Eaha to roto?

Tapura tumu parau

PENE AHURU MA VAU

‘Ua feruri maite oia i roto i to ˈna aau’

‘Ua feruri maite oia i roto i to ˈna aau’

1, 2. A faataa na i to Maria tere, e no te aha e ere ai mea ohie no ˈna.

 TE IMI noa ra Maria e nahea ia parahi maitai e to ˈna opu rahi i nia i te asini e uta ra ia ˈna ahia ˈtura hora. To mua noa mai Iosepha e haere noa ra. Mea atea te vahi ta raua e haere ra, i Betelehema roa. I te tahi taime, e hauti te pêpe i roto i te opu o Maria.

2 I tera taime, ia au i te Bibilia, ua fatata roa Maria i te fanau. (Luka 2:5, 6) A na pihai iho atu ai Iosepha raua Maria i te mau faaapu, peneiaˈe ua faaea te tahi mau taata faaapu i te utaru aore ra i te ueue i te huero, e ua uiui e te haere ra tera vahine hapû ihea. No te aha Maria i faarue ai i to ˈna oraraa i Nazareta?

3. Eaha te haamaitairaa ta Maria i fanaˈo, e eaha ta tatou e hiˈo mai?

3 Tau avaˈe na mua ˈtu, ua fanaˈo tera potii ati Iuda i te hoê haamaitairaa otahi i roto i te aamu: e fanau mai i te tamarii o te riro mai ei Mesia, te Tamaiti ïa a te Atua! (Luka 1:35) Fatata roa râ oia i te fanau i titauhia ˈi ia rave oia i taua tere ra. I reira oia i û ai i te tahi mau tupuraa o tei tamata i to ˈna faaroo. E hiˈo mai tatou eaha tei tauturu ia ˈna ia tapea i te hoê faaroo puai.

Tere i Betelehema

4, 5. (a) No te aha Iosepha raua Maria i haere ai i Betelehema? (b) Ua faatupu ta Kaisara faaueraa mana i teihea parau tohu?

4 E ere o Iosepha raua Maria anaˈe tei rave i taua tere ra. I faaue noa aˈenei o Kaisara Auguso i te taata atoa ia haere i to ratou oire fanauraa e tapao i to ratou iˈoa. Eaha ta Iosepha i rave? Te na ô ra te faatiaraa e ua ‘haere atoa ˈtura Iosepha mai roto atu i te oire o Nazareta i Galilea, i te oire o Davida i Iudea parauhia Betelehema, no te mea no te huaai e no te fetii oia no Davida.’—Luka 2:1-4.

5 E ere i te hoê tupuraa maere i horoa ˈi Kaisara i ta ˈna faaueraa mana i tera taime. I faaite atea na te hoê parau tohu papaihia e 700 matahiti na mua ˈtu e e fanauhia te Mesia i Betelehema. Teie râ, te vai ra te hoê oire tera atoa to ˈna iˈoa, 11 noa kilometera i te atea ia Nazareta. Ua haapapu râ te parau tohu e e fanauhia te Mesia i Betelehema Epherata. (A taio i te Mika 5:2.) Na Samaria ˈtu, mai Nazareta e tae roa i taua oire iti ra, 130 ïa kilometera te atea na nia i te mau aivi. I tera Betelehema i titauhia ˈi ia haere Iosepha. Tera hoi te oire tumu o te opu fetii o te arii Davida, to Iosepha atoa ïa raua Maria.

6, 7. (a) No te aha e ere ai mea ohie no Maria ia haere i Betelehema? (b) Ei vahine faaipoipo, eaha ta Maria i faaoti e rave? (A hiˈo atoa i te nota i raro i te api.)

6 Ua faaoti Iosepha e auraro i te faaueraa mana a Kaisara. E pee atoa anei Maria ia ˈna? Mea fifi hoi taua tere ra e rave rahi mahana no ˈna. Tei te omuaraa o Atopa paha, e riro ïa i te ûa a fatata ˈi te hope te tau mǎrô. Hau atu â, mea haapauma te vahi ta raua e haere. Peneiaˈe e titauhia ia faafaaea pinepine Maria. Mea hinaaro aˈe atoa na te hoê vahine apî ua fatata i te fanau e faaea i te fare. E nehenehe ïa to ˈna fetii e to ˈna mau hoa e tauturu ia ˈna ia haamata te mauiui fanau. Papu roa, ua hinaaro mau â Maria i te itoito no taua tere ra.

E ere mea ohie to raua haereraa i Betelehema

7 Noa ˈtu râ, ua papai Luka e “haere aˈera Iosepha raua Maria . . . e tapao i to raua iˈoa.” Ua haapapu atoa oia: “Iosepha raua Maria ta ˈna vahine faaipoipo.” (Luka 2:4, 5, Traduction du monde nouveau) Ei vahine faaipoipo, eita ta ˈna e nehenehe e faaoti mai ta ˈna e hinaaro. a O Iosepha te upoo o te utuafare, e ua turu Maria ia ˈna i roto i ta ˈna mau faaotiraa, a riro atu ai ei tauturu no ta ˈna tane. Te hopoia ïa ta te Atua i horoa na te vahine. Ua auraro Maria i ta ˈna tane ma te aau tae. E faaiteraa te reira i to ˈna faaroo.

8. (a) Eaha paha te tahi atu tumu i pee ai Maria ia Iosepha i Betelehema? (b) No te aha e faaitoitoraa ˈi to Maria hiˈoraa no tatou?

8 Eaha paha te tahi atu tumu i auraro ai Maria? Aita te Bibilia e parau ra e ua ite anei o ˈna i te parau tohu no nia i te fanauraa mai o te Mesia i Betelehema. Peneiaˈe ua ite o ˈna, i te mea e ua ite te mau aratai haapaoraa e te taata atoa. (Mat. 2:1-7; Ioa. 7:40-42) Ua ite maitai atoa Maria i te mau Papai. (Luka 1:46-55) Noa ˈtu eaha te tumu i faaoti ai Maria e haere i Betelehema, no te auraro anei i ta ˈna tane, no te hoê faaueraa mana, no ta Iehova parau tohu, aore ra no teie mau tumu atoa, e hiˈoraa maitai roa ta ˈna i vaiiho mai. Mea faufaa roa no Iehova te mau tane e te mau vahine haehaa e te auraro. E faaitoitoraa ïa te hiˈoraa o Maria no tatou, te manaˈo ra hoi te rahiraa i teie mahana e aita e faufaa ia auraro.

Te fanauraa o te Mesia

9, 10. (a) A piri atu ai raua ia Betelehema, ua feruri paha Maria raua Iosepha i te aha? (b) Ihea to Iosepha raua Maria faaearaa, e no te aha?

9 Eita e ore e ua topa te hau o Maria i to ˈna iteraa ˈtu ia Betelehema. A na nia ˈi raua i te mau aivi, a na pihai iho atu ai i te mau tumu olive, o te horoa mai i te mau maa hotu hopea o te matahiti, ua feruri paha Maria raua Iosepha i te aamu o Betelehema. E oire iti haihai roa teie ia amuihia i roto i te mau oire i Iuda, mai ta Mika te peropheta i parau. I taua râ oire ra i fanauhia ˈi Boaza, Naomi, e Davida hau atu i te 1 000 matahiti na mua ˈtu.

10 I to Maria raua Iosepha taeraa ˈtu, mea taata roa. Ua tae ê na mai vetahi no te tapao i to ratou iˈoa, ua î ê na ïa te fare tipaeraa. b Aita ˈtu ïa e ravea maori râ te faaearaa i roto i te hoê fare vairaa animara no taua po ra. A feruri na ïa ia Iosepha e haapeapea ra a ite ai oia e te haamata ra te mauiui fanau o Maria, a tahi ra hoi, e te uˈana noa ˈtu ra. I roto ïa i taua fare vairaa animara ra e fanau mai ai Maria i ta ˈna pêpe.

11. (a) No te aha e taa oioi ai i te mau mama ta Maria i faaruru? (b) E “matahiapo” Iesu i roto i teihea auraa?

11 E taa oioi i te mau mama ta Maria i faaruru. Hau rii i te 4 000 matahiti na mua ˈtu, i faaite ê na Iehova e e fanau mai te vahine ma te mauiui no te hara no ǒ mai ia Adamu ra. (Gen. 3:16) Eita e ore e ua mauiui atoa Maria. Aita Luka i faataa mai i te reira. Teie noa ta ˈna i papai: “Fanau ihora oia i ta ˈna tamaiti matahiapo.” (Luka 2:7) Ta ˈna tamaiti matahiapo? E, o ˈna te matahiapo o na hitu tamarii a Maria. (Mar. 6:3) Mea taa ê râ teie tamaiti. E ere noa o ˈna ta Maria matahiapo, o ˈna atoa râ ta Iehova “matahiapo o tei poietehia,” te Tamaiti otahi ta te Atua iho i poiete!—Kol. 1:15MN.

12. Ihea Maria i te tuuraa ˈtu i ta ˈna pêpe, e eaha te taa-ê-raa i rotopu i te mau hohoˈa no nia i te fanauraa o Iesu e te tupuraa mau?

12 I taua taime ra o te faatiaraa, hiti maira te hoê parau matau-maitai-hia: “Vehî ihora [Maria i ta ˈna pêpe] i te ahu, tuu atura i roto i te Phatene.” (Luka 2:7) Ia hiˈohia te mau hohoˈa no nia i te fanauraa o Iesu, ua faanehenehe-roa-hia te aamu. Te tanoraa râ, e farii maa te phatene i roto e paruhia ˈi te animara. A haamanaˈo e to roto Iosepha, Maria e te pêpe i te hoê fare vairaa animara. Ua ite tatou pauroa e mea hauˈa roa teie vahi e mea repo. O vai ïa metua e hinaaro ia fanauhia mai ta ratou pêpe i te hoê vahi mai tera? E hinaaro iho â te rahiraa o te mau metua i te mea maitai roa ˈˈe no ta ratou mau tamarii. Hau atu â ïa no Maria raua Iosepha i nia i te Tamaiti a te Atua!

13. (a) No te aha tatou e parau ai e ua rave Maria raua Iosepha i te mea maitai roa ˈˈe? (b) E nafea te mau metua e pee ai i te hiˈoraa o Iosepha raua Maria?

13 Aita râ Maria raua Iosepha i toaruaru no teie mau tupuraa. Ua rave noa râ raua i te mea maitai roa ˈˈe e maraa ia raua. A tapao na, ei hiˈoraa, mea nafea to Maria raveraa i ta ˈna pêpe. Ua vehî maitai oia ia ˈna i te ahu e ua tuu mǎrû noa ˈtu i roto i te phatene ia taoto o ˈna, a hiˈo maitai ai e ua poˈi maitai o ˈna ia ore oia ia putahia i te toetoe. I roto atoa i teie huru tupuraa, ua haapao maitai roa o ˈna i ta ˈna tamaiti. Ua ite atoa râ raua Iosepha e te mea faufaa roa ˈˈe ta raua e nehenehe e rave no teie tamarii, te haapiiraa ïa ia ˈna ia here ia Iehova. (A taio i te Deuteronomi 6:6-8.) Tera atoa te fa matamua roa a te mau metua i teie mahana, a rave ai ratou i ta ratou mau tamarii i roto i teie nei ao tei atea ê i te Atua.

Ua faaitoito te mau tiai mamoe ia Maria raua Iosepha

14, 15. (a) No te aha te mau tiai mamoe i hinaaro ru ai e ite i te pêpe? (b) Eaha ta te mau tiai mamoe i rave i muri aˈe i to ratou iteraa i te pêpe no fanau-noa-hia mai ra?

14 Maniania taue ihora i roto i te fare vairaa animara. Ua tomo ru atu te tahi mau tiai mamoe no to ratou hinaaro iti rahi e ite ia Iosepha, ia Maria, te pêpe iho â râ. Ua oaoa roa ratou, e ite-roa-hia ˈtu i nia i to ratou hohoˈa mata. Na te aivi mai ratou i te haere-ru-raa mai, i tiai na hoi ratou i ta ratou mau nǎnǎ. c Faatia maira ratou i na metua, tei maere roa, i te ohipa faahiahia roa i tupu noa aˈenei. I te tuiraa po, ua fa mai te hoê melahi ia ratou. Anaana maira to Iehova hanahana e ati aˈe ia ratou, e parau maira te melahi e no fanau-noa-hia mai ra te Mesia i Betelehema. E ite ratou i te aiû i roto i te hoê phatene, ua vehîhia oia i te ahu. Tupu atura te tahi mea faahiahia ˈtu â: fa atoa maira e rave rahi melahi e arue atura i te Atua!—Luka 2:8-14.

15 E ere ïa mea maere i haere ru mai ai taua mau tiai mamoe haehaa ra i Betelehema! Eita e ore e ua faahiahia roa ratou i te iteraa i te pêpe no fanau-noa-hia mai ra e taoto ra, mai ta te melahi i parau. Aita ratou i tapea i teie parau apî oaoa na ratou noa. “Faaite hua ˈtura ratou i tei parauhia mai ia ratou . . . E te feia atoa i faaroo ra, maere anaˈe ihora i te mau parau i parauhia mai e te mau tiai mamoe.” (Luka 2:17, 18) Mea hiˈo ino te mau aratai haapaoraa i tera tau i te mau tiai mamoe. O Iehova râ, ua haafaufaa ïa i taua mau taata haehaa e te faaroo ra. E o Maria, eaha to ˈna huru?

Ua haafaufaa Iehova i tera mau tiai mamoe haehaa e te faaroo

16. No te aha i puai noa ˈi to Maria faaroo?

16 Papu maitai e ua rohirohi roa Maria no to ˈna fanauraa mai i ta ˈna pêpe. Noa ˈtu râ, ua faaroo maite oia. Hau atu â, “haapao maite atura . . . Maria i taua mau parau ra, i te feruri-maite-raa i roto i to ˈna aau.” (Luka 2:19) Ua feruri hohonu iho â teie vahine apî, ua ite oia e e poroi faufaa roa ta taua mau melahi ra. Ua hinaaro to ˈna Atua ra o Iehova ia ite e ia taa ia ˈna o vai ta ˈna tamaiti e eaha ta ˈna e rave. No reira ïa Maria i faaroo ai e i tapea maite atoa ˈi i ta ˈna i faaroo mai no te feruriruri â i te reira a mairi ai te mau avaˈe e te mau matahiti. Tera te hoê tumu rahi i puai noa ˈi to Maria faaroo i te roaraa o to ˈna oraraa.—A taio i te Hebera 11:1.

Ua faaroo maitai Maria i te mau tiai mamoe e ua tapea maite i ta ratou mau parau i roto i to ˈna aau

17. E nafea ia pee i to Maria hiˈoraa?

17 E pee anei oe i to Maria hiˈoraa? Ua haapapai Iehova i roto i ta ˈna Parau i te pue parau mau faufaa roa. E faufaahia râ oe i te reira mai te peu noa e e haapao maite atu oe. A taio tamau ïa i te Bibilia, eiaha mai te hoê buka aamu, mai te Parau faaurua râ a te Atua. (Tim. 2, 3:16) Ia oti, a tapea maite e a feruri maite mai ia Maria i te pue parau mau no nia ia Iehova i roto i to oe aau. Ia feruriruri oe i ta oe i taio i roto i te Bibilia e ia feruri oe e nafea ia faaohipa maitai atu â i ta Iehova mau aˈoraa, e atuatu ïa oe i to oe faaroo o te rahi mai.

Te tahi atu â mau parau e tapea maite

18. (a) Eaha ta Maria raua Iosepha i rave i te 8raa o te mahana o te aiû? (b) Eaha ta te tusia a Iosepha raua Maria i pûpû i te hiero e faaite ra?

18 I te 8raa o te mahana o te aiû, ua haaperitome Maria raua Iosepha ia ˈna, ia au i te ture a Mose, e mairi atura ia ˈna i te iˈoa ra Iesu, mai tei faauehia ˈtu. (Luka 1:31) E i te 40raa o te mahana, afai atura raua ia ˈna i te hiero i Ierusalema fatata 10 kilometera ia Betelehema. Afai atoa maira raua i te tusia tamâraa faataahia e te ture a Mose. Mea veve râ raua, e piti ïa uupa aore ra e piti uuairao ta raua i hopoi mai. Ua haama anei raua i te oreraa e nehenehe e pûpû, mai te tahi atu mau metua, hoê mamoe oni e hoê uupa? Mai te peu e e, ua tuu ïa raua i to raua haama i te hiti. Teie râ, e faaitoitoraa rahi ta raua i fanaˈo i te hiero.—Luka 2:21-24.

19. (a) Teihea mau parau a Simeona ta Maria i tapea â i roto i to ˈna aau? (b) Eaha ta Ana i rave i to ˈna iteraa ia Iesu?

19 Tapiri maira te hoê tane ruhiruhia o Simeona te iˈoa e parau maira ia Maria i te tahi atu â mau parau ta ˈna i tapea â i roto i to ˈna aau. I fafauhia na ia ˈna e e ite oia i te Mesia hou oia a pohe ai, e ua faaite atu to Iehova varua moˈa e o Iesu te Faaora tohuhia. Faaara atoa ˈtura Simeona ia Maria e e roohia oia i te mauiui ia tae i te hoê mahana, mai te huru ra e e puta roa to ˈna aau i te ˈoˈe. (Luka 2:25-35) E ere i te parau oaoa teie, ua tauturu râ te reira ia Maria ia mau papu ia tae mai taua taime mauiui mau ra, e 33 matahiti i muri aˈe. I muri iho, o te hoê peropheta vahine o Ana te iˈoa tei ite ia Iesu, e tei faaite i te parau o taua tamarii ra i te feia atoa e tiai ra ia tiamâ mai Ierusalema.—A taio i te Luka 2:36, 37; e te irava 38 i roto i te nota i raro i te api. d

Ua faaitoito-rahi-hia Maria raua Iosepha i te hiero i Ierusalema

20. No te aha e faaotiraa maitai ai to Iesu afairaahia i te hiero i Ierusalema?

20 E faaotiraa maitai ta Iosepha raua Maria i rave i to raua afairaa i ta raua aiû i te hiero o Iehova i Ierusalema! Ua haamatau ïa raua ia ˈna ia haere i te hiero o Iehova. I reira, ua horoa raua i te mea maitai roa ˈˈe na Iehova ia au i tei maraa ia raua, e ua fanaˈo i te aratairaa e te faaitoitoraa. Papu maitai, ua faarue mai Maria i te hiero i tera mahana ma te faaroo puai atu â, ua î roa to ˈna aau i te pue parau mau faufaa e feruriruri, e faaite atoa ia vetahi ê.

21. E nafea to tatou faaroo e puai atu â ˈi mai to Maria?

21 I teie mahana, mea nehenehe mau â ia ite i te mau metua e pee ra i taua hiˈoraa ra. Te afai tamau nei ratou i ta ratou mau tamarii i te mau putuputuraa Kerisetiano. Te horoa nei ratou i te mea maitai roa ˈˈe na Iehova, ma te faaitoito i to ratou mau hoa Kerisetiano. E ia faarue mai ratou i te mau putuputuraa, mea puai atu â ïa ratou, mea oaoa ˈtu â e mea rahi te parau maitatai e faaite ia vetahi ê. Mea au roa ïa ia putuputu e o ratou atoa! Ia na reira tatou, e puai atu â ïa to tatou faaroo mai to Maria.

a Mea taa ê teie irava e te irava e faatia ra i te tere o Maria na mua ˈtu. “Tia aˈera Maria i reira, haere oioi atura” i ǒ Elisabeta. (Luka 1:39) I taua taime ra, e vahine momoˈa-noa-hia Maria, aita â i faaipoipo atura. Peneiaˈe aita o ˈna i ani i te manaˈo o Iosepha. I muri aˈe râ i to raua faaipoiporaa, na Iosepha i rave i te faaotiraa no to raua tere, e ere na Maria.

b I tera tau, e nohoraa iho â tei faataahia i roto i te mau oire no te mau ratere.

c To rapaeau tera mau tiai e ta ratou mau nǎnǎ. Te haapapu ra ïa te reira i te tuatapaparaa tau o te Bibilia. Aita te Mesia i fanauhia i Titema, avaˈe e tuuhia ˈi te mau mamoe i roto i te mau fare piri aˈe i te nohoraa o te fatu o teie mau animara. Ua fanauhia râ o ˈna i te omuaraa o Atopa.

d Luka 2:38 (Te Faufaa Api): “Tae maira oia, i reira ra, haamaitai atura i te Fatu, ˈe ua haamata ihora i te taˈo i te parau no taua tamaiti iti ra i te feia atoa e tiai i te faaoraraahia o Ierusalema.”