Skip to content

BAKUBUSI BALABUZYA

Ino Ncinzi Cikonzya Kundikulwaizya Kunyanyaasya Mubili?

Ino Ncinzi Cikonzya Kundikulwaizya Kunyanyaasya Mubili?

 Nkaambo nzi ncondeelede kunyanyaasya mubili?

 Mumasi aamwi, bakubusi tabanyanyaasyi mubili, aboobo eeci capa kuti buumi bwabo bube muntenda. Bbaibbele talibeji nolyaamba kuti “kunyanyaasya mubili kulagwasya.” (1 Timoteyo 4:8) Amubone twaambo tutobela:

  •   Kunyanyaasya mubili kupa kuti kamulimvwa kabotu. Kunyanyaasya mubili kupa kuti bongo bugwisye musamu wiitwa kuti endorphin—imusamu uupa kuti muntu alimvwe kabotu. Bamwi baamba kuti kunyanyaasya mubili musamu wakucesya kutyompwa.

     “Ndaunka kukubalika kuseeni-seeni, buzuba boonse inga ndilikkomene alimwi ndibeleka kabotu. Kubalika kupa kuti ndilimvwe kabotu.”—Regina.

  •   Kunyanyaasya mubili kupa kuti kamulibonya kabotu. Kunyanyaasya mubili ikuli kabotu kuyoomugwasya kuzyandamana akulimvwa kuba basicamba nomucita zintu.

     “Cimvwika kabotu koolola mubili kwiinda mukulengelela acipoo kumwi kolikwela kuya mujulu aansi, icintu ncondatakali kukonzya kucita mwaka omwe wainda! Ciinda kubota nkuzyiba kuti nduulanganya kabotu mubili wangu.”—Olivia.

  •   Kunyanyaasya mubili kulakonzya kulansya buumi bwanu. Kunyanyaasya mubili kukwabilila kumalwazi aamoyo amucamba alo kanji-kanji aajaya bantu.

     “Kuti katujisi cilengwa cakunyanyaasya mubili, tutondezya Mulengi wesu kuti tulaubikkila maano mubili ngwaakatupa.”—Jessica.

 Masimpe ngakuti: Kunyanyaasya mubili kuyoomugwasya ikapati mwaakukomena, pele alimwi inga kwamugwasya lino. Mukaintu uucili mwana wazina lya Tonya wakaamba kuti: “Cakabota kuti ndakali kweendeenda akubalika. Ciindi nondibikka twaambo twakulitamizya ambali, mpoonya akunyanyaasya mubili, kunyina nonduusa pe.”

Mootokala uutabikkilwi maano ulacileka kubeleka mukuya kwaciindi; ncimwi buyo amubili wanu kuti kamutaunyanyaasyi

 Ncinzi cipa kuti kanditanyanyaasyi mubili?

 Ntootu twaambo tumwi tupa kuti kanditaciti oobo:

  •   Kunyina cindikulwaizya. “Kuti kocili mwana, ulimvwa kuba anguzu. Mizeezo yakuti buzuba bumwi uyoociswa, taibooli. Uzyi buyo kuti bapati mbabaciswa.”—Sophia.

  •   Kunyina ciindi. “Ndijisi zinji zyakucita cakuti ndeelede kuyandaula buya ciindi cakulya akoona, lino ciindile kujana ciindi cakunyanyaasya mubili.”—Clarissa.

  •   Kunyina mali aakubbadela ku gym. “Ciladula kubamba mubili—kuyandika mali kutegwa wuunke ku gym!”—Gina.

 Ncomweelede kuyeeya:

 Ncinzi ncomuyeeyela kuti ncecimupa kutanyanyaasya mubili? Kubuzunda buyumuyumu oobo kuyandika kubeleka canguzu, pele muyookkomana mwaakubuzunda.

 Ino inga ndasala buti cisobano cikonzya kundigwasya kapati?

 Njeeyi mizeezo misyoonto:

  •   Amubweze ntaamu nobeni kutali kulindila kwaambilwa buya abantu bamwi.—Bagalatiya 6:5.

  •   Mutanoopi twaambo twakulitamizya. (Mukambausi 11:4) Mucikozyanyo, tamweelede kuyandaula mali buya aakubbadela ku gym nomuya mutalike. Amuyandaule buyo cisobano ncomukkomanina, mpoonya mucibikke amulongo wazintu nzyomucita.

  •   Kutegwa muzyibe cisobano ncomukonzya kunoosobana, amubuzye bamwi nzyobacita balo.—Tusimpi 20:18.

  •   Amube apulogilamu mbotu. Amulibikkile mbaakani akulemba mpomweendela kutegwa kacimukulwaizya kuzumanana.—Tusimpi 21:5.

  •   Amujane muntu wakusobana limwi. Kuba amulongwe ngomusobana limwi unoomukulwaizya akumugwasya kutaleka.—Mukambausi 4:9, 10.

  •   Lyoonse kunooli zintu zimujola munsi, pele tamweelede kutyompwa.—Tusimpi 24:10.

 Mutanoociindizyi

 Bbaibbele litwaambila kuti tatweelede ‘kuciindizya muzilengwa.” (1 Timoteyo 3:2, 11) Aboobo tamweelede kuciindizya caboola kukunyanyaasya mubili. Ibantu baciindizya kanji-kanji balatyompwa. Mukaintu uucili mwana wazina lya Julia wakaamba kuti: “Ikuti musankwa kazyandamene naa kuba amilambi miyumu mpoonya katajisi maano, nkokuti tali mubotu.”

 Alimwi mutanooyungwi abantu bamukulwaizya kuzumanana kucita cisobano kamuzyi buya kuti nguzu zyamana. Kukulwaizya kuli boobo kulakonzya kupa kuti mulicise akucileka kubikkila maano ‘kuzintu ziyandika kapati’ mubuumi.—Bafilipi 1:10.

 Kuyungizya waawo, muciindi cakumulwaizya, bantu bali boobo inga bapa kuti mucilekele limwi. Mukaintu uucili mwana wazina lya Vera wakaamba kuti: “Basimbi banji bayobola mapikicca aabantu mbobayanda kwiiya, mpoonya balaalanga mapikicca aayo kutegwa abakulwaizye. Pele baalanga, batalika kulyeezyanisya abantu aabo mpoonya balatyompwa. Anu ciinda kugwasya nkuba abuumi bubotu muciindi cakuyanda kulibonya kabotu.”