Skip to content

BAKUBUSI BALABUZYA

Ino Ndeelede Kucita Buti Kuti Ndapegwa Lulayo?

Ino Ndeelede Kucita Buti Kuti Ndapegwa Lulayo?

 Amulisunke

 Zimwi ziindi, toonse tuyandika lulayo, nkokuti majwi aakonzya kutugwasya kubambulula mulimo wesu naa kucinca bube. Kamukayeeyede kaambo aako, amweezeezye bukkale butobela.

  1.  Bayi bamwaambila kuti pulojekiti yainda mwakaibeleka cakubinda akuti “mweelede kujana ciindi cinji cakuvwuntauzya.”

     Ino inga mwacita buti kululayo oolo?

    1.   Kulukaka. (‘Mebo tabandiyandi buyo bayi.’)

    2.   Kulutambula. (‘Ndiyoolutobela lulayo oolu ciindi citobela.’)

  2.  Banyoko bamwaambila kuti muluumu yanu kuli dooti pele mwali kusalazya ino-ino.

     Ino inga mwacita buti kululayo oolo?

    1.   Kulukaka. (‘Mbobabede kwaambaula.’)

    2.   Kulutambula. (‘Mbombubo mubwini tiindalomya.’)

  3.  Musyoonto wanu musimbi wamwaambila kuti mulalicenjezya.

     Ino inga mwacita buti kululayo oolo?

    1.   Kulukaka. (‘Nkubula bulemu ooko inga wandaambila kuti ndilalicenjezya.’)

    2.   Kulutambula. (‘Ndasyoma ndeelede kutalika kumweendelezya kabotu.’)

 Bakubusi bamwi tabayandi kwaambilwa, kufwumbwa kumulaya leta munwe nkulume. Sena mbomubede oobo? Kuti naa mbomubede, mweelede kucinca. Ino nkaambo nzi? Mulonga watakazyolwa wakabula makoba, aboobo muyandika lulayo lino kutegwa mukomene kabotu.

Mutasinki matwi kucintu cikonzya kumugwasya, akaambo buyo kakuti tamuyandi kucimvwa

 Nkaambo nzi ncondiyandika lulayo?

  •   Nkaambo tamulondokede. Bbaibbele lyaamba kuti: “Toonse tulalubizya ziindi zinji.” (Jakobo 3:2) Aboobo toonse tuyandika lulayo.

     “Ndilizyi kuti toonse tatulondokede aboobo taakwe uutalubizyi. Aboobo ciindi nondilaigwa, ndilalutobela lulayo oolo akutaciinduluka ncondakalubizya.”—David.

  •   Nkaambo mulakonzya kucita kabotu. Bbaibbele lyaamba kuti: “Koyiisya mululami eelyo ulayungizya lwiiyo lwakwe.” (Tusimpi 9:9) Lulayo lulakonzya kumugwasya ikuti mwalutambula.

     “Cakali kundiyumina kulutambula lulayo. Ndakali kubona mbuli kuti lundipa kuba muntu uutali kabotu. Pele lino ndilalutambula mane buya akululomba. Ndiyanda kuzyiba mpondeelede kucita kabotu.”—Selena.

 Nokuba boobo, ikuti lulayo lwalombwa buya ndubotu. Pele kuti tiilwalombwa buya, lulacisa. Natalie naakatambula kkaadi iyakajisi lulayo ndwaatakalomba wakaamba kuti, “Ndakayoowa alimwi akutyompwa. Ndakali kuti ndicita ciluzi, anu bamwi tiicakabakkomanisya aboobo ndakapegwa lulayo.”

 Sena kuli nomwakacitikilwa kale cintu cili boobo? Ikuti naa cakamucitikila, ino mweelede kucita buti?

 Ino inga ndalutambula buti lulayo?

  •   Amuswiilile.

     Bbaibbele lyaamba kuti: “Muntu uujisi luzyibo ulalijata kwaambaula, alimwi muntu uulaamaano ulazumanana kukkazika moyo.” (Tusimpi 17:27) Mutamunjili mukanwa muntu iwaambaula andinywe. Alimwi mutavwiili kakunyina kuyeeya, ikwaamba cintu cikonzya kumupa kuusa!

     “Ciindi nondipegwa lulayo, kanji-kanji tandizumini kuti ndalubizya. Aboobo, ndeelede kwiiya kutambula lulayo akucita kabotu ciindi citobela.”—Sara.

  •   Amubikkile maano kululayo kutali kuli sikulupa.

     Mulakonzya kusunkwa kwaamba tumpenda twajisi ooyo uumupa lulayo. Pele cilagwasya kapati kutobela lulayo lwamu Bbaibbele, ‘lwakufwambaana kuswiilila, kumuka kwaambaula, kumuka kukalala.’ (Jakobo 1:19) Kanji-kanji inga kuli twaambo twamasimpe kululayo oolo. Mutasinki matwi kucintu cikonzya kumugwasya, akaambo buyo kakuti tamuyandi kucimvwa.

     “Ciindi bazyali bangu nobakali kundilaya, ndakali kunyema akwaamba kuti, ‘Taakwe ncomukonzya kundaambila.’ Pele ciindi nondibaswiilila akulutobela lulayo lwabo, ndilagwasyigwa kapati.”—Edward.

  •   Mutaciindizyi mbomulibona.

     Akaambo kakuti mwalutambula lulayo tamweelede kulimvwa kuti mwaalilwa. Caamba buyo kuti mulalubizya mbuli bantu boonse. Naba yooyo uumupa lulayo uyandika lulayo ciindi aciindi. Mubwini, Bbaibbele lyaamba kuti: “Kunyina muntu mululami munyika uucita buyo zibotu lyoonse.”—Mukambausi 7:20.

     “Mweenzuma wakandipa lulayo ndondakali kuyeeya kuti tiilwakali kweelela. Ndakamulumba akaambo kakutandiinda mumbali, nokuba boobo lwakandicisa. Pele, mukuya kwaciindi ndakajana kuti kuli masimpe aakaliko mululayo oolo. Ndilamulumba akaambo kalulayo lwakwe, ndakabona mpondakeelede kubambulula, buyo-buyo nondatakazyiba ikuti naatakandaambila.”—Sophia.

  •   Amulibikkile mbaakani yakucinca.

     Bbaibbele lyaamba kuti “muntu uucenjede ulazumina kululamikwa.” (Tusimpi 15:5) Kuti mwaluzumina lulayo, muyooleka kumvwa kucisa kumoyo alimwi muyoozumanana kubambulula waawo mpomwalulamikwa. Amulembe mulongo wazyakucita uukonzya kumugwasya, amubone mbomuyaambele mumyezi misyoonto iitobela.

     “Kuzumina kululamikwa kuliswaangene akusyomeka nkaambo mweelede kusyomeka kutegwa muzumina kulubizya, mulilekelele alimwi akubona mbomukonzya kucinca.”—Emma.

 Kaambo kamasimpe: Bbaibbele lyaamba kuti: “Mbubonya butale mbobukwenga butalenyina, awalo muntu ulasensemuna mweenzinyina.” (Tusimpi 27:17) Lulayo ncibelesyo cikonzya kumusensemuna, lino alimwi amwaakukomena.