1, 2. (a) Inyuki Hana a ta bé maséé i ngéda a nkôôba liké jé? (b) Bimbe biniigana di nla ôt mu ñañ u Hana?

HANA a pégi inyu kôôba liké jap, a noodege ki boñ le a nhoñol bañ mandutu mé. Hala a lam-ga ba nye loñge ngéda. Elkana, nlô wé, kiki lem, a yé a nkena lihaa jé jolisôna hiki ñwii i Silô inyu bégés Djob i lap yé. Yéhôva a ngwés le mangéda ma, ma ba mangéda ma maséé. (Añ Ndiimba Mbén 16:15.) Ibabé pééna, ibôdôl nye mañge, Hana a yé maséé i ke mu mangand ma. Ndi mam ma nhéñha inyu yé munu ñwii mi ntip tagbe.

² Hana a yé nsaibak inyule a gwé nlôm nu a ngwés nye. Ndi Elkana a gwé nwaa numpe. Jôl jé le Pénina, i mpôôna le a nsômbôl boñ le niñ i lédél Hana. Ndi Pénina a nléba njel i boñ le Hana a nok njôô yak ngéda mangand. Lelaa? U héya hala, hémle i Hana i nhôla nye i hônba manoodana ma ma nene wengoñle m’a mal bé. Ibale manoodana ma mboñ we le u nimis maséé moñ, w’a léba le ñañ u Hana u nla hôla we.

3, 4. (a) Mambe mandutu ima Hana a bééna? (b) Inyuki mo ima ma nsiidaha nye ñem?

³ Bibel i ñunda le Hana a gwé mandutu makeñi ima. A nla bé boñ bañga jam inyu mélés ndutu i bisu. Inyu ndutu i nyônôs iba, a nla bé boñ yom yo ki yo. Kiki ndutu bisu, a yé i libii li ñamb, a ban-ga mbala i i ñoo nye. Ndutu i nyônôs iba i yé le a yé kom muda. Jam li li yé ndutu ngandak inyu muda nu a gwé ngôñ i bana man. Ndi ha ngéda i, hala bé toi jam li nsiidaha ñem. Hiki lihaa li gwé mapida le i bon ba ngwéé, ba ga tôôs jôl li lihaa. Jon libak li kom muda li yé wonyu ikeñi kiyaga.

⁴ Hana a nla nihbe njôghe yé ibale Pénina a ba bé ha. Libii li ñamb li ta li bak bé loñge jam. Pémsan, mindañ, ni njôghe ñem bi yé mam ma nhañ bé ikété libii li ñamb. Libii  li ñamb li bé jôp bé ikété bitelbene bi Djob. (Bibôdle 2:24) Jon Bibel i nti bé libii li ñamb mbôgi lam, yak mandutu ma lihaa li Elkana ma ntibil yaga unda hala.

5. (a) Inyuki Pénina a ngwés le Hana a nok njôghe? (b) Lelaa a mbabaa nye?

⁵ Hana nyen Elkana a nlôôha gwés. Miñañ mi Lôk Yuda mi ntoñol le a bi bôk ndugi a bii Hana ilole a mbii Pénina mbus ndék ñwii. To i ba yaga lelaa, Pénina a nkil Hana njôñ ngandak, jon a nyéñ manjel inyu nôkha nye njôghe. Minsima Pénina a gwé mi yé le a ngwal ngandak. Nunu man a gwéé ndigi, nuu a noñ. Jon hala a nyilha nye ngôk. Iloole a nôgda ndutu i Hana, a ti ki nye hogbe, Pénina a ntunda Hana hiki ngéda. Bibel i nkal le Pénina a bé “tééñga nye ngandak, i nudhaga nye mayot,” tole i suu nye le a unup. (1 Samuel 1:6) Pénina a mboñ hala ni ntjeñ. Ngôñ yé i yé le a babaa Hana. A mpam ki i boñ hala.

6, 7. (a) To hala kiki Elkana a noode hôgbaha Hana, inyuki Hana a nkal bé nye mam momasôna ma mpémél nye? (b) Baa Hana a bé kom muda inyule Yéhôva a bé unbene nye? Toñol. (Béñge buk isi lipep.)

⁶ I nene le hiki ñwii ngéda i nkola le bôt ba ke i Silô, hala a nti Pénina loñge pôla i nyumbla Hana. Elkana a gwé lem i ti hiki man Pénina yé ngaba inyu ti yo Yéhôva kiki sesema, hala wee “bon bé ba bôlôm ni ba bôda bobasôna.” Kiki Hana a gwé bé man, a nkôhna ndigi yé ngaba yotama. Ha ni nyen Pénina a nkônde ngôgôp inyu hôñlaha Hana libak jé li kom muda kayéle Hana a nsôk a bôô maéya, a nimis yak ngôñ je. Elkana a nyimbe le Hana, nwaa wé nu gwéha, a modop, a nje ha bé ki to, jon a noode hôgbaha nye. A mbat nye le: “A Hana, inyuki u ñee? Inyuki u nje bé? Inyuki ñem u nsiida we? Baa me nlôô bé me we jôm li bon bôlôm?”​—1 Samuel 1:4-8.

⁷ Loñge jam le Elkana a nok le nduña i nwaa i gwé maada ni libak le a ngwal bé. Ibabé nkaa, Hana a nkon maséé ni gwéha, yak ni hogbe nlôm a nti nye. * Ndi Elkana a nsima bé bibéba bi mam Pénina a mboñ Hana. Bibel i nkal bé to le Hana a mpôdôl nye mu jam li. Bebeg Hana a bi hoñol le ibale a nkal nlô wé mam  Pénina a mboñ nye, hala a nkônde tinde Pénina i ôbôs niñ yé. Ndi to a nkal nye, baa Elkana a nla toi héñha mam? Baa hala a mboñ bé le ôa Pénina a gwééne Hana i kônde nañ? Baa hala a ntinde bé bon ni minkol mi béba muda ini i jôp mu ôa i? Hala a nla ndigi boñ le Hana a kônde nôgda wengoñle yak ikété yé ndap, mut nu a nit nye a ta bé.

8. Ngéda di mboma ngitelepsép, inyuki hala a nti bés hogbe i bigda le Yéhôva a yé Djob li telepsép?

⁸ Too Elkana a nyi maboñok mabe ma Pénina, too a nyi bé mo, Yéhôva nye, a ntehe mam momasôna. Bañga yé i ntibil yelel mam mana momasôna inyu béhe nu ni nu njôñ tole ôa bi ntinde i boñ mam mabe to ibale ma nene disii. Jam lipe li yé ki le, bôt ba nsañ ni ba nginsohi kiki Hana ba nla ba nkwoog nkaa le Nyambe nu telepsép yosôna a nkodol mam momasôna inoñnaga ni sômbôl yé ni ngéda yé. (Añ Ndiimba Mbén 32:4.) Bebeg le yak Hana a nyi hala, jon a nkôôge bebee ni Yéhôva inyu kôhna mahôla.

9. Hana a neebe i ke i Silô to hala kiki a nyi mam mbala yé i nke boñ. Bimbe biniigana di nla ôt mu?

⁹ Kel ini i nye, liyôgbe li yé ikété ndap. Hiki mut a yé i kôôba, yak boñge. Inyu pam i Silô, lihaa li nlama ke liké li nloo 30 ma kilôméta, li tagbe ki nkoñ u dikôa di Éfraim. * Hala a yé liké li hilo hiada tole diba lôñni makôô. Hana a nyi mam mbala yé i ga boñ, ndi to hala, a nyégle bé i ndap. Hala a yé loñge ndémbél inyu bagwélél ba Djob ba ngéda yés. Kekikel, di nwahak bañ le maboñok mabe ma bôt bape ma kéñ bés njel i bégés Djob nya i kôli. Ibale ma nkéñ bés njel, di nimis bisai bi bi nlama hôla bés ni ti bés ngui i hônba.

10, 11. (a) Kiki pôla i nene ndigi, inyuki Hana a mpala ke i ndap Djob? (b) Lelaa Hana a nyible Tata wé nu ngii ñem wé ikété masoohe?

¹⁰ I mbus mbôñgô liké u hilo hiada i ngii dikôa het mbebi i nhôñ ngandak, lihaa jolisôna li nsôk li pam i Silô. Silô a yé tison i i yé ñoñok i ngii hikôa, ndi dikôa dipe di nkéña hikôa hi, di loog hio ntel. Mu njel, Hana a nhoñol ngandak mam a ga kal Yéhôva ikété masoohe. Kii ba mpam, ba je. Ngéda pôla i nene ndigi, Hana a nyék bo, a ke i lap i Yéhôva. Nyoo, a nkoba Prisi keñi le Éli i yii i lijubul li ndap Djob. Ndi Hana a ntehe bé nye inyule mahoñol mé momasôna ma yé ndigi  mu masoohe mé. Munu i ndap Djob, a yé nkwoog nkaa le mut a ñemble nye. Ibale mut binam to wada a nla bé nok njôghe yé, a nyi le Tata wé nu ngii a nok yo. Hana a nok njôô ngandak kayéle a mbôô maéya.

¹¹ Hana a mpot ni Yéhôva i ñem wé, a eek. Nyuu yé yosôna i nsehla, yak bibép gwé bi nyiñghaga mu kii a ntoñ bibuk inyu kal Yéhôva njôghe yé. A ntégbaha jôga li ngéda ha i masoohe, a kalak Tata wé mam momasôna ma yé nye ikété ñem. Hana a gwé ngôñ i kôs bisai bi Djob. Ndi ngôñ yé i ta ndik bé le Yéhôva a ti nye man. Yak nye a gwé ngôñ i ti Djob likébla. Inyu hala nyen a nti Yéhôva likak le ibale a ngwal mam munlôm, a’ sem nye inyu nson u Yéhôva niñ yé yosôna.​—1 Samuel 1:9-11.

12. Inoñnaga ni ndémbél i Hana, kii di nlama bé hôya inyu jam li masoohe?

¹² Inyu jam li masoohe, Hana a yé ndémbél lam inyu bagwélél ba Djob bobasôna. Ikété loñge yé ñem, Yéhôva a naña bagwélél bé le ba yible nye miñem nwap ibabé i kon woñi, le ba pahle nye nduña yap kiki man a mpahle Isañ nu a mbôdôl ñem nduña yé. (Añ Tjémbi 62:9; 1 Tésalônika 5:17.) Mpuu mpubi u bi tinde ñôma Pétrô i tila bibañga bi hogbe bini: “Yugyana ki nye nduña nan yosôna inyule a ntôñ ni bé.”​—1 Pétrô 5:7.

13, 14. (a) Umbe nsohi Éli a ñôm Hana? (b) Lelaa ndimbhe i Hana i yé ndémbél i hémle ilam?

¹³ Ndi mut binam a nla bé nok maasañ, to kon nye ngoo kiki Yéhôva. Mu kii Hana a yé soohe, a eek, kiñ i ngim mut i mboñ nye le a séhba. Kiñ i Éli i, Prisi keñi, i i yé i béñge nye. Éli a nkal nye le: “W’a hiôô letee ni ngéda mbe? Nwas wai yoñ!” Éli a ntehe bibép bi Hana bi nsehla, a tehe ki gwiiha gwé ni nduña yé. Iloole a yéñ yi kii i nke bé, a ñôm Hana nsohi le a nhiôô mook.​—1 Samuel 1:12-14.

¹⁴ Kinje njôghe keñi nsohi unu u nla nôgha Hana, nu a nlona ndugi yé ndutu; téntén le mut nu a gwé tel i lipém nyen a mpot hala! Ndi to hala, Hana a nkônde ti bés ndémbél i hémle di kôli kôna. A nwas bé le mahôha ma mut numpe ma sôña nye i bégés Yéhôva. A ntimbhe Éli ni lipém jolisôna, a toñle nye nduña yé. Kiki Éli a ntehe le a nhôs, bebeg le nano a mpôdôs Hana ni loñge kiñ, a kal nye le: “Kenek ni nsañ, Nyambe nu Israel a ti we jam u nyagal nye.”​—1 Samuel 1:15-17.

15, 16. (a) Ngéda Hana a mal bégés i ndap Djob, a yible ki Yéhôva ñem wé, lelaa a nôgda? (b) Lelaa di nla noñ ndémbél i Hana ngéda di njôs nduña?

¹⁵ Lelaa Hana a nôgda nano kii a mal bégés i ndap Djob, a  yible ki Yéhôva ñem wé? Ñañ u nkal le: “Muda nu a ke, a je, su wé u ba ha bé nkañak.” (1 Samuel 1:18) Hana a nôgda ha bé nduña. A yé wengoñle Hana a nyoñ mbegee yé yosôna, ndi a bédi yo i ngii bituu bi Mut nu a gwé ngui iloo nye hikôô hi ngélé, bituu bi Tata wé nu ngii le Yéhôva. (Añ Tjémbi 55:23) Baa mbegee yo ki yo i nla ñidil Yéhôva? Heni. To len, to yani, to boga ni boga!

¹⁶ Ibale nduña di bééga i nyuu yés, i nloo bés ntel, tole i nloo bés ngui, i yé loñge le di noñ ndémbél i Hana. Di yible i nwet Bibel i nsébél le “Nu [a] ñemble masoohe” miñem nwés. (Tjémbi 65:3) Ibale di mboñ hala ni hémle, yak bés, nduña yés i nla mal, kayéle di bana “nsañ Nyambe u u nloo mahoñol momasôna.”​—Filipi 4:6, 7.

17, 18. (a) Lelaa Elkana a nit likak li Hana? (b) Imbe ngui Pénina a nimis i ngii Hana?

¹⁷ I kegla i noñ ha, Hana a ntémb i ndap Djob ni Elkana. Bebeg le a ñañle nye masoohe mé ni likak a nti Yéhôva, inyule Mbén Môsé i nkal le munlôm a nla mélés likak le nwaa a mboñ ibabé i bat nye kunde. (Ñanga Bôt 30:10-15) I mut hémle nunu a mboñ bé hala, ndi nye ni nwaa ba mbégés Yéhôva i ndap yé ilole ba ntémb i nkoñ wap.

¹⁸ Imbe ngéda Pénina a nyimbe le nyumba yé i ntééñga ha bé Hana? Ñañ u nkal bé bés. Ndi bibuk bini le “su wé u ba ha bé nkañak,” bi ñunda le ibôdôl ha ngéda i, Hana a ntémbna maséé mé. To i ba yaga lelaa, Pénina a mpala yimbe le liyanak jé a nyan Hana li mboñ ha bé nye to jam. Ibôdôl ha, Bibel i nsima ha bé ki jôl li Pénina.

19. (a) Bimbe bisai Hana a nkôs? (b) Lelaa a ñunda le a nyi i het bisai bi bi nlôl nye?

¹⁹ Kii ngéda i ntagbe, hala nyen ñem nwee u Hana u njôp ikété mahak makeñi. Hana a yé jém! A yé maséé kiyaga, ndi a nhôya bé, to inyu linut jada, hee bisai bi bi nlôl nye. Ngéda man wé munlôm a ngwéé, a ño nye jôl le Samuel, hala a nkobla le “jôl li Djob.” I nene le a ño nye jôl li inyule a bi sébél jôl li Djob. I ñwii u, Hana a nke bé i Silô lôñni Elkana ni bana bôt ba lihaa bape. A nyén i ndap ni man wé ñwii maa, letee a tjilis nye méé. A mboñ hala inyu kôhna ngui ni i ba nkôôbaga inyu hilo het a mba nyéksaga i bagla ni man wé nu gwéha.

20. Lelaa Hana bo Elkana ba nyônôs likak ba bi ti Yéhôva?

²⁰ I nlama ba ndutu inyu Hana i bagla ni man wé. A nyi  le b’a tééda Samuel loñge i Silô, bebeg le a mba i moo ma bôda ba ba nsal i ndap Djob. Ndi a ngi yii mañge ngandak, numbe nyañ man a gwé bé ngôñ i ba ni man wé? Ndi to hala, Hana bo Elkana ba nkena lok yap, ha ni minhuñbe bé, ndi ni ñem mayéga. Ba nti Yéhôva bisesema i ndap Djob. I mbus, ba nwas Samuel i moo ma Éli, ba hôñlaha ki nye likak Hana a bi boñ hala a yé ñwii maa len.

21. Lelaa masoohe ma Hana ma ñunda le hémle yé i gwé ngui? (Béñge nkéñég matila le “ Masoohe ima ma tôbôtôbô.”)

²¹ Ha nyen Hana a mpahal bibañga bi masoohe bi Yéhôva a bi tehe nseñ i tééda ikété Bibel. Ngéda u ñañ bibañga gwé, bi bi yé ikété kaat 1 Samuel 2:1-10, w’a tehe lelaa hémle i ngui i Hana i nene ikété hiki nlôñ. A mbégés Yéhôva inyu bihélha bi mam a mboñ ni ngui yé. Iloo mut nye ki nye, Yéhôva a gwé ngap i yan bôt ba ngôk, i sayap bôt ba yé ikété ndutu, i ti mut niñ tole i nol nye. A mbégés ki Yéhôva inyule nyetama nyen a yé mpubi, a téé sép, a ntéñbe ki i gwés. Hana a kôli toi i kal le: “Liaa lipe li ta bé ki to kiki Nyambe wés.” Yéhôva a yé Nu di nla bôdôl ñem, a nhéñha bé, a yé lisolbene inyu bet ba nok ndutu ni inyu bôt miñem mi nyodop ngéda ba mbat nye mahôla.

22, 23. (a) Inyuki di nla ba nkwoog nkaa le Samuel a nañ, a yik le bagwal bé ba ngwés nye? (b) Lelaa Yéhôva a nkônde sayap Hana?

²² Mañge nunu le Samuel a gwé yaga bisai i bana nyañ nu a gwé hémle i ngui inyu Yéhôva. To hala kiki a ñee nyañ i binéñél gwé, kekikel Samuel a nôgda bé le ba ntjôô nye. Hiki ñwii, Hana a nlo i Silô inyu ti nye loñge mbot (lôge titigi) inyu nson wé i ndap Djob. Biliya gwé  inyu kôñlene nye mbot bi ñunda yaga gwéha, ni nduña a gwé inyu lok yé. (Añ 1 Samuel 2:19.) Di nla hégda nye a yé ha hisiina hié hi man mbot mondo. A nhundul mbot, a béñgege Samuel ni maséé, a pôdhak nye ni bibuk bilam inyu ti nye makénd. Samuel a yé nsaibak i bana ntén nyañ unu. Ngéda a nañ, a nyila bisai bikeñi inyu bagwal bé ni Israel yosôna.

²³ Yéhôva a nhôya bé Hana. A nsayap nye kayéle a gwélél ki Elkana bon batan. (1 Samuel 2:21) Ibabé nkaa, bisai bikeñi bi Hana bi yé maada mé ma tôtôbôtô ni Yéhôva, ma ma nlet ndigi, let ni let kiki ñwii mi ntagbe. Di nsoohe le yak we u kôhna nlélém jam, hala kiki u nkôna hémle i Hana.