Bai na kontenido

LOKE HÓBEN SA PUNTRA

Kiko Mi Mester Sa Tokante Sexting?

Kiko Mi Mester Sa Tokante Sexting?

 Kiko ta sexting?

 “Sexting” ta mandamentu di mensahe, potrèt òf vidio seksualmente eksplísito via telefòn selular. Un hòmber a yega di bisa: “Ta parse ku awendia ta masha normal pa komuniká asina. Boso ta manda mensahe pa otro i no ta dura muchu ku boso ta manda potrèt erótiko pa otro.”

 Dikon hende ta hasi esei? The New York Times a sita komentario di un fiskal kende a bisa ku pa e hóbennan, ‘ora bo tin potrèt di bo partner sunú riba bo telefòn selular, bo ta bisando otronan ku bo ta aktivo seksualmente. E ta manera un chupá elektróniko.’ Un tiner a asta yam’é un forma di “safe sèks.” Pasobra, manera el a bisa: “Bo no por sali na estado ni haña malesanan transmití seksualmente.”

 Otro motibu pakiko hóbennan sa ‘sext’ ta:

  •   Pa flirt ku un persona ku nan gusta.

  •   Pasobra un hende a manda un potrèt eksplísito pa nan i awor nan ta sinti ku nan tambe tin ku manda un bèk.

 Kiko ta e konsekuensianan di sexting?

 Na momento ku bo manda un potrèt, e no ta di bo mas i bo no por kontrolá kiko otro hende ta hasi kuné ni kon lo e afektá bo reputashon. Amanda Lenhart, un spesialista den investigashon ku a skirbi un rapòrt tokante sexting pa Pew Research Center, a bisa: “Nunka promé tabata asina fásil pa manda i warda prueba di kondukta inapropiá ku otronan por mira.”

 Wak kiko a yega di sosodé:

  •    Un hóben ku a haña potrèt sunú a manda nan pa tur su amigunan djis pa prèt.

  •    Un èks rabiá pasobra su frei a kibra kuné a manda potrèt di e mucha muhé pa otro hende komo vengansa.

 BO TABATA SA? Den hopi pais, nan ta konsiderá mandamentu di potrèt sunú meskos ku abusu di mucha òf distribushon di pornografia di mucha. Algun menor di edat ku a hasi esei a asta ser akusá di ta abusadó seksual.

 Kiko Beibel ta bisa?

 Beibel no ta prohibí plaser seksual, basta esaki ta entre esposo ku esposa. (Proverbionan 5:18) Sinembargo, e ta papia palabra kla tokante kondukta seksual entre hende ku no ta kasá. Tuma nota di e siguiente tekstonan di Beibel:

  •   “No menshoná fornikashon ni ningun sorto di impuresa ni golosidat mes meimei di boso, . . . ni komportashon bergonsoso ni papiamentu di disparate ni chansanan vulgar.”—Efesionan 5:3, 4.

  •   “Mata e inklinashonnan di boso kurpa pa loke ta fornikashon, impuresa, pashon, mal deseo i golosidat.”—Kolosensenan 3:5.

 E tekstonan ei ta bisa ku nos tin ku rechasá no solamente “fornikashon” (relashon seksual pafó di matrimonio) sino tambe kosnan manera “impuresa” (un término amplio ku ta referí na kualke tipo di impuresa moral) i “pashon” (ku ta referí no na sintimentunan romántiko normal ku por ser satisfasé den matrimonio, sino na un pashon ku por hiba fásilmente na kondukta inapropiá).

 Puntra bo mes:

  •   Dikon manda potrèt sunú ta un forma di “impuresa”?

  •   Den ki manera e ta lanta “pashon” inapropiá?

  •   Dikon e deseo pa wak òf manda potrèt sunú ta “malu”?

 E siguiente tekstonan di Beibel ta duna un motibu mas konvinsente ainda pa rechasá sexting.

  •   “Hasi tur bo esfuerso pa presentá bo mes na Dios komo un hende aprobá, un trahadó ku no tin nada di tene bèrgwensa di dje.”—2 Timoteo 2:15.

  •    “Ki sorto di hende boso mester ta. Boso mester ta hende di kondukta santu i mester hasi obranan ku ta demostrá deboshon na Dios!”—2 Pedro 3:11.

 E tekstonan ei ta deskribí e benefisionan ku un bida moralmente limpi ta trese kuné. Si semper bo ta komportá bo mes na un manera ku ta agradá Dios, lo bo no tin nodi di tin ku lamentá kosnan ku bo a yega di hasi den pasado.—Galationan 6:7.

 Puntra bo mes:

  •    Ki tipo di hende mi ta?

  •    Mi ta haña ku ta importante pa tene kuenta ku e reputashon di otro hende?

  •    Mi ke entretené mi mes ku algu ku ta hùrt otro hende?

  •    Ki efekto sexting por tin riba mi reputashon?

  •   Kon sexting por afektá e konfiansa ku mi mayornan tin den mi?

 HISTORIA DI BIDA REAL “Mi tin un amiga ku no a bisa su mayornan ku e tabatin un relashon ku un mucha hòmber. El a manda un potrèt sunú di su mes pa e mucha hòmber i e mucha hòmber a manda un p’e. Ménos ku dos dia despues, su tata a disidí di chèk su telefòn. Ora el a mira e mensahenan, el a keda hopi kibrá. El a papia ku amiga i su yu, i mi amiga a atmití tur kos. Mi sa ku ta duel e pa loke el a hasi, pero su mayornan tabata ègt den shòk, i e kos ei a molestiá nan hopi! Nan no sa si nan por konfi’é mas.”

 Realidat di bida: Sexting ta humiá tantu esun ku ta manda e mensahe komo esun ku ta wak e. Un tiner ku su frei a preshon’é p’e sext e a bisa: “Mi ta sinti mi sushi i desapuntá den mi mes.”

 Sexting por tin konsekuensia moral, étiko i posiblemente legal tambe, p’esei ta bon pa sigui e siguiente konseho di Beibel:

  •   “Hui for di e deseonan di hubentut.”—2 Timoteo 2:22.

  •   “Kita mi bista for di banidat.”—Salmo 119:37, Beibel Santu.

 Kiko abo lo hasi?

 Kon bo por sigui e konseho di Beibel den situashonnan real? Wak kiko Janet a bisa, i skohe e opshon ku abo ta pensa ta mihó.

 “Mi a konosé un mucha hòmber, i m’a dun’é mi number di telefòn. Den ménos ku un siman, el a pidi mi pa mi mand’é potrèt di mi den bikini.”—Janet.

 Kiko bo ta kere Janet mester a hasi? Kiko abo lo hasi?

  •  OPSHON A Manda e potrèt. Kisas bo ta pensa ku no tin nada malu den esei pasobra si boso bai laman lo e mira bo den bikini tòg.

  •  OPSHON B Mand’é un potrèt ménos sunú i wak kiko ta pasa despues. Kisas bo ta pensa ku bo no sa ta ku ki intenshon el a pidi bo esei.

  •  OPSHON C Delete e mensahe. Kisas bo ta pensa ku e mucha hòmber akí ta pensa riba sèks so.

 Opshon C ta mustra mihó, no ta bèrdat? Beibel ta bisa: “Hende sabí ta mira peliger i ta evit’é, esun sin eksperensia ta dal bai i haña su kastigu.”—Proverbionan 22:3, Beibel na papiamentu koriente.

 E tèst akí ta saka na kla un problema ku hopi biaha ta hiba na sexting i otro forma di mal komportashon: Bo ta selektivo ora di skohe bo amigunan? (Proverbionan 13:20) Un mucha muhé ku yama Sarah a bisa: “Bo mester asosiá ku hende ku bo sa ku no ta tolerá kondukta inapropiá.” Un hóben ku yama Delia ta di akuerdo ku esaki. El a bisa: “Algun supuesto amigu no ta yuda bo komportá bo mes bon, al kontrario, nan ta purba di enkurashá bo pa hasi meskos ku nan. Si nan kondukta no ta di akuerdo ku e lei di Dios, nan lo animá bo pa hasi nèt loke bo sa ku ta malu. Di bèrdat bo ke esei?”