1, 2. (a) Jonap kuk­kunera Jonamut umiar­tor­tunul­lu qanoq kinguneqar­pa? (b) Jona pil­lugu oqalut­tuamit suna paasivar­put?

JONAP tusaasani ajorluin­nar­tut tusaarusun­ngik­kaluar­pai. Anorersuaq umiarsuup nap­parutaanik al­lunaasar­taanil­lu siorsup­palutsitsisoq malis­suil­lu umiarsuup qisut­taanik neeq­qulutsitsil­lutik saneraanut qaarar­tut tusaasin­naavai. Umiar­tor­tul­li, umiarsuup naalagaa inut­taalu, umiun­ngin­nis­sar­tik tamaviaarutigalugu suaar­tar­tut tusaal­lugit Jonamut ajor­nerungaar­poq. Qular­nan­ngitsumik misigivoq nam­mineq pisuul­luni angutit ajunaas­sasut.

² Sooq Jona taamatut navianar­torsiuler­pa? Guutiminut, Jehovamut, naalan­ngin­nermigut kuk­korujus­suarsimavoq. Sugami? Kuk­kus­sutini aaq­qis­sin­naavaa? Taak­kunun­nga akis­sutit ilin­niarfigingaarsin­naavavut. As­sersuutigalugu Jona pil­lugu oqalut­tuamit paasivar­put up­perluar­tut kuk­kusin­naasut, kuk­kus­sutitil­li aaq­qis­sin­naagaat.

3-5. (a) Inuit Jonamut tun­ngatil­lugu suut eq­qarsaatiginerusar­paat? (b) Jonap tunuliaqutaa pil­lugu suut ilisimavavut? (Aam­ma qup­per­nerup ataatungaani ilan­ngus­saq takuuk). (c) Sooq Jonap pruf­fiititut kif­far­tor­nera ajor­nakusoorlunilu nuan­ner­pal­laan­ngila?

³ Inup­pas­suit Jona eq­qarsaatigigaangamik­ku taas­suma pis­susii ajor­tut, naalan­ngin­nera uteriitsuuneralu, eq­qarsaatiginerusar­paat. Jonali aam­ma ajun­ngitsor­pas­suar­nik iliuuseqar­poq. Eq­qaamajuk Jona Jehovamut Guutimut pruf­fiititut toq­qar­neqarmat. Jonap aalajaan­nera naaper­tuil­luar­neralu pil­lugit Jehovap pruf­fiitimisut toq­qar­paa.

⁴ Jonap tunuliaqutaa pil­lugu Biibilimi paasis­sutis­saqar­pal­laan­ngilaq. (2 Kunngit 14:25 atuaruk). Jona Gat-ha-Heferimi – Jiisusip  Kristusip ukiut 800-t mis­siliorlugit tamatuma kingor­na peroriar­torfianit Nazaretimit 4 kilometerisut ungasitsigisumi – inun­ngor­poq. * Israelimi naggueqatigiis­sor­tanut qulinut kun­ngiusup Jeroboamip II naalak­kersuinerani Jona pruf­fiititut kif­far­tor­poq. Elia ukior­pas­suit tamatuma sior­na toquvoq kingoraar­taalu Elisa Jeroboamip ataataata naalak­kersuinerani toqul­luni. Jehovap angutit taak­ku Ba’alimik pal­lorfigin­nin­nermik atuuk­kun­naarsitsinis­samut atoraluarai Israelimiut ajor­tumik inuuleq­qis­simap­put. Israelimiut kun­ngip ‘Jehovap isaani ajor­tumik ilior­tup’ maligas­siuinera malip­paat. (2 Kng 14:24) Taamaat­tumik Jonap kif­far­tor­nera ajor­nakusoorlunilu nuan­ner­pal­laarsimanavian­ngilaq. Aalajaal­lunili kif­far­tor­poq.

⁵ Taamaal­luni Jonap inuunermini atugai al­lan­ngoriasaar­put. As­sut saper­nar­titaminik Jehovamit sulias­sin­neqar­poq. Soq­quneqarami?

6. Jehovap Jona sumik sulias­sip­paa, aam­ma sooq taman­na merser­nar­pasis­sin­naava?

⁶ Jehovap Jona ima oqarfigaa: “Il­loqarfis­suarmut Ninevemut aal­larit, suaarlutil­lu ilisimatik­kit ajus­susiat uanga arajutsisiman­ngik­kiga.” (Jon 1:2) Sulias­siis­sut merserim­magu paasinar­poq. Nineve kangimut 800 kilometerit mis­siliorlugit ungasitsigisumiip­poq, pisul­lunilu Ninevemukar­neq qaam­matip ataatsip mis­saani sivisus­suseqar­tar­poq. Jonal­li pisariusumik ungasis­sumut angalanis­saminit al­la merserinerugunar­paa. Ninevemi Jehovap As­syriamiunut, nakuuser­tar­ner­tik peq­qar­niitsuuner­til­lu pil­lugit ilisimaneqar­tunut, eq­qar­tuus­sutaa tusarliut­tus­saavaa. Guutip in­nut­tai amerlasuut tusarusun­ngim­mata Guutimik nalusut tusarusus­sin­naas­sagamik? Jehovap kif­faatut kisimiil­luni il­loqarfis­suarmut Ninevemut, ‘aap il­loqarfiatut’ ilisimaneqar­tumut, piguni sunik nalaataqas­sava? – Nah 3:1, 7.

7, 8. (a) Jehovap sulias­siis­sutaanit qimaanis­sani Jonap qanoq aalajangiusimatigivaa? (b) Sooq Jona qunutuutut eq­qar­tuutis­san­ngilar­put?

⁷ Jona taamatut eq­qarsar­nersoq naluar­put. Nalun­ngilar­pul­li qimaasoq. Jehovap kangimut aal­laq­qugaluaraani Jona kim­mut, sapin­ngisamik ungasin­ner­paamut, qimaavoq. Il­loqarfim­mut sineriam­miit­tumut Jafomukar­poq umiarsuarmul­lu Tarshishimukar­tumut ikil­luni. Biibilimik misis­sueq­qis­saar­tar­tut ilaasa Tarshishi  Spaniamiin­nerar­tar­paat. Taamaap­pat Jona Ninevemit 3.500 kilometerit mis­siliorlugit ungasitsigisumut angalasus­saavoq. Imarsuup akiata paavanut umiar­torluni angalaneq ukiumik ataatsimik sivisus­suseqarsin­naavoq. Jehovap sulias­siis­sutaanit sapin­ngisamik ungasin­ner­paamut Jonap qimaanis­sani aalajangiusimavaa! – Jona 1:3 atuaruk.

⁸ Isum­mersin­naavugut Jona qunutuujusoq? Eq­qar­tuun­niapal­las­san­ngilar­put. Jonap sapiis­suseqangaarluni iliuusii al­lat pil­lugit sam­misaqas­saagut. Jona uatsitut naam­mal­luin­nan­ngitsuuvoq san­ngiis­suter­pas­suar­nik akiugaqar­toq. (Tuss 51:7) Tamat­ta ilaan­neeriarluta qunuler­tar­pugut.

9. Jehovap sulias­siis­sutaanut tun­ngatil­lugu qanoq misigisarsin­naavugut, ilumoor­torli tun­ngaviusoq suna eq­qaamasariaqar­par­put?

⁹ Ilaan­neeriarluta Guutip uagutsin­nut sulias­siis­sutai im­maqa saper­nar­tutut, al­laat ajor­narluin­nar­tutut, isigisar­pavut. Im­maqa al­laat kristumiunut piumasaqaataasutut Guutip naalagaaf­fia pil­lugu nutaarsias­samik nuan­nersumik oqaluus­sinis­sar­put merserisar­par­put. (Mat­t 24:14) Ilumoor­toq tun­ngaviusoq Jiisusip oqaatigisaa una puior­toor­tar­par­put: “[Guutimut] suut tamarmik ajor­nan­ngil­lat.” (Mark 10:27) Taman­na ilaan­neeriarluta puior­taratsigu Jonap misigis­susii paasisin­naavavut. Qimaanerali qanoq kinguneqar­pa?

10, 11. (a) Umiarsualivim­mit avalak­kamik Jonap suna neriuutigisimas­savaa? (b) Umiarsuaq umiar­tor­tul­lu qanoq navianar­torsiuler­pat?

¹⁰ Takorloorsin­naavar­put Jona umiarsuarmut, im­maqa Sidonimiut umiarsuaan­nut nas­sius­sanik usisar­tumut, ilaal­luni angalanis­samut piareersar­toq. Ikigami umiarsuup naalagaa inut­taalu aal­lar­nis­samut piareersarlutik ulapit­tut umiarsualivim­mil­lu avalat­tut isigin­naar­pai. Sineriak ungasil­liar­tor­til­lugu takus­saajun­naariar­tor­til­lugulu sulias­sap merserisami suliarisariaqarun­naar­nera Jonap neriuutigisimas­savaa. Tas­san­ngaan­narli sila al­lan­ngor­poq.

¹¹ Anorersuup imaq mal­lersorsuan­ngor­tim­magu qilak imarlu im­mik­koor­tik­kuminaaler­put. Mal­lit por­tungaarmata al­laat umiarsuit nutaaliat mikisuararsuar­tut is­simas­sagaluar­put. Umiarsuaq qisum­mik sanaaq malerujus­suit akor­nan­ni tarreqat­taarlunilu nuisaqat­taalermat mikisuararsuar­tut aserujasutul­lu ip­poq. Taamaalim­mat Jonap – kingusin­nerusuk­kut al­lan­nermisut – ‘Jehovap anorersuaq im­mamut pitorar­tik­kaa’ paasivaa? Naluar­put. Umiar­tor­tul­li guutimin­nut as­sigiin­ngitsunut ikioq­qul­lutik torlulasut takuai, akineqar­navian­ngin­neral­li nalun­ngilaa. (3 Mos 19:4) Ima al­lap­poq: “Umiarsuaq umiiaq­qajaaler­poq.” (Jon 1:4) Tas­salu Jonap Guuti qimarratigisani qin­nuigisin­naanagu.

12. (a) Sooq anorersuar­nerani siniler­nera pil­lugu Jona eq­qar­tuun­niapal­las­san­ngilar­put? (Aam­ma qup­per­nerup ataatungaani ilan­ngus­saq takuuk). (b) Jehovap anorersuar­neranut kina pisuusoq qanoq paasinarsisip­paa?

 ¹² Jona umiar­tor­tut ikiorsin­naanagit misigigami umiarsuup initaanukar­poq nal­larlunilu. Tas­sanilu itisuumik siniler­poq. * Umiarsuup naalagaata Jona itersar­paa umiarsuarmiit­tul­lu al­lat tamarmik pinerat­tut guutiminut qinoq­qul­lugu. Umiar­tor­tut tupin­nar­tulior­nik­kut anorersualersimasorigamik­ku umiiaq­qajaanermin­nut kina pisuunersoq paasiniarlugu im­meraatiler­put. Pisuusin­naasut ikiliar­tulermata Jona qular­nan­ngitsumik an­nilaangangaaler­poq. Naggataatigut kina pisuunersoq paasineqar­poq. Jonap pisuunera Jehovap im­meraan­nermi paasinarsisik­kamiuk taas­suma naalan­ngin­nera pis­sutigalugu anorersuar­titsinini ersersip­paa. – Jona 1:5-7 atuakkit.

13. (a) Jonap umiar­tor­tunut suut nas­suerutigai? (b) Jonap umiar­tor­tut qanoq kajumis­saar­pai, aam­ma sooq?

¹³ Jonap kinaanini pisuuninilu umiar­tor­tunut oqalut­tuarai. Guutimut Ajugaqan­ngitsumut, Jehovamut, kif­faavoq. Guuti taan­na qimarratigalugulu narrutsatsik­kamiuk umiar­tor­tut navianar­torsior­tip­pai. Angutit an­nilaangap­put; al­laat an­nilaanganerat Jonap isaasigut takusin­naavaa. Umiujumanatik ajunaarumanatil­lu qanoq ilius­sanerlutik aperaat. Jona qanoq akiva? Imaani nil­ler­tumi mal­lersorsuarmilu ipinis­sani eq­qarsaatigileramiuk amiilaarsimas­saaq. Angutil­li an­naas­sin­naal­lugit nalun­ngin­namiuk ima kajumis­saar­pai: “Im­mamut naloriuk­kus­singa qatsorumaar­poq, nalun­ngilarami uanga pisuul­lunga anorersuup tamatuma nalaak­kaasi.” – Jon 1:12.

14, 15. (a) Jona up­per­nik­kut qanoq ilaarsin­naavar­put? (b) Jonap im­mamut nalorioq­qul­luni kajumis­saarmatik umiar­tor­tut sup­pat?

¹⁴ Jonap oqaasiinit qunutuujun­ngin­nera erser­poq. Pisumi navianar­tumi tamatumani Jonap sapiil­luni im­minut pil­liutigeriaan­naanera takul­lugu Jehova uum­mam­migut kis­saam­mersimas­saaq. Matumani Jonap up­perluar­nera uatsin­nut ersarip­poq. Ul­lumik­kut inoqatitsin­nik sal­liutitsisar­nitsigut up­per­nik­kut ilaarsin­naavar­put. (Joh 13:34, 35) Timik­kut, misigis­sutsik­kut anersaak­kul­luun­niit pisariaqar­titsisut ikiorumal­lugit iliuuseqar­tar­pugut? Taamaalioraangat­ta Jehova nuan­naar­tit­tar­par­put!

¹⁵ Umiar­tor­tut Jonap kajumis­saarutaa im­maqa kil­lin­neqaatigalugu im­mamut naloriuk­kuman­ngilaat. Umiujumanatik  sapin­ngisamin­nik iliuuseqar­put – iluatsitsinatil­li. Sila ajor­neruleralut­tuin­nar­poq. Naggataatigut al­latut ilioriarsin­naanatik paasivaat. Jonap Guutia, Jehova, nal­lit­toq­qul­lutik torlorfigeriarlugu Jona im­mamut naloriup­paat. – Jon 1:13-15.

16, 17. Jona umiarsuarmit naloriun­neqarmat pisut oqalut­tuarik­kit. (Aam­ma as­silis­sat takuk­kit).

¹⁶ Takorlooruk Jona im­mami mal­lersorsuarmiit­toq. Im­maqa umiarsuup mal­lit qaarar­tut akor­nisigut ungasil­liar­tor­nera isigin­naajutigalugu kiviumanani tamaviaar­poq. Malerujus­suar­nil­li uligar­neqarami kiviar­tuler­poq. Im­map naq­qanut kiviar­tor­til­luni neriuutaarut­tutut misigivoq.

¹⁷ Tamatuma nalaani qanoq misiginerluni kingusin­nerusuk­kut Jonap al­laatigaa. Inuunermi aq­qusaak­kani uisoriin­naq eq­qarsaatigai. Jehovap Jerusalemimi naalaf­fiata alutor­nar­tup takoq­qin­ngisaan­nar­nis­saa aliasul­luni eq­qarsaatigaa. Imarsuup itinersuanut, qaq­qat sorlaan­nut, kiviar­tor­tutut qeq­qus­sanil­lu nimer­neqar­tutut misigivoq. Ipil­luni ajunaar­tus­san­ngor­poq. – Jona 2:3-7 atuakkit.

18, 19. Im­map iter­ngani Jona qanoq misigisaqar­pa, uumasorujus­suaq sunaasimasin­naava, aam­ma pisut kia aqup­pai? (Aam­ma qup­per­nerup ataatungaani ilan­ngus­saq takuuk).

 ¹⁸ Pilerial­lar­paali uumasorujus­suup qer­nipajut­tup qununar­paseqaluni qanil­liar­toraani! Uumasorujus­suup oqum­miuteriarlugu iivaa!

¹⁹ Tas­sa toqusus­san­ngor­poq. Jonali tupin­naan­nar­tumik misigisaqar­poq. Suli uumavoq! Qaq­qulaar­neqar­nanilu aqajaq­qup iluani arroriar­tor­nanilu suli ipin­ngilaq. Aap, toqusus­saagaluarluni suli anersaar­torsin­naavoq. Jona tupigusun­ngitsoorsimanavian­ngilaq. Guutiata, Jehovap, “aalisagarsuaq peq­qusif­figaa Jona eeq­qul­lugu”. * – Jon 2:1.

20. Jonap aalisagarsuup iluani qin­nutaa Jona pil­lugu qanoq ilin­niarfigisin­naavar­put?

²⁰ Pif­fis­saq arriitsumik ingerlavoq. Taar­tuin­narsuarmi Jona eq­qarsar­nis­saminut Jehovamul­lu Guutimut qinunis­saminut pif­fis­saqar­poq. Qin­nutaa, Jonamik al­lak­kani kapitali 2-mi atuar­neqarsin­naasoq, ilin­niarfigingaarsin­naavar­put. Tus­siaatinut in­nersuus­sikulasarmat Jonap Al­lak­kanik Il­ler­nar­tunik ilisiman­nil­luar­nera erser­poq. Qin­nutaa aam­ma pis­susianik nuan­nersumik, qujamasun­nermik, ersersitsivoq. Jona ima naggasiivoq: “[Uanga] pil­liif­figis­savak­kit qujanium­mik tus­siarlunga, ilin­nul­lu neriorsuutigisak­ka naam­mas­sis­savak­ka. An­nas­sut Naalak­kamit pivoq!” – Jon 2:10.

21. Jehovap an­naas­sisar­nera pil­lugu Jonap suna ilik­kar­paa, sunalu eq­qaamasariaqar­par­put?

²¹ ‘Aalisak­kap iluaniitil­luni’ Jonap paasivaa Jehovap kif­fani kik­kuugaluar­tul­luun­niit, sumiik­kaluar­tul­luun­niit qaquguk­kul­luun­niil­lu an­naas­sin­naagai. Al­laat Jehovap kif­fani nikal­lungasoq aalisak­kap iluanit aniguisip­paa. (Jon 2:1) Jehovap kisimi inuk aalisagarsuup aqajaaniit­toq ul­luni pingasuni un­nuanilu pingasuni uumaan­nar­tis­sin­naavaa. Pitsaas­saaq eq­qaamagutsigu  Jehova tas­saasoq Guuti “il­lit inuunin­nut naalagaasoq”. (Dan 5:23) Taas­suma inuuin­nar­tit­tar­paatigut. Taman­na qujamasuutigaar­put? Guutip pin­ngor­tim­matigut naalan­neratigut qujamasun­ner­put ersersit­tariaqar­par­put.

22, 23. (a) Jonap qujamasun­nera qanoq misilin­neqar­pa? (b) Kuk­kunermut tun­ngatil­lugu Jona qanoq ilin­niarfigisin­naavar­put?

²² Jonap naalan­nermigut Jehovamut qujamasun­nis­sani ilik­kar­paa? Aap. Ul­lut pingasut un­nual­lu pingasut qaangium­mata aalisak­kap sis­samukariarluni “Jona nunamut oriar­paa”. (Jon 2:11) Jona sis­samut nalut­tariaqan­ngilarluun­niit! Soorunami sis­samin­ngaan­niit – sumiik­kaluar­nersumit – suk­kuus­sanerluni nam­mineq paasiniar­tariaqar­paa. Sivitsun­ngitsorli qujamasun­nera misilin­neqar­poq. Jonamik al­lak­kani 3:1, 2-milu ima al­las­simavoq: “Naalak­kap oqaasia aap­pas­saanik Jonamut pivoq imaal­luni: ‘Il­loqarfis­suarmut Ninevemut aal­larit oqaasereq­qusak­ka torlulaatigiar­torlugit.’” Jona naalap­pa?

²³ Jona nangaan­ngilaq. Ima al­las­simavoq: “Taava Jona Ninevemukar­poq Naalak­kap peq­qus­sutaa naalal­lugu.” (Jon 3:3) Aap, naalalerlunilu kuk­kus­sutini ilin­niutigigai ersarip­poq. Tamatumun­ngat­taaq tun­ngatil­lugu Jona up­per­nik­kut ilaar­tariaqar­par­put. Tamat­ta ajor­tulior­tar­pugut; tamat­ta kuk­kusar­pugut. (Rom 3:23) Kuk­kugut­tali Guuti kif­far­torfigiun­naas­savar­put? Imaluun­niit kuk­kuner­put ilin­niutigis­savar­put naalal­lutalu Guuti kif­far­torfigeq­qilerlugu?

24, 25. (a) Jonap inuunermini suna akis­sarsiaraa? (b) Jona siunis­sami sumik akis­sarsisin­neqas­sava?

²⁴ Naalan­nini pil­lugu Jona Jehovamit akis­sarsisin­neqar­pa? Ilaana! Siul­ler­tut, umiar­tor­tut ajunaarsiman­ngin­nerat paasigunar­paa. Jonap im­minut pil­liutigeriaan­naal­luni iliuuseqar­nerata kingunitsian­ngua anorersuarun­naarmat umiar­tor­tut Jehova “mianeringaaleramik­ku” guutipilutik pil­liif­figinagit Jehova pil­liif­figaat. – Jon 1:15, 16.

²⁵ Sulili an­nerungaar­tumik akis­sarsias­saqar­poq. Jonap aalisagarsuup iluaniin­nera Jiisusip ilivermiin­nis­saminut siulit­tuutaanerar­paa. (Matthæusi 12:38-40 atuakkit). Nunarsuarmi inuunis­samut makititaanermi kingor­na pil­luaq­qus­sut taman­na paasiguniuk Jona nuan­naangaas­saaq! (Joh 5:28, 29) Jehovap aam­ma il­lit pil­luaq­qorusup­paatit. Jonap pisimaneratut kuk­kus­sutitit ilin­niutigalugil­lu Guutimut naalal­lutit al­lanut asan­nit­tuliorusup­pit?