Ir al contenido

Ir al índice

18 YACHAQANA

“Unanchaspa sonqompi waqaycharqa”

“Unanchaspa sonqompi waqaycharqa”

1, 2. ¿Maymantaj Mariawan, Josewan risharqanku? ¿Imaraykutaj María mana viajayta atillarqachu?

MARIATA rikushawajpis jina tʼukuriy. Payqa ashkha horastaña burritunpi lloqʼasqa kashan, chayraykutaj sumaj lloqʼasqallapuni kananpaj mayta kallpachakushan. Qosan Josetaj, chay burrituta aysashan Belenman rej ñanninta. Mariataj, wawitan wijsan ukhupi kuyurejta watejmanta reparan.

2 Wawitanta onqokapunanpajtaj manaña unaychu karqa, Biblia nin: “Mariataj jatun onqojña kasharqa”, nispa (Luc. 2:5NM). Chayrayku chajrapi llankʼajkunaqa Mariata rikuspa ichapis tapukorqanku: “¿Imaynatataj uj wijsallisqa warmi ajinata viajanmanrí?”, nispa. ¿Imaraykutaj María, Nazaret llajtanmanta Belén llajtaman risharqa?

3. ¿Ima sumaj ruwaytataj María japʼerqa, imatataj chaymanta yachakusunman?

3 Kay sipas judiaqa, killas ñaupajta uj sumaj ruwayta japʼerqa, chaytaj karqa jamoj Mesiaspa maman kanan, nisunman Diospa Churinpa maman (Luc. 1:35). Jatun onqojña kashaspataj Belenman rinan karqa. Yachakusun jinataj Mariaj creeynenqa imaymana pruebaman churasqa karqa, chayrayku imachus creeyninpi sinchʼita sayananpaj yanapasqanta qhawarina.

Belén llajtaman rerqa

4, 5. 1) ¿Imaraykú Josewan Mariawan Belenman rerqanku? 2) ¿Ima profeciataj juntʼakorqa César tukuy yupachikunankuta kamachejtin?

4 Mana José, María imallachu llajtankuman kutisharqanku. Imaraykuchus kamachej César Augusto kamachisqanman jina tukuy runas rinanku karqa llajtankuman yupachikunankupaj. ¿Imatá José ruwarqa? “Davidpa ayllunmanta kasqanrayku, Galileapi Nazaret llajtamanta wicharerqa, Judeapi, Davidpa llajtan Belenkama.” (Luc. 2:1-4.)

5 Mana César kamachisqanraykullachu chayqa karqa. Manaqa qanchis pachaj watas ñaupajtaña, Mesías Belén llajtapi nacekunanta nikusqanrayku. Nazaretmanta 11 kilometrosninpi uj llajta karqa Belén sutiyoj. Chaywanpis profeta Miqueasqa, Mesías “Efratamanta Belén” llajtitapi nacekunanta nerqa (Miqueas 5:2 leey). Belén llajtitaman chayanankupajqa, Nazaretmantapacha 130 kilometrosta (26 leguasta) Samaria llajtanta rej kanku. Chay llajtitamantaj Josewan, Mariawan rinanku karqa, Davidpa ayllunmanta kasqankurayku.

6, 7. 1) ¿Imaraykú María, Belenman mana riyta atillanmanchu karqa? 2) María casarasqaña kaspa, ¿ñaupajpi jinallapunichu imatapis sapallanmanta ruwarqa? (Sutʼinchayninta qhawariy.)

6 ¿Imatá María ruwanman karqa? ¿Qosanta yanapanmanchu karqa Cesarpa kamachisqanta kasunanpaj? Payqa, onqoj kashasqanrayku Belenman nichá riyta atillanmanchu karqa. Ichapis Belén llajtaman rinanku kashajtintaj chʼaki tiempo tukukusharqaña, paray tiempotaj qallarinanpajña kasharqa. Bibliaqa, José ‘Galilea llajtamanta wicharisqanta’ niwanchej. Jinataj karqa, imaraykuchus Belén llajtaqa, mama qochamanta 760 metros patapi kasharqa. Ashkha pʼunchaykunata purinanku kasqanraykutaj maytachá saykʼunkuman karqa. María mana saykʼunanpaj, samarispa, samarispa rinanku kasqanrayku ichapis astawan unaypi Belén llajtanman chayankuman karqa. Mayqen onqoj warmillapis wasillanpi qhepakuyta munanman karqa, onqokapushajtin familiaresnin, amigosnin ima yanapanankupaj. Cheqamantapuni Mariaqa, mayta kallpachakunan karqa chhika karuta viajananpaj.

Belén llajtaman mana riyta atillarqankuchu

7 Ajinapis Bibliaqa, Josewan, ‘Mariawan’ yupachikoj risqankuta nin. Chantá nillawanchejtaj María, ‘Josej warmin kananpaj mañaqasqaña kasqanta’ (Luc. 2:4, 5, Mosoj Testamentoj). Mariaqa casarasqaña kaspa qosanta kasukunan karqa. Chaywanpis payqa, Jehová Dios, qosata familiamanta umata jina churasqanta, warmitataj qosanpa yanapajninta jina churasqanta jatunpaj qhawarqa, chayraykutaj payqa tukuy sonqo qosanta yanaparqa. * Arí, Diospi creeyniyoj kasqanqa, kasukoj kananpaj yanaparqa.

8. 1) ¿Imaraykutaj María Belenman rinman karqa? 2) ¿Imatataj Mariamanta yachakusunman?

8 ¿Imataj Mariata yanaparqa Joseta kasukunanpaj? ¿Yacharqachu profecía nisqanman jina Belén llajtapi Mesías nacekunanta? Bibliaqa mana imatapis ninchu. Chaywanpis, mana nisunmanchu chay profeciamanta mana yachasqanta, imaraykuchus chay profeciaqa chay tiempomanta religionta kamachejkunapaj, chantá chay llajtamanta runaspaj ima, may rejsisqa karqa (Mat. 2:1-7; Juan 7:40-42). Mariaqa, Diosmanta Qhelqasqata sumajta rejserqa (Luc. 1:46-55). Ichapis payqa, qosanta kasukunanrayku Belenman rerqa, chayri kamachiyman jina yupachikunanrayku, chayri Jehovaj profecianta juntʼananrayku, mana chayri ichá kay kinsantin imasrayku rerqa. Chayta ruwasqanqa pay jina ruwanapaj yanapawanchej. Imaraykuchus Jehovaqa, kasukuyniyoj, kʼumuykukuyniyoj ima kajkunata jatunpaj qhawan. Mariamanta yachakoyqa mayta yanapawanchej, imaraykuchus kay tiempomanta runasqa kasukuyta pisipaj qhawanku.

Jesucristo nacekorqa

9, 10. 1) Josewan, Mariawan, Belenman wicharishaspa, ¿imatá ichá yuyarikorqanku? 2) Josewan, Mariawan, ¿maypitaj qhepakorqanku, imaraykutaj?

9 Mariaqa, karumanta Belén llajtata rikuspa maytachá kusikorqa. Josewan Mariawanqa, Olivos orqoj kinrayninta wicharishaspa —qhepa poqoykunasnillanña kashajtin—, ichá imaynachus Belén llajta ñaupaj wataspi kasqanmanta yuyarikorqanku. Chay llajtaqa, juchʼuy llajtita karqa, profeta Miqueas nisqanman jinataj, mana Judajpa llajtanta jinachu rejsikoj. Chaywanpis waranqa kuraj watas ñaupajta Boaz, Noemí, David ima, chay llajtitapi nacekorqanku.

10 Belén llajtitaqa, runamanta juntʼa kasharqa, yupachikunankupaj risqankurayku. Chantá niraj Josewan Mariawan Belenman chayashajtinku, waj runas astawan ñaupajta chayasqankuña, chayraykutaj mana uj wasillapis paykuna qhepakunankupaj karqachu. * Ajina kasqanraykutaj, uywa canchapi qhepakorqanku. Tʼukurinachej José imaynachus kashasqanpi warmin nanaywan japʼichikojtin; payqa mancharisqa, llakisqa imachá kasharqa warminpa nanayninta astawan yapakojta rikuspa. ¡Warmenqa onqokunanpajña kasharqa!

11. 1) ¿Imaraykú warmis Mariaj nanaynin imaynachus kasqanta yachanku? 2) ¿Imaspitaj Jesús ñaupaj kaj wawa karqa?

11 Warmisqa, Mariaj nanaynin imaynachus kasqanta yachanku. Imaraykuchus Jehová, tawa waranqa watas ñaupajta, ñaupa tatasninchej juchallikusqankurayku warmis wawasninkuta ‘nanaywan nacechikunankuta’ nerqa (Gén. 3:16). Chayrayku Mariapis wawitanta nanaywan nacechikorqa. Lucasqa, Mariaj nanaynin imaynachus kasqanta mana sutʼinchaspalla, nerqa: “Payqa nacechikorqa kuraj kaj qhari wawanta”, nispa (Luc. 2:7). Mariaqa, sojta wawastawanraj rejsejtinpis, ñaupaj wawanqa ni mayqenninkuwan kikinchakorqachu (Mar. 6:3). Imaraykuchus Jesusqa mana kuraj kaj wawallanchu karqa, manaqa Diospa “tukuy ruwasqa[n] kajmanta aswan ñaupaj” kaj karqa, nisunman ¡Diospa kʼata Churin! (Col. 1:15, Qheshwa Biblia.)

12. ¿Maymantaj María wawitanta siriykucherqa, chantá imaraykutaj chay mana runas rikuchinku jinachu?

12 Chantapis Biblia nillanpuni: “Janantaswan kʼiruykuspataj, uywa qaranaman siriykucherqa”, nispa (Luc. 2:7). Ashkha dibujospi, cuadrospi, teatrospi ima, maypichus Jesús nacekusqanta, may kʼachituta jina rikuchinku. Chaywanpis, chay rikuchisqanku mana jinachu. Qallarinapaj, uywa qaranaqa, uj cajon jina karqa. Chantá Josewan, Mariawanqa uywa canchapi kasharqanku, chay canchataj mana llimphuchu karqa. ¿Pitaj chaypi wawitan nacekunanta munanman karqarí? Tatasqa, wawasninkuman tukuy ima allin kajta qoyta munanku. ¿Manachu Josewan, Mariawan, Diospa Churinman tukuy ima allin kajta qoyta munankuman karqa?

13. 1) ¿Imaraykú ninchej Mariawan Josewan tukuy atisqankuta wawitankurayku ruwasqankuta? 2) ¿Imaynatá kay tiempomanta tatas Jesuspa tatasninku jina ruwankuman?

13 Paykunaqa, chaymanta mana llakikorqankuchu, manaqa atisqankuman jina tukuy ima allin kajta wawitankuman qorqanku. Mariaqa, wawitanta janantaswan kʼiruykuspa, uywa qaranaman allinta siriykucherqa, mana chiriykunanpaj. Atikusqanman jinataj allinta wawitanta qhawarqa. Chantapis paykunaqa, wawitankuman Jehová Diosta munakuyta yachachinanku may allin kasqanta yacharqanku (Deuteronomio 6:6-8 leey). Kay tiempopi runasqa Diosmanta yachachiyta pisipaj qhawajtinkupis, kʼacha tatasqa, Jesuspa tatasnin jina, wawasninkuman Diosmanta yachachiyta ñaupajman churanku.

Michejkunaqa, Josetawan Mariatawan kallpacharqanku

14, 15. 1) ¿Imaraykutaj michejkuna Mariaj wawitanta rikuyta munarqanku? 2) ¿Imatataj michejkuna ruwarqanku Jesusta uywa qaranapi sirisqata rikuspa?

14 Uywa canchapi, Josewan, Mariawan kashajtinku, jinallapi ovejasta michejkunaqa yaykorqanku, Joseta, warminta, astawanqa nacekoj wawitata rikuyta munaspa. Michejkunaqa, orqo kinraymantapacha jamorqanku, maypichus uywasninkuta michisharqanku chaymantapacha. * Paykunataj may kusisqas Joseman, Mariaman ima, imachus paykunaman rikhurisqanmanta willarqanku. Paykunamanqa, khuskan tutanejta jina campopi kashajtinku uj ángel rikhurisqa. Jehovaj jatun kʼanchaynintaj paykunata muyuykusqa, angeltaj Cristo chayri Mesías Belén llajtapi nacekusqanta, janantaswan kʼirusqata uywa qaranapi sirisqata tarinankuta ima nisqa. Chantapis chay angelpa qayllanman ¡ashkha ángeles rikhurimuspa uj similla Jehovata yupaychayta qallarisqanku! (Luc. 2:8-14.)

15 Chayraykuchá Belén llajtaman usqhayllata rerqanku. Kay llampʼu sonqo runasqa, ángel nisqanman jina, wawitata tarisqankumanta maytachá kusikorqanku. Chay rikusqankutataj mana pakaykorqankuchu, manaqa, ‘jinata rikuspa, willarqanku. Tukuynin uyarejkunataj tʼukorqanku michejkuna willasqankumanta’ (Luc. 2:17, 18). Ichá chay tiempopi, religionta kamachejkunaqa michejkunata pisipaj qhawaj kanku. Chaywanpis Jehovaqa chay llampʼu sonqo, cheqa sonqo runasta, allinpaj qhawarqa. ¿Imapí Mariata yanaparqa michejkuna waturej risqanku?

Jehová Diosqa, chay llampʼu sonqo michejkunata, allinpaj qhawarqa

16. ¿Imaynatá yachanchej María yachakusqanpi tʼukurisqanta? ¿Imapitaj tʼukurisqan yanaparqa?

16 Cheqamantachá Mariaqa, wawitanta nacechikusqanmanta saykʼusqa jina kasharqa, ajina kashaspapis, michejkuna imatachus nisqankuta sumajta uyarerqa. Mana chayllachu, “chay tukuy imastataj Mariaqa unanchaspa sonqompi waqaycharqa” (Luc. 2:19). Mariaqa, chay tukuy imaspi allinta tʼukurerqa, yacharqataj angelpa nisqanqa may sumaj kasqanta. Jehová Diosqa, munarqa María yachananta wawitan pichus kasqanta, imachus kananmanta ima. Chayrayku Mariaqa, imatachus michejkuna nisqankuta allinta uyarerqa, sonqonpitaj waqaycharqa killas, watas pasasqanman jina tʼukurinallanpajpuni. Cheqamanta chay uyarisqanpi tʼukurisqantaj creeyninpi sinchʼita sayananpaj yanaparqa (Hebreos 11:1 leey).

Mariaqa, michejkunata sumajta uyarerqa, chaytataj sonqonpi waqaycharqa

17. ¿Imaynatá María jina ruwasunman?

17 Qanrí, ¿María jinachu ruwanki? Jehovaqa, Bibliata cheqa yachachiykunawan juntʼachin. Chayrayku Bibliaj nisqanta kasukusun chayqa, tukuy imapi yanapawasun. Chaypajtaj, sapa pʼunchay Bibliata leenanchej tiyan, Diospa Palabranta jinataj qhawananchej tiyan (2 Tim. 3:16). María jinataj, Bibliaj yuyaychaykunasninta sonqonchejpi waqaychana, kausayninchejpi ruwanapaj. Leesqanchejpi tʼukurisun, chayman jina kausanapajtaj kallpachakusunchej chayqa, creeyninchejpi sinchʼi sayasqas kasunchej.

Waj yuyaychaykuna tʼukurinapaj

18. 1) ¿Imaynatá Josewan Mariawan Moisesman Dios leyta qosqanta kasukorqanku? 2) ¿Imatá rikuchin Josewan Mariawan iskay tortolasllata Diosman jaywasqanku?

18 Josewan, Mariawanqa, Moisesman Dios leyta qosqanman jina wawata pusaj pʼunchayninman circuncidacherqanku, suticharqankutaj Jesús sutiwan (Luc. 1:31). Tawa chunka pʼunchayniyoj kashajtintaj, wawitataqa Belén llajtamanta 10 kilometrosta (2 leguasta) Jerusalén temploman aparqanku, chaypitaj leyman jina llimphuchakunankupaj. Wajcha familia kasqankurayku iskay tortolasta, chayri iskay palomasta jaywarqanku. Ichapis paykunaqa, mana uj carnerota, uj tortolatawan jaywasqankumanta llakikorqanku, chaywanpis chay llakiyninkuwan mana atipachikorqankuchu, imaraykuchus paykunataqa templopi kashajtinku, wajkuna mayta kallpacharqanku (Luc. 2:21-24).

19. 1) ¿Imastataj Simeón Mariaman nerqa? 2) ¿Imatataj Ana ruwarqa Jesusta rikuytawan?

19 Uj machitu runa Simeón sutiyoj paykunaman qayllaykorqa. Payqa manaraj wañupushaspa Mesiasta rikunanta Dios nisqanta paykunaman willarqa. Chantá Dios, espíritu santonejta Jesús Salvador kasqanta sutʼinchasqantapis willallarqataj. Chantapis Simeonqa, Mariaman, uj pʼunchay may llakisqa kananta, sonqonta uj espadapis tʼojsishanman jina kananta ima willarqa, tukuy chay imastataj Mariaqa, “sonqompi waqaycharqa” (Luc. 2:25-35). Imatachus Simeón nisqanqa, ichá Mariata, 30 watasmanta qhepamanraj, llakiyninta aguantananpaj yanaparqa. Chantapis uj profetisa Ana sutiyoj, Jesusta rikullarqataj, Jerusalén llajta kacharichisqa kananpi suyakojkunamantaj Jesusmanta willayta qallarerqa (Lucas 2:36-38 leey).

Mariata Joseta ima, Diospa templonpi mayta kallpacharqanku

20. ¿Ima bendicionestataj japʼerqanku Josewan Mariawan Jesusta temploman apasqankurayku?

20 Josewan, Mariawanqa, wawitankuta Diospa templonman apaspa allinta ruwarqanku. Imaraykuchus Jesús chaypacha temploman risqanqa ñaupaj kutillaraj karqa, aswan qhepamantaj mana saqespa temploman rillarqapuni. Chay kutipi Josewan, Mariawanqa, kapusqankuta atisqankuman jina Jehovaman jaywarqanku, chay ruwasqankumantataj Jehová paykunata bendicerqa, imaraykuchus sumaj yachachiykunata japʼerqanku, wajkunapis paykunata mayta kallpacharqanku. Mariaj, creeynin cheqamantachá chay pʼunchay kallpachakorqa, chantá tʼukurinanpaj jina sonqonpipis sumaj yuyaychaykunatachá japʼikorqa, wajkunaman willarinanpaj jina.

21. ¿Imaynatá creeyninchejta kallpachasunman?

21 Kusikunapaj jina kay tiempopipis ashkha tatasqa José, María jina ruwanku. Jehovaj testigosninpis, tantakuykunaman wawasninkuta pusankupuni. Chay tatasqa, José, María jina tukuy atisqankuman jina ruwanku. Sutʼincharinapaj, sumaj parlaykunawan purajmanta kallpachanakunku, kusikunku ima, sumajta yachakusqankutataj wajkunaman willarinku. ¡Mayta kusikunchej ajina familiasta rikuspa! Paykunawan Jehová Diosta yupaychanapaj tantakojtinchejtaj creeyninchej Mariaj creeynin jina astawan kallpachakun.

^ párr. 7 María, Josewan Belenman risqanqa, mana kikinchu karqa ñaupajta sapallan risqanwan, imaraykuchus Biblia nisqanman jina ñaupaj kutipi, Mariaqa Elizabetta waturikoj usqhayllata rerqa (Luc. 1:39). Elizabetta waturikoj rishajtenqa, María niraj casarasqachu kasharqa, manaqa mañaqasqallaraj karqa, chayraykuchá Joseman mana willaspalla rerqa. Biblia nisqanman jina, casarasqaña kaspataj José, Mariawan Belenman rerqa, chaytaj José Belenman riyta ajllasqanta rikuchiwanchej, nitaj Mariachu.

^ párr. 10 Jaqay tiempopi runasqa, alojanankupaj uj cuartota wakichiyta yachaj kanku.

^ párr. 14 Biblia nisqanman jina, campopi ovejasta michejkuna michishasqankoqa, Cristo octubre killa qallariyta nacekusqanta, manataj diciembre killapichu nacekusqanta rikuchin, imaraykuchus diciembre killapi ovejasqa canchapi wisqʼasqa qhepakoj kanku.