Ir al contenido

Ir al índice

7 YACHAQANA

“Diospa ñawpaqempi wiñashallarqapuni”

“Diospa ñawpaqempi wiñashallarqapuni”

1, 2. ¿Imatataj israelitas mañakorqanku, chantá imaraykutaj pesachikunanku karqa?

SAMUEL israelitaspa ñaupaqenkupi kashasqanpi tʼukuriy. Paykunaqa, calendarionchejman jina mayo chayri junio killapi Gilgal llajtapi tantasqa kashanku, cheqa sonqo Samuel wajyachisqanrayku. Payqa unaytaña profeta jina, juez jina ima llankʼasharqa. Chʼaki tiempotaj qallarisharqa, trigopis cosechanapaj jinaña qʼelluyarisharqa. Jinallapi israelitasqa chʼinlla qhepakorqanku, Samueltaj tapurikun: “¿Imaynatá sonqosninkuman chayasaj?”, nispa.

2 Chay runasqa, pantashasqankuta mana reparakorqankuchu. Uj reytataj mañakusharqanku. Chayta mañakuspataj, Diosta, profetanta ima, pisipaj qhawashasqankuta mana reparakorqankuchu. Imajtinchus Jehovata reyninkuta jina qhesachasharqanku. ¿Imaynatá Samuel, pantashasqankuta reparakunankupaj, pesachikunankupaj ima yanaparqa?

Wawita Samuel Jehová Diospi creesqanqa, wajkuna sajrata ruwajtinkupis creeyniyoj kayta yachachiwanchej

3, 4. 1) ¿Imaraykú Samuel, wayna kasqanmanta yuyarikorqa? 2) ¿Imaraykú Samuelpa creeyninmanta yachakuy yanapawasunman?

3 Samuel, chay runasman nerqa: “Unay watasniyojña kani, chujchasniypis yurajllaña”, nispa. Chayrayku payqa jatunpaj qhawanapaj jina karqa, nisqasnintaj kasunapaj jina. Chantá Samuel nillarqataj: “Noqaqa wayna kasqaymantapacha kunankama qankunataqa pusaykacharqaykichej”, nispa (1 Sam. 11:14, 15; 12:2). Machituña kaspapis, wayna kasqanmanta yuyarikullajpuni. Allin yuyaywan imatapis ajllasqanqa, creeyniyoj, cheqa sonqo kananpaj ima yanaparqa.

4 Sajra runaspa chaupinkupi kausakusqanrayku, Samuelqa creeyninta sumajta kallpachanallanpuni karqa. Noqanchejpis, sajra runaspa chaupinkupi kausasqanchejrayku, creeyninchejta mana kallpachayta atillanchejchu (Lucas 18:8 leey). Kunantaj, Samuel wawamantapacha imaynatachus kausakusqan, imaynatachus yanapanawanchejta ukhuncharina.

“Diosta sirvispallapuni kasharqa”

5, 6. ¿Imaraykutaj nisunman mana tukuy wawas jinachu Samuel uywasqa kasqanta? ¿Imaraykutaj tatasnin tinkukuna toldopi sumajta qhawanankuta yacharqanku?

5 Samuelqa, mana tukuy wawas jinachu uywasqa karqa. Imaraykuchus Anaqa Samuelta pʼitisqanmanta pisi tiemponman, kinsa wata kurajniyojta jina Silo llajtaman Diosta sirvinanpaj aparqa. Chay llajtataj, Ramá llajtamanta 30 kilometrosninpi (6 leguasninpi) kasharqa. Tatasnin Elcana, Ana ima, nazareo jina, wañunankama Diospa wasinpi llankʼananpaj aparqanku. * ¿Imaraykú Silo llajtaman aparqanku? ¿Nichu munakorqanku?

6 Mana ajinachu. Astawanpis Silopi, sumajta qhawanankuta yacharqanku. Kuraj sacerdote Eliqa, paywan khuska llankʼasqanrayku Samuelta sumajtachá qhawaj. Astawanpis wakin warmisqa yupaychana toldopi paykunata yanapaysikoj kanku (Éxo. 38:8; Jue. 11:34-40).

7, 8. 1) ¿Imaynatá Samuelta tatasnin sapa wata kallpachaj kanku? 2) ¿Imatataj tatas, Samuelpa tatasninmanta yachakunkuman?

7 Chantapis Anawan, Elcanawanqa, munasqa kuraj wawitankumanta mana qonqakaporqankuchu, mayqentachus Jehová Dios paykunaman qorqa, Anaj mañakuyninta uyarisqanman jina. Chay wawatataj Anaqa, Diosman qopunanta nerqa tukuy kausayninpi Diospa kamachin kananpaj. Chayraykutaj payqa, Samuelta sapa wata, waturikoj rej, ruwapusqan pʼachatataj apapoj toldopi llankʼanallanpajpuni. Samuelqa, tatasnin waturikunankuta maytachá suyakoj. Imaraykuchus paykunaqa Samuelta kallpachaj, yuyaychaj kanku, Jehovapaj llankʼashasqanta jatunpaj qhawananpajtaj yanapaj kanku.

8 Kunanpis tatasqa, Samuelpa tatasninmanta mayta yachakunkuman. Ashkha tatasqa, wawasninkuta Diosman qayllaykunankupaj yanapanankumantaqa, tukuy imata qoyllapi astawan yuyanku. Ana, Elcana imaqa, familianku Diosman qayllaykunankupaj yanaparqanku, chayraykutaj Samuel kʼacha runaman tukorqa (Proverbios 22:6 leey).

9, 10. 1) ¿Imaynataj Dioswan tinkukuna toldo karqa, imaynatá Samuel chaypi llankʼayta qhawarqa? (Sutʼinchayninta qhawariy.) 2) ¿Imastataj toldopi Samuel ruwaj, imaynatataj kay tiempomanta waynas pay jina ruwankuman?

9 Wiñasqanman jina, ichapis Samuelqa Silo llajtamanta orqo puntasninman wicharej. Chaymantataj llajtata, valleta, yupaychana toldota ima, qhawarejchá. Yupaychana toldota qhawarispataj, chaypi llankʼashasqanmanta maytachá kusirikoj. Tawa pachaj watasña pasarqa, Moisés yupaychana toldota ruwachisqanmanta, jaqay tiempopeqa chay cheqallapi Diosta yupaychakoj. *

10 Samuelqa, yupaychana toldopi llankʼayninta jatunpaj qhawarqa. Biblia nin jinataj “linomanta ruwasqa efod nisqa pʼachawan Tata Diosta sirvispallapuni kasharqa” (1 Sam. 2:18). Efod nisqa pʼachawan kashasqanqa, sacerdotespa yanapajnin kasqanta rikucherqa, chay pʼachaqa chalecoman rijchʼakorqa. Mana sacerdotespa ayllumanta kaspapis, toldopi wakin llankʼaykunata ruwaj, sapa paqarintaj, toldoj punkusninta kicharej, chantá machuyasqa Elita yanapallajtaj. Samuelqa, toldopi Diospaj llankʼaspa kusikoj, toldopi sajra ruwaykunata qhawaspataj, llakikuyta qallarerqa.

Sajra ruwaykuna chaupipi llimphullapuni karqa

11, 12. 1) Ofni, Finees ima, ¿imaynatá Jehovata, leyesnintapis qhawaj kanku? 2) Dioswan tinkukuna toldopi, ¿imastataj Ofni, Finees ima ruwaj kanku? (Sutʼinchayninta qhawariy.)

11 Samuelqa, waynuchitumantapacha sajra ruwaykunata rikorqa. Kuraj sacerdote Eliqa, iskay wawasniyoj karqa, ujnin Ofni, ujnintaj Finees karqa. Bibliataj paykunamanta nin: “Millay kawsayniyoj karqanku, manataj Tata Diosta manchachikojchu kanku”, nispa (1 Sam. 2:12, 13). Ofni, Finees imaqa “millay kawsayniyoj”, chayri mana ni imapaj valej runas karqanku. Imaraykuchus Jehovata mana “manchachikojchu kanku”, nitaj leyesnintapis jatunpajchu qhawaj kanku, chayraykutaj mayta juchallikorqanku.

12 Diosqa Leyninpi, imatachus sacerdotes ruwanankuta, imaynatachus jaywanasta qʼolachinankuta ima nerqa. Jehovaqa, qʼolachiykunasta mañaj, runaspa juchasninkuta pampachananpaj, ñaupaqenpi llimphus kanankupaj, bendicionninta, yanapayninta ima japʼinankupaj. Ofnijta, Fineespata sajra ruwaykunasninkutaj, waj sacerdotesta llajtaj jaywanasninkuta pisipaj qhawanankupaj tanqarqa. *

13, 14. 1) ¿Imaynatá Dioswan tinkukuna toldopi millay imas ruwakusqan runasta ñakʼaricherqa? 2) ¿Imaraykú Elí tata jina, kuraj sacerdote jina mana allintachu ruwarqa?

13 Samuelqa, toldopi chay sajra ruwaykunata rikuspa llakikorqachá, imaraykuchus ni pi imata nejchu chay sajra ruwaykunamanta. Mashkha runastachus toldomanta llakisqasta, kʼumuykachachisqasta ima llojsimojta rikorqa. Imaraykuchus toldomanqa, wajchas, llakisqas, pisipaj qhawasqas ima rej kanku, sonqochakoj, kallpachakoj ima. Chantapis qhepaman Samuelqa, Ofni, Finees ima, Dioswan tinkukuna toldo punkupi qhawajkuna warmiswan khuchichakusqankuta yachallarqataj. Paykunaqa khuchichakuyta mana juchapajchu qhawarqanku (1 Sam. 2:22). Samueltaj, ichá Elí chay chʼampayta allinchananta suyarqa.

Samuelqa, Elij wawasnin millay imasta ruwasqankumanta llakikorqachá

14 Arí, Elilla chay chʼampaytaqa allinchanman karqa. Kuraj sacerdote jinataj, imachus toldopi ruwakushasqanta qhawanan karqa. Tata jinataj, wawasninta kʼaminan karqa. Wawasnin millay imasta ruwaspaqa, mana paykunallachu pantasharqanku, manaqa wajkunatapis pantachisharqanku. Chaywanpis Eliqa tata jina, kuraj sacerdote jinataj mana allintachu ruwasharqa, imaraykuchus tumpallata wawasninta kʼamirerqa (1 Samuel 2:23-25 leey). Astawanpis wawasnenqa mayta juchallikusqankurayku jasutʼisqas, wañuchisqas ima kananku karqa.

15. ¿Imatá Jehová, profetannejta Eliman willarqa? Elí, wawasnin ima, ¿chay profetaj nisqanta uyarerqankuchu?

15 Chayrayku Jehovaqa, ‘uj profetata’ kacharqa Elita juchachananpaj, Bibliaqa profetaj sutinta mana willanchu. Ñaupajta Jehovaqa, Eliman kayta nerqa: “Imaraykutaj churisniykita noqamanta nisqaqa aswan jatumpaj qhawanki[?]”, nispa. Chantapis millay imasta ruwaj wawasnin, uj pʼunchayllapi wañunankuta, familian ñakʼarinanta, sacerdote kaynin qhechusqa kananta ima willarqa. Elí, wawasnin ima, ¿sajra ruwayninkuta saqerqankuchu? Biblia nisqanman jinaqa mana (1 Sam. 2:27–3:1).

16. 1) ¿Imaynataj Samuel Diospa ñaupaqenpi kasharqa? 2) Yuyasqaykiman jina, ¿imaraykutaj Samuelpa kausayninmanta yachakuy may allin?

16 Samuelrí, ¿Ofni, Finees jinallatajchu ruwarqa? Mana. Bibliaqa, Elij kausayninmanta parlaspa, mana llakiy willaykunallamantachu parlawanchej, manaqa Samuel wiñasqanman jina sumaj ruwaykunata ruwasqanmanta willallawanchejtaj. Chantapis yuyarikuna 1 Samuel 2:18 nisqanman jina Samuelqa, “Tata Diosta sirvispallapuni” kashasqanta. Payqa, juchʼuysitumantapacha sumajta Diosta yupaycharqa. Biblia nillantaj: “Diospa ñawpaqempi wiñashallarqapuni”, nispa (1 Sam. 2:21). Arí, watas pasasqanman jina, Samuelqa Diosman astawan qayllaykorqa. Cheqamanta Dioswan allinpi kayqa, sajra ruwaykunamanta jarkʼawanchej.

17, 18. 1) ¿Imatá cristiano waynas chayri sipaskuna wajkuna mana allinta ruwajtinku Samuelmanta yachakunkuman? 2) ¿Imaynatá yachanchej Samuel allin kajta ruwayta ajllasqanta?

17 Samuelqa, ichapis jinata yuyanman karqa: “Kuraj sacerdote, wawasnin ima juchallikushanku chay, ¿nichu noqapis munaynillayta ruwayman?”, nispa. Chaywanpis wajkuna juchallikojtinku, ñaupajta apajkuna juchallikojtinku ima, mana juchallikunallanchejtajchu tiyan. Kunanpis Samuel jina, may chhika waynas, sipaskuna ima, sajra runaspa chaupinkupi kausakuspapis, “Diospa ñawpaqempi” wiñallankupuni.

18 Samuel, Diosta kasukuyta ajllasqanrayku, “wiñashallarqapuni, ruwasqasnintaj Tata Diospaj, runaspajpis allin karqa” (1 Sam. 2:26). Ajinamanta Samuelqa cheqa sonqo kasqanrayku, ruwasqanta allinpaj qhawajkunaj ñaupaqenpi uj sumaj wayna karqa. Chayrayku Jehová Diospis, Samuelta mayta munakorqa. Chantá Samuelqa, Jehová, Silo llajtamanta sajra kajta chinkachinanta yacharqa. Chayrayku ichá chay sajra ruwaykunata maykʼajchus Jehová chinkachinanta tapukorqa. Uj tutataj yacharqa, imaynatachus Jehová chayta ruwananta.

“Parlallay kamachiykeqa uyarishasunki”

19, 20 1) ¿Imatataj Samuel niraj sutʼiyamushajtin uyarerqa? 2) ¿Imaynatá Samuel repararqa pichus wajyashasqanta, chantá imaynatá Elita jatunpaj qhawasqanta rikucherqa?

19 Niraj sutʼiyamushajtin, niraj “Diospa kʼanchanan wañuchisqa kashajtin”, Jehovaqa, Samuelta wajyarqa. Paytaj Elí wajyashasqanta yuyarqa, imaraykuchus Eliqa machituña kasqanrayku yanapata necesitaj, manañataj allintachu rikoj. Samuelqa jatariytawan, usqhayllata Elijpaman rerqa. Tʼukurinachej chay waynuchitu qʼara chakilla ‘usqhayllata’ Elijpaman rishasqanpi. Chayta ruwasqan, Elita jatunpaj qhawasqan imaqa, may allin karqa. Samuelqa, Elí pantajtinpis kuraj sacerdotellapuni kasqanta yacharqa (1 Sam. 3:2-5).

20 Samuelqa, “kaypi kashani; imapajtaj wajyawankiri?”, nispa Elita rijchʼaricherqa. Elitajrí nerqa: “Mana noqaqa wajyarqaykichu; rispa, puñukampullay”, nispa. Iskay kutirayku kikinta Samuelqa Elijpaman rerqa. Kinsa kutipitaj Eliqa, pichus Samuelta wajyashasqanta yacharqa. Jaqay tiempopeqa, Jehová wakin kutilla mosqoypi jina, chayri profetasnejta llajtanman parlaj, sajra ruwaykuna rikukusqanrayku. Chaywanpis Elí repararqa, Jehová chay yoqallituta wajyashasqanta. Chayrayku ujtawan puñukanpunanpaj kacharqa, watejmanta wajyamojtintaj imaynatachus kutichinanta ima nerqa. Watejmanta “Samuel, Samuel” nejta uyarispa, Samuelqa Elij nisqanman jina “parlallay, kamachiykeqa uyarishasunki” nispa nerqa (1 Sam. 3:1, 5-10).

21. ¿Imaynatá Diosta uyarisunman, chantá imaraykutaj chayta ruway may allin?

21 Arí, Silopi Samuellla Diosta kasukorqa. Chaymantapachataj Jehová paywan parlaj, paytajrí uyarejpuni. Noqanchejrí, ¿Samuel jinachu Diosta uyarinchej? Jehovaj nisqanta uyarinapajqa, mana Samuelman jinachu parlamunawanchejta suyananchej tiyan. Imaraykuchus Jehovaqa, kay tiempopi Palabrannejta parlashawanchej. Chayrayku Diosta uyarejtinchej, kasukojtinchej imaqa, creeyninchej kallpachasqa kanqa. Chaytataj Samuel ruwarqa.

Samuel mana manchachikuspa Jehovaj juiciosninta Eliman willarqa

22, 23. 1) ¿Imaynatá Samuelpa willasqan juntʼakorqa? 2) ¿Imaynatá Samuel Diospa profetan jina rejsisqa karqa?

22 Chay tuta Diosta uyarisqanqa, Samuelpa kausayninta tijracherqa. Chaymantapacha, Jehovata astawan rejserqa, imaraykuchus profetan kananpaj, sutinpi parlananpaj ima Jehová churarqa. Qallarinapajqa, imatachus Jehová, Elij familianwan ruwananta willanan karqa. Chayta Samuelqa nichá willayta atillarqachu, chaywanpis mana manchachikuspa willananpaj kallpachakorqa. Samuel willajtinkamataj Eliqa, llampʼu sonqowan Diospa munaynin ruwakunanta saqerqa. Pisi tiemponmantaj Jehovaj nisqan juntʼakorqa. Israelitasqa, filisteospa contranta maqanakuypi oqharikorqanku, uj pʼunchayllapitaj Ofni, Finees ima wañorqanku. Elipis, Jehovaj arcanta enemigosninku apakapusqankuta uyariytawan wañullarqataj (1 Sam. 3:10-18; 4:1-18).

23 Chaywanpis, llajtaqa Samuelta Diospa cheqa profetanta jina rejsiyta qallarerqanku. Bibliaqa, “Diostaj paytaqa yanaparqa”, nin. Jehovaqa Samuelnejta nisqanta juntʼarqapuni (1 Samuel 3:19 leey).

“Diosmanta mañakorqa”

24. ¿Imatataj israelitas mañakorqanku, chantá imaraykutaj chay jatun jucha karqa?

24 ¿Israelitas Samuel jinachu ruwarqanku? ¿Diosman cheqa sonqo runasmanchu tukorqanku? Mana. Imaraykuchus paykunaqa, uj profetaj kamachiyninwan mana kusisqachu kasharqanku. Waj suyus jinataj reyniyoj kayta munarqanku. Diostaj mañakusqankuta uyarerqa. Chaywanpis chay mañakusqanku jatun jucha kasqanta yachananku karqa. Mana uj runallatachu qhesachasharqanku manaqa Jehovata. Chayraykutaj Samuelqa paykunata Gilgalman wajyacherqa.

Samuelqa sinchʼi para wayrata Jehovamanta creeywan mañakorqa, Jehovataj uyarerqa

25, 26. ¿Imaynatá Samuel, israelitasta mayta juchallikusqankuta reparacherqa?

25 Watejmanta Samuel israelitaspa ñaupaqenkupi kashasqanpi tʼukurina. Paykunaqa, mancharisqas kasharqanku. Machitu Samuelqa, imaynatachus wawamantapacha Diosta yupaychasqanmanta parlarqa, chantá Diosmanta mañakorqa, sinchʼita parachimunanta (1 Sam. 12:17, 18).

26 Chʼaki tiempopi, ¿sinchʼi para wayratachu mañasharqa? Chayqa mana creenapaj jinachu karqa. Chaywanpis mana creejkunata, asipayajkunata chʼinyachinanpaj jina janaj pachaqa yana phuyuswan laqhayaykorqa. Sinchʼi wayra oqharikuspa, trigota pampacharqa chaymantataj, qhon qhonkuna uyarikorqa, sinchʼi parataj jichʼakamorqa. Chayta rikuspataj, israelitasqa “sinchʼita mancharikorqanku Tata Diosmanta, jinataj Samuelmantapis”. Chaymantaraj mayta juchallikusqankuta reparakorqanku (1 Sam. 12:18, 19).

27. ¿Imatá Samuel jina creejkuna japʼenqanku?

27 Mana kasukoj israelitaspa sonqonkutaqa, mana Samuelchu llampʼuyacherqa, manaqa Jehová. Samuelqa wawamantapacha, machuyayninkama, Jehovapi creesqanrayku bendecisqa karqa. Kunanpis Samuel jina Jehovapi creejkunaqa, Diospa bendicionninta japʼenqanku, imaraykuchus Jehovaqa kasqan jinallapuni.

^ párr. 5 Jehová Diospaj tʼaqasqa nazareosqa, alcoholta mana ujyajchu kanku, nitaj chujchankutapis kʼutuchikojchu kanku. Wakenqa, uj tiempollata nazareos kaj kanku, chaywanpis Samuel, Sansón, Juan Bautista ima, wañunankukama nazareos karqanku.

^ párr. 9 Dioswan tinkukuna toldoqa, chhoqo, maderamanta tablaswan sayachisqa karqa. Chaywanpis sumaj materialwan ruwasqa karqa: uywaspa qarasninwan, kʼacha bordasqa telaswan, qolqewan, qoriwan lluchʼisqa maderaswan ima. Chay yupaychana toldotaj uj chhoqo patiopi kasharqa, chaypitaj qʼolachinapaj uj kʼacha altar karqa. Chantapis tiemponmanqa, toldoj ladosninpi sacerdotespaj cuartos ruwakullarqataj, Samuelpis ichá ujnin cuartopi tiyakorqa.

^ párr. 12 Bibliaqa qʼolachiykunamanta iskay imasta sutʼinchan. Qallarinapaj Diospa Leynenqa sutʼita willaj sacerdotes qʼolachiykunamanta imaswanchus qhepakunankuta (Deu. 18:3). Sajra sacerdotestaj, mana Ley nisqanman jinachu ruwasharqanku. Imaraykuchus kamachisninkuwan, tʼimpushaj mankamanta aswan sumajnin kaj aychasta uj trinchewan orqhochej kanku. Chantapis runas jaywanasninkuta apajtinku, sacerdotesqa, manaraj aychaj wiranta Jehovapaj qʼolachishajtinku, kamachisninkuwan aychata mañachej kanku (Lev. 3:3-5; 1 Sam. 2:13-17).