Inda koshikalimo

Inda koshikalimo

ONTOPOLWA 16

Okwa katuka pandunge, nuupenda nonokwaaihola mwene

Okwa katuka pandunge, nuupenda nonokwaaihola mwene

1-3. (a) Ester okwa li u uvite ngiini sho ta hedha poshipangelapundi shomusamane gwe? (b) Omukwaniilwa okwa li uvite ngiini sho Ester e ya inaa hiwa?

SHO Ester te ende kashona ta yi koshipangelapundi shomukwaniilwa, omutima gwe ogwa li tagu dhenge noonkondo. Aantu ayehe mboka ya li moshinyanga shehale lyuuwa muSusa oya mwena thilu. Ester okwa li nokuli u uvite omainyengo goompadhi dhe nogoonguwo dhe dhuukwaniilwa. Ka li ta tala kuunene wehale lyuuwa, koongudhi oombwanawa nokoombuli dha ningwa niipilangi ya za kuLibanon. Okwa li owala a tala komulumentu ngoka a kuutumba koshipangelapundi, ngoka oye a li e na okutokola ngele ota kala nomwenyo nenge ota dhipagwa.

2 Omukwaniilwa okwa li a tala nawa Ester sho ta hedha kuye e te mu ganeke nondhimbo ye yoshingoli. Okuganekwa ondhimbo oshinima shanathangwa, ihe osha li sha hupitha omwenyo gwe, molwaashoka otashi ulike kutya omukwaniilwa okwe mu dhimina po epuko lye lyokuholoka koshipala she inee mu ithana. Sho Ester a thiki poshipangelapundi shomukwaniilwa, okwa gumu ondhimbo komutse gwayo. —  Est. 5:1, 2.

Ester oku ulike neifupipiko kutya okwa pandula sho omukwaniilwa e mu sile ohenda

3 Omukwaniilwa Ahasveros okwa li ta monika kutya omuyamba lela noku na oonkondo. Oonguwo dhuukwaniilwa ndhoka dha li hadhi zalwa kaawa yaPersia yopethimbo ndiyaka odha li hadhi kotha oodola omamiliyona omathele. Ihe Ester okwa li e shi iwetele momeho gomusamane gwe kutya oku mu hole. Okwa ti: “Munyekadhi Ester, oshike ano? Lombwela ndje shoka wa hala, notandi shi ku pe —  nashi kale nando etata lyoshilongo shandje ashihe.” —  Est. 5:3.

4. Ester okwa li ta ka tsakaneka natango omaupyakadhi geni?

4 Ester oku ulukile nale eitaalo lya kola nuulaadhi sho i ile koshipala shomukwaniilwa a popile oshigwana she kaashi hanagulwe po. Okwa li e shi pondola, ihe okwa li natango ta ka tsakaneka omaupyakadhi omanene. Okwa li e na okutompa omukwaniilwa ngoka omwiinenepeki kutya omugandjimayele gwe omukolokoshi, nokwe mu enda miineya a tokolele Aajuda eso. Mbela okwa li te ke mu tompa ngiini, noshike tatu vulu okwiilonga meitaalo lye?

Okwa li a hogolola noondunge ‘ethimbo lyokupopya’

5, 6. (a) Ester okwa li a tula ngiini miilonga oohapu dhOmuuvithi 3:1, 7? (b) Omukalo moka Ester u ungaunga nomusamane gwe ogu ulike ngiini kutya oku na oondunge?

5 Mbela Ester okwa li e na okupopya iinima ayihe montaneho yaantu ayehe mboka ya li muuwa? Ngele ando osho a ningile, ando okwa sitha omukwaniilwa ohoni e ta ningitha omugandjimayele gwe Haman i ipatane. Mbela Ester okwa li a ningi po shike? Omathelemimvo ga piti, omukwaniilwa Salomo okwa li a nwethwa mo a nyole ta ti: “Ayihe oyi na otundi yayo, . . . ethimbo lyokumwena nethimbo lyokupopya.” (Omuuv. 3:1, 7) Otashi vulika Mordekai, omulumentu ngoka e na eitaalo lya kola, a li ha longo omukiintu nguka omugundjuka omakotampango ngoka sho te mu putudha. Osha yela kutya Ester okwa li e shi nawa kutya opu na ‘ethimbo lyokupopya.’

6 Okwa lombwele omukwaniilwa ta ti: “Nkeyama, ngele otashi ku opalele, onda hala ne naHaman mu ye ongulohi komatelekela nde ge mú longekidhila.” (Est. 5:4) Omukwaniilwa okwa zimine nokwi ithanitha Haman. Owu wete nkene Ester a popi noondunge? Okwa li a ningi elongekidho a popye nomusamane gwe pehala tali opalele opo kaa sithe omusamane gwe ohoni. —  Lesha Omayeletumbulo 10:19.

7, 8. Omatelekela gotango gaEster oga li ngiini, ihe omolwashike inaa lombwela omukwaniilwa nziya shoka a hala okuningilwa?

7 Osha yela kutya Ester okwa li a longekidha oshituthi shoka nawa nokushilipaleka kutya okwa teleka iikulya mbyoka omusamane gwe e hole. Poshituthi opwa li pu na omaviinu omawanawa opo ge ya nyanyudhe. (Eps. 104:15) Ahasveros okwa li a nyanyukwa nokwa pula ishewe Ester shoka a hala okuningilwa. Mbela olya li ethimbo lyokupopya?

8 Ester ka li e wete natango e na okupopya. Okwi ithanununa omukwaniilwa naHaman koshituthi esiku lya landula. (Est. 5:7, 8) Omolwashike Ester a li inaa hala okupopya nziya? Dhimbulukwa kutya oshigwana she osha li sha taalelwa koshiponga oshinene sheso omolwompango yomukwaniilwa. Onkee ano, Ester okwa li e na okukonga ompito ombwanawa yokupopya, oshoka opwa li tapu ka dhipagwa aantu oyendji ngele ine shi ninga. Okwa tegelele a mone ompito ombwanawa u ulukile omusamane gwe kutya okwe mu simaneka.

9. Eidhidhimiko oli na ongushu yashike, nongiini tatu vulu okulandula oshiholelwa shaEster?

9 Eidhidhimiko uukwatya wa pumba. Nonando Ester okwa li a yemata nokwa halelela okulombwela omukwaniilwa shoka sha ningwa po, okwa li a tegelele neidhidhimiko a mone ompito ombwanawa. Otatu vulu okwiilonga koshiholelwa she, oshoka natse ohatu mono iinima iiwinayi tayi ningwa mbyoka ya pumbwa okuukithwa. Ngele otatu kongo ekwatho kaanambelewa yontumba, otwa pumbwa okuholela Ester nokukala aaidhidhimiki. Omayeletumbulo 25:15 otaga ti: “Neidhidhimiko omupangeli oha nengenekwa, nelaka etalala tali panda omasipa.” Ngele otwa tegelele neidhidhimiko tu mone ompito ombwanawa nokupopya nombili ngaashi Ester a ningi, otatu ka tompa naamboka tashi vulika ya li taye tu pataneke nayi. Mbela Jehova Kalunga okwa li ngaa a yambeke eidhidhimiko nosho wo uunongo we?

Eidhidhimiko tali pala ondjila yuuyuuki

10, 11. Oshike sha li shu uvitha nayi Haman konima yoshituthi shotango, noshike omukadhi nookuume ke ye mu ladhipike a ninge?

10 Eidhidhimiko lyaEster olya li lye egulula ondjila, opo iiningwanima yilwe yi ningwe. Haman okwa zi mo momatelekela a nyanyukwa noonkondo “nokwa panda nawa” sho omukwaniilwa nomunyekadhi ye mu hole. Sho Haman a piti peelo lyuuwa okwa mono Mordekai, Omujuda ngoka a li a tinda natango oku mu tsila oongolo. Ngaashi twe shi mono montopolwa ya tetekele, okutinda kwaMordekai kakwa li ku na ko nasha nokwaanesimaneko, ihe oneiyuvo lye nosho wo nekwatathano lye naJehova Kalunga. Ihe Haman “okwe mu geele noonkondo.” —  Est. 5:9.

11 Sho Haman a lombwele omukadhi nookuume ke kombinga yaMordekai, oye mu ladhipike a dhike ohake yi na uule woometa 22 lwaampono, noku pule epitikilo komukwaniilwa a tule ko Mordekai. Haman okwa li a panda edhiladhilo e te yi dhikitha nziya. —  Est. 5:12-14.

12. Omolwashike omukwaniilwa a li a pula a leshelwe muule ondjokonona yoshilongo, noya li ye mu dhimbulukitha shike?

12 Ombiimbeli otayi ti omukwaniilwa okwa li a “londokwa koomposi,” nokwa pula a leshelwe muule ondjokonona yoshilongo. Ondjokonona ndjoka ya leshwa oya li ya kwatela mo ehokololo kombinga yompangela yokudhipaga Ahasveros. Oshinima shoka okwa li te shi dhimbulukwa nawa kutya aapogoli oya li ya kwatwa e taya dhipagwa. Ihe oshike sha li sha ningilwa Mordekai ngoka a li e ya holola? Omukwaniilwa okwa pula kutya Mordekai okwa li a pewa ondjambi yashike. Okwa lombwelwa kutya ina pewa sha. —  Lesha Ester 6:1-3.

13, 14. (a) Iinima oya tameke ngiini okweendela Haman nayi? (b) Omukadhi nookuume ke oya li ye mu lombwele shike?

13 Omukwaniilwa okwa li a pula ngele opu na ngoka ta vulu oku mu kwathela a pukulule epuko ndyoka. Haman oye a adhika e li kehale lyomukwaniilwa ongula yoontundumene a hala okupula epitikilo a dhipage Mordekai. Ihe manga Haman inee mu pula, omukwaniilwa okwe mu pula kutya ongiini omulumentu ngoka a hokiwa komukwaniilwa e na okusimanekwa. Haman okwa li ta dhiladhila kutya oye ta popiwa. Haman okwa ti omuntu ngoka na pewe esimaneko lya shiga ko ye na zalekwe oonguwo dhuukwaniilwa, nelenga limwe lya simana nali mu endithe nehalandjandja lyaSusa e li kokakambe komukwaniilwa tali igidha mokule esimano lyomulumentu ngoka. Otashi vulika koshipala shaHaman kwaa li to tsama ko sho a tseya kutya omulumentu ngoka ta simanekwa oMordekai. Mbela omukwaniilwa okwa li a hogolola lye oye a ka tange Mordekai? OHaman. —  Est. 6:4-10.

14 Haman okwi iyekelele okuninga oshinima shoka sha li oshiwinayi kuye nokwe endelele a ye kegumbo a yemata. Omukadhi nookuume ke oya ti kutya oshikando shika otashi ke mu endela nayi; ota ka sindwa kOmujuda Mordekai. —  Est. 6:12, 13.

15. (a) Eidhidhimiko lyaEster olye mu etele uuwanawa washike? (b) Omolwashike shi li pandunge tu kale tu na iikala ‘yokutegelela’?

15 Molwaashoka Ester okwa li i idhidhimike, a tegelela esiku ndyoka ta lombwele omukwaniilwa li thike, Haman okwa li a ningi sha shoka tashi mu kuthitha esimano lye. Otashi vulika Jehova Kalunga oye a li a ningitha omukwaniilwa a londokwe koomposi. (Omayel. 21:1) Nomolwaashono Oohapu dhaKalunga tadhi tu ladhipike tu kale tu na iikala ‘yokutegelela.’ (Lesha Mika 7:7.) Oshihwepo okwiinekela Kalunga nokutegelela oye a kandule po omaupyakadhi getu shi vulithe oku shi ninga tse yene.

Okwa popi nuulaadhi

16, 17. (a) Opompito yini Ester a li a mono ‘ethimbo lyokupopya’? (b) Ester okwa li a yooloka ko ngiini kuVashti, ngoka a li nale omukulukadhi gwomukwaniilwa?

16 Ester ina tegelelitha we omukwaniilwa, pomatelekela ge omatiyali, okwa li e na oku mu lombwela ombahu nokawawa. Ihe ote shi ende ngiini? Omukwaniilwa okwa li e mu pe ompito sho e mu pula ishewe a popye shoka a hala okuningilwa. (Est. 7:2) Ester osho a mono ‘ethimbo lyokupopya.’

17 Otashi vulika Ester a li a galikana Kalunga momwenyo gwe manga inaa popya oohapu ndhika tadhi ti: “Ngele otashi ku opalele, otandi ku indile neifupipiko, u zimine, ndi kale nomwenyo, noshigwana shandje shi kale nomwenyo.” (Est. 7:3) Ndhindhilika kutya oohapu dhaEster otadhi ulike kutya okwa simaneka etokolo kehe omukwaniilwa e wete tali opalele. Ester ka li ngaashi Vashti, ngoka a li nale omukulukadhi gwomukwaniilwa nokwa li a sitha ohoni omusamane gwe. (Est. 1:10-12) Niishewe Ester ka li a pe omukwaniilwa uusama molwokwiinekela kwe Haman. Pehala lyaashono, okwa li i indile omukwaniilwa a gamene omwenyo gwe koshiponga sheso.

18. Ongiini Ester a li a hololele omukwaniilwa uupyakadhi we?

18 Oohapu ndhoka odha li dhi inyengitha nodha kumitha omukwaniilwa. Mbela olye ngoka a hala okudhipaga omunyekadhi? Ester okwa tsikile ko a ti: “Tse noshigwana shetu otwa landithilwa po okuhanagulwa po, okudhipagwa nokukombwa po. Ando twa landithwa po ashike aapika, ando nde shi mwenene, oshoka kashi shi sha shokukudhila omukwaniilwa.” (Est. 7:4) Ester okwa popi uupyakadhi we a manguluka e ta ti ishewe ando ina popya sha, ando oya landithilwe po owala muupika. Okwa li e na oku mu lombwela edhipago ndika lyopamuhoko, oshoka naye olye mu guma.

19. Oshike tatu vulu okwiilonga kuEster kombinga yokutompathana momukalo omwaanawa?

19 Oshiholelwa shaEster otashi tu longo okutompathana momukalo omwaanawa. Otwi ilonga koshiholelwa shaEster kutya uuna tu na okuhololela aaholike yetu nenge omuntu ngoka e na oonkondopangelo uupyakadhi wa kwata miiti otu na okutompathana momukalo omwaanawa neidhidhimiko, nesimaneko notu na okupopya oshili. —  Omayel. 16:21, 23.

20, 21. (a) Ester okwa li a aneke Haman pomutenya ngiini, nosha li shi inyengitha omukwaniilwa ngiini? (b) Haman okwi inyenge ngiini sho a anekwa pomutenya?

20 Ahasveros okwa pula a ti: “Olye ano ta ningi iihuna mbika? Omuntu ngoka oku li peni?” Kala ando wa fa wu wete Ester te mu ulike omunwe ta ti: “Omutondi gwetu, omuhepeki gwetu, ye oye oshiponga shetu, oHaman!” Mbela Haman okwa li i inyenge ngiini? Okwa li a kwatwa kuumbanda. Kala ando wa fa wu wete omukwaniilwa a tiligana kongeyo sho a tseya kutya omugandjimayele gwe omwiinekelwa okwe mu kengelela sho e mu ningitha a gandje elombwelo ndyoka lya li tali ka dhipagitha omukadhi. Omukwaniilwa okwa zi mo nziya e ta yi koshikunino a ka pepelwe ombepo. —  Est. 7:5-7.

Ester oku ulike kutya okwi itumba sho a aneke pomutenya uukolokoshi waHaman

21 Sho Haman a anekwa pomutenya okwi inyongamene poompadhi dhomunyekadhi. Sho omukwaniilwa a galukile mondunda okwa mono Haman a kuutumba koshipundi shaEster ti indile e mu dhimine po. Omukwaniilwa okwa geye e ta ti kutya Haman ota kwata omunyekadhi koonkondo muuwa we. KuHaman shika osha li tashi ti eso. Okwa kookololwa mo a siikilwa komutse. Gumwe gwomomalenga okwa lombwele omukwaniilwa kombinga yohake onde hoka Haman a li a hala okutula Mordekai. Ahasveros okwa gandja nziya elombwelo kutya Haman oye na tulwe ko. —  Est. 7:8-10.

22. Oshiholelwa shaEster otashi tu longo ngiini kutya katu na okwiihupula, okuteka omukumo nenge tu kanithe eitaalo?

22 Muuyuni mbuka waa na uuyuuki oshipu tu dhiladhile kutya itatu ka ningilwa uuyuuki. Mbela opu na esiku wa li wu uvite ngawo? Ester ini ihupula nenge a kanithe einekelo ye ina kanitha eitaalo lye. Sho a mono ompito yokupopya, okwa li a popile nuulaadhi shoka shu uka nokwa li i inekela Jehova a ninge shoka shi na okuningwa. Natu holeleni Ester moshinima shika. Jehova ina lunduluka sigo okunena. Natango ota vulu okupilaaleka oompangela dhaakolokoshi naanamakoto, ngaashi a li a ningi Haman. —  Lesha Episalomi 7:11-16.

Okwa li i iyambele Jehova noshigwana She

23. (a) Omukwaniilwa okwa li a ningile Mordekai naEster shike? (b) Ehunganeko lyaJakob, sho a li e li pokusa, kombinga yaBenjamin olya gwanithwa ngiini? (Tala oshimpungu “Ehunganeko tali gwanithwa.”)

23 Omukwaniilwa osho a ka tseya kutya Mordekai oye lye naanaa. Ka li owala omulumentu ngoka e mu hupitha kaa dhipagwe, ihe oye wo a putudha Ester. Ahasveros okwa li a ningi Mordekai omunashikandjo nenge elenga ekuluntu, pehala lyaHaman. Omukwaniilwa okwa li wo a gandja po egumbo lyaHaman nosho wo omaliko ge ogendjigendji kuEster. Ester okwe ga tula meke lyaMordekai. —  Est. 8:1, 2.

24, 25. (a) Omolwashike Ester a li e na natango oshimpwiyu konima sho a aneke Haman pomutenya? (b) Ester okwa li a tula ishewe omwenyo gwe ngiini moshiponga?

24 Mbela omunyekadhi ka li we e na oshimpwiyu shasha, sho ye naMordekai itaaya dhipagwa we? Aawe, oshoka ka li i ihole mwene. Pethimbo mpoka, ompango ndjoka Haman a nyolitha yokudhipaga Aajuda oya adhika yi li pokuthika moshilongo ashihe. Haman okwa li u umbu oshihogolololitho, nenge o-Purim, tashi vulika a longitha uumpulile, a mone esiku lyokuponokela nonyanya Aajuda. (Est. 9:24-26) Esiku ndyoka olya li kokule, pu na omwedhi, ihe olya li tali hedha popepi neendelelo. Mbela oshiponga shoka osha li tashi vulu okukeelelwa?

25 Ester okwa li ishewe a tula omwenyo gwe moshiponga sho a yi komukwaniilwa inii ithanwa. Oshikando shika okwa li ti indile omusamane gwe opo ompango ndjoka ondhigu yi lundululwe. Ihe ompango ndjoka ya gandjwa komukwaniilwa gwaPersia ihayi vulu okulundululwa. (Dan. 6:12, 15) Omukwaniilwa okwa pe Ester naMordekai epitikilo ya nyole ompango ompe. Ompango ontiyali ndjoka tayi pe Aajuda uuthemba wokwiigamena oya tumwa noshilongo ashihe. Aalondi yuukambe oya yi miitopolwa ayihe yoshilongo taya fala etumwalaka ndika kAajuda. Ngashingeyi Aajuda oya li ye na etegameno. (Est. 8:3-16) Otashi vulika Aajuda moshilongo ashihe ya li tayi ilongekidhile olugodhi, oshinima shoka kaaya li taya vulu okuninga, ando opwa li inaapu tumwa ompango ontiyali. Ihe epulo lya simanenena oondika kutya, mbela “Kalunga komatangakwiita” ota ka kala tuu pamwe noshigwana she? —  1 Sam. 17:45.

Ester naMordekai oya tumu ompango ompe kAajuda yomuPersia

26, 27. (a) Esindano lyoshigwana shaJehova okusinda aatondi yasho olya li enene li thike peni? (b) Ehunganeko lini lya li lya gwanithwa sho oyanamati yaHaman ya dhipagwa?

26 Sho esiku lya thiki, Aajuda oya li yi ilongekidha. Nokuli nomalenga ogendji gomuPersia oga li tage ya ambidhidha sho gu uvu kutya ngashingeyi Mordekai Omujuda oye omunashikandjo. Jehova okwa li a kwathele oshigwana she shi sindane. Osha yela kutya okwa li a shilipaleke kutya aatondi yasho oya sindika thiluthilu, opo kaaya tule we oshigwana she moshiponga. * —  Est. 9:1-6.

27 Oshikwawo, Mordekai ka li ta vulu okutonatela omaliko gomukolokoshi Haman omanga oyanamati omulongo ye na omwenyo natango. Onkee ano, oya dhipagwa. (Est. 9:7-10) Kungeyi ehunganeko lyOmbiimbeli olya li lya gwanithwa, ndyoka Kalunga a hunganekele kutya Aayamaleki otaya ka kombwa po sheke, oshoka oya li aatondi yoshigwana she. (Deut. 25:17-19) Osha yela kutya oyanamati yaHaman oyo ya li yomwaamboka ya hanagulwa po hugunina moshigwana shoka.

28, 29. (a) Omolwashike sha li ehalo lyaKalunga Ester noshigwana she ya kuthe ombinga molugodhi? (b) Omolwashike oshiholelwa shaEster oshiwanawa kutse nena?

28 Ester nonando okwa li omugundjuka natango, okwa li e na okuhumbata omutenge omudhigu gwokunyola oompango dhi na ko nasha niita nosho wo edhipago. Osha yela kutya kasha li oshipu. Ihe Jehova ka li a hala oshigwana she shi hanagulwe po, oshoka omo mwa li tamu ka za Mesiasa ngoka oye onzo yetegameno lyaantu ayehe. (Gen. 22:18) Aapiya yaKalunga kunena oya nyanyukwa sho Mesiasa, Jesus, okuza pethimbo sho a li kombanda yevi a keelela aalanduli ye kaaya kuthe ombinga momalugodhi. —  Mat. 26:52.

29 Ihe Aakriste ohaya kutha ombinga molugodhi lwopambepo, oshoka Satana okwa tokola shi vulithe nale okuteya po eitaalo lyetu muJehova Kalunga. (Lesha 2 Aakorinto 10:3, 4.) Oshiholelwa shaEster otashi tu kwathele noonkondo mekondjo ndyoka. Ngaashi ye, natu ulike eitaalo lyetu mokutompa aantu pandunge noneidhidhimiko, nuulaadhi nomokupopila oshigwana shaKalunga nehalo ewanawa.

^ okat. 26 Omukwaniilwa okwa li a pitika Aajuda ya kondje esiku etiyali, opo ya sinde aatondi yawo thiluthilu. (Est. 9:12-14) Sigo okunena Aajuda ohaya dhimbulukwa esindano ndyoka momwedhi Adar, ngoka kunena hagu tameke pehulilo lyaFebuluali sigo opetameko lyaMaalitsa. Oshituthi shoka ohashi ithanwa Purim, sha lukilwa iihogololitho mbyoka Haman a li u umbu nelalakano lyokuhanagula po Aaisraeli.