto, soni kayiwone kawo ka yindu. Mwakulongoleledwa ni jwakutumicila jwa mwenye, Hegai, acakongweŵa ŵasosekwaga kulipakasya mauta gakulisalalisya kwa caka cimo. (Estere 2:8, 12) Umi welewu komboleka kuti ŵatendekasyaga asikanawo kutanda kujigalika mnope ni ndamo jakulisalalisya. Soni yaliji yangasawusya kuti jwalijose atande kupoka soni kusacililaga kuti aŵe jwakusalala kwapunda ŵane. Ana yeleyi yamkwayiye Esitele catuli?

¹¹ Kujigalidwa kwa Esitele kwamkwayiye mnope Moledekayi kupunda jwalijose. Tukusaŵalanga kuti, lisiku lililyose Moledekayi jwajawulaga  ku nyumba ja acakongwe kuti amanyilile yayikumtendecela Esitele. (Estere 2:11) Komboleka kuti Moledekayi jwasangalalaga papikene jwakutumicila m’nyumba ja mwenye ali mkusala kuti yindu yikumjendela cenene Esitele. Ligongo cici?

12, 13. (a) Ana ligongo cici ŵandu ŵamnonyelaga Esitele? (b) Ligongo cici Moledekayi jwasangalalaga kumanyilila kuti Esitele nganalimanyikasya kuti ŵaliji m’Yuda?

¹² Hegai jwamnonyelaga mnope Esitele mwati jwampele asikana msano ni ŵaŵili kuti amtumicileje, soni ŵampele malo gambone mnope m’nyumba ja acakongwejo. Nganiji jikusati, “Pandaŵiji jwalijose jwam’wonaga Esitele kuti ali jwakusalala.” (Estere 2:9, 15) Ana ŵandu ŵamnonyelaga ligongo lya kusalalape? Iyayi, palijisoni yine.

¹³ Mwambone, tukusaŵalanga kuti, “Esitele nganasala yiliyose yakwamba mtundu wakwe kapena ya ŵacinasi ŵakwe, pakuŵa Moledekayi ŵamlamwile kuti akasaŵeceta kalikose.” (Estere 2:10) Moledekayi ŵamsalile Esitele mkanipaŵe kuti akasiŵasalila ŵandu yakwamba mtundu  wakwe ligongo ŵayimanyi kuti acakulungwakulungwa ŵane ŵa Cipelesiya ŵaŵengaga mnope Ayuda. Moledekayi jwasangalele kumanyilila kuti Esitele nganacenga, jwampikanilaga atamose kuti nganatamaga najo yalumo.

14. Ana ŵanace moŵa agano mpaka amsyasye Esitele catuli?

¹⁴ Moŵa aganosoni acinangolo kapena ŵandu ŵane ŵakulela ŵanace mpaka aŵe ŵakusangalala pakupikana kuti ŵanace ŵawo akuŵambala kutenda yindu yakusakala. Soni akwendelecela kuya ndamo syambone atamose kuti ngakutama nawo yalumo. Mpela Esitele, nombe ŵanace pakutenda yeleyi, Atati ŵawo ŵakwinani akusasangalalaga.—Aŵalanje Miyambo 27:11.

15, 16. (a) Ana cici cacatendekasisye mwenye kujigalika mtima ni Esitele? (b) Ligongo cici mpaka tujile kuti yaliji yakusawusya kwa Esitele kusoŵelela umi wasambano?

¹⁵ Pajakwanile ndaŵi jakuti Esitele akawonecele pa meso pa mwenye, ŵampele upile wakuti asagule cilicose caŵaciweni kuti mpaka cimkamucisye kuti alisalalisye mnope. Mwakulinandiya, jwalakwe ŵagambile kamulicisya masengo yindu yaŵasasile Hegai. (Estere 2:15) Jwalakwe komboleka kuti jwamanyililaga kuti mwenye ngamkanagamba kujigalika mtima ni kulisalalisyape, nambosoni kuŵa mundu jwakulinandiya. Ndamo jeleji jaliji jakusoŵa pasikati pa ŵandu ŵaŵakamulaga masengo kwa mwenye. Ana yaŵaganisyagayo yaliji yisyene?

¹⁶ Nganiji jikusati, “Mwenye ŵamnonyele mnope Esitele kupunda acakongwe wosope, mwati mwenyejo jwasangalele najo mnope soni jwamlosisye umbone mtima kupunda aciŵali wosopewo. Ni ŵam’wecice cisoti ca ucimwene ni ŵamjigele kuŵa ŵamkwakwe m’malo mwa Fasiti.” (Estere 2:17) Komboleka kuti yaliji yakusawusya kuti msikana jwaciyuda juŵaliji jwakulinandiyaju, asyoŵelele umi wine wasambano. Jwalakwe jwaŵele ŵamkwawo ŵasambano ŵa mwenye jwamacili mnope pacilambo cosope capasi pandaŵijo. Ana jwalakwe jwatandite kulitulumbasya ligongo lyakuti ŵaŵele ŵamkwakwe mwenye? Iyayi, nganalitulumbasya.

17. (a) Ana Esitele ŵalosisye mwatuli kuti ŵampikanilaga Moledekayi mpela babagwe? (b) Ligongo cici cisyasyo ca Esitele cili cakusosekwa kwa m’weji moŵa agano?

¹⁷ Esitele jwajendelecele kumpikanila Moledekayi mpela babagwe. Jwalakwe mwamtemela jwajendelecele kamulana ni ŵandu ŵa mtundu ŵakwe. Ndaŵi jine Moledekayi ali akopocele kuti ŵandu ŵalingenye yakuti am’wulaje Ahasiwelo, ŵapelece utenga ŵakujikalamusya mwenye kupitila kwa Esitele. Paŵapelece utengawo, yauciswambayo yalepelece. (Estere 2:20-23) Jwalakwe jwalosisye cikulupi mwa Mlungu mwakuŵa mundu jwakupikanila. Moŵa agano tukusosekwa kusyasya mnope cisyasyo ca Esitele, ligongo ŵandu ŵajinji akusakuwona kupikanila kuŵa kwacikala, m’malo mwakwe akusaŵa ŵakwimucila soni ŵangapikanila. Nambo ŵandu ŵacikulupi cisyesyene akusakuwona kupikanila kuŵa kwakusosekwa mnope mpela muŵakuwonelaga Esitele.

18. (a) Ligongo cici Moledekayi ŵakanile kumtindiŵalila Hamani? (Alolesoni maloŵe gamwiŵanda.) (b) Ana ŵandu ŵakulupicika akusyasya catuli cikulupi ca Moledekayi moŵa agano?

¹⁸ Mundu jwine jwakolanjidwa kuti Hamani, ŵapocele ukumu wekulungwa m’nyumba ja mwenye Ahasiwelo. Mwenyeŵa ŵamsagwile kuŵa nduna jekulungwa. Jwalakwe jwaŵele jwakumkamucisya lunda mwenye jakusosekwa mnope. Soni jwaŵele jwaŵili kwa mwenye. Mwenye jwayikenesoni pakulamula kuti jwalijose pajiweni ndunaji ajitindiŵalileje. (Estere 3:1-4) Nambo lilamusi lyeleli lyaliji lyakusawusya kwa Moledekayi. Jwalakwe jwawonaga kuti kupikanila mwenye kwaliji kwakusosekwa nambo kukamtendekasisye kuti akamcimbicisyaga Mlungu. Hamani jwaliji mu Agagi. Yeleyi yikulosya kuti jwalakwe jwaliji cisukulu ca Agagi, mwenye ja Aamaleki jwele jwawulajidwe ni jwakulocesya Samuyele. (1 Sam. 15:33) Aamaleki ŵaliji ŵandu ŵakusakala mnope ligongo ŵalitendekasisye kuti aŵe acimmagongo ŵa Yehofa soni Ayisalayeli. Mtundu wosope wa Aamaleki Mlungu ŵawuŵengaga. * (Deut. 25:19) Ana yikakombolece catuli kuti m’Yuda jwakulupicika amtindiŵalile mu Aamaleki? Moledekayi ngamkanatenda yeleyi. Jwalakwe mwakulimba mtima ŵakanile kumtindiŵalila Hamani. Moŵa aganosoni apali acalume ni acakongwe ŵakusaŵika umi wawo pangosi pakusaka kupikanila lilamusi lyakuti, “Tukusosekwa kumpikanila Mlungu mpela jwakulamula ngaŵaga ŵandu.”—Mase. 5:29.

19. Ana Hamani ŵasakaga kutenda cici, soni ŵatesile cici pakusaka kujinyenjelela mwenye?

¹⁹ Hamani ŵatumbile mnope, mwati nganasaka kwamba kum’wulaga Moledekayipe, nambo mtundu wosope wa Moledekayi. Hamani jwasasile mwakujinyenjelela mwenye kuti Ayuda ŵaliji ŵandu ŵakusakala. Mwangakolanga lina, jwalakwe jwalosyaga kuti Ayudaŵa ŵaliji ŵandu ŵangasosekwa, ‘ŵaŵasimanikwaga palipose.’ Nambosoni ŵasasile kuti ŵanduŵa ŵaliji ŵakwimucila ŵakogoya, ŵanganasakaga kupikanila malamusi ga mwenye. Jwalakwe jwayikene pakulipeleka kuti capelece mbiya syejinji syakamucisya pa masengo gakuwulaga Ayuda mu ucimwene wosopewo. * Ahasiwelo jwampele Hamani mbete jakudindila kuti akakamulicisye masengo pakudindila lilamusi lililyose lyaŵalitamikasisye panganiji.—Estere 3:5-10.

20, 21. (a) Ana utenga wa Hamani waŵawugombelesye mu ucimwene wosope wa Pelesiya wakwayiye catuli Ayuda kupwatikapo Moledekayi? (b) Ana Moledekayi ŵam’ŵendile Esitele kutenda cici?

²⁰ Mwangakaŵa, ŵandu ŵakwela mahaci ŵawandisye utenga wakuti Ayuda wosope cawulajidwe mu ulamusi wosope. Agambe ganisya muŵapikanile  ŵanduwo utengawo uli uwandile mpaka m’mikuli jakwanawula ja ku Yelusalemu, kwele Ayuda ŵaŵawusile ku Babeloni ŵataŵaga msinda wa Yelusalemu, wele pandaŵijo nganukola lutenje. Komboleka kuti Moledekayi paŵapikene ya ngani jakogoyaji, ŵaganicisyaga ya Ayuda ŵa ku Yelusalemuŵa, soni acimjakwe ni ŵacinasi ŵakwe ŵaŵaliji ku Susani. Ligongo lyakusokonecela mtwe, jwalakwe jwapapwile yakuwala yakwe ni kuwala yiguduli ni ŵalipakele liwu ku mtwe, soni ŵatandite kulila mwagumila mu msindamo. Nambope, Hamani jwajendelecele kumwa yalumo ni mwenye mwangasamalakose yakuti atendekasisye kuti Ayuda ŵajinji soni acimjawo ŵa ku Susani alaje nganisyo.—Aŵalanje Estere 3:12–4:1.

²¹ Moledekayi jwayiweni kuti akusosekwa kutendapo kandu kuti Ayuda akulupuce. Nambo ana jwalakwe akatesile cici? Esitele paŵapikene kuti Moledekayi akulaga nganisyo, jwamtumicisye yakuwala, nambo Moledekayi ŵakanile yakuwalayo soni nganakunda kuti amtondoye. Komboleka kuti kwa ndaŵi jelewu Moledekayi nganapikanicisyaga ligongo lyakwe Yehofa Mlungu, jwakundile kuti Esitele aŵe jwamkongwe jwa mwenye jwanganalambilaga Yehofa. Sano kaneko, ligongo lyakwe lyatandite kuwonecela. Moledekayi jwatumisye utenga kwa Esitele, wakum’ŵenda kuti ajawule akacondelele mwenye kuti amasye nganijo pakusaka kucenjela “ŵandu wamtundu wakwe.”—Estere 4:4-8.

22. Ligongo cici Esitele jwatendaga woga kuti akawonecele kwa ŵamkwakwe ŵaŵalijisoni mwenye? (Alolesoni maloŵe gamwiŵanda.)

²² Esitele ŵatandite kulaga nganisyo paŵapikene utengawo. Ndaŵi jakuti  cikulupi cakwe cilinjikwe mnope jaliji jeleji. Jwalakwe jwatendaga woga, yeleyi yawonecele cenene m’maloŵe gakwe gakumjanga Moledekayi. Jwamkumbwisye Moledekayi pakwamba ya lilamusi lya mwenye lyakuti mundu papite kukuwonecela kwa mwenye mkanaŵilanje cilango cakwe caliji ciwa. Mundujo jwakulupukaga naga mwenyewo amlanjile ni simbo jawo ja golide. Ana Esitele pakusala yeleyi kwa Moledekayi ŵajembeceyaga kuti cakulupuce m’miyala mwa ŵamkwakwe? Ana kapena ŵaganicisyaga yayamtendecele Fasiti jwaŵakanile kwawula kwa mwenye ali am’wilasile? Esitele jwamsalile Moledekayi kuti paliji pali papite masiku 30 mwenye mkanam’ŵilanje. Ligongo lyakuti paliji pali papite ndaŵi jelewu mkanam’ŵilanje, komboleka kuti jwaganicisyaga kuti mwenyewo acenjile nganisyo syawo soni ngakumnonyela. *—Estere 4:9-11.

23. (a) Ana Moledekayi ŵasasile yatuli pakumkamucisya Esitele kola cikulupi? (b) Ligongo cici Moledekayi ali cisyasyo cambone cakuti tukuyeje?

²³ Nambo Moledekayi jwamjanjile Esitele mwakumkamucisya kuti akole cikulupi. Jwamsimicisye kuti naga ngakutenda cilicose panganiji, cikulupusyo ca Ayuda mpaka cityocele kwine. Nambo ana jwalakwe akakulupwice catuli yikaŵe kuti lilamusi lya kuwulaga Ayuda lyatandite kamula masengo? Nambo pelepa Moledekayi ŵalosisye kuti ŵamkulupililaga mnope Yehofa, jwele ngamkanakunda kuti ŵandu ŵakwe awulajidwe soni kuti yilanga yakwe yikakwanilicikwa. (Yos. 23:14) Kaneko Moledekayi ŵam’wusisye Esitele kuti, “Ŵani ŵakumanyilila? Mwine m’mweji m’ŵele ŵamkwawo mwenye kuti mkamucisye pandaŵi jeleji.” (Estere 4:12-14) M’weji tukusosekwasoni kusyasya cikulupi ca Moledekayi. Jwalakwe jwamkulupilile mnope Mlungu jwakwe, Yehofa. Ana m’weji tukusamkulupililasoni Yehofa mpela jwalakwe?—Miy 3:5, 6.

24. Ana Esitele jwalosisye catuli cikulupi soni kulimba mtima?

²⁴ Kaneko ndaŵi jakuti Esitele atendepo kandu jakwanile. Jwalakwe ŵam’ŵendile Moledekayi kuti ŵasalile ŵandu ŵa mtundu wakwe kuti alijime yakulya kwa masiku gatatu, soni jwaŵecete maloŵe gakulosya cikulupi gakuti, “Naga kuli kuwa, cingawe.” (Estere 4:15-17) Komboleka kuti pamasiku gelega jwapopelaga kutyocela pasi pamtima kupundana ni kala kose. Pambesi pakwe, ndaŵi jakwanile. Jwalakwe jwawete yakuwala yakusalala ya ucimwene, soni jwatesile yiliyose yakujinonyelesya mwenye. Kaneko jwapite kukuwonegana ni mwenye.

25. Atagulile muyatendecele yindu Esitele ali apite kukuwonecela kwa ŵamkwakwe.

²⁵ Mpela mwatuŵecetele kala kundanda kwa mtwe awuno, Esitele jwapite kukuwonecela m’luŵala lwa m’nyumba ja mwenye. Aganicisye mwaŵalajile nganisyo soni mapopelo gakutyocela pasi pamtima gaŵapelekaga ca mumtima pandaŵiji. Jwalakwe jwajinjile m’luŵalalo, ni ŵam’weni Ahasiwelo ali atemi pacitengu cakwe. Komboleka kuti Esitele jwajilolecesyaga mwenyeji pangope. Esitele nganajembeceya kuti mwenyejo jim’ŵilanje, ligongo ŵawonaga kucelewa. Pali papite kandaŵi, ŵamkwakwewo ŵam’weni, ni ŵasimonjile mnope. Nambo kaneko ngope jawo jagopwece, mwati ŵajigele simbo jawo ja golidi ni kumlanjila Esitele.—Estere 5:1, 2.

26. (a) Ligongo cici Aklistu akusosekwa kuŵa ŵakulimba mtima mpela Esitele? (b) Ligongo cici mpaka tujile kuti masengo ga Esitele gagambile kutanda kwene?

²⁶ Mwenye ŵala ŵaliji ŵakusacilila kumpikanila Esitele. Jwalakwe mwakulimba mtima ŵamjimilaga Mlungu soni ŵandu ŵakwe. Jwalakwe ŵatulecele cisyasyo cambone cakuti mpaka tusyasyeje moŵa agano. Aklistu ŵasyesyene ŵa moŵa agano akusayamicila yisyasyo yamboneyi. Yesu ŵaŵecete kuti ŵakumkuya ŵakwe ŵasyesyene cacimanyikwa ni cinonyelo cakwatendekasya kulaga ligongo lya ŵane. (Aŵalanje Yohane. 13:34, 35.) Kuti mundu alosye cinonyelo celeci, akusasosekwa kuŵa jwakulimba mtima mpela Esitele. Atamose kuti Esitele ŵacenjele ŵandu ŵa Mlungu mwakulimba mtima, nambope kweleku kwagambile kuŵa kutanda kwa masengogo. Ana Esitele akaŵecete yatuli yakujitendekasya mwenye kulupilila kuti nduna jakwe, Hamani jwaliji mundu jwaciswamba? Ana akatesile cici kuti ŵakulupusye ŵandu ŵakwe? Tucitagulilana kwanga kwa yiwusyo yeleyi mu mtwe wakuyicisya.