Xudoning nechta ismi bor?
Xudoning nechta ismi bor?
Muqaddas Kitob asosida javob
Xudoning bitta shaxsiy ismi bor. Ibroniychada יהוה deb yoziladi. O‘zbek tiliga odatda «Yahova» deb tarjima qilinadi a. Ishayo payg‘ambar orqali Xudo shunday degan: «Men Yahovaman. Bu — Mening ismim». (Ishayo 42:8) Muqaddas Kitobning qadimgi qo‘lyozmalarida bu ism taxminan 7 000-marta uchraydi. Muqaddas Kitobda mazkur ilohiy ism Xudoga nisbatan qo‘llanilgan har qanday atama yoki boshqa insonlarning ismiga qaraganda ko‘proq aytib o‘tilgan b.
Yahovaning boshqa ismlari bormi?
Garchi Muqaddas Kitobda Xudoning faqat bitta shaxsiy ismi bor bo‘lsa-da, ammo Unga nisbatan ko‘pgina unvonlar va atamalar ham qo‘llanilgan. Quyida keltirilgan unvon va atamalar Yahova shaxsiyatining qirralarini ochib beradi.
Unvon |
Oyat |
Ma’nosi |
---|---|---|
Abadiyat Shohi |
U doim mutlaq hokimiyatga ega bo‘lgan va ega bo‘ladi. |
|
Azaliy Nuroniy |
Bu unvon Uning boshi yo‘qligini, ya’ni har kim va har narsa paydo bo‘lishidan avval abadiyat davomida mavjud bo‘lganini bildiradi. (Zabur 90:2) |
|
Alloh, Xudo |
Arab tilidan kelib chiqqan «Alloh» so‘zi shaxsiy ism emas, balki «Xudo» so‘zini bildiruvchi unvondir. Muqaddas Kitobning arab hamda boshqa tillardagi tarjimalarida «Xudo» so‘zining o‘rniga «Alloh» so‘zi qo‘llanilgan. U odamlar topinishi kerak bo‘lgan qudratli Shaxs. Ibroniycha Elohim so‘zi ko‘plik shaklini bildirib, Yahovaning ulug‘vorligi hamda mahobatiga ishora qiladi. |
|
Alfa va Omega |
«Birinchi va oxirgi» yoki «ibtido va intiho» so‘zlari Yahovadek Qodir Tangri oldin bo‘lmaganini, keyin ham bo‘lmasligini anglatadi. (Ishayo 43:10) Alfa va Omega yunoncha alifboning birinchi va oxirgi harflaridir. |
|
Baxtiyor Tangri |
Unga quvonch va baxt xos. (Zabur 104:31) |
|
Buyuk Ustoz |
Inson foydasini ko‘zlab ta’lim va yo‘l-yo‘riq beradi. (Ishayo 48:17, 18) |
|
Ibodatlarni Eshitguvchi |
Unga ishonib ibodat qilgan har qanday insonni shaxsan O‘zi tinglaydi. |
|
Kulol |
Kulol loy ustidan hokimiyatga ega bo‘lgani singari, U insonlar va xalqlar ustidan hokimiyatga ega. (Rimliklarga 9:20, 21) |
|
Men bor bo‘lgan Menman |
Chiqish 3:14, O‘zbekiston Bibliya Jamiyati, izoh |
O‘z niyatini amalga oshirish uchun U kim bo‘lishi kerak bo‘lsa, O‘sha bo‘ladi. Bu ibora shuningdek, «Men Kim bo‘lishni istasam, O‘sha bo‘laman» deb tarjima qilinadi. («Muqaddas Kitob — Yangi dunyo tarjimasi»ning A4 ilovasi) Bunday tavsif Chiqish 3:15- oyatdagi Xudoning shaxsiy ismi — «Yahova»ning ma’nosini tushunishga yordam beradi. |
Najotkor |
Xavf-xatar va halokatdan qutqaradi. |
|
Oliy Hukmdor |
Oliy hokimiyat Sohibi. |
|
Ota |
Hayot beruvchi |
|
Rabb |
Ega yoki xo‘jayin. |
|
Rashkchi |
Chiqish 34:14, O‘zbekiston Bibliya Jamiyati |
Topinishda raqobatga toqat qilmaydi. Bu ibora, shuningdek, «mutlaq sadoqatni talab etuvchi» deb tarjima qilinadi. («Muqaddas Kitob — Yangi dunyo tarjimasi») |
Taolo |
U eng yuqori mavqega ega, Oliy hukmdor. |
|
Xaloskor |
Isoning to‘lov qurbonligi asosida U insoniyatni gunoh va o‘limdan xalos qiladi. (Yuhanno 3:16) |
|
Xudolar Xudosi |
Ba’zilar topinadigan «foydasiz xudolardan» farqli o‘laroq qudratli Xudo. (Ishayo 2:8) |
|
Cho‘pon |
O‘z topinuvchilariga g‘amxo‘rlik qiladi. |
|
Eng Muqaddas Zot |
Har qanday mavjudotga qaraganda muqaddas, axloqan pok va toza. |
|
Yaratuvchi |
Barcha narsani vujudga keltirgan. (Vahiy 4:11) |
|
Qodir |
U cheksiz kuch-qudrat egasi. «Qodir Alloh» yoki «Qodir Tangri» unvonlari Muqaddas Kitobda 7-marta uchraydi. |
|
Qoya |
Xavfsiz boshpana va najot manbai. |
|
Qo‘shinlar Sarvari |
Son-sanoqsiz farishtalardan tashkil topgan qo‘shin qo‘mondoni. |
Tavrotda uchraydigan joy nomlari
Muqaddas Kitobda uchraydigan ba’zi joy nomlari tarkibida Xudoning shaxsiy ismi bor. Ammo bu nomlarni Xudoning ismi o‘rniga ishlatish mumkin degani emas.
Joy nomi |
Oyat |
Ma’nosi |
---|---|---|
Yahova-Yire |
«Yahova beradi». |
|
Yahova-Nissi |
«Yahova — mening belgimdir» yoki «bayrog‘imdir». (O‘zbekiston Bibliya Jamiyati) Yahovaning xalqi himoya va panoh topish uchun Uning atrofida yig‘iladi. (Chiqish 17:13–16) |
|
Yahova-Shalom |
«Yahova — tinchlik». |
Xudoning ismini bilish va qo‘llash uchun sabablar
-
Xudo odamlar Uning shaxsiy ismi —«Yahova»ni bilishini xohlaydi. Muqaddas Kitobda Uning ismi minglab marotaba yozib qoldirilishiga g‘amxo‘rlik qilganidan buni yaqqol ko‘rsa bo‘ladi. (Malaki 1:11)
-
Xudoning O‘g‘li Iso ilohiy ism muhimligini qayta-qayta aytib o‘tgan. Masalan, u Yahovaga ibodat qilib: «Isming muqaddas bo‘lsin»,— degan. (Matto 6:9; Yuhanno 17:6)
-
Xudoning ismini bilish va qo‘llash Yahova bilan do‘stlashishda qo‘yilgan ilk qadamdir. (Zabur 9:10; Malaki 3:16) Xudo O‘zi bilan do‘stlashgan insonlarga shunday va’da bermoqda: «Meni sevgani uchun uni qutqaraman. Ismimni bilgani uchun uni himoya qilaman». (Zabur 91:14)
-
Muqaddas Kitob: «Osmonda va yerda “xudo” deb atalganlar bor... chindan ham “xudolar” va “hazratlar” ko‘p»,— deb tan olmoqda. (1 Korinfliklarga 8:5, 6) Lekin bu kitobdan ismi «Yahova» bo‘lgan birgina haq Xudo borligini aniq ko‘rsa bo‘ladi. (Zabur 83:18)
a Ibroniy tili bo‘yida ba’zi olimlar Xudoning ismini «Yahve» yoki «Yahvo» deb tarjima qilishni afzal ko‘radi.
b Muqaddas Kitobda bu ilohiy ismning qisqartmasi bo‘lmish «Yah», shu jumladan, «Yahga hamdlar bo‘lsin» degan ma’noni bildiruvchi «Halleluya» so‘zi taxminan 50-marta uchraydi. (Vahiy 19:1, izoh)