Skip to content

BAKUBUSI BALABUZYA

Mbuti Mbondikonzya Kukaka Kuyungwa Koonana?

Mbuti Mbondikonzya Kukaka Kuyungwa Koonana?

 “Nondakacili kucikolo, ikuti umwi waamba kuti wakoonana kale amuntu umwi, boonse bakali kuyanda kucita mbubonya oobo kutegwa batasyaalili. Kayi, kunyina uuyanda kuti kaindene abeenzinyina.”—Elaine, 21.

 Sena kuli nomwakayungidwe koonana, akaambo buyo kakuti bamwi balacita oobo?

 Sena kuli nomwakasinikizyidwe koonana amuntu ngomuyandisya?

 Ikuti naa mboobo, cibalo eeci cilakonzya kumugwasya kutacita zintu nzyomulombozya naa kuyungwa abamwi, kutegwa mukonzye kupanga zyakusala zili kabotu.

 Makani aakubeja alimwi aamasimpe

 MAKANI AAKUBEJA: Boonse baloonana (ccita buyo ndime).

 MAKANI AAMASIMPE: Buvwuntauzi bumwi butondezya kuti, akati kabakubusi botatwe, bobilo baamba kuti bakoonana kale. Aboobo eeci caamba kuti bakubusi bainda ku 30 pesenti tabanoonana amuntu. Tabali “boonse” boonana.

 MAKANI AAKUBEJA: Koonana kuyumya cisyabo.

 MAKANI AAMASIMPE: Nokuba kuti basankwa bamwi balakonzya kusumpula muzeezo ooyu kutegwa boongelezye basimbi kuti baonane ambabo, aaya taali masimpe. Kanji-kanji, musankwa ulakonzya kucimana cisyabo amana koonana amusimbi, eeci cipa kuti musimbi atyompwe akunyema, nkaambo wakali kuyeeya kuti bakali kuyandana. a

 MAKANI AAKUBEJA: Bbaibbele lilakasya koonana.

 MAKANI AAMASIMPE: Bbaibbele lilazumizya koonana pele kweelede kucitwa buyo abantu bakwetene.—Matalikilo 1:28; 1 Bakorinto 7:3.

 MAKANI AAKUBEJA: Kupona kweelana azyeelelo zyamu Bbaibbele kundiyumizyila buumi.

 MAKANI AAMASIMPE: Ikuti mwalindila mane mucikwati koonana, munookkomene nkaambo munooli mwakweeleba kulibilika alimwi akuusa ikuboola akaambo kakoonana kamutanakwatana.

 Masimpe ngakuti: Kulindila mane mucikwati koonana takunanyongazyide buumi bwamuntu. Pele koonana kamutanakwatana kwakacita kale oobo.

 Mbomukonzya kukaka kuyungwa koonana

  •   Amukakatile kuzintu nzyomusyoma kujatikizya ciluzi acitaluzi. Bbaibbele lyaamba kuti bantu basimide “balaamaano aayiisyidwe kwaandaanya ciluzi acitaluzi kwiinda mukwaabelesya.” (Bahebrayo 5:14) Akaambo kakuti balazisyoma cakumaninina nzyolyaamba Bbaibbele kujatikizya ciluzi acitaluzi, kunyina nobakonzya kuyungwa kucita cintu cibi.

     “Ndilabeleka canguzu kutegwa kandicita ciluzi alimwi akuba azina mbotu, alimwi ndilakaka kucita cintu cikonzya kupa kuti zina lyangu libije.”—Alicia, 16.

     Ncomweelede kuyeeya: Ino nimpuwo nzi njomuyanda kuba anjiyo? Sena cili kabotu kulinyonganizyila mpuwo akaambo buyo kakuyanda kukkomaninwa amuntu umwi?

  •   Amulange-lange zintu zibi zikonzya kucitika. Bbaibbele lyaamba kuti: “Kufwumbwa cintu muntu ncasyanga, ncencico eeco ncayootebula.” (Bagalatiya 6:7) Amweezyeezye buumi bwanu alimwi abwaumwi, mbobukonzya kucinca kumbele ikuti mwazumina kuyungwa koonana. b

     “Koonana kamutanakwatana kupa kulimvwa kuba amulandu, kuusa, kutayandwa, kuba ada lyamusyokwe naa kuba amalwazi aaboola akaambo kakoonana.”—Sienna, 16.

     Ncomweelede kuyeeya: Bbuku lyakuti Sex Smart lijisi mubuzyo wakuti: “Ikuti beenzinyoko kabamusinikizya kucita zintu zikonzya kumunjizya mumapenzi, sena mbabantu mbomweelede kuyanzana limwi alimwi akuswiilila nzyobaamba?”

  •   Amuzilange kabotu zintu. Koonana tacili cintu cibi pe. Alimwi buya, Bbaibbele lyaamba kuti banabukwetene beelede kukukkomanina koonana.—Tusimpi 5:18, 19.

     “Koonana nkubotu. Leza uyanda kuti katukukkomanina, pele mububambe buyo mbwabikkide, bwacikwati.”—Jeremy, 17.

    Ncomweelede kuyeeya: Mwaakukwata naa kukwatwa, muyakukukkomanina koonana. Alimwi muyookukkomanina kapati, kakunyina zintu zibi zikonzya kucitika izyaambwa kale.

a Masimpe kuti, talili lyoonse musankwa nayunga musimbi kuti boonane. Kanji-kanji, basimbi abalo balasola kuyunga basankwa kutegwa boonane.

b Zintu zibi zikonzya kucitika zibikkilizya kuba ada lyamusyokwe alimwi akusubulwa amulawo akaambo kakoonana kamutanasika aciimo ceelede.