Inda koshikalimo

Inda koshikalimo

NATU HOLELENI EITAALO LYAWO | SARA

Kalunga okwe mu ithana “Yina yaakwaniilwa”

Kalunga okwe mu ithana “Yina yaakwaniilwa”

SARA okwa thikama u ukilila, manga a li ta longo iilonga ye, ta tala kuuninginino. Aapiya ye oya li taya longo ya nyanyukwa nonuudhiginini, kohi yewiliko lye. Sara ngoka ha longo nuudhiginini, naye okwa li i ipyakidhila niilonga ye. Kala ando wa fa wu mu wete ta thengathenga omake ge, ta tidha po uuwehame, ye ta dhiladhila muule. Otashi vulika a li ta andeke otenda yawo mpoka ya tuuka, ndjoka ya li egumbo lyawo. Iikatha yiipa yiikombo ya shunduka, omolwokukala momutenya nokulokwa uule womimvo, oya li tayi mu dhimbulukitha kutya uule wethimbo li thike peni ya kala nokutembauka. Ngashingeyi okwa toka nale nokuli, na Sara okwa tala kombinga hoka Abraham * u ukile sho a zi po ethimbo lyongula, e mu tegelela. Sho e mu mono ta wilola popepi niikulundundu, okwi imemeha.

Opwa pita omimvo omulongo okuza sho Abraham nuukwanegumbo we uunene ya taaguluka omulonga gwaEufrat yu uka kuKaanan. Sara okwa li a ambidhidha nehalo ewanawa omulume molweendo ndoka olule lwu uka kehala kaaye shi ko, oshoka okwa li e shi kutya Abraham ota ka dhana onkandangala ya simanenena melalakano lyaJehova. Muye omo mwa li tamu ka za oluvalo noshigwana sha lalekwa nuuyamba. Ihe mbela onkandangala yini Sara a li ta ka dhana? Okwa li a kala ethimbo ele ihaa mono aanona, nokwa li e na nokuli omimvo 75 pethimbo mpono. Otashi vulika a li ti ipula ngeyi: ‘Euvaneko lyaJehova otali ka gwanithwa ngiini, manga ndi li natango omukulukadhi gwaAbraham?’ Ngele osho a li ti ipula ngawo nenge ngele okwa li itaa vulu okwiidhidhimika, oshi shi okuuviwa ko shili.

Otashi vulika natse omathimbo gamwe hatu kala tatu ipula kutya uunake omauvaneko gaKalunga taga ka gwanithwa. Otashi vulika shi kale oshidhigu okukala twi idhidhimika, unene tuu ngele otwa tegelela sha shoka tu hole shi gwanithwe. Oshike tatu vulu okwiilonga meitaalo lyomukiintu nguka?

“OMUWA OKWA KEELELE NDJE OKUVALA AANONA”

Uukwanegumbo waAbraham owa adhika opo wa galuka kuEgipiti. (Genesis 13:1-4) Owa li wu unga ontanda kiikulundundu, kuuzilo waBetel nenge Lus, ngaashi Aakaanan haye yi ithana. Sara okwa li a vulu okumona oshitopolwa oshinene shEvi lyeuvaneko okuza hoka. Mevi moka omwa li mu na omikunda dhAakaanan noondjila moka hamu endwa okuya kiilongo yokokule. Iinima ayihe mbyoka Sara a mono mo, inayi fa yokoshilando shawo. Okwa kokela muUr, oshilando shomuMesopotamia, hapu endwa ookilometa 1 900 okuza mpoka ye li. Okwa li a thigi po aapambele ye oyendji niinima mbyoka ya ningitha onkalamwenyo yomoshilando ompu. Iinima mbyoka ongaashi: omahala gokulandithila negumbo lyaandjawo lyuuzeko, lya kola notashi vulika mu na noopomba dhomeya. Ihe ngele otatu dhiladhila kutya Sara okwa li a yemata sho ta tala kuuzilo, ye a yuulukwa oshilando shawo sha hepuluka, otashi ulike kutya omukiintu nguka omutilikalunga katu mu shi nawa.

Ndhindhilika shoka omuyapostoli Paulus a li a nwethwa mo a nyole, konima yomimvo 2 000 lwaampono. Okwa popi kombinga yeitaalo lyaSara naAbraham a ti: “Oyo inaa dhiladhila nando okushuna koshilongo hoka ya zile; nonando oya li ye na ompito oku shi ninga.” (Aahebeli 11:8, 11, 15) Kaya li nando ya yuulukwa iinima mbyoka ya thiga po. Ando oya li haya dhiladhila kuyo, ando otashi vulika ya tokola ya shune kegumbo. Ihe ando oya li muUr, ando oya hunutha uuthembahenda uuwanawa mboka Jehova a li e ya pe. Ando noshiholelwa shawo oshiwanawa sheitaalo, shoka sha guma omitima dhaantu omamiliyona, inashi kala we hashi dhimbulukiwa.

Pehala lyokudhiladhila kiinima mbyoka a thiga po, Sara okwa dhiladhila kwaambyoka yi li komeho. Onkee ano, okwa kala ta ambidhidha omulume molweendo lwawo, te mu kwathele okudhikulula po ootenda, okutembauka noyaandjawo nokudhika po ootenda ishewe. Okwa li i idhidhimikile omashongo nomalunduluko galwe. Jehova okwe endulula ishewe euvaneko lye ndyoka a li u uvanekela Abraham, ihe ka li natango a popi sha shi na ko nasha naSara. — Genesis 13:14-17; 15:5-7.

Hugunina, Sara okwa tokola a lombwele Abraham shoka ta dhiladhila. Kala ando wa fa wu wete oshipala she sha limbililwa, sho ta lombwele omulume ta ti: “Omuwa okwa keelele ndje okuvala aanona.” Opo nduno okwa pula omulume a mone aanona okupitila momupika gwawo, Hagar. Ka li tuu a yemata sho ta pula omulume a ninge oshinima shoka! Otashi vulika kunena oshinima shoka ihaashi ningwa, ihe pethimbo lyonale omulumentu okwa li ha vulu okukala e na omukulukadhi gulwe, nenge omukiintu gwoponto, opo a vale naye aanona. * Mbela Sara okwa li u uvite kutya elalakano lyaKalunga lyokweeta po oshigwana okuza moluvalo lwaAbraham otali ka gwanithwa momukalo ngoka? Ihe nonando osha li oshidhigu kuye, okwa li e na ehalo lyokwiiyamba. Abraham okwi inyenge ngiini? Ombiimbeli otayi ti kutya ‘okwa zimine shoka a lombwelwa kuSara.’ — Genesis 16:1-3.

Mbela mehokololo omu na sha shoka tashi ulike kutya Jehova oye i inyengitha Sara a dhiladhile ngawo? Aawe. Pehala lyaashono, edhiladhilo ndyoka e eta po, otali ulike kutya okwa li e na etaloko lyopantu. Okwa li ta dhiladhila kutya Kalunga oye e etitha omaupyakadhi ge, noka li e wete Kalunga ta vulu okuninga po sha. Sara eetopo lye olya li tali ke mu ehameka noku mu etela uupyakadhi. Nonando ongawo, olyu ulike kutya ki ihole mwene. Mbela ombepo ye yokwaaihola mwene itayi kumitha, sho tu li muuyuni moka aantu ya pititha omahalo gawo komeho giinima ayihe? Ngele otwa pititha omalalakano gaKalunga komeho gomahalo getu, otatu ka holela eitaalo lyaSara.

“OWA YOLA”

Inapu pita ethimbo ele, ye Hagar ota ningi omusimba. Shoka otashi vulika sha li she mu ningitha a kale e wete a simana e vule Sara. Onkene okwe mu dhini. Shika kasha li tuu sha yemateke Sara, ngoka ihaa mono aanona! Abraham okwa pitike Sara a ngwandjagule Hagar monanguwi, na Kalunga okwe shi ambidhidha. Hagar okwa mono okanona okamati, e te ka luku Ismael nopwa piti omimvo odhindji. (Genesis 16:4-9, 16) Oshikando sha ka landula ko Abraham naSara ye ku uva etumwalaka lya za kuJehova, opethimbo Sara e na omimvo 89 omanga Abraham e na omimvo 99. Etumwalaka ndyoka ya lombwelwa kalya li tuu li tuntula!

Jehova oku uvanekele natango kuume ke Abraham kutya ota ka indjipaleka oluvalo lwe. Okwa li wo e mu lukulula. Sigo opethimbo mpoka, okwa kala a tseyika nedhina Abram. Ihe Jehova okwe mu luku Abraham ndyoka tali ti “Hekulu yiigwana oyindji.” Pompito ndjika, Jehova oku ulike oshikando shotango onkandangala ndjoka Sara ta ka dhana. Okwa lundulula edhina lye, Sarai, ndyoka tali ti “Okutamanana” li ninge Sara. Mbela otali ti shike? Otali ti “Yina yaakwaniilwa.” Jehova okwa yelitha kutya omolwashike a luku omukiintu ngoka edhina ndyoka. Okwa ti: “Otandi mu yambeke notandi mu pe oluvalo, e ku valele omumati. Otandi mu yambeke e ta ningi yina yiigwana, nomoluvalo lwe otamu ka za aakwaniilwa.” — Genesis 17:5, 15, 16.

Euvaneko lyaJehova lyokweeta po oluvalo ndoka talu ka kala elaleko nuuyamba kiigwana otali ka gwanithwa po okupitila momwanamati gwaSara. Jehova okwa hogolola okanona ka lukwe Isak, ndyoka tali ti “Okuyola.” Sho Abraham u uvu oshikando shotango kombinga yelalakano lyaKalunga lyokuyambeka Sara noluvalo, “okwi ihata po a tsa oshipala she mevi, ihe okwa tameke okumenya mo.” (Genesis 17:17) Okwa li a kumwa nokwa nyanyukwa noonkondo. (Aaroma 4:19, 20) Sara okwa li u uvite ngiini?

Inapu pita ethimbo ele, aalumentu yatatu kaaye shiwike oye ya ketsali lyaAbraham. Nonando oye ya moshanga shomutenya, aakokele mbaka, Abraham nomukadhi, oye endelele ye ya yakule. Abraham okwa lombwele Sara a ti: “Kutha mbala uusila womunziya, u ninge iikwiila.” Okuyakula aayenda pethimbo ndiyaka okwa li ku na iilonga oyindji. Abraham ine ethela omukadhi iilonga ayihe, okwa matuka a ka dhipage ontana yimwe yo ondoka nokwa longekidha iikulya oyindji nasha shokunwa. (Genesis 18:1-8) “Aalumentu” mboka nani oya li aayengeli yaJehova. Omuyapostoli Paulus otashi vulika a li e na oshinima shika momadhiladhilo, sho a nyola a ti: “Inamu dhimbwa okutaamba aayenda momagumbo geni. Okwa li ku na mboka ye shi ningi e taa taamba aayengeli inaaye shi tseya.” (Aahebeli 13:2) Mbela ito vulu okulandula oshiholelwa oshiwanawa shaAbraham naSara shokuyakula aayenda?

Sara okwa li e hole okuyakula aayenda

Sho gumwe gwomaayengeli e endululile Abraham euvaneko lyaKalunga li na ko nasha naSara ta ka mona okanona kokamati, Sara ka li puyo, ihe okwa li metsali lye, e ya pulakena. Edhiladhilo lyokumona okanona methimbo lyuukulupe olye mu kumitha noonkondo nokwa li ta si iingungumika e ti iyolele ta ti: “Sho nda kulupa ngeyi, nomusamane gwandje naye wo okwa kulupilila, moondjokana ote mono mo we omulyo gwasha?” Omuyengeli okwe mu pukulula, moku mu pula epulo ta ti: “Oku na sha tashi nyenge Omuwa?” Sara okwa li a tila nokwi ipatana, oshinima shoka shi li paunshitwe komuntu. Okwa popi muule a ti: “Inandi yola.” Omuyengeli okwe mu yamukula a ti: “Eeno, owe shi ninga, owa yola.” — Genesis 18:9-15.

Okuyola kwaSara okwa li taku ulike kutya ke na eitaalo? Hasho nando. Ombiimbeli otayi ti: “Nokwiitaala Sara a mono oonkondo okudhika ekota lyoluvalo nomomasiku guukokele we, oshoka a tala omuuvaneki oye e shi kwiinekelwa.” (Aahebeli 11:11, OB-1954) Sara okwa li e shi Jehova, nokwa li e shi kutya ota vulu okugwanitha euvaneko kehe a ninga. Olye mbela gwomutse inaa pumbwa eitaalo lya kola lya tya ngaaka? Oshi li nawa tu tseye nawa Kalunga ngoka a popiwa mOmbiimbeli. Ngele otwe shi ningi, otatu ka mona kutya Sara okwa li e li mondjila sho e na eitaalo ndyoka. Odhoshili kutya Jehova omudhiginini noha gwanitha po euvaneko kehe e li ninga. Omathimbo gamwe otashi vulika he shi ningi nokuli momikalo ndhoka tadhi tu nyanyudha notadhi tu kumitha nenge tadhi tu yolitha.

“GWANITHA SHOKA SARA TE KU LOMBWELE”

Jehova okwa yambeke Sara, omolweitaalo lye lya kola

Sara sho e na omimvo 90, okwa mono shoka a kala a hala nale. Okwa valele omusamane gwe okanona kokamati, ngoka ngashingeyi e na omimvo ethele. Abraham okanona okwe ka luku Isak, ngaashi naanaa Kalunga a ti. Natu kale twa fa tu wete Sara a vulwa, oshoka opo a mono okanona, ihe oti imemeha ta ti: “Kalunga okwa pe ndje enyanyu e tandi yolo. Shaa ngoka te shi uvu, ota ka yola pamwe nangame.” (Genesis 21:6) Omagano ngaka gopashikumithalonga ga za kuJehova oga kala ge mu nyanyudha sigo eso lye. Ihe oge mu etele wo iinakugwanithwa oyindji.

Sho Isak e na omimvo ntano, yaandjawo oya ningi oshituthi shoku mu toyitha. Ihe iinima kaya li taye ende nawa. Ombiimbeli otayi ti kutya Sara okwa li a “mono” eihumbato ewinayi lyomwanamati gwomudhike gwe. Ismael, omwana gwaHagar gwomimvo 19, okwa kala ta sheke Isak. Ka li owala te mu ningi omashendjo. Omuyapostoli Paulus konima yethimbo okwa nwethwa mo a popye kutya eihumbato ewinayi lyaIsmael, olya li okuhepeka mukwawo. Sara okwa li a tala ko oluhindo nduka lwa kwata miiti, oshoka olwa li talu tula onkalonawa yomwanamati moshiponga. Sara okwa li e shi nawa kutya Isak ka li owala omwanamati, ihe okwa li ta dhana onkandangala ya simana melalakano lyaJehova. Onkee okwi itsu omukumo e ta popi shu ukilila naAbraham. Okwa li e mu pula a laleke Hagar naIsmael ya ye. — Genesis 21:8-10; Aagalati 4:22, 23, 29.

Abraham okwi inyenge ngiini? Ombiimbeli otayi ti: “Shika osha ningitha Abraham omwenyo omwiinayi.” Okwa li e hole Ismael, nokasha li oshipu kuye oku mu laleka a ye. Ihe Jehova okwa li e wete ashihe shoka sha kwatelwa mo nokwa yi mo olunyala. Ombiimbeli otayi ti: “Kalunga okwa ti kuAbraham: ‘Ino ipyakidhila nomumati nonomupika gwoye Hagar. Gwanitha shoka Sara te ku lombwele, oshoka mulsak omo to mono oluvalo nde lu ku uvanekele.’” Jehova okwa shilipaleke Abraham kutya Hagar nomwanamati otaya ka silwa oshimpwiyu. Abraham okwa vulika kelombwelo ndyoka, oshoka omudhiginini. — Genesis 21:11-14.

Sara okwa li shili omukulukadhi gwaAbraham, omukwathi gwe gwolela. Ka li owala a lombwele omulume shoka a hala okuuva. Sho a mono kutya otapu ka holoka uupyakadhi tawu ka guma uukwanegumbo wawo nonakuyiwa yawo, okwa popi shu ukilila nomulume. Okupopya kwe kakwa li taku ulike ando kutya ine mu simaneka. Omuyapostoli Petrus, ngoka a li omulumentu a hokana, konima yethimbo okwa ka popya Sara e li oshiholelwa sha dhenga mbanda shomukiintu ngoka ha simaneke lela omusamane gwe. (1 Aakorinto 9:5; 1 Petrus 3:5, 6) Muushili wo wene, ando Sara okwa li a mwenene oshinima shoka, ando okwa ndopa okusimaneka Abraham, noshinima shoka ando oshe ke etela Abraham naanegumbo ayehe oshiponga. Sara okwa lombwele Abraham pahole shoka sha li sha pumbwa okupopiwa.

Aakulukadhi oyendji oya lenga oshiholelwa shaSara. Ohayi ilongo kuye nkene ye na okupopya shu ukilila nonesimaneko naasamane yawo. Aakulukadhi yamwe otashi vulika haya kala ya hala Jehova a ye mo olunyala miinima yawo omathimbo gamwe, ngaashi e shi ningile Sara. Nonando ongawo, ohayi ilongo sha meitaalo, mohole nomeidhidhimiko lyaSara endhindhilikwedhi.

Jehova okwa luku Sara “Yina yaakwaniilwa,” ihe ka li a tegelela u ungaungiwe naye ngaashi omunyekadhi

Nonando omukiintu nguka omunahole okwa li a lukwa kuJehova “Yina yaakwaniilwa,” ka li a tegelela u ungaungiwe naye ngaashi omunyekadhi. Itashi kumitha nando kutya Sara sho a si e na omimvo 127, ‘Abraham okwa li e mu lili oosa.’ * (Genesis 23:1, 2) Okwa li ha kala a yuulukwa shili omuholike gwe. Kapu na omalimbililo kutya Jehova Kalunga naye okwa yuulukwa omukiintu nguka omudhiginini, nokwa halelela oku mu yumudha a ka kale moparadisa kombanda yevi. Sara ota ka kala nomwenyo sigo aluhe nota ka kala nonkalamwenyo ombwanawa, nosho tashi ka ningilwa ayehe mboka taya holele eitaalo lye. — Johannes 5:28, 29.

^ okat. 3 Paulelalela, aaihokani mboka oya li hayi ithanwa Abram naSarai sigo oosho Kalunga konima yethimbo, e ke ya luka omadhina galwe. Ihe opo shi kale oshipu, otatu ka longitha omadhina ngoka ge shiwike nawa kwaayehe.

^ okat. 10 Jehova okwa li i idhidhimikila okuhokana ombanda nokukala nomukiintu gwoponto uule wethimbo lyontumba. Ihe konima okwa pe Jesus Kristus uuthemba a dhike po ishewe omuthikampango Gwe gwopetameko kutya ondjokana oyi na owala okukala pokati komulumentu gumwe nomukiintu gumwe ngaashi sha li muEden. — Genesis 2:24; Mateus 19:3-9.

^ okat. 25 Sara oye owala omukiintu ngoka a popiwa mOmbiimbeli kutya okwa sa e na omimvo ngapi.