1, 2. Gin lokruoge mage ma ne osetimore e piny a kinde Noa, to lokruogego ne miyo Abram winjo nade?

 ABRAM ne ng’iyo ot moger migoloe misengni ne nyiseche manono ma ne ilamo Ur, thurgi. a Koko ne gore e odno kendo iro ne dum. Ne en kinde machielo ma jodolo mag nyasach dwe ne chiwoe misengni. Ne ane kaka Abram kino wiye kendo jowo wang’e. Nyaka bed ni sama ne okalo joma ne opong’o nderni, ne owuoro ahinya kaka lamo mar nyiseche manono ne osenya e piny Ur. Mano kaka a ndalo Noa lamo nyiseche manono ne oselandore!

² Noa notho higni ariyo kapok onyuol Abram. Kane Noa gi joode owuok e yie bang’ Ataro, nochiwo misango ne Jehova Nyasaye kendo Jehova nomiyo lihudu kata ndanya owuok. (Chak. 8:20; 9:12-14) E kindeno, piny duto ne lamo Nyasaye madier. To koro kaka ne tieng’ mar apar a kinde Noa ne landore e piny mangima, lamo madier ne dhi kalal. Kamoro amora ji ne lamo nyiseche manono. Kata mana Tera wuon Abram ne lamo nyiseche manono kendo nyalo bedo ni ne otimo ohala mar loso nyiseche mopa.—Josh. 24:2.

3. Abram nonyiso kido mane e ngimane, to ang’o mwanyalo puonjore kuom wachno?

³ Abram to ne opogore gi joma ne olwore nikech yie ma ne en-go kuom Nyasaye. Mano ema nomiyo higni mang’eny bang’e, Nyasaye notelo ne jaote Paulo ndiko ni Abram en “wuon ji duto ma yie.” (Som Jo Rumi 4:11.) We wane ane gima ne okonyo Abram bedo ng’ama yiene otegno. Mano nyalo konyowa wan be wapuonjre gima wanyalo timo mondo yiewa omed bedo motegno.

4, 5. Abram nopuonjore e wi Jehova koa kuom ng’a, to ang’o momiyo wanyalo wacho ni mano nyalore?

⁴ Ere kaka Abram nopuonjore e wi Jehova Nyasaye? Wang’eyo ni e kindego ne nitie joma ne tiyo ne Jehova. Shem ne en achiel kuomgi. Kata obedo ni Shem ne ok en wuod Noa makayo, kinde mang’eny ka Muma wuoyo e wi yawuot Noa, en ema iwuoyo kuome motelo. Nyalo bedo ni mano ne timore nikech Shem ne nigi yie motegno. b Kinde matin bang’ Ataro, Noa noluongo Jehova ni “Nyasach Shem.” (Chak. 9:26) Shem noluoro Jehova kendo nomiyo lamo madier luor.

⁵ Be Abram nong’eyo Shem? Ee, nyalore. Ka en kamano, nyaka bed ni kane Abram en wuoyi matin, ne omor ng’eyo ni Shem ma ne en achiel kuom kwerene ma ne pod ngima ne oseneno gik mang’eny nikech ne osedak kuom higni mokalo 400. Shem noneno richo ma ne opong’o piny kapok Ataro obiro, mochako oneno Ataro maduong’ ma ne oyweyo richo e piny. Bende noneno chakruok mar ogendni mokwongo mag dhano e kinde ma ne dhano medore e piny. Bang’e, noneno kinde matek ma Nimrod ne ong’anjoe kogero Ohinga mar Babel. Shem to ne ok odonjo e ng’anjono. Omiyo, kane Jehova chocho dho jogedogo, Noa, Shem kaachiel gi joode ma ne oriwo joodgi Abram ne odhi nyime wacho dhok ma ne omi dhano mokwongo. Omiyo, nyaka bed ni Abram nomiyo Shem luor ahinya. E wi mano, Shem ne odhi nyime dak kuom higni mang’eny e kinde Abram. Nikech mano, nenore ni Shem ema ne opuonjo Abram e wi Jehova.

6. (a) Abram nonyiso nade ni noyudo puonj kuom Ataro? (b) Abram gi Sarai ne nigi winjruok machal nade e kindgi?

⁶ Bed ni Abram nopuonjore e wi Jehova kokalo kuom Shem kata e yo machielo, Ataro ma ne oyudo osetimore ne opuonjo Abram wach maduong’. Abram notemo wuotho gi Nyasaye mana kaka Noa notimo. Mano e momiyo Abram notamore lamo nyiseche manono kendo nenore ni ne omakore gi lamo madier kata ka joodgi to ne ok tim kamano. Gima ber en ni Sarai, dhako ma Abram nokendo ne en dhako makende, ok mana nikech nober  matamre gi nono, to nikech ne en dhako ma ne nigi yie motegno kuom Jehova. c Sarai ne omakore chuth gi Abram. Kata obedo ni ne gionge nyathi, ne giyudo mor kuom tiyo ne Jehova kanyachiel. Bende, ne gikawo Lot ma ne en nyathi owadgi Abram kendo ma ne kich ma gidak kode kaka nyathigi.

7. Dwarore ni jolup Yesu otim ang’o mondo giluw ranyisi mar Abram?

⁷ Abram ne ok oweyo ngang’ lamo Jehova mondo olam nyiseche manono ma ne ilamo e piny Ur. En kaachiel gi Sarai ne ging’ado mar bedo joma opogore gi oganda ma ne lamo nyiseche manono. Mondo wabed gi yie mar adier, onego wabed gi chuny machalo gi margi. Wan be nyaka waikre bedo joma opogore gi oganda molworowa. Yesu nowacho ni jopuonjrene ‘ok gin mag piny’ kendo mano ne dhi miyo piny osin kodgi. (Som Johana 15:19.) Kapo ni seche moko ikalo e chal matek nimar joodu kata ogandau kwedi nikech ing’ado mar tiyo ne Jehova, ng’e ni jomoko bende osekalo e chal ma kamano. Mana kaka Abram gi Sarai, in be itimo maber kuom yiero wuotho gi Nyasaye.

8, 9. (a) En wach mane makende ma ne otimore ne Abram? (b) Jehova nowacho ne Abram ang’o?

⁸ Chieng’ moro, gima kende notimore ne Abram. Jehova Nyasaye nowuoyo kode! Muma ok nyiswa gik moko duto ma ne otimore, to onyisowa mana ni “Nyasaye wuon duong’” ne ofwenyore ne Abram. (Som Tich Joote 7:2, 3.) Nyalo bedo ni kokalo kuom malaika, Abram noneno mana e okang’ matin duong’ matamre gi nono mar Nyasaye ma en Jaloch piny gi polo. Nyaka bed ni Abram ne mor ahinya neno pogruok maduong’ ma ne nitie e kind Nyasaye mangima koda nyiseche manono ma ne ilamo e ogandagi.

⁹ En wach mane ma Jehova nonyiso Abram? Nowachone niya: “A e thuru, kendo kuom joweteni, idhi e piny ma ananyisi.” Jehova ne ok onyiso Abram kama ne odhiye, to nowachone mana ni ne odhi nyise pinyno. Kata kamano, mokwongo kapok Nyasaye onyise kama odhiye, ne Abram nyaka wuog thurgi kendo owe wedene. To e ogendni mag jo Middle East e kindego, wat ne en gima duong’ ahinya. Dar weyo wede ne en gima ineno kaka masira marach ahinya; ma jomoko ne kawo ni rach moloyo kata tho!

10. Ang’o momiyo ne ok yot mondo Abram gi Sarai owe thurgi ma ne ni Ur?

¹⁰ Ne ok yot mondo Abram owuog thurgi. Nenore ni Ur ne en dala ma ne ohala ometnie kendo ma ne nigi mwandu. (Ne sanduk  mawacho ni “ Dala ma Abram gi Sarai ne Oweyo.”) Nonro nyiso ni e Ur machon, ne nitie ute mabeyo ahinya kendo madongo ma moko kuomgi ne ong’ad igi dipargariyo kata mokalo kanyo mondo orom joot koda jotich bende; kendo laru ne en mar kite mopa. Utego ne jobedo gi pi fereji koda choche migoyo gi pi. E wi mano, dar ne ok dhi bedonegi mayot nikech Abram gi Sarai ne ok gin joma tindo; Abram ne jahigni 70 gi dire to Sarai nosekalo higni 60. Bende, mana kaka dichwo moro amora mohero chiege, Abram be ne dwaro ni Sarai obed gi ngima maber. Nyalo bedo ni ne gipenjore weche mang’eny e wi wach darno ka giwuoyo kuom gik ma ne nyalo bedo ni chando chunygi. Nyaka bed ni Abram ne mor ahinya kane Sarai oyie riwe lwedo e wachni! Mana kaka Abram, Sarai bende noikore weyo ngima ma nyamonge chien.

11, 12. (a) Gin yiero kod ikruok mage ma nyaka ne Abram gi joode otim kapok giwuok Ur? (b) Inyalo lero ni weche ne chalo nade chieng’ ma ne giwuok Ur?

¹¹ Bang’ ng’ado ni ne gidhi dar, koro Abram gi Sarai ne nigi tich mang’eny. Ne dwarore ni gifund kendo gitim chenro duto ne wuodhno. To nikech ne gikiya kuma ne gidhiye, ang’o ma ne gidhi ting’o, to ang’o ma ne gidhi weyo? To gima ne tekie moloyo, ne en ng’ado ni kuom wedegi koda jotichgi, ng’ano ma ne gidhi dhigo, to ng’ano ma ne gidhi weyo. To nade Tera ma hike koro noseniang’; be ne gidhi dhi kode koso ne gidhi weye chien? Ne ging’ado mar dhi kode mondo girite. Nyalo bedo ni Tera ne mor dhi kodgi nimar inyisowa ni en ema ne ogolo joode ka giwuok Ur. Onge kiawa ni gie kindeno, noseweyo lamo nyiseche manono. Lot, wuod owadgi Abram, bende ne en achiel kuom joma ne dhi.—Chak. 11:31.

¹² Gikone, chieng’ wuok ne ochopo. Par ane jowuothgo kochung’ oko mar ohinga mar dala ma Ur. Osike nie wi ngamia koda kenje, jamni bende ni kanyachiel, jood Abram kaachiel gi jotich bende oikore kendo rito gi siso mondo wuoth ochakre. d Nyalo bedo ni wenge duto ne ni kuom Abram mondo onyisgi ni gichak wuoth. Gikone, gichako wuoth kendo giweyo Ur chien chuth.

13. Ere kaka jotich Jehova mang’eny nyiso chuny kaka ma Abram gi Sarai nonyiso?

¹³ Kindegi, jotich Jehova mang’eny osedar modhi kuonde ma jolendo dwaroree moloyo. Moko to puonjore dhok machielo mondo gilend ne joma wacho dhokno. Moko to lendo ka gitiyo gi yore mopogore gi ma ging’iyogo. Kawo okenge ma kamago dwaro  chuny mar chiwruok. Mano kaka nyiso chuny ma kamano ber ndi, nimar giluwo ranyisi mar Abram gi Sarai! Ka wanyiso yie ma kamano, wanyalo bedo gadier ni Jehova biro gwedhowa gi gik mang’eny moloyo mago mwachiwo. Ok owe ngang’ maok ogwedho jogo manyiso yie. (Hib. 6:10; 11:6) Be nogwedho Abram?

14, 15. Wuoth ma ne a Ur kochomo Haran ne chalo nade, kendo ang’o momiyo nyalo bedo ni Abram nodak Haran kuom kinde?

¹⁴ Mosmos jowuothgo nochako ng’iyo gi wuodhno. Nyalo bedo ni samoro Abram gi Sarai ne idho ngamia kata punda to seche moko ne giwuotho gi tiendgi ka gigoyo mbaka to koni okot motwe kuom jambgi bende ywak. Bang’ kinde, kata mana jogo ma ne ok ong’iyo gi wuoth ne ochako lony gi loso kuonde jot kendo fundo ka gikonyo jaduong’ Tera idho ng’amia kata punda seche ma ne dwarore. Ne gichomo yo masawa ka giluwo aoch Efrata. Ne gidhi nyime gi wuoth kuom jumbe mogwaro.

¹⁵ Bang’ wuotho kilomita 960, ne gichopo Haran dala momewo kendo ma ne en akak yo mar jo ohala ma ne a yimbo gi ugwe. Ne gibuoro kanyo ma gibedo kuno kuom kinde. Nyalo bedo ni Tera ne ool kendo ne ok onyal dhi nyime gi wuoth.

16, 17. (a) En singo mane ma ne omoro Abram ahinya? (b) Ere kaka Jehova ne ogwedho Abram e kinde ma ne odak Haran?

 ¹⁶ Bang’e, Tera ne otho ka en jahigni 205. (Chak. 11:32) Abram noyudo hoch e kindeno, nimar Jehova ne owuoyo kode kendo. Jehova ne onwoyo weche ma ne onyise kane en Ur, kendo nomedo lerone weche moko e wi singogo. Abram ne dhi bedo “oganda maduong’,” kendo ne idhi gwedh ogendni duto mag piny nikech en. (Som Chakruok 12:2, 3.) Singo ma ne Nyasaye otimo kodeni ne ojiwe momiyo ochako wuoth kendo.

¹⁷ To gie kindeni, ne nitie gik mang’eny ma ne onego gifund, nimar Jehova ne ogwedho Abram kane en Haran. Muma wuoyo kuom “gigegi duto ma ne gisechoko, kod jogo ma ne gingo e Haran.” (Chak. 12:5) Mondo obed oganda, ne dwarore ni Abram obed gi mwandu koda jotich mang’eny. Ok en adier ni kinde duto Jehova miyo jotichne mwandu, kata kamano omiyogi gik madwarorenegi e chopo dwache. Ka koro en gi chuny motegno, Abram notelo ne jowuothgo dhi kama ne ok ging’eyo.

18. (a) En karang’o ma wach moro maduong’ notimore ne Abram ma ne dhi mulo oganda Nyasaye e kinde mabiro? (b) Gin weche mage madongo ma bende ne otimore Nisan 14 e higni moko bang’e? (Ne sanduk mawacho ni “ Tarik Makende e Muma.”)

¹⁸ Wuoth mawuok Haran nyaka Karkemish ne kawo ndalo mogwaro, kendo kanyo jowuoth ne ng’adoe aoch Efrata. Nyalo bedo ni kanyo ema wach moro maduong’ ne otimoree ne Abram ma ne dhi mulo oganda Nyasaye e kinde mabiro. Nenore ni Abram gi joge ne ong’ado aoch Efrata e odiechieng’ mar 14 mar dwe moro ma ne oduog oluong bang’e ni Nisan, e higa mar 1943 K.N.P. (Wuok 12:40-43) Piny ma ne Jehova osingo ne Abram ne ni yor milambo. Odiechiengno ema singo ma ne Nyasaye otimo gi Abram ne ochako tiyoe.

19. Singruok ma ne Jehova otimo gi Abram ne oriwo ang’o, to nyalo bedo ni mano ne oparo ne Abram ang’o?

¹⁹ Kane Abram gini ochomo yo milambo, ne gijot e tie yiende mag More, machiegni gi Shekem. Ka en kanyo, Jehova ne ochako owuoyo kode. Wang’ni Nyasaye ne  owuoyo kuom koth Abram ma ne dhi dak e pinyno. Be dibed ni Abram noparo kuom wach ma ne Jehova okwongo koro e puodho mar Eden e wi ‘kodhi’ ma ne dhi reso dhano duto? (Chak. 3:15; 12:7) Samoro noparo wechego. Nyalo bedo ni Abram nochako fwenyo matin tin ni kare ne en achiel kuom jogo ma ne Jehova tiyogo e chopo dwaro mare maduong’.

20. Ere kaka Abram ne onyiso ni omor gi migawo ma ne Jehova omiye?

²⁰ Abram ne mor ahinya gi migawo makende ma Jehova ne omiye. Kaka ne odhi nyime gi wuoth e pinyno, ne ogero ne Jehova kuonde misengni. Kar misango mokwongo ne ogero e tie yiende manie pewe mag More, to machielo nogero machiegni gi Bethel. Kata kamano, ne nyaka obed motang’ sama ogero misengnigo nikech Jo-Kanan ne pod odak kanyo. Ne otiyo gi nying Jehova, samoro koduokonego erokamano nikech kinde maber mabiro ma Nyasaye ne osingo ne kothe. Bende, nyalo bedo ni ne olendo ne Jo-Kanan ma ne odak machiegni kode. (Som Chakruok 12:7, 8.) En adier ni pod Abram ne dhi romo gi gik mang’eny ma ne dhi temo yie mare. Abram nonyiso rieko nikech ne ok oketo pache kuom ngima maber ma ne oweyo chien e piny Ur. Ne oketo pache kuom gik man nyime ma ne Jehova osingo. Jo Hibrania 11:10 wacho ni Abram ne “kiyo dala man gi mise, ma Nyasaye e ma nochano kendo ogero.”

21. Ere kaka ng’eyo ma wan-go e wi Pinyruodh Nyasaye opogore gi mar Abram, kendo mano jiwi timo ang’o?

²¹ Wan mwatiyo ne Jehova e kindegi wang’eyo weche mang’eny moloyo Abram e wi dala mar ranyisino, ma en Pinyruodh Nyasaye. Wang’eyo ni Pinyruodhno locho e polo kendo machiegnini obiro tieko piny marachni. Kendo wang’eyo ni Koth Abram ma ne osingi, ma en Yesu Kristo, locho e wi Pinyruodhno. Mano kaka biro bedo thuolo maber dak e kinde ma Abraham biro neno ka weche duto ma ne osingne chopo e wang’e! Be diher neno kaka Jehova chopo singoge duto? Ka en kamano, dhi nyime timo gima Abram notimo. Nyis chuny mar chiwruok, chuny mar winjo wach, kendo duok erokamano kinyiso ni imor gi migepe ma Jehova miyi. Kaka iluwo yie mar Abram, ma en “wuon ji duto ma yie,” obiro bedo kaka wuonu e yor ranyisi in bende!