Murowe mpantta wa sirimuhina

Murowe mpantta wa myaha sirimuhina

MURU 3

“Tithi Aya Atthu Othene Animwamini Muluku”

“Tithi Aya Atthu Othene Animwamini Muluku”

1, 2. Makhalelo valaponi yaturukeyale sai okhuma okathi wa Nowe, nto Abrahamu oonela sai?

ABRAHAMU aahittukhula maitho awe khunweha zigurate, empa yuulupale yeeyo yaatekiwe muttetthe waakhala awe, eyo piiyo, Uri. * Waniiwanyeya onyakula wa atthu, nave anooneya-tho mwiixi. Alipa-amukuttho a muluku mweeri, anivaha-tho mikuttho saya. Vano nkahaya muupuwele, okathi Abrahamu onirukunuwa awe nto ottikinyaka muru awe, vayuucini vawe onnooniherya ohisiveliwa. Okathi eetta awe orowaka owaani oviraka mphironi moowaatta atthu, woonasa wene owo anuupuwela wuulaana wa amuluku eethiru muttetthe ole wa Uri. Tthiri okokhoreliwa wa amuluku a ethiru waahuulaana okhuma mahiku a Nowe!

2 Nowe aakhwiiye sihalaka iyaakha piili wira oyariwe Abrahamu. Okathi Nowe ni emusi awe yaakhumme aya mukalawani nuumala woopowa Mutaaseke muulupale, muhavinre ole aahinvaha mukuttho Yehova Muluku, nto owo aahiiriha okhumelela ekhweyi. (Maph. 8:20; 9:12-14) Okathi ole atthu otheene yaari valaponi yaamukokhorela Yehova paahi. Masi vano, vaavo osuulu wa namuloko wa Nowe waamwarenle aya mulaponi, okokhorela wa ekeekhai waahipacerya omala-mala. Khula nipuro atthu yaakokhorela a muluku a ethiru. Hata paapa awe Abrahamu, Terahi aanivara itthu sa amuluku a ethiru, woonasa wene, owo aanipaka ilatarato sa amuluku a ethiru.Yox. 24:2.

Exeeni yaamwiirinhe Abrahamu okhala mutthu aarina waamini wuulupale?

3. Nuuvira okathi, mukhalelo xeeni wooneya wa Abrahamu ni exeeni ekhanle ahu ooxutta?

3 Abrahamu aari mutthu oovirikana ni atthu akina. Vaavo okathi waavira awe, owo aanikhala oolipa omunepani wawe mwaha wa waamini. Muhoolo mwaya murummwa Paulo ahooniheriwa ni Muluku khulepa wira owo “tithi aya atthu othene animwamini Muluku”! (Mmusome aRoma 4:11.) Vano nrowe niwehe ele yaamukhalihenrye Abrahamu okhalana waamini wooloka siisa. Nave hiyo nnoowerya wiixutta moota wowinnuwiha waamini wahu.

Okokhoreliwa Yehova Nuumala Epula ya Mutaaseke

4, 5. Woonasa wene ti pani aamwiixuttihale Abrahamu voohimya sa Yehova, nto exeeni ennikupaliha eyo?

4 Abrahamu aasuwenle sai wira aahikhala Yehova Muluku? Hiyo noosuwela wira valaponi yaahikhala arumeyi oororomeleya a Yehova okathi ole. Mmosa mwa yaawo aari Semi. Nnaamwi aari mukhaani mwa anamwane ale araru a Nowe, ikwaha sinceene mBiibiliyani owo tonipacerya oromoliwa. Woonasa wene eyo enooniherya wira Semi aahikhalana waamini wuulupale. * Okathi omosa, nuumala ovira Mutaaseke, Nowe aahimuhimya Yehova okhala “Muluku a Semi”. (Maph. 9:26) Tthiri Semi aanimuttittimiha Yehova ni okokhorela wa ekeekhai.

5 Niireke Abrahamu ni Semi yaanisuwelana? Woonasa wene awo yaanisuwelana. Nkahaya muupuwele Abrahamu oryeene mmiravo. Tthiri owo aahihakalala osuwela wira aahikhalana mmusi mukumi yoowo aawenrye woona itthu saakhumelenle apinaatamu mwa iyaakha sinivikana 400! Semi, aahoona olumwenku wootakhala waakhanle ehinatthi orupa epula ya Mutaaseke, aahimoona mutaaseke Muulupale aakhumelenle valaponi, okhumelela wa nloko nsya vaavo apinaatamu yaayarana aya valaponi, ni mahiku ootakhala a ohiiwelela wa Nemurodi yoowo aamuteka Babeli. Mwaha wa waamini wawe, Semi khaakhalihenrye muteko ole, tivonto okathi Yehova aakanyenre awe ilavulelo sa atthu ale yaateka empa ele, Semi ni emusi awe paahi ti yaahanle alavulaka nttaava noopacerya na apinaatamu, eyo piiyo, nttaava naalavuliwa ni Nowe. Eyo ti yaari emusi ya Abrahamu. Tthiri Abrahamu aahinnuwa omuttittimihaka saana Semi. Ohiya-vo, Semi aahivikaniha okhala mukumi mahiku manceene okathi wa Abrahamu. Woonasa wene Abrahamu iixuttihiwe ni Semi, ekeekhai voohimya sa Yehova.

Abrahamu aahikhootta waakokhorela amuluku eethiru yaakokhoreliwa elapo ya Uri

6. (a) Exeeni enooniherya wira Abrahamu aahivarexexa ele yaaxuttihiwe awe voohimya sa Mutaaseke? (b) Mukhalelo xeeni wa okumi yaarina aya Abrahamu ni Sarai?

6 Nuumala wiiwa voohimya sa epula ya Mutaaseke, Abrahamu aahivarexexa ele yaaxuttihiwe awe. Owo aahimananiha omwiiwelela Muluku ntoko siirale awe Nowe. Eyo ti yaamwiirihale Abrahamu okhootta waakokhorela amuluku a ethiru, nto khukhala mutthu oovirikana ni atthu yaakhala muttetthe wa Uri, woonasa wene ni amusi awe akina. Ohiya-vo, owo aahimuthela muthiyana ooreera murima. Owo aahimuthela Sarai, muthiyana yoowo oreera wawe, wahaakhanle wa erutthu awe paahi, masi aari-tho muthiyana amphenta Yehova. * Nnaamwi Abrahamu ni Sarai yahaarina anamwane, anamathelana ale yaanihakalala mwaha wa omurumeelaka Yehova. Awo ti yaamuhuwale Lothi musulwaawe Abrahamu yoowo aakhweliwe anamuyari awe.

7. Xeeni atthareli a Yesu anitthuneya aya omutakiha Abrahamu?

7 Abrahamu khaahiyale omurumeela Yehova wira aatthareke amuluku eethiru. Owo ni Sarai yaahilakela otthara mweettelo woovirikana ni atthu a muttetthe aya, yaawo yaakokhorela amuluku eethiru. Vakhala wira hiyo nimphavela wooniherya waamini wekeekhai nihaana opakaka etthu emosaru. Nave nihaana ohoova okhala mutthu oovirikana. Yesu aahimmye wira atthareli awe ‘khiyahiyó-tho atthu a vathí-va’, nave atthu yaarowa waanyokha atthareli awe mwaha waivaavo. (Mmusome Yohani 15:19.) Akhala wira munnoona owereya onyokhiwa ni amusi anyu, wala atthu a muttetthe anyu, mwaha woothanla wanyu omurumeela Yehova, musuwele wira khamukhanle mekhinyu. Tthiri munimutakiha Abrahamu ni Sarai yaawo yaamurumeela Yehova voororomeleya.

“Mukhume Mulaponi Mwanyu”

8, 9. (a) Exeeni yaamwiiranenle Abrahamu ehinliyaleya? (b) Exeeni Yehova yaahimyale awe wa Abrahamu?

8 Nihiku nimosa, Abrahamu yaahimwiiraneela etthu ehinliyaleya. Owo ahaakhela muhupi wookhuma wa Yehova Muluku! Biibiliya khonihimya itthu sinceene sa inamuna Abrahamu aakhenle awe muhupi ole, masi onihimya wira ‘Muluku òvuwa’ aahimukhumelela mulopwana oororomeleya. (Musome Miteko 7:2, 3.) Woonasa wene Muluku aalavunle orumeelaka nlaikha; Abrahamu aahoonihiwa vakhaani ikuru sa Yehova, Muluku a olumwenku wotheene. Tthiri Abrahamu aahoona ovirikana waakhanle wa Muluku mukumi ni ilatarato iye sakokhoreliwa ni atthu ale a mahiku awe.

9 Nto masu xeeni a Yehova yaaleeliwe awe Abrahamu? “Mukhume mulaponi mwanyu, ni mwemusini mwanyu, muthamele elapo entthunaka wothonyeryani”. Yehova khaahimyale elapo ene yaarowa awe onvaha, paahi aahimmye wira owo aarowa omuthoonyerya Abrahamu. Etthu yoopacerya, Abrahamu aahaana waahiya amusi awe ni elapo awe. Okathi ole, mwa soolema sa oMedio Oriente, amusi yaanitepa ovahiwa efaita yuulupale. Tthiri okathi ole mutthu waahiya amusi awe wooniwa okhala etthu yootakhala ovikana okhweliwa!

10. Woonasa wene exeeni yiiriha ovila Abrahamu ni Sarai othaama muttetthe wa Uri?

10 Tthiri yaari etthu yoovila Abrahamu okhuma muttetthe wa Uri. Itthu sinceene sinooniherya wira elapo ya Uri yaari yoothaaciri. (Nwehe ekaaxa eni: “ Muttetthe Abrahamu ni Sarai Yathaamale Aya.”) Alipa-oosoma anitokosa itthu sa khalai anihimya wira saahikhala ipa sooloka opuro waari muttetthe wa Uri; ipa sikina saahikhalana ikwaartu 12 wala ovikana-vo, seiyo saakhaliwa ni atthu a etthoko yeeyo ni anamuteko. Ikwaartu saarukurerya nivate nowaapatthiwa naakhala eriyari. Inupa sikina saahikhalana maasi yakhuma vampompeni, opuro woorapa ni ilatrina soopakiwa saana. Muupuweleke wira Abrahamu ni Sarai khiyaahiyo-tho amiravo, okhala wira Abrahamu aarina iyaakha sinivikana 70 nto Sarai 60. Abrahamu aaphavela wira Sarai okhalane itthu sooloka nave animukhapelela saana, ntoko siniira awe khula mulopwana ni amwaarawe. Vano nkahaya muupuwele okathi wavaanela aya voohimya sa yooruma ele ya othaama, makoho yaarina aya, ni itthu sikina saaxankiha. Tthiri Abrahamu aahitteeliwa murima vaavo Sarai aakhulenle awe omutthara iyawe! Sarai, voolikana ni Abrahamu aaheemya ohiya elapo awe ni mireerelo sotheene.

11, 12. (a) Marehereryo xeeni ni soothanla saatthuneya opakiwa ahinatthi okhuma epooma ya Uri? (b) Mwaarowa otthokiherya sai etthu yiiraneyale vaasiisu nihiku na othaama?

11 Nuumala wiiwanana othaama, saahikhala itthu sinceene saatthuneya aya opaka. Yaahaana muteko wa oreherya miritti ni othukumanya mireerelo saya. Itthu xeeni yaarowa aya okuxa arowaka nipuro nle nahaasuwela aya, nave itthu xeeni saarowa aya ohiya? Ohiya-vo, yaahikhalana amusi ni anamuteko. Yaarowa omwiiriha sai Terahi yoowo aari oowuuluvala? Awo yahimuteexa anamukhapelela yeettaka. Woonasa wene Terahi aheemya othaama, okhala wira Abrahamu onnihimmwa okhala muhavinre aaroromeliwa, yoowo aakunxe emusi awe khukhuma muttetthe wa Uri. Voohihoverya, Terahi aahihiya waakokhorela amuluku eethiru. Lothi musulwaawe Abrahamu, aaheemya-tho weetta ni Abrahamu.Maph. 11:31.

12 Nto naahiphiya nihiku na othaama. Vano muupuwele okathi wa vaasiisu, emusi ele yuulupale ethukumanaka ota wa ixiri, ni maasi yaarukurerya epooma ya Uri. Ikamelo ni abuuru ti yaateexa mireerelo saya, axinama yaahithukumanyiwa, amusi ni anamuteko, niire so, khula mutthu aaheemela opuro awe, khiyalipelela etthu yaarowa wiiraneya. * Nto atthu otheene yaalipelela wira Abrahamu ohimye etthu wira apaceryeke weetta. Vano waahiphiya okathi nto khuvenya, anarowa mukwaha woohitthika.

13. Moota xeeni arumeyi anceene a Yehova olelo-va anooniherya aya waamini omosaru waarina awe Abrahamu ni Sarai?

13 Olelo-va, arumeyi anceene a Yehova annithanla othaama arowaka mapuro yaale ari oothowa anamalaleerya. Akina annithanla wiixutta nttaava nikina wira yinnuuherye muteko oninvarela aya Yehova. Aakhala akina animananiha weererya inamuna isya sa olaleerya sihilimalenle aya. Opaka soothanla iyo, onivekela wiileva, eyo piiyo, ohiya itthu sirina awe ni silimalenle awe. Tthiri vannireerela waatthapela mwaha wowooniherya munepa mmosaru aarina awe Abrahamu ni Sarai! Nakhalana waamini waarina aya, nikupaliki wira Yehova onrowa onivaha itthu sinceene ovikana sininvaha ahu. Tthiri Yehova khonootha, onnaareeliha atthu otheene oowaamini. (aHéb. 6:10; 11:6) Niireke aahimureeliha tthiri Abrahamu?

Olapuwa Muro Eufrate

14, 15. Waari sai mukwaha wookhuma wUri orowa oHarani, nto exeeni yaamwiirinhe Abrahamu othanla omaka oHarani okathi vakhaani?

14 Vakhaani-vakhaani atthu ale yaahilimalela weetta. Hiyo pooti wuupuwela okathi Abrahamu ni Sarai yaawela aya inama saya, okathi mukina aneetta mwentto, olavula waya waakanyeriwa ni onyakula wa inama seetta! Nuuvira okathi hata ale yahaasuwela yaahiixutta okhomanyerya ni okwanyula iheema, ni omukhaliherya Terahi yoowo aari oowuuluvala, okhala wene aawelihiwa vakameeloni wala vabuuruni. Awo yeetta erowaka epantte enikela epheyo attharaka Muro Eufrate. Nto saahivira isumana sinceene yeettaka, nto vakhaani-vakhaani yaanivikana muttetthe ti muttetthe.

15 Ohoolo waya nuumala weetta ikhiloomu 960, yaahiphiya muttetthe waarina ipa soothokolowa ipatho, oHarani, muttetthe woothaciri ni waakumana aya alipa a nakoso yaakhuma khula elapo. Awo yaahimaka nipuro nle okathi vakhaani. Woonasa wene Terahi khaawerya-tho weetta.

16, 17. (a) Nivarihano xeeni nootepexa oreera naahimeeriwe awe Abrahamu? (b) Yehova aamureelinhe sai Abrahamu okhalaka oHarani?

16 Nuuvira okathi, Terahi aahikhwa orineene iyaakha 205. (Maph. 11:32) Nnaamwi Abrahamu aakhweliwe aahiphwanya nimaaliho okhala wira Yehova aahitthikela olavula ni yena. Owo aahihimya-tho masu yaale aahimyale awe khalai okhalaka muttetthe wa Uri, nto khuttittimiherya yoolaiherya awe. Orweela wa Abrahamu naamukhuma ‘nloko nulupale’, nenlo naarowa waaphwanyiha mareeliho atthu a maloko otheene a valaponi. (Musome Maphattuwelo 12:2, 3.) Nuumala wiiwexexa oratteene nivarihano nle naakhanle eriyari ya Muluku ni Abrahamu nto owo aahoona wira aahaana ovikaniha weetta mukwaha.

17 Mukwaha ola saahikhala itthu sinceene sooteexa ovikana khalai, okhala wira Yehova aahimureeliha Abrahamu, okhalaka oHarani. Biibiliya onihimya wira owo “ahikuxa-tho itthu sothene sarinaya n’ipottha n’inama saphwanyalyaya elapo y’oHarani”. (Maph. 12:5) Wira Abrahamu owerye okhala nloko, owo aahaana okhalana mireerelo ni anamuteko anceene, niire so, emusi yuulupale. Ekeekhai wira Yehova khonaavaha arumeyi awe mihakhu, masi khula okathi owo onnaavaha khula etthu enitthuneya wira awerye waakhwaniherya otthuna wawe. Nto Abrahamu aahivikaniha weetta orowaka elapo yahaasuwela awe.

Othaama muttetthe wa Uri yaari etthu yoovila wa Abrahamu ni Sarai

18. (a) Okathi xeeni yaakhumelenle aya yowiiraneya yuulupale eriyari ya Yehova ni atthu Awe? (b) Etthu xeeni yootthuneya yiiraneyale nihiku na 14 a Nisani muhoolo mwaya? (Nwehe ekaaxa eni “ Yowiiraneya ya mBiibiliyani Ehinliyaleya.”)

18 Nuuvira mahiku manceene yeettaka okhuma oHarani yaahipiya oKarkemixi, opuro waaweryaneya olapuwa muro Eufrate. Woonasa wene ola ti waari okathi wootepexa otthuneya wa Abrahamu mwa sowiiraneya sotheene wa enamuna ya Muluku waathokorerya wawe atthu Awe. Naari nihiku na 14 eyaakha ya 1943 AEC, na mweeri yoole muhoolo mwaya waasuweliwe okhala Nisani, vaavo Abrahamu aalapunwe awe muro Eufrate. (Okhum. 12:40-43) Nto elapo Yehova yaamulaihenrye awe Abrahamu, yaari epantte ya onikhuma epheyo. Tthiri okhuma nihiku nenle nivarihano na Yehova ni Abrahamu naahipacerya ovara muteko aya.

19. Exeeni yaaheliwa muhina mwa yoolaiherya yaavahiwe Abrahamu, nto eyo yamuupuxerya exeeni Abrahamu?

19 Abrahamu aaneetta orowaka epantte enikhuma epheyo, nto atthu yaahimaka nipuro naari mwiri muulupale wa oMaré, waattamela oSikhemi. Vano Yehova aahitthikela olavula-tho ni Abrahamu. Mukwaha ola yoolaiherya ya Yehova yaahela muhina osuulu wa Abrahamu, wala anamwane, yaawo yaarowa ohiyeriwa elapo ele. Niireke Abrahamu aahuupuwela eprofesia yeele Yehova aapanke awe wEdeni, yeele yaahimya sa “osulu” yoowo waarowa owoopola apinaatamu? (Maph. 3:15; 12:7) Woonasa wene. Okathi ole, Abrahamu aahipacerya woona wira owo aaniirela mpantta yoolakela yuulupale ya Yehova.

20. Abrahamu oonihenrye sai wira aanivaha efaita eparakha yaavahiwe awe ni Yehova?

20 Abrahamu aahitteeliwa murima mwaha wa eparakha yaavahiwe awe ni Yehova. Okathi weetteetta awe elapo ele, vohaaniherya elapo ele yiira nlelo ekhaliwaka ni aKaanani, masi Abrahamu aaheemela khwaateka altari a Yehova wanipacerya, waattamela mwiri muulupale wa oMoré, ohoolo waya waattamela oBetheli. Owo aahimuxukhuru Yehova, ooniheryaka ohakalala wawe mwaha wa woona elapo yaarowa okhaliwa ni osuulu awe. Woonasa wene owo aahaalaleerya atthu yaattamanne awe oKanani. (Musome Maphattuwelo 12:7, 8.) Masi waahikhala muxankiho muulupale waarowa omukhumelela Abrahamu muhoolo mwaya. Mwa miruku, Abrahamu kuupuwela mireerelo ni makhalelo ooloka yaahiyale awe muttetthe wa Uri. Owo aawehererya itthu sa muhoolo. Yoolepa ya aHéberi 11:10 enihimya wira Abrahamu “aniwehererya muttetthe otekiwe mmathipeloni wupuweliwe ni otekiwe ni Muluku”.

21. Ovirikana xeeni okhale wa osuwela wahu voohimya sa Omwene ni osuwela wa Abrahamu, ni exeeni enilakela anyu opaka?

21 Hiyo nimmurumeela Yehova olelo-va ninnisuwela itthu sinceene onvikana Abrahamu, voohimya sa muttetthe owo wa nthoonyeryo, eyo piiyo, Omwene wa Muluku. Hiyo ninnisuwela wira Omwene onnilamulela wiirimu ni wira voohipisa onrowa omala-maliha makhalelo ala ootakhala, nave ninnisuwela wira osuulu wa Abrahamu ti Yesu Kristu, yoowo olelo-va onilamulela ntoko Mwene. Tthiri enrowa okhala eparakha yuulupale omoona Abrahamu nuumala ohihimuxiwa. Okathi owo Abrahamu onrowa wiiwexexa oratteene itthu saawehale awe ottaiwene! Niireke nyuwo munniphavela woona okathi Yehova onrowa awe waakhwaniherya soolaiherya sawe sotheene? Nanso nvikaniheke weetta ntoko Abrahamu seetta awe. Mooniherye munepa wa wiileva, wiiwelela, ni mpakeke mavekelo mooniheryaka oxukhurela eparakha evahiwe anyu ni Yehova. Vakhala wira nyuwo munootakiha waamini wa Abrahamu, yoowo ori “tithi aya atthu othene animwamini Muluku”, nyuwo-tho onookhala tiithi anyu!

^ etti. 1 Nuuvira iyaakha sinceene, Muluku aahituruka nsina na Abramu khukhala Abrahamu, nenlo nintaphulela “Tithi a maloko manjene”.Maph. 17:5.

^ etti. 4 Vamosaru, Abrahamu onniromoliwa ikwaha sinceene eriyari ya anamwane a Terahi, nnaamwi ohikhanle oopaceriwa oyariwa.

^ etti. 6 Ohoolo waya, Muluku aahituruka nsina na Sarai khukhala Sara, eyo piiyo, “Pwiyamwene”.Maph. 17:15.

^ etti. 12 Alipa-ootokosa myaha akina annivaanyihana ariki okathi ole atthu khiyaakhalana ikameelo vatthokoni. Masi khuuvo oniwerya ohimya saana etthu ene enimwiiriha ovaanyiha. Masi ikwaha sinceene Biibiliya onnihimya wira Abrahamu aahikhalana tthiri ikameelo.Maph. 12:16; 24:35.