Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

2 YATICHÄWI

‘Diosan munañaparjamaw sarnaqäna’

‘Diosan munañaparjamaw sarnaqäna’

1, 2. ¿Kunsa Noen familiapajj walja maranak lurasipkäna, ukat kuna jan waltʼäwinakansa uñjasipjjäna?

WAL irnaqtʼasajja, Noé chachajj wali qaritaw samartʼaskäna. Mä jachʼa lawa patjjar qontʼasisinwa wali qarjat muchʼartʼasiskäna ukat kunja jachʼänis arcajj uksa uñtarakïnwa. Alquitranas walirak thujstʼanïna ukat kuna herramientanakampitï irnaqasipkäna ukanakas istʼasirakïnwa. Kunjamsa familiapajj wal irnaqtʼasipkäna uks uñjarakïnwa. Wawanakapasa, yojjchʼanakapasa ukat munat warmipas walja maranakaw arca lurañ yanaptʼapjjäna. Cheqas sumwa sarantasipkäna, ukampis lurañajj utjaskakïnwa.

2 Loqhëpkaspas ukhamwa jaqejj jupanakat amuyapjjäna. Arcajj niya tukuyatäjjäna ukhajja, wal jupanakat larusipjjäna ukat ‘Uma Juiciow jutani’ sasin Noé chachan yatiyatapatjja, jukʼampiw larusipjjäna. “Kamisarak Uma Juiciojj oraq qʼal chhaqtayjjanisti, ukajj janipuniw kunapachas uñjasiwaykiti” sasaw sapjjäna. Noen familiapajj ina chʼusarus tiempo aptʼasipkaspa ukhamwa amuyapjjäna. Ukampis Jehová Diosajj Noé chacharusa ukat familiaparusa janiw ukham uñjkänti.

3. ¿Kunatsa ‘Noé chachajj Diosan munañaparjamaw sarnaqäna’ sasin sissna?

3 Bibliajj akham siwa: “[Noé] sapakiw Diosan munañaparjamajj sarnaqäna” sasa (Génesis 6:9 liytʼasiñapawa). Ukajj ¿kamsañs muni? Kuntï Jehová Diosajj siskänjja, ukarjamapuniw Noé chachajj lurirïna ukat mä munat amigoparjamaw Jupar wal munasïna. Ukat walja maranak qhepatjja, ‘iyawsäwip laykurakiw aka oraqenkirinakarojj juchañchäna’ sasaw Bibliajj Noé chachat qhanañchäna (Heb. 11:7). ¿Kunjams uk luräna? ¿Kunsa iyawsäwipat yateqassna?

Jan wali tiemponkkasasa sum sarnaqäna

4, 5. ¿Kunjamsa Noen urunakapan jan walinakajj jiljjattäna?

4 Noé chachan tiempopanjja, jan wali luräwinakajj jiljjattaskakïnwa. Enoc sat achachilap jakkäna ukhajja, jan walinakajj utjapunïnwa, jupajj ukhamarakiw Diosar istʼas sarnaqäna, ukat taqe jan wali jaqenakaw tukjatäpjjani sasaw yatiyäna. Ukampis Noen urunakapanjja, jan walinakajj sintipunëjjänwa. Aka Oraqejj jan wali luräwinakamp phoqhantata, qʼala tukjatäkaspas ukhamänwa Jehová Diosatakejja (Gén. 5:22; 6:11; Jud. 14, 15). ¿Kunatsa jan walinakajj sintipunëjjpachäna?

5 Angelanak taypinwa mä jan waltʼäwejj utjawayi. Jupanakat mayniw Jehová Dios contra saytʼasjjäna, juparakiw Adanampir ukat Evampirojj juchar purtʼasiyäna. Ukhamatwa Supayaru jan ukajj Diablor tukuwayi. Noen urunakapanjja, ukhamarakiw yaqha angelanakajj Diosan apnaqäwip contra saytʼasipjjäna. Alajjpachan kuna lurañanaktï Diosajj churkäna ukanak jaytasaw jaqer tukusin aka Oraqer saraqanipjjäna, ukat suma uñnaqtʼani warminakampiw casarasipjjäna. Uka jan istʼasiri, jachʼa jachʼa tukuri ukat jupanakatakik kuns muniri angelanakajja, jan wali luräwinakaruw jaqenakar nuktʼapjjäna (Gén. 6:1, 2; Jud. 6, 7).

6. ¿Nefilim sat jaqenakajj kuna jan walinaksa utjayapjjäna, ukat kun lurañsa Diosajj amtäna?

6 Angelanakamp ukat warminakamp mayachasipjjatapatjja, wawanakapajj jachʼa tansanaka ukat wali chʼamanïpjjänwa. Bibliarjamajja, uka jaqenakajj nefilim satäpjjänwa, uka arojj “tukjirinaka” jan ukajj “yaqhanakar tinkuyiri” sañwa muni. Jupanakaw aka Oraqerojj jan walinakamp phoqhantayapjjäna. Ukatwa Jehová Diosajj akham sispachäna: ‘Jaqenakan luräwinakapajj sinti jan walipuniwa, amtanakapasa, luräwinakapasa ukhamaraki’ sasa. Ukhamätapatwa 120 maranakat uka jan wali jaqenakar tukjañ amtäna (Génesis 6:3-5 liytʼasiñapawa).

7. ¿Kunatsa Noetakisa ukat warmipatakisa wawanakapar uywañajj chʼamäpachäna?

7 Noé chachajj suma chuyman warminïnwa ukat phesqa pataka jila maranëjjän ukhaw kimsa wawanëjjärakïna, jupanakasti Sem, Cam ukat Jafet satäpjjänwa. * ¡Uka jan wali tiemponakan wawanakar uywañajj wali chʼamäpachänwa! Ukampis Noé chachasa, warmipasa wawanakapar jan walinakat jarkʼaqañatakiw wal chʼamachasipjjäna. Uka nefilim jaqenakajj wali chʼamani ukat aytatäpjjänwa; wawanakajj ukham jaqenakat yateqasiñ munapjjapuniwa. Ukat uka jaqenakan jan wali luräwinakapat istʼapjjapunpachänwa. Ukampis Noé chachasa ukat warmipasa Jehová Diosajj kunjam Diosasa ukat jan wali luräwinakar uñisitapjja yatichapjjarakpachänwa. Jan walinak utjatapata ukat jaqenakajj Jupa contra saytʼatapatjja, kunjamsa Diosajj chuym ustʼayasïna uk sum amuyapjjañapatakiw yatichapjjañapäna (Gén. 6:6).

Noé chachasa ukat warmipasa jan wali luräwinakatwa wawanakapar jarkʼaqapjjañapäna

8. ¿Kunjamsa awk taykanakajj Noé chachatsa ukat warmipatsa yateqasipjjaspa?

8 Jichhürunakanjja, wawanakar uywañajj kunja chʼamasa uk sumwa awk taykanakajj amuyapjje. Uka tiemponjamarakiw aka Oraqejj qhoru nuwasir jaqenakamp phoqhantatajja. Ukat wawanakan kusistʼäwinakapas nuwasiñanakamp phoqhantatarakiwa. Ukampis awk taykanakajj uka jan waltʼäwinakat jarkʼaqañatakejj sumankañ utjayir Diosar jakʼachasipjjañapatakiw wawanakapar yatichapjje. Cheqansa, Jehová Diosaw taqe uka jan walinak tukjani (Sal. 11:5; 37:10, 11). Aka jan wali tiemponjja, sumwa maynejj wawanakapar uywaspa. Noé chachampi warmipampejj ukhamwa lurapjjäna. Wawanakapajj suma jaqenakäpjjänwa ukat jupanakjam Diosar istʼir warminakampiw casarasipjjäna.

‘Jichhajj mä arca luram’

9, 10. 1) ¿Diosan kuna arunakapas Noé chachan jakäwip mayjtʼayäna? 2) Diosan aruparjamajja, ¿arcajj kunjamäñapänsa, ukat kunjamsa Noen familiapajj qhespisapäna?

9 Mä uruw Noé chachan jakäwipajj mayjtʼawayäna. Jehová Diosaw jupamp parläna ukat akham sasaw uka pachan tʼunjasïwipat qhanañchäna: “Jichhajj mä arca lurasim gofer sat maderata” sasa (Gén. 6:14).

10 Arcajj mä barcor uñtasitänwa sasaw yaqhepajj sapjje, ukampis janiw ukhamäkänti. Arcajj mä jachʼa cajonar uñtatänwa, janiw timonanïkänti. Ukat qawqchʼänisa kunjamänisa ukanakjja Jehová Diosaw sum yatiyäna. Ukat manqhäjjapas patäjjapas alquitranamp uskutäñapänwa. Ukat akham sarakïnwa: “Mä jachʼa jallu apayanï [...]. Taqe kunatejj aka oraqen utjki ukanakasti jiwarapjjaniwa” sasa. Ukat saskakïnwa: ‘Uka arcarojj yoqanakamampi, warmimampi, yojjchʼanakamampi ukat jumampiw mantapjjäta’ sasa. Uka arcarojj taqe kasta animalanakwa Noejj irpantañapäna. Arca manqhankirinakakiw Uma Juiciot qhespipjjasapäna (Gén. 6:17-20).

Jehová Diosan aruparjam phoqhañatakejja, mayachtʼataw Noen familiapajj irnaqapjjäna

11, 12. ¿Kuna jachʼa luräwsa Noé chachajj lurañapäna, ukat kunjamsa ukamp phoqhäna?

11 Noé chachajj wal trabajiñapäna. Arcajj jachʼäñapänwa. Largorojj 133 metroni, anchorojj 22 metroni ukat altorojj 13 metroniraki. Jichha tiempon lawat lurat jachʼa barconakat sipansa, jukʼamp jachʼänwa. Pelot anatañ canchatsa jukʼampïnwa. ¿Noé chachajj uka luräw katoqpachänti? ¿Jan waltʼäwinakan uñjasisajj quejaspachänti? ¿Kuna luräwtï phoqhañapäkäna uk jan chʼamäñapatak mayjtʼaypachänti? Bibliajj akham siwa: “Noesti kunjämtejj Diosajj siskatayna ukhamwa [...] luräna” sasa (Gén. 6:22).

12 Uka luräwejj inas 40 jan ukajj 50 maranakan tukuyaschïna. Nayraqatjja, qoqanak kʼutsusaw apapjjañapäna, ukjjarusti khuchhunoqasinwa jachʼa viganaka, tablanak apsupjjañapäna. Ukat arca lurañatakiw apthapipjjañaparakïna. Kimsa pisonakanïñapänwa, manqhanjja cuartonakaw utjañapäna, mä ladoruw punkunïñapäna ukat altorojj jiskʼa ventananakanïñaparakïnwa. Techopas uman jalaqañatakjama (Gén. 6:14-16).

13. ¿Kuna lurañas Noetakejj jukʼamp chʼamäpachäna, ukat jaqenakajj Noer istʼasajj kuns lurapjjäna?

13 Marat maratjamaw arcajj tukuyasiskäna. Familiapan yanaptʼaskir uñjasaw Noé chachajj wal kusispachäna. Ukampis arca lurañat sipansa, yaqha luräw phoqhañaw jukʼamp chʼamänjja. Noé chachajj ‘cheqa arunak parlirïnwa’ sasaw Bibliajj qhanañchi (2 Pedro 2:5 liytʼasiñapawa). Cheqas Noé chachajj jan ajjsartʼasaw ‘Uma Juiciot’ jan wali jaqenakar yatiyäna. ¿Istʼapjjpachänti? Uka toqet Jesusajj akham sänwa: “Janirakiw [istʼapkänti]” sasa. Walja manqʼañanakana ukat umañanakanwa jakasipkäna, mayninakajj casarasisipkänwa, ukatwa Noé chacharojj jan istʼapkänti (Mat. 24:37-39). Walja jaqenakarakiw Noé chachatsa ukat familiapatsa sawkasipjjpachäna, yaqhepanakajj inas toqjjapchïna, nuwjapjjarakchïna. Jan ukajj arca jan lurjjañapatakiw jarkʼañ munapjjarakpachäna.

Jehová Diosajj Noé chachar bendisiskatap amuyapkchïnsa, jupat sawkasipjjänwa ukat janiw istʼapkänti

14. ¿Kunsa Noé chachat ukat familiapat yateqassna?

14 Ukhamäkchïnsa, Noé chachasa ukat familiapasa janiw aynachtʼapkänti. Ina chʼusaruw tiempop aptʼasipjje loqhëpjjewa sasins jaqenakajj amuyapkchïnjja, jupanakajj arcjja lurasipkakïnwa. Jichhürunakan cristiano familianakajj Noen ukat familiapan iyawsäwipats yateqasipjjarakispawa. Bibliarjamajja, ‘qhepa urunakanktanwa’ (2 Tim. 3:1). Jesusajj jichha tiempot parlkasajja, Noen tiempopanjamarakïniwa sasaw säna. Ukhamajj Diosan Reinopat yatiykasatï jaqenakajj jan istʼañ munapkani, sawkasipjjani jan ukajj arknaqapjjestani ukhajja, Noé chachatwa yateqasiñasa, jupajj ukham jan walinakampejj janiw aynachtʼkänti.

“Arcar mantjjam”

15. ¿Noen familiapat khitinakas jiwjjapjjäna?

15 Arcajj tukuyatäjjänwa. Ukhatakisti, Noé chachajj niya 600 maranakanïnwa ukhaw Lamec sat tatapajj jiwjjäna. * Ukat phesqa maranak qhepatsti Matusalén sat achachilaparakiw jiwjjäna, jupajj 969 maranïnwa, jupakiw jukʼamp walja maranak jakawayäna sasaw Bibliajj qhanañchi (Gén. 5:27). Matusalén ukhamarak Lamec chachanakajja, niya Adán chachan tiempopanwa jakapjjäna.

16, 17. 1) 600 maranëjjäna ukhajja, ¿kunsa Diosajj Noer säna? 2) Animalanakar jutaskir uñjañajja, ¿kunjamäpachänsa Noetakisa ukat familiapatakisa?

16 Noé chachajj 600 maranïkäna ukhaw Jehová Diosajj akham säna: “Familiamampi arcar mantjjam” sasa. Ukat taqe kasta animalanakwa arcar irpantañapäna, qʼoma animalanakata, mä arunjja, kawkïrinakatï sacrificiot loqtasisapäna ukanakatjja paqallqkama ukat jan qʼoma animalanakatsti payakama (Gén. 7:1-3).

17 Taqe kasta animalanaka, jiskʼan jachʼani, jutaskiri, qatatnaqtaskiri, tuyusinkiri ukat yaqha ukhamanak uñjañajj wali muspharkañäpachänwa. Ukampis Noé chachajj janiw animalanakar antiri ni irptiris sarkänti, janirakiw munkir jan munkir arcar irpantkänti, jan ukasti jupanak pachpaw “Noempi chikajj arcaru mantapjjäna” sasaw Bibliajj qhanañchi (Gén. 7:9).

18, 19. 1) Janiw Noejj animalanakar arcar irpantkasapänti sirinakarojja, ¿kunjamsa amuytʼaysna? 2) Animalanakar qhespiyasajja, ¿kunjamsa Jehová Diosajj wali yatiñanïtap uñachtʼayäna?

18 “Ukajj janiw cheqäkiti. Kunjamarak kunayman kasta animalanakajj mä jiskʼa cheqan sum jakapjjaspasti” sasaw yaqhepajj sapjje. Cheqas Diosaw taqe animalanakar lurawayi, ¿janit Jupajj sum utjapjjañapatak yanaptʼkaspäna? Jïsa, uk lurañajj janiw Jupatakejj chʼamäkpachänti. Amtañäni, Jehová Diosaw Wila lamar qotjja payar jaljtayäna ukat mä kutejj Intsa saytʼayarakïnwa. Ukhamajj kuntï Bibliajj Noé tiempot parlki ukanakajj cheqäskapuniwa.

19 Diosajj animalanakarojj yaqha toqnam qhespiyasapänwa, uk janiw khitis janiw siskaspati. Ukampis jaqenakaruw taqe kasta animalanak uñjapjjañapatak jaytawayi, ukham lurasajj jaqenakar confiyatapwa qalltatpach uñachtʼayäna (Gén. 1:28). Jehová Diosatakejja, jaqena ukat animalanakan jakäwipajj kunja wakiskiris ukwa Noé chachan sarnaqäwipat parlkasajj awk taykanakajj wawanakapar yatichapjjaspa.

20. Uma Juicio puriñapatak mä semana faltkipanjja, ¿kunsa Noen familiapajj lurpachäna?

20 Mä semanatwa Uma Juiciojj jutani sasaw Jehová Diosajj Noé chachar yatiyäna. Ukürunakajj walja lurañanakaw utjpachäna. Amuytʼañäni, animalanakaruw lakinoqañapäna, manqʼaps ukhamaraki, ukat familian yänakapsa arcar apantañaparakïnwa. Noé chachan warmipasa ukat yojjchʼanakapasa, arcan sum jakasiñatak sum wakichtʼañatakiw chʼamachasipjjpachäna.

21, 22. 1) ¿Noen tiempopan jakapkäna uka jaqenakajj kunjamäpjjänsa, ukat jichha tiempon jaqenakajj kunjamäpjjarakisa? 2) ¿Kunapachas jaqenakajj Noen familiapat jan larusjjapjjäna?

21 ¿Taqe ukanak uñjasajj jaqenakajj istʼapjjpachänti? Kunjamtï Jesusajj siskänjja, Jehová Diosajj Noé chacharusa ukat luratanakaparus bendiskchïnsa, jaqenakajj ‘janiw istʼapkänti’. Ukat walja animalanakar arcar mantir uñjkasasa janipuniw istʼapkänti. Jichhürunakanjja, ukhamarakiw uñjasi, qhep qhepa urunakan jakatasajj qhanäskchisa, jaqenakajj janiw istʼañ munapkiti. Kunjamtï apóstol Pedrojj siskänjja, Diosan ewjjanakapar istʼirinakatsa sawkasipjjewa (2 Pedro 3:3-6 liytʼasiñapawa). Noé chachasa ukat familiapasa ukhamarakiw jikjjatasipjjpachäna.

22 ¿Kunapachas jupanakat jan larusjjapjjpachäna? Noé chachajj familiaparusa animalanakarus arcar irpantjjäna ukhaw ‘Diosajj arcan punkup’ jistʼantjjäna sasaw Bibliajj qhanañchi. Diosan uka luräwipaw uka jaqenakar amuktʼaypachäna. Jan ukhamäkchïnsa, jallun purintatapaw amuktʼaypachäna. Kʼachat kʼachatwa jallojj wal purintjjäna, Oraqes umamp phoqhantatäjjänwa, ukhamatwa Diosan arupajj phoqhasïna (Gén. 7:16-21).

23. 1) Jaqenakan jiwapjjatapatjja Diosajj janiw kusiskänti sasajja, ¿kunatsa sissna? 2) ¿Kunatsa jichhürunakan Noé chachat yateqasiñasa?

23 Ukham jan wali jaqenakan jiwapjjatapat Jehová Diosajj janiw kusiskänti (Eze. 33:11). Antisas jan wali luräwinakap jaytapjjañapatakiw walja kut yanaptʼäna. Jupanakatï Noé chachjam Diosan munañaparjam sarnaqasa, taqe kunan istʼapjjasapäna ukhajja, janiw Uma Juicion jiwapkasapänti. Kunjamtï qalltan yateqawayktanjja, ‘iyawsäwipampiw Noé chachajj’ uka tiempon jakir jaqenakar juchañchäna sasaw Bibliajj qhanañchi. Cheqansa, uka tiemponjja janiw khitis iyawsäwini Noé chachjam utjkänti. Iyawsäwip laykuw jupasa ukat familiapas qhespiyasipjjäna. Iyawsäwipattï yateqasiñäni ukhajja, jiwasasa familiasasa wiñay jakañwa jikjjatañäni. Noé chachjamarakiw Jehová Diosamp sum apasiñäni ukat amigoparakïñäniwa.

^ tʼaqa 7 Uka jaqenakajj jichhürunakat sipansa walja maranakaw jakapjjäna, kunattejj niya Adán ukat Evan tiempopanwa jakapjjäna, qalltanjja, uka chacha warmejj jan pantjasiri, kʼumar jaqenakäpjjänwa.

^ tʼaqa 15 Lamec chachajj Noé sasaw wawapar sutiyäna ukajj inas “Samaraña” jan ukajj “Chuymachtʼaña” sañ munchi, jupat akham arsuwayäna, niyakejjay Diosajj aka oraqerojj maldischejja, aka wawaw taqe jaqenakatak samarañ apanini sasa (Gén. 5:28, 29). Lamec chachajj uka arunak phoqhasir janiw uñjawaykänti. Noen taykapasa ukat jil kullakanakapasa Uma Juicionwa jiwarapjjpachäna.