Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

YITSO NYƆŊMA KƐ ENYƆ

Ní Aaahi Shi yɛ Gbɛ ni Saa Nyɔŋmɔ Hiɛ lɛ Nɔ

Ní Aaahi Shi yɛ Gbɛ ni Saa Nyɔŋmɔ Hiɛ lɛ Nɔ
  • Te ooofee tɛŋŋ otsɔ Nyɔŋmɔ naanyo?

  • Mɛɛ gbɛ nɔ Satan mpoatswaa lɛ kɔɔ ohe yɛ?

  • Mɛɛ nifeemɔ esaaa Yehowa hiɛ?

  • Te ooofee tɛŋŋ ohi shi yɛ gbɛ ni saa Nyɔŋmɔ hiɛ lɛ nɔ?

1, 2. Tsĩi adesai komɛi ni Yehowa bu amɛ akɛ enanemɛi lɛ atã.

MƐƐ gbɔmɔ nɛkɛ obaahala akɛ onaanyo? Ekã shi faŋŋ akɛ obaasumɔ ni okɛ mɔ ko ni susuɔ nii ahe tamɔ bo, mɔ ni kɛ bo nyáa nɔ kome he, ni ekɛ bo hiɛ jeŋba kome abɔ. Ni obaasumɔ ni okɛ mɔ ko ni yɔɔ sui kpakpai tamɔ anɔkwayeli kɛ mlihilɛ lɛ abɔ naanyo.

2 Yɛ yinɔsane bei fɛɛ mli lɛ, Nyɔŋmɔ hala adesai komɛi akɛ enanemɛi ni esumɔɔ amɛsane waa. Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, Yehowa tsɛ́ Abraham akɛ eshieŋtsɛ loo enaanyo. (Yesaia 41:8; Yakobo 2:23) Nyɔŋmɔ wie David he akɛ “nuu ní miyɔɔ ehe tsui,” ejaakɛ eji mɔ ko ni Yehowa sumɔɔ esane waa. (Bɔfoi lɛ Asaji 13:22) Ni gbalɔ Daniel ji ‘mɔ ko ni Yehowa sumɔɔ esane naakpa.’Daniel 9:23.

3. Mɛni hewɔ Yehowa hala adesai komɛi akɛ enanemɛi lɛ?

3 Mɛni hewɔ Yehowa hala Abraham, David, kɛ Daniel akɛ enanemɛi lɛ? Ojogbaŋŋ, ekɛɛ Abraham akɛ: “Obo migbee toi.” (1 Mose 22:18) No hewɔ lɛ, Yehowa tsiɔ ebɛŋkɛɔ mɛi ni kɛ heshibaa feɔ nibii ni etaoɔ ni amɛfee lɛ. Ekɛɛ Israelbii lɛ akɛ: “Nyɛboa migbee toi, ni matsɔ nyɛ-Nyɔŋmɔ, ni nyɛ hu nyɛaatsɔ mimaŋ.” (Yeremia 7:23) Bo hu obaanyɛ obatsɔ Yehowa naanyo, kɛji akɛ ofee toiboo oha lɛ!

YEHOWA WAJEƆ ENANEMƐI LƐ

4, 5. Mɛɛ gbɛ nɔ Yehowa jieɔ ehewalɛ kpo yɛ ewebii agbɛfaŋ?

4 Susumɔ nɔ ni Nyɔŋmɔ ni akɛ lɛ aaabɔ naanyo lɛ tsɔɔ lɛ he okwɛ. Biblia lɛ kɛɔ akɛ Yehowa miitao hegbɛi ‘koni ekɛjie ehewalɛ kpo eha mɛi ni amɛtsui ehi kɛwula shi yɛ egbɛfaŋ lɛ.’ (2 Kronika 16:9) Mɛɛ gbɛ nɔ Yehowa aaatsɔ ajie ehewalɛ kpo yɛ ogbɛfaŋ? Awie gbɛ kome ni etsɔɔ nɔ efeɔ nakai lɛ he yɛ Lala 32:8, he ni wɔkaneɔ yɛ akɛ: “[Mi Yehowa] magbele ojwɛŋmɔ mli ni matsɔɔo gbɛ ni onyiɛ nɔ; mawoo ŋaa, mihiŋmɛi kã ohe.”

5 Mɛɛ wiemɔ ni taa mɔ mli ni tsɔɔ bɔ ni Yehowa susuɔ mɔ he ehaa enɛ ji nɛkɛ! Ekɛ gbɛtsɔɔmɔ ni he hiaa baaha bo ni ebaabu ohe be mli ni okɛtsuɔ nii lɛ. Nyɔŋmɔ miisumɔ ni eye ebua bo koni onyɛ odamɔ kaai ni okɛkpeɔ lɛ anaa yɛ omanyeyeli mli. (Lala 55:23) No hewɔ lɛ, kɛ́ okɛ otsui muu fɛɛ sɔmɔ Yehowa lɛ, no lɛ bo hu obaanyɛ okɛ nɔmimaa awie taakɛ lalatsɛ lɛ wie lɛ, akɛ: “Mikɛ Yehowa toɔ mihiɛ daa: ní eyɔɔ mininejurɔ nɔ nɛɛ, mididãŋ.” (Lala 16:8; 63:8) Hɛɛ, Yehowa baanyɛ aye abua bo koni ohi shi yɛ gbɛ ni saa ehiɛ lɛ nɔ. Shi taakɛ ole lɛ, Nyɔŋmɔ henyɛlɔ ko yɛ ni baasumɔ koni etsĩ onaa yɛ enɛ feemɔ mli.

SATAN MPOATSWAA LƐ

6. Mɛɛ naafolɔmɔ wiemɔ Satan kɛshi adesai?

6 Wolo nɛɛ Yitso 11 lɛ tsɔɔ bɔ ni fee ni Satan Abonsam tswa hegbɛ ni Nyɔŋmɔ yɔɔ ni ekɛyeɔ nɔ lɛ he mpoa lɛ mli. Satan folɔ Nyɔŋmɔ naa akɛ eji amalelɔ, ni etsɔɔ akɛ Yehowa yeee jalɛ sane, akɛni eŋmɛɛɛ Adam kɛ Hawa gbɛ koni amɛ diɛŋtsɛ amɛkpɛ amɛyiŋ yɛ nɔ ni ja kɛ nɔ ni ejaaa he lɛ hewɔ. Yɛ Adam kɛ Hawa eshafeemɔ lɛ sɛɛ beni amɛshwiei lɛ ayi bɔi famɔ yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ, Satan wie eshi yiŋtoo ni yɔɔ adesai fɛɛ anifeemɔi asɛɛ lɛ. Satan folɔ adesai anaa akɛ: “Jeee suɔmɔ ni gbɔmɛi yɔɔ kɛha Nyɔŋmɔ hewɔ amɛsɔmɔɔ lɛ lɛ.” Kɛkɛ ni etswa Nyɔŋmɔ mpoa akɛ: “Ha mi hegbɛ, ni manyɛ maha fɛɛ mɔ ate shi awo bo.” Amaniɛbɔɔ ni kɔɔ Hiob he lɛ tsɔɔ akɛ nakai ji Satan susumɔ. Namɔ ji Hiob, ni yɛ mɛɛ gbɛ nɔ ehe baje Satan mpoatswaa lɛ mli?

7, 8. (a) Mɛni ha esoro Hiob yɛ adesai ni yɔɔ ebeaŋ lɛ ahe? (b) Mɛɛ gbɛ nɔ Satan wie eshi yiŋtoo ni yɔɔ Hiob nifeemɔi lɛ asɛɛ?

7 Hiob hi shi aaafee afii 3,600 ni eho nɛ. Eji gbɔmɔ kpakpa, ejaakɛ Yehowa wie yɛ ehe akɛ: “Mɔ ko mɔ ko bɛ ní tamɔ lɛ yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ, eji nuu ní kpa ko bɛ ehe ni eja, esheɔ Nyɔŋmɔ gbeyei, ni esɔleɔ ehe yɛ efɔŋ he.” (Hiob 1:8) Hiob sa Nyɔŋmɔ hiɛ.

8 Satan wie eshi yiŋtoo hewɔ ni Hiob sɔmɔɔ Nyɔŋmɔ lɛ. Abonsam kɛɛ Yehowa akɛ: “Ani jeee afabaŋ ofo owo [Hiob] ekɛ ewe kɛ nɔ fɛɛ nɔ ní eyɔɔ lɛ he kɛkpe? Ojɔɔ eninenaa nitsumɔ nɔ, ni ekooloi eshwere yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ. Shi agbɛnɛ kpã onine mli ní ota enii ní eyɔɔ lɛ fɛɛ he; akɛ ekwaŋo yɛ ohiɛ lo!”Hiob 1:10, 11.

9. Te Yehowa fee enii yɛ Satan mpoatswaa lɛ he eha tɛŋŋ, ni mɛni hewɔ?

9 No hewɔ lɛ, Satan taa sane naa akɛ Hiob sɔmɔɔ Nyɔŋmɔ yɛ nibii ni enáa kɛjɛɔ Nyɔŋmɔ dɛŋ lɛ ahewɔ. Abonsam kɛ naafolɔmɔ wiemɔi tsɔɔ mli hu akɛ kɛji aka Hiob lɛ, ebaate shi ewo Nyɔŋmɔ. Te Yehowa fee enii yɛ Satan mpoatswaa lɛ he eha tɛŋŋ? Akɛni sane lɛ kɔɔ yiŋtoo ni yɔɔ Hiob nifeemɔi asɛɛ lɛ he hewɔ lɛ, Yehowa ŋmɛ Satan gbɛ koni eka Hiob. Abaatsɔ nɛkɛ gbɛ nɔ ana yɛ faŋŋ mli kɛji akɛ Hiob sumɔɔ Nyɔŋmɔ loo esumɔɔɔ lɛ.

AKA HIOB

10. Mɛɛ kaai ba Hiob nɔ, ni te efee enii yɛ he eha tɛŋŋ?

10 Etsɛɛɛ ni Satan ka Hiob yɛ gbɛ̀i srɔtoi anɔ. Aju Hiob kooloi lɛ ekomɛi, ni agbe ekrokomɛi hu. Agbe etsuji lɛ ateŋ mɛi babaoo. Enɛ ha eye ohia. Hiob kɛ amanehulu kroko hu kpe beni ahum ko gbe bii nyɔŋma ni eyɔɔ lɛ. Shi kɛlɛ, yɛ nibii ni yɔɔ gbeyei ni tee nɔ nɛɛ fɛɛ mli lɛ, “Hiob efeee esha ko, ni asaŋ ekɛ sane gbonyo ko shwaaa Nyɔŋmɔ.”Hiob 1:22.

11. (a) Mɛɛ naafolɔmɔ ni ji enyɔ Satan kɛshi Hiob, ni te Yehowa tsu he nii eha tɛŋŋ? (b) Te Hiob fee enii yɛ hela ni haa mɔ naa nɔ̃ lɛ he eha tɛŋŋ?

11 Satan nijiaŋ ejeee wui. Ekolɛ esusu he akɛ eyɛ mli akɛ Hiob nyɛ eŋmɛ etsui shi yɛ enibii, etsuji, kɛ ebii ni hiɛ kpãta lɛ ahe moŋ, shi ebaate shi ewo Nyɔŋmɔ kɛji hela mɔ lɛ. Yehowa ŋmɛ Satan gbɛ ni ekɛ hela ko ni yɔɔ nyaŋemɔ ni haa mɔ naa nɔ̃ tswa Hiob. Shi enɛ po haaa hemɔkɛyeli ni Hiob yɔɔ yɛ Nyɔŋmɔ mli lɛ mli agbɔjɔ. Yɛ no najiaŋ lɛ, ekɛ shiŋŋfeemɔ kɛɛ akɛ: “Mibemyeli [“minɔkwayeli,” NW] lɛ miŋmɛŋ he kɛyashi beyinɔ ní magbo.”Hiob 27:5.

Ajɔɔ Hiob yɛ enɔkwayeli lɛ hewɔ

12. Mɛɛ gbɛ nɔ Hiob tsɔ eha Abonsam mpoatswaa lɛ hetoo?

12 Hiob leee akɛ Satan ji mɔ ni kɛ naagbai ni ekɛkpeɔ lɛ baa enɔ lɛ. Akɛni Hiob leee akɛ Abonsam etswa Yehowa nɔyeli lɛ he mpoa hewɔ lɛ, esusu akɛ enaagbai lɛ jɛ Nyɔŋmɔ ŋɔɔ. (Hiob 6:4; 16:11-14) Shi kɛlɛ, etee nɔ eye Yehowa anɔkwa. Anɔkwa ni Hiob tee nɔ eye lɛ ha ana akɛ wiemɔ ni Satan wie akɛ Hiob sɔmɔɔ Nyɔŋmɔ yɛ pɛsɛmkunya yiŋtoi ahewɔ lɛ ji amale!

13. Mɛni jɛ anɔkwa ni Hiob ye Nyɔŋmɔ lɛ mli kɛba?

13 Hiob anɔkwayeli lɛ ha Yehowa ná hetoo ni sa jogbaŋŋ eha Satan mpoatswaa ní jɛmɔ fata he lɛ. Eji anɔkwale akɛ Hiob ji Yehowa naanyo, ni Nyɔŋmɔ jɔɔ lɛ yɛ anɔkwayeli gbɛ ni ekɔ lɛ hewɔ.Hiob 42:12-17.

BƆ NI FEƆ NI OHE BAJEƆ SANE LƐ MLI

14, 15. Mɛni hewɔ wɔbaanyɛ wɔkɛɛ akɛ naafolɔmɔ ni Satan kɛshi Hiob lɛ kɔɔ adesai fɛɛ ahe lɛ?

14 Sane ni Satan tée lɛ shi yɛ anɔkwa ní aaaye Nyɔŋmɔ he lɛ kɔɔɔ Hiob pɛ he. Ekɔɔ bo hu ohe. Afee enɛ faŋŋ yɛ Abɛi 27:11, he ni Yehowa Wiemɔ lɛ kɛɔ yɛ akɛ: “Mibi, feemɔ ohe nilelɔ, ní oha mitsui anyɔ mimli, ní maná hetoo maha mɔ ni bɔɔ mi ahora lɛ.” Wiemɔi ni aŋma afii ohai abɔ yɛ Hiob gbele sɛɛ nɛɛ tsɔɔ akɛ Satan kã he eebɔ Nyɔŋmɔ ahora ni eefolɔ E-tsuji lɛ hu anaa. Yɛ anɔkwale mli lɛ kɛ́ wɔhi shi yɛ gbɛ ni saa Yehowa hiɛ lɛ nɔ lɛ, wɔyeɔ wɔbuaa kɛhaa Satan apasa naafolɔmɔi lɛ ahetoo, ni wɔtsɔɔ nɛkɛ gbɛ nɔ wɔhaa Nyɔŋmɔ tsui nyɔɔ emli. Te osusuɔ enɛ he ohaa tɛŋŋ? Ani ebafeŋ nɔ ni yɔɔ miishɛɛ akɛ oooná gbɛfaŋnɔ yɛ Abonsam amale naafolɔmɔi lɛ ahetoohamɔ mli, kɛji nakai feemɔ baabi ni ofee tsakemɔi komɛi po yɛ oshihilɛ mli?

15 Kadimɔ akɛ Satan kɛɛ akɛ: ‘Nɔ fɛɛ nɔ ní mɔ ko yɔɔ lɛ, eŋɔhaa yɛ ewala hewɔ!’ (Hiob 2:4) Wiemɔ ni ji “mɔ ko” ni Satan kɛtsu nii lɛ haa efeɔ faŋŋ akɛ jeee Hiob pɛ naa efolɔ, shi moŋ efolɔ adesai fɛɛ hu anaa. Enɛ ji sane oti ko ni he hiaa waa. Satan ewie eshi anɔkwa ni oyeɔ Nyɔŋmɔ lɛ. Abonsam baasumɔ ni kɛ́ shihilɛi ni mli wawai te shi lɛ, ogbo Nyɔŋmɔ nɔ toi ni okpoo jalɛ gbɛ ni okɔ lɛ. Yɛ mɛɛ gbɛ nɔ Satan baabɔ mɔdɛŋ koni etsu enɛ he nii?

16. (a) Mɛɛ gbɛ̀i Satan kɛtsuɔ nii yɛ mɔdɛŋ ni ebɔɔ koni etsi mɛi kɛjɛ Nyɔŋmɔ he lɛ mli? (b) Mɛɛ gbɛ nɔ Abonsam baanyɛ ekɛ gbɛ̀i ni tamɔ nɛkɛ atsu nii kɛte shi ewo bo?

16 Taakɛ asusu he yɛ wolo nɛɛ Yitso 10 lɛ mli lɛ, Satan kɛ gbɛ̀i srɔtoi tsuɔ nii yɛ mɔdɛŋ ni ebɔɔ koni etsi mɛi kɛjɛ Nyɔŋmɔ he lɛ mli. Gbɛ lɛ ekome ji akɛ, etutuaa mɔ “tamɔ jata ni hũuɔ eetao mɔ ni eeemi.” (1 Petro 5:8) No hewɔ lɛ, hewalɛ ni Satan náa yɛ mɛi anɔ lɛ baanyɛ aje kpo beni onanemɛi, owekumɛi, loo mɛi krokomɛi teɔ shi amɛwoɔ bo yɛ mɔdɛŋ ni obɔɔ koni okase Biblia lɛ ni okɛ nɔ ni okaseɔ lɛ atsu nii lɛ mli. * (Yohane 15:19, 20) Gbɛ kroko lɛ ji akɛ, Satan “diɛŋtsɛ tsakeɔ ehe etsɔɔ la bɔfo.” (2 Korintobii 11:14) Abonsam baanyɛ ekɛ gbɛ̀i ni yɔɔ nigii atsu nii ni ekɛlaka bo koni okahi shi yɛ gbɛ ni saa Nyɔŋmɔ hiɛ lɛ nɔ. Ebaanyɛ ekɛ nijiaŋwujee hu atsu nii, ekolɛ ebaaha onu he akɛ onyɛŋ Nyɔŋmɔ hiɛ osa. (Abɛi 24:10) Kɛji akɛ Satan miifee enii tamɔ “jata ni hũuɔ” loo eejie ehe kpo tamɔ “la bɔfo” jio, mpoa ni etswa lɛ tsakeko: Ekɛɛ kɛ́ okɛ kaai kpe lɛ, obaakpa Nyɔŋmɔ sɔɔmɔ. Mɛɛ gbɛ nɔ oootsɔ oha mpoa ni etswa lɛ hetoo, ní oha ana akɛ oyeɔ Nyɔŋmɔ anɔkwa taakɛ Hiob fee lɛ?

YEHOWA KITAI LƐ ATOI NÍ OOOBO

17. Mɛni ji yiŋtoo titri hewɔ ni esa akɛ obo Yehowa kitai lɛ atoi lɛ?

17 Obaanyɛ oha Satan mpoatswaa lɛ hetoo kɛtsɔ shi ní ooohi yɛ gbɛ ni saa Nyɔŋmɔ hiɛ lɛ nɔ. Mɛni enɛ feemɔ biɔ? Biblia lɛ haa hetoo akɛ: “Suɔmɔ Yehowa, o-Nyɔŋmɔ lɛ, kɛ otsui fɛɛ kɛ osusuma fɛɛ kɛ ohewalɛ fɛɛ!” (5 Mose 6:5) Be mli ni suɔmɔ ni oyɔɔ kɛha Nyɔŋmɔ lɛ yaa hiɛ lɛ, obaaná shwelɛ akɛ oootsu nɔ ni etaoɔ yɛ odɛŋ lɛ he nii. Bɔfo Yohane ŋma akɛ: “Enɛ ji Nyɔŋmɔ suɔmɔ lɛ, akɛ wɔye ekitai lɛ anɔ.” Kɛji akɛ osumɔɔ Yehowa kɛ otsui fɛɛ lɛ, no lɛ obaana akɛ “ekitai lɛ waaa.”1 Yohane 5:3.

18, 19. (a) Mɛni ji Yehowa kitai lɛ ekomɛi? ( Kwɛmɔ akrabatsa ni yɔɔ baafa 122 lɛ mli.) (b) Te wɔfeɔ tɛŋŋ wɔleɔ akɛ Nyɔŋmɔ biii babaoo tsɔ kɛjɛɛɛ wɔdɛŋ lɛ?

18 Mɛni ji Yehowa kitai lɛ? Ekomɛi kɔɔ jeŋbai komɛi ni esa akɛ wɔkwa lɛ ahe. Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, kwɛmɔ akrabatsa ni yɔɔ baafa 122, ni hiɛ saneyitso akɛ “ Tsi Ohe Kɛjɛ Nibii ni Yehowa Nyɛ̃ɔ lɛ Ahe” lɛ mli. Obaana ni ato jeŋbai komɛi ni Biblia lɛ buɔ lɛ fɔ kwraa lɛ anaa yɛ jɛmɛ. Kɛji akɛ okwɛ nifeemɔi ni awie he yɛ jɛmɛ lɛ mli klɛŋklɛŋ kwraa lɛ, ekolɛ obaasusu akɛ naagba tsɔ̃ ko bɛ nifeemɔi nɛɛ ekomɛi ahe. Shi kɛ́ ojwɛŋ ŋmalɛi ni atsɛ́ yisɛɛ shi aŋmalako amɛmli wiemɔi lɛ anɔ lɛ, ekolɛ obaana akɛ nilee yɛ Yehowa mlai lɛ amli. Ekolɛ tsakemɔi ni ooofee yɛ ojeŋba mli lɛ baafee nifeemɔ ko ni wa fe fɛɛ ni okɛaakpe yɛ oshihilɛ mli. Shi kɛlɛ, ní aaahi shi yɛ gbɛ ni saa Nyɔŋmɔ hiɛ lɛ nɔ lɛ kɛ tsui ni nyɔɔ mɔ mli kɛ miishɛɛ babaoo baa. (Yesaia 48:17, 18) Ni eji nɔ ko ni obaanyɛ ofee. Te wɔfeɔ tɛŋŋ wɔleɔ enɛ?

19 Yehowa kpaaa babaoo gbɛ kɛjɛɛɛ wɔdɛŋ fe bɔ ni wɔɔnyɛ wɔfee. (5 Mose 30:11-14) Ele wɔnyɛmɔi kɛ wɔfatɔi kwraa fe bɔ ni wɔle. (Lala 103:14) Kɛfata he lɛ, Yehowa baanyɛ awaje wɔ koni wɔfee toiboo wɔha lɛ. Bɔfo Paulo ŋma akɛ: “Anɔkwafo ji Nyɔŋmɔ, mɔ ni haŋ aka nyɛ fe bɔ ni nyɛaanyɛ, shi moŋ ekɛ kaa lɛ nɔŋŋ aaaje gbɛ aha nyɛ ní nyɛje mli hu, koni nyɛnyɛ mli nyɛmɔ.” (1 Korintobii 10:13) Yehowa baanyɛ eha bo “hewalɛ ní fá kɛteke nɔ” po bɔni afee ni onyɛ oŋmɛ otsui shi. (2 Korintobii 4:7) Beni Paulo eŋmɛ etsui shi yɛ kaai babaoo amli sɛɛ lɛ, ekɛɛ akɛ: “Minyɛɔ nii fɛɛ mifeɔ yɛ mɔ ni wajeɔ mi . . . lɛ mli.”Filipibii 4:13.

SUI NI SAA NYƆŊMƆ HIƐ NÍ OOONÁ

20. Mɛɛ sui ni saa Nyɔŋmɔ hiɛ esa akɛ oná, ni mɛni hewɔ sui nɛɛ ahe hiaa lɛ?

20 Yɛ anɔkwale mli lɛ, Yehowa hiɛ ni aaasa lɛ biɔ babaoo fe nibii ni enyɛ̃ɔ lɛ kɛkɛ ni aaahi. Esa akɛ osumɔ nibii hu ni esumɔɔ lɛ. (Romabii 12:9) Ani jeee mɛi ni kɛ bo hiɛ susumɔ kome, ní amɛkɛ bo nyáa nɔ kome he, ní amɛkɛ bo hiɛ jeŋba kome lɛ okɛbɔɔ naanyo? Nakai nɔŋŋ eji yɛ Yehowa hu gbɛfaŋ. No hewɔ lɛ ná suɔmɔ oha nibii ni Yehowa sumɔɔ lɛ. Awie nibii nɛɛ ekomɛi ahe yɛ Lala 15:1-5, he ni wɔkaneɔ mɛi ni Nyɔŋmɔ kpɛlɛ amɛnɔ akɛ enanemɛi lɛ ahe sane yɛ lɛ. Yehowa nanemɛi lɛ jieɔ nɔ ni Biblia lɛ tsɛ́ɔ lɛ akɛ “mumɔ lɛ yibii” lɛ akpo. Sui nɛɛ ji “suɔmɔ, miishɛɛ, hejɔlɛ, tsuishitoo, mlihilɛ, ejurɔfeemɔ, hemɔkɛyeli, mlijɔlɛ, hiɛshikamɔ.”Galatabii 5:22, 23.

21. Mɛni baaye abua bo koni oná sui ni saa Nyɔŋmɔ hiɛ?

21 Biblia lɛ ní oookane ní okase daa lɛ baaye abua bo koni oná sui ni saa Nyɔŋmɔ hiɛ. Ni nibii ni Nyɔŋmɔ taoɔ yɛ wɔdɛŋ lɛ ahe nii ni oookase lɛ hu baaye abua bo koni oha osusumɔi kɛ Nyɔŋmɔ nɔ̃ lɛ akpã gbee. (Yesaia 30:20, 21) Babaoo ni ohaa suɔmɔ ni oyɔɔ kɛha Yehowa lɛ mli waa lɛ, babaoo ni obaashwe akɛ ooohi shi yɛ gbɛ ni saa Nyɔŋmɔ hiɛ lɛ nɔ.

22. Mɛɛ sɛɛ obaaná kɛji akɛ ohi shi yɛ gbɛ ni saa Nyɔŋmɔ hiɛ lɛ nɔ?

22 Ebiɔ mɔdɛŋbɔɔ bɔni afee ni anyɛ ahi shi yɛ gbɛ ni saa Yehowa hiɛ lɛ nɔ. Biblia lɛ kɛ oshihilɛ ni oootsake lɛ toɔ gbɔmɔ momo loo otsutsu sui ni ehiii lɛ ni ooojie oshwie koni owo gbɔmɔ hee loo sui heei lɛ he. (Kolosebii 3:9, 10) Shi lalatsɛ lɛ ŋma yɛ Yehowa kitai lɛ ahe akɛ: “Amɛnɔyeli lɛ, nyɔmɔwoo kpele yɛ mli.” (Lala 19:12) Bo hu obaana akɛ jɔɔmɔi babaoo yɛ shi ní ahiɔ yɛ gbɛ ni saa Nyɔŋmɔ hiɛ lɛ nɔ lɛ mli. Kɛ́ ofee nakai lɛ, obaaná hetoo oha Satan mpoatswaa lɛ, ni obaaha Yehowa tsui anyɔ emli!

^ kk. 16 Enɛ etsɔɔɔ akɛ Satan diɛŋtsɛ ji mɔ ni kudɔɔ mɛi ni teɔ shi woɔ bo lɛ. Shi je nɛŋ nyɔŋmɔ lɛ ji Satan, ni jeŋ muu lɛ fɛɛ yɛ ehewalɛ shishi. (2 Korintobii 4:4; 1 Yohane 5:19) No hewɔ lɛ wɔbaanyɛ wɔkpa gbɛ akɛ mɛi babaoo naŋ he miishɛɛ ákɛ amɛaahi shi yɛ gbɛ ni saa Nyɔŋmɔ hiɛ lɛ nɔ, ni amɛteŋ mɛi komɛi po baate shi awo bo.