1, 2. (a) ?Wafa sɛ yɛ aofuɛ kun yoli Mali i like ɔ? (b) ?Ajalɛ benin i falɛ yɛ w’a mian Mali i sa ɔ?

AOFUƐ kun su wlu Mali i awlo lɔ. Kɛ ɔ́ wlú lɔ’n nn Mali níɛn i siin. Ɔ usaman Mali i si osu, ɔ usaman i nin kusuman i osu. Sanngɛ i bɔbɔ ba’n yɛ aofuɛ’n bɛli i wun wunlɛ ɔ. Mali si kɛ nán Nazarɛtifuɛ ɔ, afin klɔ kaan sɔ’n su’n, aofuɛ fiaman. Aofuɛ nga liɛ’n, ɔ ti i liɛ ngunmin. Wafa nga ɔ yoli Mali i like’n, ɔ boli Mali i nuan. Ɔ seli i kɛ: “Ɔ liɛ su ti ye! Maan [Zoova] jran ɔ sin!”​—An kanngan Lik 1:26-28.

² Biblu’n kle e kɛ Mali ti Eli i wa, naan ɔ tran Galile klɔ nga be flɛ i Nazarɛti’n i su lɔ. Kɛ bé bó i ndɛ’n su Biblu’n nun’n nn ɔ su wa fa ajalɛ cinnjin kpa kun. Zozɛfu m’ɔ timan aɲanbeunfuɛ’n, mɔ sanngɛ ɔ lafi Ɲanmiɛn su kpa’n, w’a bo i soman. Ɔ maan Mali i klun lɔ’n, ɔ si kɛ ɔ nin Zozɛfu be su tranman pɔɔ nun, naan ɔ́ súɛn i wun’n i bo, naan be ta be mma mun. Sanngɛ be o lɛ o, kpɛkun aofuɛ sɔ’n wa fali Ɲanmiɛn i ndɛ kun fuli i nun. Ndɛ sɔ’n káci Mali i mɛn dilɛ’n mlɔnmlɔn.

3, 4. ?Sɛ e kunndɛ kɛ é sí Mali’n, ndɛ fanunfanun benin mun yɛ ɔ fata kɛ e kpalo be ɔ? ?Yɛ ngue su yɛ ɔ fata kɛ e fa e ɲin e sie ɔ?

³ Biblu’n w’a kanman Mali i su ndɛ kpanngban. Ɔ boli i afinliɛ’n nin i nzuɛn’n be su kpe kan. Kpɛkun w’a kanman i sran waka’n i ndɛ mlɔnmlɔn. I sɔ’n bo sran kaka nuan. Sanngɛ Mali i su ndɛ ng’ɔ o Ɲanmiɛn i Ndɛ’n nun’n, ɔ kle e i su like cinnjin kpa wie mun.

⁴ Mɛn’n nun Ɲanmiɛn sulɛ wafa wie’m be nun’n, be yi Mali i waka sran, be kɛn i su ndɛ fanunfanun wie mun, yɛ be flɛ bla wun ase kanfuɛ sɔ’n kɛ “Ɲanmiɛn i nin,” annzɛ “ɲanmiɛn su lɔ famiɛn bla.” Sɛ e waan é sí Mali kpa’n, ɔ fataman kɛ e fa e su e sie i su ndɛ fanunfanun nga be kan’n be bo. Ndɛ nga Biblu’n kan’n, i su yɛ ɔ fata kɛ e fa e ɲin e sie ɔ, afin ɔ kan Mali i Ɲanmiɛn sulafilɛ kpa’n i ndɛ, yɛ ɔ kle e wafa nga e kwla niɛn i ajalɛ’n su’n.

5. (a) ?Kɛ Gabliɛli yoli Mali i like’n, ngue yɛ wafa nga Mali i wun yoli i’n, ɔ kle e ɔ? (b) ?Afɔtuɛ cinnjin benin yɛ Mali i ajalɛ’n man e ɔ?

⁵ Aofuɛ ng’ɔ bali Mali i wun wunlɛ’n, nán klɔ sran ɔn. Anzi Gabliɛli ɔ. Kɛ ɔ seli Mali kɛ ‘i liɛ su ti ye’n’ Mali i ‘akunndan’n sanngannin.’ Ɔ wunman sa nga ti yɛ ɔ yo i like kɛ ngalɛ sa’n i wlɛ. (Lik 1:29) ?Wan ɲrun yɛ Mali i liɛ w’a yo ye ɔ? Ɔ bumɛn i kɛ i wiengu klɔ sran’m be nun yɛ i liɛ w’a yo ye ɔ. Nga anzi’n su kan’n yɛle kɛ Mali i liɛ w’a yo ye Ɲanmiɛn Zoova i ɲrun. I sɔ’n ti Mali i cinnjin kpa. Ɔ kunndɛli kɛ ɔ́ yó Zoova i awlɛn su sran, sanngɛ w’a semɛn i wun kɛ Ɲanmiɛn w’a dun mmua bu i sran laa. Mali i ajalɛ sɔ’n kle e kɛ sɛ e kunndɛ kɛ é yó Ɲanmiɛn i awlɛn su sran’n, nán maan e tu e wun e se kɛ w’a dun mmua w’a bu e sran laa. I liɛ’n, é klé kɛ e wun ndɛ cinnjin kpa kun i wlɛ. Ndɛ sɔ’n yɛle kɛ Ɲanmiɛn nin be nga be tu be wun mun’n be lɛ i, sanngɛ ɔ klo aenvuɛfuɛ mun yɛ ɔ yo be ye.​—Zak 4:6.

6. ?Wafa sɛ yɛ Ɲanmiɛn dili Mali i nɛnnɛn ɔn?

⁶ Mali i wun ase kanlɛ sɔ’n úkɛ i kpa, afin anzi’n yili i nglo kleli i kɛ Ɲanmiɛn su wa di i nɛnnɛn. Ɔ yiyili nun kɛ ɔ́ wá wú ba kun, yɛ ba sɔ’n ɲán ɲrun trá asiɛ’n sufuɛ’m be kwlaa. Gabliɛli seli kɛ: “[Zoova] ɔ́ fɛ́ i nannan David bia’n mɛ́n i. Ɔ́ síe Zakɔb awlo’n, yɛ ɔ́ ká be osu’n nun tititi.” (Lik 1:32, 33) Mali si kɛ Ɲanmiɛn boli Davidi i kasiɛ w’a di afuɛ akpi tra su. Ɔ seli Davidi kɛ i anunman kun ɔ́ wá síe klɔ sran mun tititi. (2 Sam. 7:12, 13) Ɔ maan ba ng’ɔ́ wá wú i’n, i yɛ ɔ́ yó Mɛsi mɔ Ɲanmiɛn i nvle nunfuɛ’m be ɲin o i sin w’a cɛ’n niɔn.

7. (a) ?Mali i su ndɛ benin yɛ kosan nga ɔ usali’n ɔ kle e ɔ? (b) ?Afɔtuɛ benin yɛ Mali i ajalɛ’n kwla man andɛ gbanflɛn nin talua mun ɔn?

⁷ Anzi’n seli Mali ekun kɛ bé flɛ́ ba sɔ’n kɛ “Nyanmiɛn bɔ like fi nun-mɛn i sin’n i Wa.” ?Sanngɛ klɔ sran kun wu Ɲanmiɛn i Wa’n ɔ yo ye? ?I kpa bɔbɔ’n, kɛ mɔ Mali nin Zozɛfu be nin a jaman’n niɔn, ɔ́ yó sɛ naan w’a wu ba? I sɔ’n yɛ Mali fa usali anzi’n i trele ɔ. I waan: “?Kɛ bɔ n si-man yasua’n, ɔ́ yó sɛ yɛ sa sɔ’n kwla yo-ɔ?” (Lik 1:34) Maan e sie i nzɔliɛ kɛ, talua mɔnnɛnmɔnnɛn mɔ Mali te yo’n, ɔ kunmɛn i ɲannzuɛn kaan sa. Sanngɛ ɔ bu i sɔ’n i cenjele like. Andɛ’n, gbanflɛn nin talua kpanngban be minndɛman lele naan b’a kunndɛ bian nin bla. Kpɛkun be nga be yoman kɛ be sa’n, be yo be finfin. Mɛn’n w’a kaci sakpa,  sanngɛ Zoova liɛ’n ɔ nin a kaciman. (Mal. 3:6) Kɛ Mali i blɛ’n su sa’n, ɔ bu be nga be nanti i mmla’m be su’n be sran kpa.​—An kanngan Ebre Mun 13:4 nun.

8. ?Wafa sɛ yɛ Mali mɔ fɔ o i nun’n, ɔ́ kwlá wú ba kun mɔ fɔ nunmɛn i nun ɔn?

⁸ Kannzɛ Mali ti Ɲanmiɛn sufuɛ nanwlɛfuɛ’n, sanngɛ fɔ o i nun. ?Ɔ maan wafa sɛ yɛ ɔ kwla wu ba kun mɔ fɔ nunmɛn i nun’n, m’ɔ ti Ɲanmiɛn i Wa’n niɔn? Anzi Gabliɛli seli i kɛ: “Nyanmiɛn Wawɛ’n ɔ́ bá ɔ wun, yɛ Nyanmiɛn bɔ like fi nun-mɛn i sin’n, ɔ́ jrán ɔ sin. I sɔ’n ti’n, ba’n bɔ á wú i b’ɔ ti Nyanmiɛn liɛ klonglo’n, bé flɛ́ i Nyanmiɛn Wa.” (Lik 1:35) Titi’n, kɛ bla kun ko wunnzɛ’n, fɔ ng’ɔ o i nun’n, ɔ sa ba’n wie. Sanngɛ Mali liɛ’n, Zoova wá yí atrɛ kun i lika m’ɔ ti i liɛ ngunmin ɔn. Yɛle kɛ ɔ́ fɛ́ i Wa’n m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n i nguan’n ɔ́ fá wlɛ́ i Mali i ku sɛ’n nun. Kpɛkun Zoova fɛ́ i wawɛ’n ‘jrán Mali sin,’ naan fɔ ng’ɔ o i nun’n w’a kwlá saman ba’n. ?Mali lafili anzi’n i ndɛ’n su? ?Wafa sɛ yɛ ɔ tɛli i su ɔ?

9. (a) ?Ngue ti yɛ sran wie’m be lafiman Mali i su ndɛ nga Biblu’n kan’n i su ɔ? (b) ?Wafa sɛ yɛ Gabliɛli ukali Mali naan w’a kwla lafi Ɲanmiɛn su kpa ekun ɔn?

⁹ Sran wie’m be lafiman su kɛ bla m’ɔ siman bian’n ɔ kwla wu ba. Be nga be tɔn be wun suɛn kɛ be suan Biblu’n nun like’n, be nun wie’m be bu i sɔ wie. Kannzɛ be se be wun kɛ be si ninnge kpanngban’n, sanngɛ ndɛ nanwlɛ kun o lɛ mɔ be wunmɛn i wlɛ ɔ. Gabliɛli boli ndɛ sɔ’n su. Ɔ seli kɛ: “Sa kwlaa nga Nyanmiɛn waan ɔ́ yó’n, ɔ kwlɛ i yo.” (Lik 1:37) Mali fali Gabliɛli i ndɛ’n su, afin ɔ ti talua kun m’ɔ lafi Ɲanmiɛn su kpa ɔ. Sanngɛ nɛ́n i ti ble nun yɛ ɔ lafi i su ɔ. Kɛ akunndanfuɛ kwlaa sa’n, ɔ ti cinnjin kɛ Mali i Ɲanmiɛn sulafilɛ sɔ’n taka ninnge wie’m be su. Kɛ ɔ ko yo naan Mali w’a kwla lafi i ndɛ’n su kpa’n, anzi Gabliɛli kannin Elizabɛti i ndɛ kleli i wie. Bla kpɛnngbɛn sɔ’n ti Mali i osufuɛ, yɛ i klun ti kpan. Sanngɛ Ɲanmiɛn i fanngan nun’n bla sɔ’n wa wunnzɛli.

10. ?Kannzɛ bɔbɔ Ɲanmiɛn dili Mali i nɛnnɛn kɛ ɔ wu i Wa’n, ngue ti yɛ i sɔ’n w’a yoman pɔpɔ w’a mɛnmɛn i ɔ?

¹⁰ ?Ngue yɛ Mali yó i siɛn’n niɔn? Ɲanmiɛn seli i kɛ i yɛ ɔ́ wú i Wa’n niɔn. Kpɛkun ɔ si weiin kɛ ndɛ kwlaa nga Gabliɛli kannin’n, Ɲanmiɛn yó naan ɔ kpɛn su. Sanngɛ nán e bu i kɛ Ɲanmiɛn i Wa’n m’ɔ́ wú i’n ti’n, srɛ w’a kunmɛn i, naan ninnge’m be yoli pɔpɔ be mɛnnin i. ?Kɛ m’ɔ nin Zozɛfu be su wa ja’n, sɛ ɔ ti i kɛ w’a wunnzɛ’n, ɔ́ jɛ́ i ekun yɛ ɔ o lɛ ɔ? Asa ekun’n, i yɛ ɔ́ wá wú Ɲanmiɛn bɔbɔ i Wa’n m’ɔ ti i awlɛn su ba’n niɔn. Kpɛkun  ɔ́ níɛn i lika, ɔ́ sɛ́sɛ́ i mɛn tɛ kain sɔ’n nun. Nanwlɛ, nán aɔwi like ɔ! Atrɛkpa’n, i sɔ’n kunnin i srɛ.

11, 12. (a) ?Kɛ Ɲanmiɛn mɛnnin i sufuɛ nanwlɛfuɛ’m be nun wie’m be junman kekle’n, kannzɛ bɔbɔ be ti yakpafuɛ’n, blɛ wie nun wafa sɛ yɛ be wun yoli be ɔ? (b) ?Ngue yɛ ndɛ nga Mali kan tɛli Gabliɛli su’n ɔ kle ɔ?

¹¹ Biblu’n kle kɛ, kɛ Ɲanmiɛn mɛnnin i sufuɛ nanwlɛfuɛ’m be nun wie’m be junman kekle’n, kannzɛ bɔbɔ be ti yakpafuɛ’n, blɛ wie nun’n be sisili be bo. Moizi seli kɛ ɔ kwlá ijɔman Ɲanmiɛn nuan afin i nuan sinman ndɛndɛ naan i ijɔlɛ’n ti tankantankan. (Tul. 4:10) Zeremi seli kɛ ɔ “ti bakan” naan junman nga Ɲanmiɛn mɛnnin i’n ɔ trɛ i kpɛn. (Zer. 1:6) Zonasi liɛ’n, ɔ kpɛli Ɲanmiɛn i atinsrɛ. (Zon. 1:3) ?Yɛ Mali li?

¹² Sran kwlaa nga ɔ lafi Ɲanmiɛn su’n ɔ si ndɛ nga aɲinyiɛ su’n, Mali kannin fa tɛli Gabliɛli su’n. Ɔ seli i kɛ: “Min yɛ, n ti [Zoova] i afanniɛn, Nyanmiɛn nin ɔ nuan fɛ.” (Lik 1:38) Miɛn kun i junman difuɛ’m be nun’n, afanniɛn talua kun sa’n, ɔ leman ɲrun. I nguan’n wo i min’n i sa nun. Kɛ Mali bu i wun sɔ Zoova ɲrun ɔn. Ɔ si kɛ i nguan’n wo Zoova m’ɔ yimɛn i sufuɛ’m be ase’n i sa klun, naan sran ng’ɔ ti kpa’n, Zoova nin i nanti kpa. Ɔ si ekun kɛ sɛ ɔ miɛn i ɲin yo like nga Zoova seli i kɛ ɔ yo’n, ɔ́ ɲán suyralɛ.​—Jue. 18:26.

13. ?Sɛ Ɲanmiɛn se e kɛ e yo like wie naan e bu i kɛ ɔ ti kekle annzɛ ɔ tra e kpɛn’n, wafa sɛ yɛ Mali i ajalɛ’n kwla uka e ɔ?

¹³ Ɔ ju wie’n, Ɲanmiɛn se e kɛ e yo like mɔ e kwla bu i kɛ ɔ ti kekle, annzɛ ɔ tra e kpɛn bɔbɔ ɔ. Sanngɛ i Ndɛ’n nun ninnge kpanngban be kle e kɛ e kwla fa e wla’n kwlaa e guɛ i su kɛ Mali sa. (Nya. 3:5, 6) ?I sɔ yɛ é yó ɔ? Sɛ e yo sɔ’n, ɔ́ yrá e su, yɛ e Ɲanmiɛn sulafilɛ’n yó dan kɔ́ i ɲrun.

14, 15. (a) ?Kɛ Mali ɔli Elizabɛti nin Zakari be wun lɔ’n, wafa sɛ yɛ Zoova yrɛli i su ɔ? (b) ?Mali i su like benin yɛ ndɛ nga ɔ kɛnnin i Lik 1:46-55 nun’n, ɔ kle e ɔ?

¹⁴ Elizabɛti i su ndɛ nga Gabliɛli boli su’n, ɔ kannin Mali i awlɛn’n. ?Bla benin yɛ ɔ kwla wun i su abonuan sa’n i wlɛ kpa tra Elizabɛti ɔ? I sɔ’n ti’n, Mali fali atin ɔli Zida nvle’n i okaoka’m be nun lɔ trɛlɛlɛ. Ɔ dili cɛn ba kɔe nsan annzɛ nnan atin’n nun. Kɛ Mali wluli Elizabɛti nin Zakari m’ɔ ti Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’n be awlo lɔ’n, Zoova yoli sa kun kleli i naan ɔ lafi i su kpa. Yɛle  kɛ, kɛ Mali yoli Elizabɛti like cɛ’n, ba ng’ɔ o Elizabɛti i klun’n, i klun jɔli. I ti’n, Elizabɛti i ku’n jaojaoli. Ɲanmiɛn wawɛ’n wluli i nun, yɛ ɔ flɛli Mali kɛ “min Min’n i nin’n.” Ɲanmiɛn yili i nglo kleli Elizabɛti kɛ ba nga Mali wá wú i’n ɔ́ yó i Min. Ba sɔ’n yɛ ɔ́ yó Mɛsi’n niɔn. Kpɛkun Ɲanmiɛn i wawɛ’n wluli Elizabɛti i nun maan Mali i ɲin m’ɔ yi Ɲanmiɛn’n nin i su m’ɔ lafi’n ti’n, ɔ yili i ayɛ kɛ: “Mmo, ɔ bɔ a lafi ndɛ bɔ [Zoova] kannin’n su kɛ ɔ́ yó’n, ɔ liɛ su ti ye.” (Lik 1:39-45) Nanwlɛ, like kwlaa nga Zoova seli kɛ ɔ́ yó mán Mali’n ɔ́ kpɛ́n su sakpa!

¹⁵ Mali wa ijɔli i liɛ. Be klɛli ndɛ ng’ɔ kannin’n sɛsɛsɛ Ɲanmiɛn Ndɛ’n nun. (An kanngan Lik 1:46-55 nun.) I ndɛ sɔ’n yɛ  ɔ ti i nuan ndɛ nga be klɛli i Biblu’n nun’n be kwlaa be nun tɛnndɛn’n niɔn, yɛ ɔ kle e Mali i su like kpanngban. Ɔ manmannin Zoova afin ɔ kpɛli i kɛ ɔ yo Mɛsi’n i nin. I sɔ’n kle kɛ Mali si ye. Kɛ ɔ seli kɛ Zoova gua wun tufuɛ nin aɲanbeunfuɛ’m be ɲin ase’n, naan ɔ uka wun ase kanfuɛ nin yalɛfuɛ mun mɔ be kunndɛ kɛ bé sú i’n, i sɔ’n kle ekun kɛ ɔ lafi Ɲanmiɛn su dan. Ndɛ ng’ɔ kannin’n yi i nglo kɛ ɔ si Ɲanmiɛn i ndɛ’n kpa. Sran wie’m be waan Mali boli Biblu’n i lika nga be klɛli i Ebre nun’n, i nun ndɛ kɔe 20 tra su be su. *

16, 17. (a) ?Wafa sɛ yɛ Mali nin i wa’n be kle ajalɛ kun m’ɔ fata kɛ e fa su ɔ? (b) ?Janvuɛ tralɛ’n i su ye benin yɛ Mali i Elizabɛti i wun lɔ kɔlɛ’n ɔ fa e ɲin sie su ɔ?

¹⁶ Ɔ ti weiin kɛ Mali buli Ɲanmiɛn Ndɛ’n i su akunndan kpa. Ɔ kunndɛli kɛ Ɲanmiɛn ndɛ’n yɛ ɔ fin i nuan fite ɔ, nɛ́n i tiaun ndɛ liɛ’n niɔn. I sɔ’n kle kɛ ɔ kɛnnin i wun ase titi. Ba nga Mali wuli i’n, ɔ yoli wun ase kanfuɛ wie. Ɔ seli kɛ: “N like nga n kle’n ɔ fin-man m bɔbɔ, ɔ fin sran ng’ɔ sunmannin min’n.” (Zan 7:16) I sɔ’n ti’n, maan e usa e wun kɛ: ‘?M bu Ɲanmiɛn Ndɛ’n i like dan kɛ Zezi sa? ?Annzɛ m bɔbɔ min klun akunndan’n su yɛ n jran n kle sran’m be like ɔ? Mali liɛ’n, ajalɛ ng’ɔ ti su’n yɛ ɔ fali ɔ.

¹⁷ Mali dili anglo kɔe nsan Elizabɛti i wun lɔ. Atrɛkpa’n, be wlali be wun fanngan kpa. (Lik 1:56) Biblu’n nun ndɛ fɛfɛ sɔ’n kle e kɛ janvuɛ tralɛ’n kwla yo e ye. Sɛ be nga be klo Ɲanmiɛn Zoova nanwlɛ su’n yɛ e tra be janvuɛ’n, saan é tín Ɲanmiɛn ninnge’m be nun kpɛkun e nin Zoova e afiɛn’n mántan kpa. (Nya. 13:20) Siɛn’n, ɔ nin i fata kɛ Mali sɛ i sin i klɔ. ?Kɛ Zozɛfu wá tí i kɛ w’a wunnzɛ’n nin, ngue ndɛ yɛ ɔ́ kán ɔn?

18. ?Ndɛ benin yɛ Mali kan kleli Zozɛfu ɔ? ?Yɛ wafa sɛ yɛ Zozɛfu sɔli nun ɔn?

¹⁸ Mali w’a minndɛman kɛ i ku’n fite ka naan w’a se Zozɛfu kɛ w’a wunnzɛ. Ɔ ti cinnjin kɛ ɔ bo su kle i. Sanngɛ kwlaa naan w’a yo i sɔ’n, wafa nga bian sɔ’n m’ɔ ti seiinfuɛ’n, m’ɔ lafi Ɲanmiɛn su’n, ɔ́ sɔ́ ndɛ’n nun’n, atrɛkpa ɔ fa usɛli i wun. I kwlaa yoli o, Mali ɔli ko kannin sa ngba ng’ɔ juli i su’n kleli i. Kɛ amun kwla fa bu i’n sa’n, ndɛ sɔ’n sanngannin Zozɛfu i akunndan’n. I waan ɔ́ fá talua kpa sɔ’n i ndɛ’n su, sanngɛ ɔ yo i kɛ w’a kunndɛ bian i bo sa. Akunndan nga Zozɛfu buli i blɛ sɔ’n nun’n, Biblu’n kɛnmɛn i ndɛ. Nga ɔ kan’n yɛle kɛ ɔ kunndɛli kɛ ɔ́ yrá Mali, afin blɛ  sɔ’n nun’n, sran’m be bu soman bolɛ’n kɛ aja’n sa. Sanngɛ kɛ mɔ Zozɛfu kloman kɛ ɔ́ yó Mali i wannzo’n ti’n, i waan ɔ́ yáci i nun blɛlɛlɛ. (Mat. 1:18, 19) Zozɛfu i akunndan’n m’ɔ sanngannin’n, ɔ kpɔtɔli Mali i awlɛn’n dan, sanngɛ w’a faman Zozɛfu i wun ya.

19. ?Wafa sɛ yɛ Zoova ukali Zozɛfu naan w’a wun ajalɛ ng’ɔ fata kɛ ɔ fa’n niɔn?

¹⁹ Zoova ukali Zozɛfu amanniɛn su naan w’a wun ajalɛ ng’ɔ fata kɛ ɔ fa’n. Ɲanmiɛn i anzi kun seli i laliɛ nun kɛ Mali i wunnzɛlɛ’n ti atrɛ like. Zozɛfu i wun wa fɛli i feke! Ɔ maan ɔ wa niannin ajalɛ nga Mali dun mmua fali’n su siɛn’n. Yɛle kɛ ɔ yoli like nga Zoova seli i kɛ ɔ yo’n. Ɔ fali Mali ɔli i bo. Yɛ ɔ siesieli i wun naan w’a nian Zoova i Wa’n i lika.​—Mat. 1:20-24.

20, 21. ?Ajalɛ benin yɛ Zozɛfu nin Mali be su ndɛ’n kle be nga be o aja’n nun’n, ɔ nin be nga be kunndɛ kɛ bé já bian annzɛ bla’n niɔn?

²⁰ Mali nin Zozɛfu be trannin asiɛ’n su i afuɛ 2.000 yɛ. Sanngɛ be nga be o aja nun’n, ɔ nin be nga be kunndɛ kɛ bé já bian annzɛ bla’n, be kwla fa be ajalɛ’n su. Zozɛfu wunnin kɛ i yi’n si ba lika nian kpa. I sɔ’n ti’n, atrɛkpa Zoova i anzi’n i ndɛ m’ɔ fali su’n yoli i fɛ dan. Ɔ kwla wunnin i wlɛ kɛ ajalɛ cinnjin’m be falɛ’n nun’n, ɔ fata kɛ ɔ fɛ i wla’n gua Zoova su. (Jue. 37:5; Nya. 18:13) E kwla lafi su kɛ, kɛ Zozɛfu síe i awlobofuɛ mun’n, ɔ fali ajalɛ ngwlɛlɛ su nin klolɛ su.

²¹ Asa kusu’n, Mali kplinnin su kɛ ɔ́ já Zozɛfu. ?Afɔtuɛ benin yɛ i sɔ’n man e ɔ? Mali i ndɛ ng’ɔ kannin’n i wlɛ wunlɛ yoli kekle mannin Zozɛfu. Sanngɛ ɔ minndɛli kɛ Zozɛfu bɔbɔ fa ajalɛ, afin i yɛ ɔ́ yó awlobo’n i su kpɛn’n niɔn. I sɔ’n mɛnnin i afɔtuɛ kpa kun mɔ andɛ’n Klistfuɛ bla’m be kwla nian su wie ɔ. Sa ng’ɔ juli Zozɛfu nin Mali be su’n, ɔ kleli be kɛ be wiengu nanwlɛ dilɛ’n nin be afiɛn yalɛ kokolɛ’n ti cinnjin.​—An kanngan Nyanndra Mun 15:22 nun.

22. ?Ngue su yɛ Mali nin Zozɛfu be aja’n takali ɔ? ?Yɛ ngue yɛ ɔ nin i fata kɛ be yo ɔ?

²² Zozɛfu nin Mali be aja’n takali like cinnjin kpa kun su. Yɛle kɛ be klo Ɲanmiɛn Zoova tra like kwlakwla yɛ be kunndɛ kɛ bé yó siɛ nin niɛn kpa naan Zoova i klun jɔ be wun. Nanwlɛ, suyralɛ nga bé wá ɲɛ́n i’n ti dan. Sanngɛ sa kekleekle mun be o be ɲrun lɔ wie. Ɔ nin i fata kɛ be ta Zezi m’ɔ́ yó sran mɔ be nin a wunmɛn i wunsu mɛn’n nun le’n.