1-3. (a) Imbe ndutu i yé bebee ni kwél lihaa li Abigail? (b) Kii di ga nigil inyu muda tôbôtôbô nunu?

ABIGAIL a yé tehe wonyu ikété mis ma hiloga hini. Hiloga hi nsehla hiosôna. A kôli kon woñi inyule ndutu i yé i njel. I nlélém ngéda, 400 bisônda i yé njel, ba yé nayak le ba nol bôlôm bobasôna ba ndap i Nabal, nlôm Abigail. Ndi inyuki?

² Nabal nyen a nsuu jam li. Kiki lem, a ntémb a unda ñem mbe wé ni diyana tjé. Ndi lini lisañ, yañga mut bé yon a nsol. A nsol ñane ntôñ u minhôôlak mi bajo gwét. Nano, mut bôlô nu Nabal wada, bebeg ntééda mintômba, a nlo yak Abigail, a ban-ga botñem le bebeg Abigail a ga léba njel inyu tohol bo. Ndi kii muda nguu a nla boñ i kolba ngim ntôñ gwét?

³ Di bôk ndugi di nigil njee a yé muda tôbôtôbô nunu. Njee a yé Abigail? Lelaa jam lini li bi bôdôl? Kii ndémbél i hémle yé i nla niiga bés?

4. Nabal a yé umbe ntén mut?

⁴ Abigail bo Nabal ba bé kiha bé loñge kiki nwaa bo nlôm. Abigail a yé loñge muda ngandak, ndi Nabal a yé yoma mut. Kiki a gwé moni, a nhoñol le a yé bañga mut. Ndi, hala bé nyen bôt bape ba ntehe nye. Bibel i mbéna bé pot mut hala ni bibuk bibe kiki i mpôdôl Nabal. Jôl jé jomede li nkobla le “jôñ mut” tole “yoma mut.” Baa bagwal bé bon ba bi ti nye jôl li i ligwéé jé, tole a yé nga ndigi jôl li bi adbe nye munu nyuu inyu maboñok mé? To i ba yaga lelaa, maboñok mé ma ñunda le a kôli ni jôl li. Nabal “a ba mut miñagla, bibôñôl gwé ki bi ba ndigi béba ni béba,” mut nu a nyai ni mut lihiua.  Bôt ba bé oo nye ngandak, ba konok ki nye woñi.​—1 Samuel 25:2, 3, 17, 21, 25.

5, 6. (a) Bimbe bilem bi Abigail bi nlôôha lémél we? (b) Kii i bé le i tinde Abigail i neebe libii ni yoma mut le Nabal?

⁵ Abigail a yé maselna ngandak ni Nabal. Jôl jé li nkobla le “tata a nkônha nyemede maséé.” Hiki isañ man a nkon maséé i ngéda ngond yé i yé nlam, ndi a nkônde ki kon maséé ibale ngond yé i gwé bilem bilam. Ndi jôga li ngéda, ngéda mut a gwé bilama bi su, a mbéna bé tehe nseñ i bana bilem kiki pék, yihe, makénd ni hémle. Ndi Abigail a ta bé hala. Bibel i mbégés nye inyu pék yé, ndi yak inyu bilama gwé.​—Añ 1 Samuel 25:3.

⁶ Bahogi i len ini ba nla badba le: “Ndi inyuki loñge mañge muda pék i nke i libii yak yoma mut?” U hôya bañ le ha ngéda i, bagwal bon ba bé béna pohol nlôm tole nwaa inyu man wap. To ibale hala bé, mahoñol ma bagwal ma bé nseñ ngandak. Baa bagwal ba Abigail bon ba ntinde nye i neebe libii li, tole bon ba mpohlene nye Nabal, bebeg inyu jôl jé likeñi? Baa ba bi neebe Nabal inyule mut moni a net nkaa bilama? Baa liyep jon li mboñ bo le ba neebe Nabal? To i ba yaga lelaa, moni mi Nabal mi nyilha bé nye loñge nlôm.

7. (a) Kii bagwal ba nlama tjél i len ini, ibale ba nsômbôl hôla bon bap i bana litehge lilam inyu jam li libii? (b) Mambe makidik Abigail a nyoñ?

⁷ Bagwal ba gwé pék ba nyoñ ngéda i hôla bon bap i bana litehge lilam inyu jam li libii. Ba ntinde bé bon bap i biiba inyu moni, to nyéksa bo i jôp i njel libii ibale ba ngi yii boñge ngandak inyu begee mbegee i ndap lihaa. (1 Korintô 7:36) Ndi inyu Abigail, ngéda i hoñol mam ma i mal tagbe. Hanano, a yé nwaa Nabal, a mal ki yoñ makidik le a ga boñ biliya gwé gwobisôna inyu lémés libii jé.

8. (a) Njee Nabal a nsol? (b) Inyuki u nla kal le i boñ hala i ta bé njel pék?

⁸ Nabal a nkônde ndik ôbôs mam inyu Abigail. Yañga mut bé yon a nsol, ndi David, nu a tiñi i gwélél Yéhôva. Nye ki nyen mpôdôl Samuel a bi hoo kiki kiñe le a yoñ tel i Saulô. (1 Samuel 16:1, 2, 11-13) Mu kii a bé ke njôñ ni minhanak mi Kiñe Saulô ngwéé, David a bi yén i ñoñ ni 600 bajo gwét ba ba bi téñbe ni nye.

9, 10. (a) Numbe homa David ni bôt bé ba bé joba inyu pamba? (b) Inyuki Nabal a bé lama kon maséé ni mam David ni bôt bé ba bé bôñôl nye? (Béñge yak buk isi lipep i liben 10.)

⁹ Nabal a gwé 3 000 di mintômba. A niñ i tison i Maôn,  ndi a nsal bebee ni Karmel, bebeg i het a gwé nkon nkeñi. * Hiki tison munu i gwé tegep mbok, i i gwé bikai inyu jés bilém. Ndi bôt ba nsal bé nwom i minkoñ mi nkéña bitison bini. Ñoñ u Paran won u yé i nwelmbok. Njel i nke i Tuye Nwoga yon i yé i pes likôl, i yé ñoñ u u yé nyonok ni bihôk bi maa lôñni minsôsôgô. Ibabé nkaa, David ni bôt bé ba bi nok ndutu inyu pamba mu bahoma ba. Bebeg le ba bé boñ jañgô inyu bana bijek, ba nihbege ki ngandak mandutu mape. Ba mbéna boma boñge ba wanda ba ba yé batééda mintômba ba ngwañ mut le Nabal.

¹⁰ Lelaa mimpémba mi bajo gwét mi David mi bi boñ ni batééda mintômba? Ba bé le ba yoñ lem i nibil bo mintômba, ndi ba bi boñ bé hala. Mahéñha ni hala, ba bi sôñ bémba i Nabal ni bagwelnson bé. (Añ 1 Samuel 25:15, 16.) Mintômba ni batééda mintômba ba mboma ngandak mam mabe. Njéé i ntôl. Ni le, kiki bahoma ba, ba yé bebee ni miñwaa mi nkoñ u Israel i nwelmbok, bôt ba biloñ bipe ba nlo i wip i Israel. *

11, 12. (a) Lelaa David a ñunda le a nti Nabal lipém mu ñwin a bi ômle nye? (b) Kii i yé béba mu ndimbhe i Nabal?

¹¹ Hala a bé bé jam li ntomb i léba bijek inyu bôt ba bobasôna ikété ñoñ. Jon kel yada, David a ñep bake ñwin yak Nabal inyu bat nye mahôla. David a ngwélél pék inyu pohol loñge ngéda. Hala a yé ngéda ba ñend mintômba, ngéda mangand ni likap. David a ntibil pohol bibuk gwé inyu ti Nabal lipém. A ngwélél yak bibuk bini le “man woñ David,” bebeg inyule a nyi le Nabal a nloo nye bimañ huum. Ndi lelaa Nabal a nleege ñwin u?​—1 Samuel 25:5-8.

¹² A ñunup ngandak! Kiki di ntehe i bibôdle bi yigil, i mañge a ñañle Abigail jam li ntagbe, a nkal yak le Nabal “A nôôma bo.” Kiki a nima, Nabal a ntjelel ngandak inyule ba nyagal nye koga, malép ni nuga yé. A nsol David, a kal le a yé kiki nkol u u yé ndok. I nene le Nabal a ntehe mam kiki Saulô, nu a ñoo David. Ndi Yéhôva a ntehe bé mam kiki bo. Djob a ngwés David, a ntehe bé nye kiki nkol u u yé ndok, ndi kiki mut nu a mba kiñe i loñ Israel.​—1 Samuel 25:10, 11, 14.

13. (a) Kii David a bi boñ ngéda ba bi añle nye bisol bi Nabal? (b) Kii litiñ li yé i kaat Yakôbô 1:20 li niiga bés inyu hiun hi David?

 ¹³ Ngéda bake ñwin ba nkal David kii i ntagbe, David a nkala ni hiun. A kal bôt bé le: “Téñbana hiki mut pansoñ yé.” Nyemede David a nyoñ bijôl gwé bi gwét, a jôp njel ni 400 bôt, a hanak le a nol bôlôm bobasôna ba ndap Nabal. (1 Samuel 25:12, 13, 21, 22) Di nla nok inyuki David a yé ñunbak, ndi lihan bôt nyemb li ta bé loñge jam. Bibel i nkal le: “Hiun hi mut hi mboñ bé telepsép Nyambe.” (Yakôbô 1:20) Lelaa ni Abigail a nla tohol lihaa jé?

14. (a) Inyuki di nla kal le Abigail a bi bôdôl boñ jam inyu béba Nabal a bi boñ? (b) Bimbe biniigana di nla ôt i maselna ma yé ipôla Abigail bo Nabal? (Béñge yak buk isi lipep.)

¹⁴ Di nla kal le Abigail a bi bôdôl boñ mam inyu kodol i béba ini. A yé mahéñha ni nlôm le Nabal. Nye a ñemble bôt. Ndi inyu toñol inyuki u ñañle bé Nabal i jam lini, nkol u nkal le: “A yé ndôñ yoma saasaa mut, nya yé le mut a nla bé pôdôs nye.” * (1 Samuel 25:17) Hala a yé ngoo ngandak le ngôk u Nabal u nkéñ nye njel i emble bôt bape. Yak len ini, bôt ba gwé ntén ngôk u ba ntôl. Ndi nkol u, u nyi le Abigail a yé maselna, jon a bi ke i toñle nye jam li.

15, 16. (a) Lelaa Abigail a bi unda le a yé kiki bañga muda kaat Bingéngén i mpôdôl? (b) Inyuki jam Abigail a mboñ li nkobla bé le a nkolba tel i nlôm kiki isañ mbai?

¹⁵ Abigail a bi hek pék, a pala ki yoñ bitelbene. Ñañ u nkal bés le: “Abigail a nyamnda.” Ñañ u ngwélél i buk ini le “nyamnda” ngélé ina inyu pôdôl Abigail. A nkôôba bañga likébla inyu David ni bôt bé: Koga, wai, mimbômôk mi mis ma kôn, minumuk mi matam ma nkôô wai, ni biôlô bi matam ma faigé. Ibabé nkaa, Abigail a bé yi toi kii i yé i kishin yé, a yik ki éga nkus u ndap yé, ndik kiki bañga muda kaat Bingéngén i mpôdôl. (Bingéngén 31:10-31) Abigail a mbugus bijek bi gwobisôna ni bagwélél bé, nyemede a yiga noñ bo i mbus. Bibel i nkal le: “Ndi a kal bé nlô wé Nabal jam mu.”​—1 Samuel 25:18, 19.

 ¹⁶ Baa hala a nkobla le Abigail a bé kolba libak li nlôm kiki isañ mbai? To! U hôya bañ le Nabal a ñunda nhoog u Yéhôva béba ñem, jam li li nla lona nyemb i ngandak bôt ikété ndap i Nabal. Ibale a nyén nwee, Abigail a nla yoñ ngaba mu béba i nlôm. Munu jam lini, Abigail a mpohol i nôgôl Djob iloo nôgôl nlô wé.

17, 18. (a) Kii Abigail a mboñ i ngéda a mpam i bisu bi David? (b) Kii a nkal nye? (c) Kii i nti bibuk gwé ngui?

¹⁷ I bi nom bé, Abigail a boma David ni bôt bé. Muda a ntémb a pala boñ, a sôs i jakas jé, a ôm maboñ i bisu bi David. (1 Samuel 25:20, 23) I mbus, a yible David ñem wé, a soohe nye le a kon nlôm ni lihaa jé ngoo. Kii i nti bibuk gwé ngui?

¹⁸ A neebe le nyen a gwé njom mu jam li, a bat ki David nwéhél. A neebe le nlôm a yé jôñ mut kiki jôl jé li nkal. Bebeg le a mpot hala inyu unda David le hala a yé suhus libak jé ibale a nlo i kokse ntén mut u. A ñunda yak David le a mbôdôl nye ñem, a nyi le a yé mut Djob nu a njo “lijo li Yéhôva.” A ñunda ki le a nyi le Yéhôva a bi bôn David le a mba kiñe inyule a nkal le: “Yéhôva . . . a mal téé ki we mbombok i ngii Israel.” A nsoohe ki David le a boñ bañ jam jo ki jo, li li nla boñ le a bana pil u matjél, tole a yila “ngok baagene,” hala wee a boñ jam li li nla boñ le kiññem yé i kéés nye. (Añ 1 Samuel 25:24-31.) Abigail a bi gwélél bibuk bilam bi ntihba ñem!

19. (a) Kii David a mboñ ngéda a nok bibañga bi Abigail? (b)  Inyuki David a mbégés nye?

¹⁹ Kii David a mboñ? A neebe likébla li Abigail, a kal nye le: “Yéhôva Nyambe nu Israel a ba nsaibak, nu a ñom we i len ini i boma me! Pék yoñ i ba nsaibak, wemede ki u ba nsaibak, lakii u nkéñ me len ini le me yoñba bañ libua.” David a mbégés Abigail inyu makénd a mbana i pala lo i boma nye, a neebe ki le muda nunu a nkéñ nye njel le a begee bañ pil u matjél. David a nkônde ki kal nye ni suhulnyu le: “Bedek ni nsañ i ndap yoñ; tehe ki, me mal nôgôl kiñ yoñ.”​—1 Samuel 25:32-35.

20, 21. (a) Kii nlémél we mu makidik ma Abigail i témb yak nlôm? (b) Lelaa Abigail a ñunda makénd ni pék kiki a mpohol loñge ngéda inyu kwélés Nabal?

²⁰ Ngéda a ntémb i mbai yé, Abigail a nwaa bé hoñol nkwel wé bo David; a nyimbe ki maselna makeñi ma yé ipôla  nunu mut ndéñbe ni loñgeñem loñni mut nyayak a bi ke a bii. Ndi a nkida bé mu mahoñol ma. Ñañ u nkal bés le: “Ni Abigail a jôp yak Nabal.” Ñ, a ntémb yak nlôm ni makidik i boñ kii yosôna a nla inyu yégle loñge nwaa. A nlama kal nlôm likébla a ntip ti David ni bôt bé. Nlôm a gwé kunde i yi jam li. A nlama pala añle nye béba jam i lam-ga pémél bo, inyule kinje hison ibale nlôm a nôgôl jo i nyo u mut numpe. Ndi a nla bé kal nye nano. Nlôm a yé lôôs ngand i mpôôna ngand i kiñe, a ma hiôô kiki nyôi.​—1 Samuel 25:36.

²¹ Yak hana ki, Abigail a ntémb a unda le a yé muda makénd ni pék, inyule a mbem letee ni i kegla i noñ, i ngéda wai i mba ha bé nye i ño. Ha ngéda i, a mbana mahoñol mé momasôna inyu emble nye, ndi nlôm a nla ki bep unbene nye. Ndi to hala, a nlo nlôm ipañ, a añle nye mam momasôna. I nene le Abigail a bemek le nlôm a kala ni hiun, bebeg a bép ki nye. Ndi a mboñ bé hala, a nyén ndik ha nwenwee.​—1 Samuel 25:37.

22. (a) Kii i mpémél Nabal? (b) Kii hala a niiga bés inyu bôt ba ntét bôt bap ba lihaa tole ba nkép bo mbai?

²² Ndi kii i gwé mut nunu? Bibel i nkal le: “Ñem wé u wo ikété yé, a témb wengoñle ngok.” I mpôôna wee ñem u ntelep nye. Ndi i mbus jôm li dilo, a nwo, ndi kon bé won u nol nye. Ñañ u nkal bés le: “Yéhôva a bép Nabal, ni nye a wo.” (1 Samuel 25:38) Ini nyemb i nlôl ni Djob li telepsép, i mélés béba libii i Abigail. To hala kiki Djob a mboñ bé manyaga hala inyu nol bôt len, ñañ unu u nhôñlaha bés le, hiki ngéda mut a ntét bôt bé ba lihaa tole a nkép bo mbai, Yéhôva a ntehe. I ngeñ ngéda i nkola, a nlona mbagi sép ibabé nye set.​—Añ Lukas 8:17.

23. (a) Bimbe bisai bipe Abigail a nkôhna? (b) Lelaa a ñunda le i yila nwaa David li nyilha bé nye ngôk?

²³ Handugi bisai le a mpamba i béba libii, jam lilam lipe li mbem Abigail. Ngéda David a nok le Nabal a nwo, a ñep bôt bé i bat Abigail libii. A ntimbhe le: “Nun-ki, nlimil woñ muda w’a ba ngolibii inyu so makôô ma minkol mi nwet wem.” Hala a ñunda le i yila nwaa David li nyilha bé nye ngôk, inyule a yé  yak bebee i ba ngwélél nu bagwélél bé! Ñañ u nkal bés le a ntémb a pala ki kôôba inyu ke boma David.​—1 Samuel 25:39-42.

24. (a) Mambe mandutu Abigail a mboma i niñ yé i mondo? (b)  Lelaa nlô wé ni Djob jé ba ntehe nye?

²⁴ Ndi hala a nkobla bé le niñ ni David i mba ndigi loñge ni loñge. David a bé mbiibaga ni Ahinôam. To hala kiki Djob a bé nwas le bôt ba jôp i libii li ñamb, li bé jam li ndutu ngandak inyu bôda ba hémle ha ngéda i. Jam lipe li yé le David a yé ngi ba kiñe. Ilole a nyila yo, a mboma ngandak mandutu mu njel. Ndi Abigail a nke i nit David ntel bo iba ba yé ntôñ, a ngwélél yak nye man munlôm. A mpam i léba le David a yé munlôm nu a nsôñ nye, a diihege ki nye. Lisañ jada, a ntohol yak nye i moo ma bôt ba bi kena nye i minkôm! (1 Samuel 30:1-19) David a ñunda le a nkôna Yéhôva nu a ngwés bôda ba pék, ba makénd ni ba hémle, a diihege ki bo.