Inda koshikalimo

Inda koshikalimo

ONTOPOLWA 3

“Oye he yopambepo yaayehe mboka yi itaala Kalunga”

“Oye he yopambepo yaayehe mboka yi itaala Kalunga”

1, 2. Uuyuni owa li wa lunduluka shi thike peni okuza pethimbo lyaNoowa, na Abram okwa li e shi uvitile ngiini?

ABRAM okwa ligamene pombanda ta tala nawa kotempeli ndjoka yi li moshilando shawo Ur. * Kotempeli hoka okwa li aantu taya tangumuna nolwithi talu tsinagala. Aasaaseri yoshikalunga shomwedhi oya li taya ningi ishewe omafikiloyambo. Kala ando wa fa wu wete Abram ta punguluka nota puku komutse, oshipala she sha yemata. Sho e li mondjila u uka kegumbo ta piti moongundu dhaantu momapandaanda, otashi vulika a li ta dhiladhila kelongelo lyiikalunga ndyoka lya li apuhe muUr. Elongelokalunga lya nyata ndyoka lya tamekele pethimbo lyaNoowa ngashingeyi olya li lya taandela apehe muuyuni.

2 Abram okwa valwa pwa pita oomvula mbali konima yeso lyaNoowa. Konima sho Noowa naanegumbo lye ya zi mo monguluwato, Noowa okwa yambele Jehova Kalunga omayambo, na Kalunga okwa li e etitha ko uutamvula. (Gen. 8:20; 9:12-14) Pethimbo mpoka opwa li owala elongelokalunga lyashili. Ihe ngashingeyi sho epipi eti-10 okuza puNoowa lya li tali ihanene evi alihe, elongelokalunga lyashili olya kala tali nyangwanyangwa. Aantu oya li taya longele iikalunga apuhe. He yaAbram, Terak, naye okwa li ha longele iikalunga, tashi vulika a li he yi hongo. —  Jos. 24:2.

Oshike sha kwathele Abram a kale e na eitaalo lya kola?

3. Uukwatya wuni wa li wi iwetikile muAbram, notatu ilongo ko shike?

3 Abram okwa li a yooloka ko kaantu yalwe, oshoka okwa li e na eitaalo muKalunga. Konima omuyapostoli Paulus okwa li nokuli e mu popi kutya “oye he yopambepo yaayehe mboka yi itaala Kalunga.” (Lesha Aaroma 4:11.) Natu taleni kutya oshike sha kwathele Abram a koleke eitaalo lye. Shika otashi ke tu kwathela wo natse tu koleke eitaalo lyetu.

Ta longele Jehova konima yEyelu

4, 5. Abram otashi vulika a li a longwa kulye kombinga yaJehova, nomolwashike tashi vulika osho shi li ngawo?

4 Abram okwa li a tseya ngiini Jehova Kalunga? Otu shi shi kutya Jehova okwa li e na aapiya aadhiginini kombanda yevi pethimbo ndyoka. Gumwe gwomuyo oSem. Nonando haye a li omukuluntu kuyakwawo, olundji oye ha tumbulwa tango, tashi vulika molwaashoka a li omulumentu e na eitaalo lya kola. * Konima yEyelu, Noowa okwa li a popi Jehova kutya oye “Kalunga kaSem.” (Gen. 9:26) Sem okwa li a simaneka Jehova nosho wo elongelokalunga lyashili.

5 Mbela Abram okwa li e shi Sem? Otashi vulika a li e mu shi. Dhiladhila owala kuAbram sho a li okamatyona. Otashi vulika a li ha kala a fuuka okuuva kutya oku na hekulululwa ngoka a kala ko oomvula dhi vulithe po 400. Sem okwa li a mono uulunde mboka wa longwa manga Eyelu inaali ya, Eyelu ndyoka lya yogola evi, etameko lyiigwana yotango konima sho aantu ya tameke okwiindjipala kombanda yevi nosho wo ethimbo lyuunashipotha waNimrod pOshungo yaBabel. Sem, ngoka a li omudhiginini, ka li a kutha ombinga muunashipotha mboka, onkee ano, sho Jehova a vundakanitha omalaka gaatungi yoshungo, Sem naanegumbo lye oya tsikile okupopya elaka lyopetameko, elaka ndyoka Noowa a li ha popi. Abram naye okwa li oshilyo shegumbo ndyoka. Osha yela kutya Abram sho ta putuka, okwa li a simaneka Sem noonkondo. Oshikwawo, Sem okwa kala e na omwenyo sigo Abram ta koko. Abram otashi vulika a li a longwa kuSem kombinga yaJehova.

Abram okwa tindi okulongela iikalunga mbyoka ya li apuhe muUr

6. (a) Abram okwa li u ulike ngiini kutya okwi ilonga mo sha sha simana mEyelu? (b) Onkalamwenyo yaAbram naSarai oya li ngiini?

6 Kutya nduno olye e mu longo kombinga yaJehova, Abram okwa li lela i ilonga mo sha mEyelu. Okwa li a tokola okulongela Kalunga ngaashi Noowa. Nomolwaashono Abram a li a tindi okulongela iikalunga nokwa li a yooloka ko kaantu yomuUr, tashi vulika nokuli nokaantu yaandjawo. Ihe nonando ongaaka, okwa li i imonene omukiintu omwaanawa. Okwa li a hokana Sarai, ngoka a li omukiintu omwaanawa noku na eitaalo lya kola muJehova. * Nonando kaya li ye na aanona osha yela kutya oya li haya nyanyukilwa noonkondo okulongela Jehova pamwe. Oya li wo ya tekula Lot, omwana gwomumwayina gwaAbram, ngoka a li othigwa.

7. Aalanduli yaJesus oye na okulandula oshiholelwa shaAbram ngiini?

7 Abram ka li nando a thigi po Jehova a ka longele iikalunga yomuUr. Abram naSarai oya li ya halelela okukala ya yooloka ko kaantu mboka haya longele iikalunga. Ngele otwa hala okukala neitaalo lya kola, otu na okuninga sha faathana. Natse otu na okukala twa tokola okukala twa yooloka ko kaantu yalwe. Jesus okwa ti kutya aalanduli ye “kaye shi yomuuyuni” nuuyuni otawu ke ya tonda. (Lesha Johannes 17:14.) Ngele oho ningwa nayi kuyaandjeni nenge kaantu momudhingoloko gweni, molwaashoka wa tokola okulongela Jehova, dhimbulukwa kutya hangoye awike. Owa landula oshiholelwa oshiwanawa shaAbram naSarai mboka ya li wo haya longele Kalunga nuudhiginini.

‘Thiga po oshilongo sheni’

8, 9. (a) Abram okwa li e na oshimoniwa shini kaashi shi okudhimbiwa? (b) Jehova okwa li a pe Abram etumwalaka lini?

8 Esiku limwe Abram okwa li a ningilwa oshinima kaashi shi okudhimbiwa. Okwa li a yakula etumwalaka lya za kuJehova Kalunga. Ombiimbeli inayi popya kondandalunde kutya okwa li e li pewa ngiini, ihe otayi ti owala kutya “Kalunga keadhimo” okwi ihololele omulumentu nguka omudhiginini. (Lesha Iilonga 7:2, 3.) Otashi vulika Abram a li u ulukilwa komuyengeli eadhimo lyOmupangeli gweshito alihe. Dhiladhila owala kenyanyu ndyoka Abram a li e na okumona eyooloko pokati kaKalunga omunamwenyo niikalunga mbyoka ya li hayi longelwa kaantu yopethimbo lye.

9 Jehova okwa li a pe Abram etumwalaka lini? Okwa ti: “Thiga po ezimo lyoye noshilongo sheni, u ye kevi ndyoka tandi li ku ulukile.” Jehova ina popya kutya oku na okuya koshilongo shini, okwa ti owala kutya ote ke shi mu ulukila. Tango, Abram okwa li e na okuthiga po oshilongo shawo nezimo lye. Paputuko lyaantu yonale yokUuzilo woPokati, oya li ya tala ko ezimo li li oshinima sha simana noonkondo. Ngele omuntu okwa thigi po aakwanezimo lye e ta yi koshilongo shokokule, osha li sha talika ko kutya oshinima shiyemateka shi vulithe neso nokuli.

10. Omolwashike tashi vulika sha li oshidhigu kuAbram naSarai okuthiga po egumbo lyawo muUr?

10 Kasha li oshipu kuAbram okuthiga po oshilongo shawo. Oshilando Ur osha li oshilando oshiyamba. (Tala oshimpungu  “Oshilando shoka Abram naSarai ya thigi po.”) Aalafululi yiikulunima oya holola kutya Ur osha li shi na omagumbo guuzeko. Gamwe oga li ge na oondunda 12 nenge dhi vulithe po moka mwa li hamu lala aanegumbo naadhike, dha tungwa dha kondeka ehale lyomeni lya kolongwa pevi. Oga li ge na oothithiya dhomeya nuundjugo. Dhimbulukwa wo kutya Abram naSarai kaya li we aagundjuka. Otashi vulika Abram a li e na oomvula 70 nasha naSarai otashi vulika a li e na oomvula 60 nasha. Osha yela kutya Abram naye okwa li a hala Sarai a kale e na iinima mbyoka a pumbwa ngaashi aasamane ayehe ye li nawa haya kala ya halela aakulukadhi yawo. Dhiladhila owala komapulo ngoka tashi vulika ya li ye na nohaya kundathana. Abram oku na okukala a li a nyanyukwa sho Sarai a zimine ya tembuke. Naye okwa li a halelela okuthiga po egumbo lyawo nomauwanawa agehe.

11, 12. (a) Omalongekidho nomatokolo geni ya li ye na okuninga manga inaaya za mo muUr? (b) Oshike sha li sha ningwa po esiku ndyoka ya li yi idhenge ondjila?

11 Abram naSarai oya li ye na iilonga oyindji konima sho ya tokola okutembuka. Oya li ye na okupakela nokulongekidha iinima. Mbela otaya ka faalela shike molweendo lwawo noshike ye na okuthiga po? Oya li ye na wo okutokola kutya aakwanezimo naapiya yawo otaye ke ya ninga ngiini, unene tuu he yaAbram, Terak. Oya tokola ya ye naye noku mu sila oshimpwiyu onkalamwenyo ye ayihe. Otashi vulika a li a zimine nenyanyu okuya nayo, oshoka Ombiimbeli otayi ti kutya oye a kutha aakwanezimo lye muUr. Okwa fa a li e etha po nokuli okulongela iikalunga. Lot, omutekulu gwaAbram, okwa li wo a yi nayo molweendo. —  Gen. 11:31.

12 Hugunina, esiku ndyoka ya li ye na okuya mela lyondjila osho lya thiki. Kala ando wa fa wu wete ongundu yaantu, iimuna noondongelwa dhawo pondje yoshilando shaUr. Oongamelo nuusino owa li wa londekwa oondongelwa, iimuna yilwe oya li ya gongelwa, aanegumbo naadhike oya li yi ilongekidhila okukatuka noya li ya halelela okwiidhenga ondjila. * Otashi vulika ayehe ya li ya tala kuAbram ya tegelela e ya lombwele kutya naya ye mela lyondjila. Hugunina, sho ethimbo lya thiki, oyi idhenge ondjila noya thigi po Ur.

13. Aapiya yaJehova oyendji kunena ohayu ulike ngiini iikala ya fa yaAbram naSarai?

13 Kunena aapiya oyendji yaJehova ohaya tokola ya ye komahala hoka ku na ompumbwe yaauvithi yUukwaniilwa. Yalwe ohayi ilongo elaka epe, opo ya tamunune mo uukalele wawo. Nenge ya kambadhale okuuvitha momikalo moka inaaya igilila nenge inaaya uvitha nando onale. Olundji omatokolo ngoka ohaga pula omuntu i iyambe nenge ano a kale e na ehalo okuthiga po onkalamwenyo yuuzeko. Kashi shi tuu okupandulwa sho aapiya yaJehova haya ulike ombepo ndjoka nokulandula oshiholelwa shaAbram naSarai! Otu na uushili kutya Jehova ote ke tu pa shi vulithe pwaashoka hatu mu pe ngele otwa kala tu na eitaalo lya tya ngaaka. Oha yambeke aluhe mboka ye na eitaalo. (Heb. 6:10; 11:6) Mbela osho ngaa a li a ningile Abram?

Oya taaguluka omulonga gwaEufrat

14, 15. Hokolola ondjila okuza kuUr okuya kuHaran. Omolwashike tashi vulika Abram a li a tokola okukala muHaran?

14 Mokweendela ko kwethimbo, aantu niimuna oye ende tayi igilile mo molweendo. Otashi vulika Abram naSarai ya li taya ningi omalufo gokukayila yo taye ende taya kundathana, omawi gawo taga kwelengendjele mumwe nomitono dhuungendjo womoothingo dhiimuna. Kashona nakashona, naamboka ya li inaaya igilila omalweendo oyi igilile okuyunga ontanda noku yi kutha po nosho wo okulondeka Terak kongamelo nenge kokasino. Oye ende yu uka kuumbangalantuninginino, ya landula omulonga gwaEufrat. Oye ende uule womasiku niiwike.

15 Hugunina, sho ye ende ookilometa 960 oya thiki puHaran mpoka pu na oondunda dha tungwa dha fa omahila goonyushi, oshilando oshiyamba shi li poompagiila dhoondjila mpoka hapu landithile aalandithi yiipindi taya zi kUuzilo nokUuninginino. Aayendi mboka oya kala manga moshilando moka. Otashi vulika Terak a li kee na we oonkondo dhokutsikila nondjila.

16, 17. (a) Abram okwa li a tsuwa omukumo keuvathano lini? (b) Jehova okwa li a yambeke Abram ngiini sho a li muHaran?

16 Konima Terak okwa si sho e na omimvo 205. (Gen. 11:32) Pethimbo ndika lyoluhodhi, Abram okwa li a hekelekwa, oshoka Jehova okwa li ishewe a popi naye. Okwe endulula omalombwelo ngoka a li e mu pe muUr, e ta gwedha ko komauvaneko ge. Abram okwa li ta ka ninga “oshigwana oshinene” naantu ayehe kombanda yevi oya li taya ka mona omalaleko nuuyamba omolwe. (Lesha Genesis 12:2, 3.) Euvathano ndika pokati ke naKalunga olya li lye mu tsu omukumo a tsikile nolweendo lwe.

17 Jehova okwa li a yambeke Abram sho e li muHaran. Ombiimbeli otayi popi “omaliko gawo agehe naapika ayehe ya li ye ya na muHaran.” (Gen. 12:5) Opo Abram a ninge oshigwana okwa li a pumbwa okukala e na aanegumbo oyendji, omaliko naapiya oyendji. Jehova iha ningi aluhe aapiya ye aayamba, ihe ohe ya pe ashihe shoka ya pumbwa, ya vule okugwanitha po ehalo lye. Abram okwa tsikile nondjila ye u uka kehala hoka kee shi ko nale.

Kasha li oshipu kuAbram naSarai okuthiga po onkalamwenyo yuuzeko muUr

18. (a) Uunake Abram a li a ningilwa oshinima sha simana mondjokonona yankene Kalunga hu ungaunga noshigwana she? (b) Oshike ishewe sha ka ningwa mo 14 Nisan moomvula dhokomeho? (Tala oshimpungu “Esiku lya simana mondjokonona yopaMbiimbeli.”)

18 Okuza puHaran oya yi kuKarkemis hapu endwa omasiku gontumba mpoka aayendi ya li haya taaguluka omulonga gwaEufrat. Otashi vulika mpaka opo pwa li pwa ningilwa oshinima sha simana monkalamwenyo yaAbram nomondjokonona yankene Kalunga hu ungaunga noshigwana she. Osha yela kutya Abram naayendi pamwe naye oya li ya taaguluka omulonga mesiku eti-14 lyomwedhi ngoka gwa ka kala hagu ithanwa Nisan, mo 1943 manga Kristus inaa valwa. (Eks. 12:40-43) Evi ndyoka Jehova a uvanekela Abram oya li ye li wete li li kuumbugantu. Esiku olyo tuu ndyoka, euvathano pokati kaKalunga naAbram olya yi miilonga.

19. Jehova okwa li u uvanekele Abram shike, notashi vulika sha li sha dhimbulukitha Abram shike?

19 Abram naaendi pamwe naye oye ende yu uka kuumbugantu woshilongo e taya tula pomiti ominene dhaMore, popepi naSikem. Jehova okwa li ishewe a popi naAbram mpoka. Pompito ndjika Kalunga oku uvanekele Abram oluvalo ndoka lwa li talu ka lala oshilongo. Otashi vulika Abram a li a dhimbulukwa ehunganeko ndyoka Jehova a li a popi muEden kombinga ‘yoluvalo’ ndoka esiku limwe lwa li talu ka hupitha aantu. (Gen. 3:15; 12:7) Otashi vulika a li a tameke okuuva ko elalakano lya simana ndyoka Jehova a li e nine aantu.

20. Abram okwa li u ulike ngiini olupandu omolwuuthembahenda mboka Jehova e mu pa?

20 Abram okwa li a pandula noonkondo uuthembahenda mboka Jehova a li e mu pe. Sho Abram te ende noshilongo, te shi ningi nuukeka molwaashoka omwa li natango mu na Aakaanana, okwa li a dhikile Jehova iiyambelo, shotango opopepi nomiti ominene dhaMore noshikwawo opopepi naBetel. Sho Abram a dhiladhila koluvalo lwe, okwa li a simaneke Jehova te mu pandula nomutima aguhe. Otashi vulika wo a li hu uvithile Aakaanana. (Lesha Genesis 12:7, 8.) Abram okwa li e na natango oku ka taalela omashongo omanene omolweitaalo lye. Abram ka li nando ta dhiladhila kiinima mbiyaka a thigi kuUr. Okwa li ta dhiladhila komauvaneko gaJehova. Aahebeli 11:10 otayi popi Abram ngeyi: “Okwa li a tegelela oshilando shoka shi na omikanka dha kolelela, sha sindwa nosha tungwa kuKalunga mwene.”

21. Ontseyo yetu yokutseya Uukwaniilwa waKalunga oyi vule ngiini yaAbram, notayi ke ku inyengitha wu ninge shike?

21 Tse mboka hatu longele Jehova kunena otu shi oshindji kombinga yoshilando shopathaneko, ano Uukwaniilwa waKalunga, tu vule Abram. Otu shi kutya Uukwaniilwa otawu pangele megulu notawu ka hulitha po masiku uuyuni mbuka notu shi kutya Jesus Kristus, Oluvalo lwaAbram ndoka lwa kala lwu uvanekwa nale, ngashingeyi oye Omukwaniilwa gwUukwaniilwa mboka. Otashi ka kala uuthembahenda kutse oku ka mona Abraham e na omwenyo noku uvite ko nawa nkene elalakano lyaKalunga lya gwanithwa. Mbela owa hala oku ka mona Jehova ta gwanitha omauvaneko ge? Ngele osho, osha simana okulandula oshiholelwa shaAbram. Kala wu na ombepo yeiyambo noyevuliko nokukala wa pandula oshilonga kehe te ku pe. Sho to holele eitaalo lyaAbram, “he yopambepo yaayehe mboka yi itaala Kalunga,” ota ka ninga wo ho yopambepo.

^ okat. 1 Konima yoomvula dhontumba, Kalunga okwa lundulula edhina lyaAbram li ninge Abraham ndyoka tali ti “hekulu yiigwana oyindji.” —  Gen. 17:5.

^ okat. 4 Sha faathana, Abram naye olundji oye ha tumbulwa tango moyanamati yaTerak nonando haye a li osheeli.

^ okat. 6 Konima Kalunga okwa lukulula Sarai a ninge Sara ndyoka tali ti “Omuna gwokombanda.” —  Gen. 17:15.

[Ethano pepandja 25]