1-3. (a) Ouzeu meṱunḓu raAbigajil wa uta vi? (b) Matu kerihonga tjike ohunga nomukazendu omuhuze ngwi?

ABIGAJIL wa muna omburuma omuzandona ndja ri na yo. Otjiṋa tji tja urumisire omuzandona ngwi tjinene nao ya ri mena rokutja eye aa tjiwa ohunga noumba ounene mbu mau ya. Orondu moiri ndjo, ovarwe ape 400 va ri mondjira okuya koyaNabal omurumendu waAbigajil, ave rimanene okukazepa ovarumendu avehe meṱunḓu re. Nu hapo ya ri mena ratjike?

² Oumba auhe mbwi wa utwa i Nabal. Eye wa raisa ongaro ombi otja tjaa tjiti aruhe. Nungwari otjikando hi, wa pindikisa omurumendu omuheṋendu, ngwa ri omuhongore wotjimbumba tjovita tji tja rongerisirwe nawa. Nambano omuzandona umwe ngwaa ungura pu Nabal, ngahino ngwa ri omurise, we ya ku Abigajil nongamburiro yokutja ngambeno ma tjiti otjiṋa tji matji yenene okuveyama. Nu hapo omukazendu umwe atja yenena vi okuyama ovandu kotjimbumba tjovita?

³ Rutenga ngatu rihonge ovingi ohunga nomukazendu omuhuze ngwi. Abigajil wa ri omungendu? Oumba mbwi wa uta vi? Nu eṱe matu rihongere tjike kotjihorera tje tjongamburiro?

4. Nabal wa ri omundu wongaro ndja ri vi?

⁴ Ovikaro vyaAbigajil na Nabal vya pangukire tjinene. Nabal wa ri nomukazendu omusemba, posi yokutja Abigajil wa kupirwe i omurumendu wongaro ombi tjinene. Nungwari wa ri omurumendu omutumbe. Kunao otjee rivara otjomundu omusemba tjinene. Nu hapo ovandu varwe aave mu vara vi? Ombeibela ka i hungire ouwa ohunga na Nabal. Nu nandarire ena re ri heya, ‘Ouyova.’ Nu hapo ovanene ve  ombe mu ruka ena ndo poo ena nda rukwa i ovandu uriri? Kutja pe ri nao poo kape ri nao, ovikaro vye vya raisa kutja ena ndo onde mu pwira. Nabal wa ri “omurumendu omuhinotjikaro notjindandi.” Eye aa ṋiṋikiza ovakwao, aa ṱomeva wamururu, novandu aave mu tira tjinene nu kape nomundu ngwee mu vanga.​—1 Sam. 25:2, 3, 17, 21, 25.

5, 6. (a) Ovikaṋena viṋe oviwa Abigajil mbya ri navyo? (b) Ongwaye Abigajil tje riyandjera okukupwa i omurumendu wongaro ombi nao?

⁵ Abigajil wa pangukire tjinene ku Nabal. Ena re ri heya kutja “Tate we rietera ondjoroka.” Ovarumendu ovengi ovakwate ve tjaterwa okukara nomuatje omuwa omukazona, nungwari imba ozonongo ve tjaterwa tjinene tji mave munu kutja omuatje wawo u novikaro oviwa. Potuingi ovandu ovawa mombuniko kave munu ounanḓengu wokukara novikaṋena oviwa tjimuna, ounongo, ouvanḓe nongamburiro. Posi yokutja Abigajil ka ri nao. Ombeibela i mu tanga mena rounongo nouwa we.​—Lesa 1 Samuel 25:3.

⁶ Ovengi ndino mape ya ave ripura kutja, hapo omukazendu onongo nao peya vi ma kupwe i omurumendu wongaro ombi nao. Ngatu tjiwe kutja moruveze orukuru ovanene ombaave pahere ovanatje vawo ovakazendu poo ovarumendu. Nu ovanatje tji ve ripahere oveni ovakazendu poo ovarumendu vawo, omunene ingee ongwaa yandja ondyero osenina. Nu hapo, ovanene vaAbigajil va ri nonyuṋe norukupo rwe? Poo mape ya kutja owo omba pahera omuatje wawo omurumendu ngo mena routumbe nounanḓengu we? Poo ngahino va ri ovasyona nu ihi otji tje ve ṋiṋikiza okukupisa omuatje wawo ku Nabal? Katu nakutjiwa kutja ya ri mena repu riṋe, posi yokutja outumbe waNabal kau mu vaterere okurira omurumendu omusemba komukazendu we.

7. (a) Ovanene kave sokutjita vi, tji mave vanga okuhonga ovanatje vawo okukara noumune ouwa ohunga norukupo? (b) Abigajil we ri manene okutjita tjike?

⁷ Ovanene ozonongo ve honga ovanatje vawo okukara noumune ouwa ohunga norukupo. Owo kave ṋiṋikiza ovanatje vawo okukupa poo okukupwa i omundu mena rovimariva vye, poo nandarire okutunduuza ovanatje okuuta oupanga worusuvero ngunda ave hiye kura nawa okutjinda omerizirira worukupo. (Omuzuvarise 5:2-5) Posi yokutja ku Abigajil ka pa ri oruveze rwokuripura ohunga noviṋa mbyo orondu tjandje wa kupwa rukuru. Nandarire kutja katu nakutjiwa epu Abigajil nda kupirwa poo nde riyandjera korukupo, matu tjiwa kutja eye wa kupirwe i Nabal, nokutja we rimanene okutjita atjihe tji ma yenene kutja ma ṱakame morukupo rwe.

8. Nabal wa yamburura uṋe, nu ongwaye tja ri otjiṋa otjivi okutjita nao?

⁸ Otjikando hi, Nabal wa tjita otjiṋa tji tja yandja ouzeu tjinene komukazendu we, indu tja yamburura David ngwa ri omurumendu omunanḓengu nu ngwaa karere Jehova nouṱakame. David ongwa twirisirwe i omuprofete Samuel okuraisa kutja eye ongu ma pingene ombara Saul.  (1 Sam. 16:1, 2, 11-13) Mokuṱara ku Saul ngwa ri Ombara yeruru nonḓepe, David otjaa kara mokuti ongaango pu novarwe ve vovita 600.

9, 10. (a) David novarwe ve aave kondjo okuhupa mozongaro zeṋe? (b) Ongwaye Nabal tjaa hepa okuraisa ondangi ku David novarwe ve? (Wina tara komambo wokehi poparagrafa 10.)

⁹ Nabal wa turire moMaon, posi yokutja ngahino wa ri nehi moKarmel * eye maa ungura. Imbi vya ri ovihuro mbya ri nomaryo omawa kovinamuinyo tjimuna ozonḓu, nu Nabal wa ri nozonḓu 3 000. Nungwari ongondoroka novihuro mbi, kwa ri okuti uriri ku ku ha turwa. Komamuho waParan mo vaza ko okuti ongaango okuparanga tjinene. Keyuva komuhuka waMaon kwa ri Omurongawomongwa mbwaau tuurunga oturamba notupoko. Motukondwa two, David novarwe ve aave kondjo ouzeu, okupaha ovikurya nokurikareka nomuinyo mokuti. Potuingi, owo aave hakaene novazandona mbaave ungura otjovarise pomurumendu omutumbe Nabal.

¹⁰ Ovarwe vovita mba aave tjindi vi ovarise mbo? Ya ri oupupu ku wo okuvaka ozonḓu zaNabal, posi yokutja kave na pu va tjita nao. Moruveze rwa nao, owo aave tjevere ozonyanda novakarere vaNabal. (Lesa 1 Samuel 25:15, 16.) Ovarise nozonḓu aave munu ouzeu tjinene. Ovipuka vyokuti moruveze ndwo vya ri ovingi. Nu omukoka omukonde wehi wokeyuva kokumoho kwaIsrael wa ri popezu, okutja omarunga omengi womahi warwe aaye ya okupunda ovinamuinyo vyovandu. *

11, 12. (a) David wa raisa vi ongengezero nondengero indu tja hinda ombuze ku Nabal? (b) Ongwaye omuano Nabal mbwa zira David tji wa ri omuvi?

¹¹ Mena rokutja mape ya ya ri ouzeu okuparura ovarumendu avehe mbo mokuti ongaango, eyuva rimwe David otja hinda ovarumendu 10 okukaningira ombatero ku Nabal. David wa paha oruveze orusemba okutjita nao. Orwo rwa ri oruveze rwomahorero wozonḓu, ovandu mu ve rira ovaharupu tjinene. David wina wa toorora omambo we nawa, nu wa raisa ondengero. Nabal wa zira David momuano uṋe?​—1 Sam. 25:5-8.

¹² Eye wa pindikire tjinene! Omuzandona ngwa tamunwa pomautiro wekondwa ndi, wa raera Abigajil kutja ‘Nabal wa yamburura’ David. Mena rouruvandu, Nabal kaa vanga okuyandja omboroto, nomeva nonyama ye. Eye wa yamburura David ne mu sasaneke nomukarere ngwa taura. Oumune waNabal ngahino wa ri tjimuna owaSaul ngwa tondere David. Ovarumendu aveyevari mba ka va ri noumune waJehova. Mukuru wa suverere David nu kee mu vara otjomukarere ngwa taura,  nungwari ee mu vara otjombara yaIsrael yoruyaveze.​—1 Sam. 25:10, 11, 14.

13. (a) David wa tjita vi indu Nabal tja za nokumuyamburura? (b) Omurari mbu ri mu Jakobus 1:20, mau tu hongo tjike ohunga nomuano David mbwe ritjinda?

¹³ Indu ovarwe vaDavid tji ve mu etera ombuze okuza ku Nabal, David wa pindika tjinene, na tja ku wo: “Auhe nge rivarange nekwamo nengaruvyo re!” Eye we rirongerisira otjirwa nu a twaerere ovarumendu 400. Eye wa yana kutja ma kazepa ovarumendu avehe vonganda yaNabal. (1 Sam. 25:12, 13, 21, 22) Omundu mo zuu kutja ongwaye David tja pindikire tjinene nao, posi yokutja omuano mbwaa vanga okuraisa omazenge we wa ri omuvi. Ombeibela mai tja: “Omundu ngu ṱomazenge ka tjiti ovisemba komurungu waNdjambi.” (Jak. 1:20) Nu hapo, Abigajil ma yama vi eṱunḓu re?

14. (a) Abigajil wa toora vi omukambo omutenga wokuzengurura ouzeu mbwa etwa i Nabal? (b) Ovikeṋa mbi matu yenene okurihonga okuza kombangu ndja ri pokati ka Nabal na Abigajil?

¹⁴ Matu yenene okutja, Abigajil wa toora omukambo omutenga wokuzengurura ozeu mbwi. Eye kari tjimuna omurumendu we Nabal, ngwaa ha puratene komundu. Omuzandona omukarere ngwa twara ombuze ndji ku Nabal, wa tja nai ohunga na ye: “Eye omuini omurumendu omuhinotjikaro ngu ha puratene komundu.” (1 Sam. 25:17) Ouhumandu, mena rokutja ee rivara ounanḓengu tjinene, Nabal kaa puratene komundu. Omeritongamisiro otja ingo ye munika movandu ovengi ndino. Motjimbe tjokutja omuzandona ngwi aa tjiwa kutja Abigajil wa ri nongaro ombwa, opa twarera ouzeu mbwi ku ye.

15, 16. (a) Abigajil wa raisa vi kutja eye u ri tjimuna omukazendu omusore ngu hungirwa membo rOmiano? (b) Ongwaye ovitjitwa vyaAbigajil tji vi ha ri omatombero wousemba womurumendu we?

¹⁵ Abigajil ee ripura tjimanga nu aa toora omikambo tjimanga. Ombeibela mai tja: “Abigajil wa hakahana.” Povikando vine ekondwa ndi ra ungurisa omambo ngo ohunga nomukazendu ngwi. Eye wa rongerisa oviyandjewa mbi ma kayandja ku David novarwe ve. Eye wa toora ozomboroto, omavinu, onyama yonḓu ndja terekwa, ovikokotwa, omandjembere nomakuyu. Ihi otjiraisiro otjikahu kutja Abigajil wa ri omukazendu omusemba, tjimuna omukazendu omusore ngu hungirwa membo rOmiano. (Omiano 31:10-31) Eye wa hinda tjiva vovaungure ve twarwe oviyandjewa mbi, nu kombunda yanao eye omuini we ve kongorera. Ombeibela komurungu mai tja: “Nungwari ka tjivisire okaṋa nangarire kemwe komurumendu we Nabal.”​—1 Sam. 25:18, 19.

¹⁶ Ihi matji hee kutja Abigajil aa tombo ousemba womurumendu  we otjotjiuru tjonganda? Kako, zemburuka kutja Nabal wa tjinda omutwirisiwa waJehova navi, nu indji ya ri ongaro ndjatjai zepaisa ovandu ovengi ovehinandjo meṱunḓu raNabal. Nu andakuzu Abigajil ka tjitire otjiṋa, eye atja tura ondjo pu nomurumendu we. Motjikando hi, eye aa sokuriwisa kehi yaMukuru kombanda yokuriwisa kehi yomurumendu we.

17, 18. (a) Abigajil wa hungama vi David nu wa katja vi ku ye? (b) Otjikeṋa tji tja tjita kutja omambo we ye zuvakwe?

¹⁷ Mokamanga, Abigajil wa hakaena kuna David novarwe ve. Rukwao, Abigajil wa hakahana okuheruka kokasino ke ne ripete komurungu waDavid. (1 Sam. 25:20, 23) Okuzambo eye wa hungira nomutima auhe kuna David, ame riheke kutja ma ṱire omurumendu we otjari nonganda ye. Otjikeṋa tji tja tjita kutja omambo we ye zuvakwe nawa?

¹⁸ Eye wa yakura omerizirira wouzeu mbwo ne riheke kutja David me mu isire. Eye wa raera David kutja aa tjiwa kutja omurumendu we wa ri eyova tjimuna indi ena re paari hee, momuano mbwi Abigajil ngahino aa vanga okuraisira David kutja ma wisa onḓengu ye tja rwisa omurumendu otja Nabal. Abigajil wa raisa ongamburiro ye mu David otjomutwirisiwa waJehova, eye wa muna kutja David aa ru “ovita vyaMuhona.” Eye wina wa raisa kutja aa tjiwa ohunga nomakwizikiro waJehova ohunga nouhona waDavid, indu tja tja: “Muhona tjiri ma ziki omuhona wandje okurira ombara.” Komurungu, Abigajil wa rakiza David kutja a ha tjiti otjiṋa tji matji tjiti kutja ma ture ondjo poo tji matji tjiti kutja kombunda ma ‘putare.’ Eye ngahino aa hungire ohunga nomeritjiviro womomutima waDavid ngu mape ya aye ke mu vera. (Lesa 1 Samuel 25:24-31.) Ingo tjiri, ya ri omambo omawa!

19. David wa tjita vi tja za nokuzuva omambo waAbigajil, nu ongwaye tje mu tanga?

¹⁹ David wa tjita vi? Eye wa yakura otjiyandjewa tjaAbigajil okuzambo atja: “Nga hivirikwe Muhona, Ndjambi waIsrael, ngwe tu hakaenisa ndinondi. Ounongo woye ngau tangwe, na ove omuini ngo hivirikwe kutja ndino we ndji tjaere okurira omuzepe nokurisutisira omuini.” David wa tanga Abigajil kutja wa hakahana okuya ku ye, ne mu raere kutja eye tjiri we mu vatere kutja a ha tura ondjo yombinḓu yovandu. David wa tja nai ku Abigajil: “Yaruka nohange koyoye. Tara, ami mbe ku zuvire nu me tjiti otja pu mo vanga.”​—1 Sam. 25:32-35.

20, 21. (a) Otjikeṋa tji matji ku tjatere ohunga nonḓero yaAbigajil yokuyaruka komurumendu we? (b) Abigajil wa raisa vi ouvanḓe nounongo mokutoorora oruveze oruwa okuhungira kuna Nabal?

²⁰ Kombunda yokuhakaena kuna David, Abigajil ngahino ee ripura noruveze orusupi ndwa hungire kuna David, nu ngahino wina wa muna ombangu ndja ri pokati komurumendu we ngwa ri nongaro ombi na David ngwa ri omurumendu wongaro ombwa nomuṱakame.  Nungwari eye kena pa yandja ombango tjinene komeripura otja ingo. Okuzambo Ombeibela mai tja: ‘Abigajil wa ya ku Nabal.’ Orupa ndwi maru tu raisire kutja Abigajil wa yaruka komurumendu we, e rirongere kutja ma rire omukazendu omusemba ku ye otja pu ma yenene. Eye aa sokuraera Nabal ohunga notjiyandjewa tja yandja ku David novarwe ve. Nabal wa ri nousemba wokutjiwa otjiṋa hi. Abigajil aa sokutjivisa Nabal ngunda e hi ya zuva movandu varwe, orondu atja tji rira otjiete tjohoṋi okuzuva movandu varwe. Posi yokutja kaa yenene okumuraera oruveze ndwo orondu Nabal tjandje wa zepa omukandi omunene mbwa pwire ombara nu tjandje wa ṱomeva wamururu.​—1 Sam. 25:36.

²¹ Abigajil rukwao wa raisa ounongo, eye wa undja ngandu keyuva ependukirwa, omavinu tji ya piti morutu rwaNabal. Tje heri kehi yomavinu, ngahino me mu zuu nawa, posi yokutja ngahino ma rire ouzeu ku Nabal okutjaera omazenge we. Nakombanda yanao, Abigajil wa ya ku Nabal nekemuraera oviṋa avihe. Abigajil ngahino aa undjire ko kutja Nabal ma handja tjinene. Moruveze rwanao, Nabal wa haamene uriri, e hi nokunyinganyinga.​—1 Sam. 25:37.

22. Nabal wa tjitwa vi, nu eṱe matu rihongere ko tjike kondatumisire nongurunguse ndji kaendisiwa motukupo?

²² Nabal wa hapere vi? Eye “wa ṱomburuma na kukuta otja ewe.” Ngahino wa wire orumbembera. Posi yokutja eye wa kaṱa omayuva ape 10 kombunda yanao nu kaṱire i omutjise, orondu Ombeibela mai tja: “Muhona wa tona Nabal, neye arire tja koka.” (1 Sam. 25:38) Kombunda yomberero osemba ndjo, Abigajil otja kuturwa korukupo rwongurunguse ndwo. Nandarire kutja Jehova ndino kaeta omberero momuano omuhimise otja imbwo, ehungi ndi mari tu raisire kutja Jehova u muna ondatumisire poo ongurunguse ngamwa aihe ndji kaendisiwa motukupo. Nu moruveze ndwa pu ku ye, eye aruhe u eta omberero osemba.​—Lesa Lukas 8:17.

23. Ondaya iṋe yarwe Abigajil ndja serwa, nu eye wa raisa vi kutja okurira omukazendu waDavid ka ku rundururire ongaro ye?

²³ Pendje nokukuturwa korukupo rwongurunguse ma ri, Abigajil wa serwa ondaya yarwe wina. David tja zuva ohunga nonḓiro yaNabal, wa hinda ombuze ku Abigajil yokumuvareka. Abigajil we mu zira na tja: “Omukarere woye omukazendu eye ngwi, we rirongerere okukoha ozombaze zovakarere vomuhona wandje.” Ihi otjiraisiro tjokutja Abigajil kena pa rundurura ongaro indu tja zuva kutja ma rire omukazendu waDavid, orondu nandarire we riyandjera okurira omukarere wovakarere vaDavid! Okuzambo matu lese rukwao  kutja Abigajil wa hakahana, nu otjikando hi ee rirongerere okuyenda koyaDavid.​—1 Sam. 25:39-42.

24. Abigajil wa kuramenenwe i ouzeu wa ye mehupo re epe, nu omurumendu we na Mukuru aave mu vara vi?

²⁴ Ihi katji nakuheya kutja ehupo re epe kamaari kara nokuhina ouzeu otja tji pe kara movihambarere. Ehupo re katja ri rira epupu, orondu David wa ri a kupa Ahinoam rukuru. Nu nandarire kutja Mukuru aa yandjere orukupo rwovakazendu vokombanda ya umwe, orwo aaru eta ouzeu tjinene kovakazendu ovaṱakame voruveze orukuru. Nu David ngunda e hi ya zikwa otjombara, pa ri ovipwite nomauzeu pekepeke ngaa sokutuurunga. Nungwari otja Abigajil paa vatere nokuyandja oruvara ku David mehupo rawo pamwe, na tje kemu pandukira omuatje omuzandu, eye wa muna kutja David omurumendu ngwe mu suverere nu ngwee rikendere ku ye. Otjikando tjimwe David nandarire we mu yama kovapunde! (1 Sam. 30:1-19) David aa horere ku Jehova Mukuru ngwa suvera nu ngu vara ovakazendu ozonongo, nozombanḓe novaṱakame otja Abigajil nonḓengu onene.