1. Lombolola esumuo lia Marta, kuenda momo lie?

 KA CA lelukile ku Marta oku ivala eleva lina lia yikiwile lewe okuti omo va kendele manjaye. Ocitangi caco co nenelele esumuo lialua. Eye ka tavele okuti manjaye Lasaru wa fa. Oloneke vikuãla tunde eci manjaye a fa, via kala viesumuo lialua. Vepuluvi liaco, omanu vamue va tunda, vakuavo va iñila loku lila kuenda oku lisiõsiõla lupongoko loku u lembeleka.

2, 3. (a) Marta poku mola Yesu wa yeva nye? (b) Olondaka vipi Marta a popia viatiamẽla kokuaye okuti vi kuete esilvilo?

² Ocipepi la Marta pa kala ulume umue Lasaru a solele calua. Marta wa sumuile calua eci a mola Yesu, momo eye lika wa kuata epondolo lioku popela manjaye. Pole, Marta wa lembelekiwa omo lioku kala la Yesu volupale luo Betania. Vepuluvi liaco, Marta wa limbuka ohenda ya Yesu, kuenda wa pamisiwa locikembe caye. Yesu wa linga apulilo amue a kuatisa Marta oku pamisa ekolelo liaye kuenda oku tava kepinduko. Ombangulo yaco ya vetiya Marta oku popia olondaka vimue vi kuete esilivilo lia velapo hati: “A Ñala, nda kolela ale okuti vu Kristu, vu Mõla a Suku, haive una iya voluali.”—Yoa. 11:27.

³ Marta wa kala ukãi umue ukuekolelo liocili. Ovina vitito Embimbiliya li popia viatiamẽla ku Marta, vi tu kuatisa oku pamisa ekolelo lietu. Oco tu kũlĩhe ndomo tu ci linga, tu konomuisi ocina catete Embimbiliya li popia catiamẽla ku Marta.

4. Kovina vipi epata lia Marta lia kala epata limue lilikasi, kuenda ukamba upi va kuata la Yesu?

⁴ Pa pitile ale olosãi vialua. Lasaru wa kala komuenyo kuenda wa kuata uhayele. Eye wa lavokaile oku tambula Yesu Kristu okuti wa kala ukombe umue wa velapo. Lasaru la Marta, kuenda Maria, va kala vamanji haivo va kuata ovituwa viwa. Ndaño okuti otembo yaco, va kala ale akulu, pole katatu kavo va kala vonjo yimuamue. Olonoño vimue via popia hati, citava okuti, Marta eye wa kala ukulu pokati kavo. Momo wa enda oku tambula akombe, kuenda olonjanja vimue eye wa tukuiwa tete. (Yoa. 11:5) Ka tua kũlĩhĩle nda umue pokati kavo wa kala ohueli. Pole, va kala akamba va Yesu. Vokuenda kupange wa Yesu woku kunda ko Yudea, kuna a liyaka lelambalalo, olonjanja viosi wa enda oku sikĩla konjo yavo. Eye wa solele ovituwa viavo viwa kuenda ekuatiso a tambula.

5, 6. (a) Momo lie Marta a lingila upange likaliaye osimbu Yesu a va pasuisa? (b) Nye Maria a linga eci Yesu a va pasuisa?

⁵ Marta wa lingaile aliangiliyo alua oku yekisa akombe konjo yavo. Eye wa kala ukuambili, kuenda otembo yosi wa lingainga upange. Marta wa lekisa ocituwa caco eci va nyuliwa la Yesu. Eye wa pongiyile okulia kua litepa oco a tambule ukombe wavo, kuenda vana veyile kumue laye. Kotembo yaco, oku yekisa akombe kua kuatele esilivilo lialua. Eci ukombe umue a pitĩla konjo, o lamiwa lasipulo, upiwa olohaku viaye loku u sukula kolomãhi, kuenda oku u waveka ulela welemba liwa. (Tanga Luka 7:44-47.) Ovo va enda oku sokiya ciwa ovina viosi vi sukiliwa ndeci: Apa akombe va lala, kuenda ndomo va pokiwa okulia.

⁶ Marta la Maria va linga upange walua. Omo Maria ka loñolohele calua kovopange o vonjo, citava okuti kefetikilo wa kuatisa Marta. Pole, eci Yesu a pitĩla, ovina via pongoloka. Yesu wa limbuka okuti, lia kala epuluvi lioku va longisa kuenje, wa ci linga! Yesu wa li tepele calua lasongui vetavo vo koloneke viaye. Eye wa kapeleko akãi, kuenda wa va longisa ovina viatiamẽla Kusoma wa Suku okuti, owo wa kala osapi yupange waye. Maria wa yeva esanju lialua omo lioku kuata epuluvi liaco, kuenje wa tumãla ponele ya Yesu oku yevelela olondaka viaye.

7, 8. Momo lie Marta a yevela oku tokotelua vutima, kuenda nye noke a popia?

⁷ Tu pondola oku sokolola ndomo Marta a tokotelua vutima. Omo liokulia kualua a kala oku pongiyila akombe, wa kuata esakalo lialua kuenda ka yevelile vali. Osimbu a pita pita lonjanga omo liupange walua, kuenda eci a mola manjaye wa tumãla okuti ka kasi oku u kuatisa, anga hẽ wa kuata onyeño? Citava okuti wa temẽle. Momo ka ponduile oku linga upange wosi likaliaye!

⁸ Noke, Marta ka likandangiyile vali. Eye wa teta Yesu kondaka, poku u pula hati: ‘A Ñala, ka cu ku lingi hẽ cimue omo manjange a ndi sia likaliange oku teleka? U pañinya, oco a ndi kuatise.’ (Luka 10:40) Olondaka evi vi moleha ndu okuti ka via sungulukile. Vambimbiliya amue, ondaka yaco ya pitiyiwa ndoco: “A Ñala ku ndi kuetele hẽ ohenda . . . ?” Noke, wa pinga ku Yesu oco Maria o kuatise oku linga upange.

9, 10. (a) Yesu wa tambulula ndati Marta? (b) Tua kũlĩha ndati okuti Yesu ka sepuile upange Marta a kala oku linga?

⁹ Citava okuti etambululo lia Yesu lia komõhisa Marta kuenda omanu valua va siata oku tanga Embimbiliya. Yesu locisola calua wa popia hati: ‘A Marta, a Marta, wa sakalala calua, kuenda wa tokotelua lovina via lua. Ku sukila oku linga ovina vialua. Maria wa nõlapo eci ca velapo kuenje, ka cu nyehiwa.’ (Luka 10:41, 42) Nye Yesu a yonguile oku popia lolondaka evi? Anga hẽ wa lekisa okuti Marta wa velisilepo ovina a kala oku linga? Ci lekisa hẽ okuti Yesu ka kapeleko esakalalo lia Marta lioku teleka okulia kuwa?

¹⁰ Hacoko. Yesu ka kuatele atatahãi lovisimĩlo viwa via Marta. Eye ka simĩle okuti, ka ca sungulukile oku sakalala calua lakombe. Momo onjanja yimue wa endele ‘kocipito’ kuna a lalekiwile la Mateo. (Luka 5:29) Ocitangi ca Marta hakupongiyako okulia, pole, ceci a pitisile kovaso. Omo okuti wa sakalalele calua loku teleka okulia, ka yevelile ovina vi kuete esilivilo lia velapo. Ovina viaco nye?

11, 12. Yesu wa lungula ndati Marta?

¹¹ Yesu omõla wonguga wa Yehova Suku, wa kala konjo ya Marta oku va longisa olonumbi Viembimbiliya. Ovina a va longisa, via kuata esilivilo lia velapo okuti okulia kupepa kuenda ovina vikuavo via pongiyiwa ci sule. Yesu wa sumũile calua omo Marta a pumba epuluvi lioku pamisa ekolelo liaye. Pole, wa ecelela okuti Marta o linga eci a yonguile. * Ka ca sungulukile Marta oku pinga ku Yesu oco a vetiye Maria oku pumbavo epuluvi liaco.

¹² Lumbombe, Yesu wa lungula Marta poku pitulula onduko yaye oco a tulumũle onyeño yaye. Kuenje, wo sapuila hati, ka sukila ‘oku sakalala lovina vialua.’ Eye wa sukilile lika oku pongiya elonga limosi, ale alonga avali okulia, oco ope esilivilo kovina via velapo Yesu a longisa. Eli olio esunga lieci Maria ‘ka nyehiwile onepa ya velapo’ yovina Yesu o longisa!

13. Ocituwa Yesu a lekisa poku lungula Marta ci tu longisa nye?

¹³ Koloneke vilo, ulandu owu u longisa olondonge via Kristu ovina vi kuete esilivilo. Ka tu ka eceleli okuti, ocina cimue ci tu tateka oku ‘longisiwa ovina vi pamisa ekolelo lietu.’ (Mat. 5:3) Tu yongola oku setukula ongangu ya Marta yoku poka akombe. Pole, ka tu ka eceleli okuti ‘tu sakalala calua’ loku yekisa akombe, kuenje tu ivalako ovina vi kuete esilivilo lia velapo. Nda tua tambula vamanji konjo yetu, ka tu sukila oku teleka okulia kua tĩla okuti ku pesela otembo yalua, momo ocimãho ca velapo coku kala la va manji, oku likolisa pokati lovina vi pamisa ekolelo. (Tanga Va Roma 1:11, 12.) Ndaño okuti pamue ka tu pongiya okulia kualua, oku kala kumosi la vamanji ci va pamisa.

14. Momo lie tu popela tuti Marta wa tu sila ongangu yiwa yoku tava kalungulo?

¹⁴ Anga hẽ Marta wa tava kelungulo Yesu a eca kokuaye lumbombe kuenda wa lilongisilako cimue? Ocili okuti wa ci linga. Upostolo Yoano poku tukula ulandu watiamẽla ku manji ya Marta, wa popia hati: “Ca kala okuti Yesu wa sola Marta la manjaye kuenda Lasaru.” (Yoa. 11:5) Ndomo tua ci konomuisa kefetikilo liocipama cilo, pa pitile ale olosãi vimue tunde eci Yesu a nyula o Betania. Ocili okuti, Marta ka sumuilile Yesu omo lielungulo a tambula kokuaye. Eye wa tava kelungulo liaco, kuenda wa tu sila ongangu yiwa yekolelo. Helie pokati ketu ka sukila oku lunguiwa olonjanja vimue?

15, 16. (a) Nye Marta a linga eci manjaye a kala oku vela? (b) Momo lie Marta la Maria elavoko liavo lia puila?

¹⁵ Eci manjaye a kala oku vela, Marta wo tata ciwa. Wa eca kokuaye ekuatiso oco evalo liaye li tepuluke. Ndaño lelikolisilo liaco, pole oku vela kua Lasaru kua li vokiya. Olowola viosi vamukãi waye va tumalele ponele yaye oku u tata ciwa. Sokolola esumuo Marta a kuata poku vanja kocipala ca manjaye loku ivaluka anyamo alua va kala kumosi kotembo yesanju kuenda yovitangi!

¹⁶ Eci Marta la Maria va limbuka okuti ka va tẽla vali oku eca ekuatiso likuavo ku Lasaru, va tuma omunga ku Yesu. Pole, eye wa kala ocipãla oku kundila vocikanjo cimue ci kuete ungende woloneke vivali. Omunga yaco ya popia hati: “A Ñala, u o sole o vela.” (Yoa. 11:1, 3) Ovo va kũlĩhĩle okuti, Yesu o sole calua manjavo, kuenda va kolelele okuti, o pondola oku kuatisa ekamba liaye. Anga hẽ va lavokaile okuti Yesu ka cilua? Nda oco, elavoko liavo ka lia tẽlisiwile. Momo Lasaru wa fa.

17. Nye ca sakalaisa Marta, kuenda nye a linga eci a yeva okuti Yesu wa kala ocipepi limbo liavo?

¹⁷ Marta la Maria va lila calua olofa via manjavo, kuenje va sokiya oku u kenda ko Betania, kuenda va tambula akombe valua. Pole, ka va kuatele esapulo lalimue lia Yesu. Oku cilua kuaye kua vokiya esakalalo lia Marta. Noke yoloneke vikuãla tunde eci Lasaru a fa, Marta wa yeva okuti, Yesu o kasi oku iya. Ndaño locitangi caco, omo liutõi Marta wa endele lonjanga oku tokekela la Yesu.—Tanga Yoano 11:20.

18, 19. Elavoko lipi Marta a lekisa, kuenda momo lie a kuatela ekolelo liocili?

¹⁸ Eci a lisanga la Cime caye, wa situlula esumuo liaye kuenda lia manjaye Maria poku popia hati: “A Ñala, nda wa kaile kulo, nda mume wange ka file.” Ndaño lesumuo liaco, haimo lumue, Marta wa kuata elavoko lekolelo. Eye wa popia hati: “Ndaño cilo ndi ci okuti cosi o pinga ku Suku, Suku o ku cĩha.” Vepuluvi liaco, Yesu wo sapuila olondaka via pamisa elavoko liaye hati: ‘Mume wove o ka pinduka.’—Yoa. 11:21-23.

¹⁹ Marta wa simĩle okuti, Yesu wa tukula epinduko lio kovaso yoloneke, kuenje, wa tambulula hati: ‘Ndi ci okuti o ka pinduka epinduko lieteke lia sulako.’ (Yoa. 11:24) Olondaka viaye vi lekisa okuti wa kuata ekolelo lia pama. Asongui vamue vetavo lia va Yudea, vana va tukuiwa vati va Sadukeo, va popaile vati, ka ku ka kala epinduko, ndaño elongiso liaco li sangiwa Vovisonehua. (Dan. 12:13; Mar. 12:18) Marta wa kũlĩhĩle okuti, Yesu wa longisa ovina viatiamẽla kepinduko kuenda wa pindula vamue va fa, ndaño okuti noke yoku fa ka va kaile otembo yalua ndeci ca pita la Lasaru. Marta ka kũlĩhĩle eci ca laikele oku pita noke.

20. Tukula elomboloko liolondaka via Yesu, kuenda etambululo lia Marta ndomo ca sonehiwa keliuvulu lia Yoano 11:25-27.

²⁰ Noke Yesu wa tukula olondaka vimue vi lembeleka hati: “Ame ndipinduko haime ndimuenyo.” Ocili okuti Yehova Suku, wa eca Komõlaye unene wokuti kovaso yoloneke o ka pindula omanu vana va fa voluali luosi. Kuenje, Yesu wa pula Marta hati: “Eci hẽ, o ci kolela?” Eye wo tambulula lolondaka vi sangiwa kefetikilo liocipama cilo. Marta wa kolelele okuti, Yesu eye Kristu, ale Mesiya, Omõla wa Yehova Suku, una ovaprofeto va popele vati, o keya voluali.—Yoano 5:28, 29; tanga Yoano 11:25-27.

21, 22. (a) Yesu wa lekisa ndati esumuo eci a mola omanu va lila? (b) Lombolola epinduko lia Lasaru.

²¹ Yehova Suku kumue Lomõlaye Yesu Kristu va velisapo hẽ ekolelo liaco? Ovina Marta a mola noke, ka vio nenenele atatahãi. Eye wa lupukila ku manjaye oco o sapuile ulandu waco. Noke, Marta wa limbuka okuti, Yesu wa sumua calua osimbu a kala oku sapela la Maria, kumue lomanu va kala ponele yaye. Kuenje, Marta wa mola ndomo Yesu a lolula asuelela omo lievalo li tunda koku fisa umue vepata. Eye wa yeva okuti Yesu wa tuma oku upa ewe va kundikile puvelo weleva lina va kenda manjaye.—Yoa. 11:28-39.

²² Omo liaco, Marta wa popia hati, wa futa ale momo pa pitile ale oloneke vikuãla tunde eci manjaye a fa. Yesu wo tambulula, hati: “Sia ku sapuilile hẽ okuti nda o kolela o mola ulamba wa Suku?” Marta wa tava, kuenda wa mola ulamba wa Yehova Suku. Vepuluvi liaco, Suku wa eca unene Komõlaye woku nena Lasaru komuenyo! Ivaluka okuti, Marta wa sokolola ulandu waco toke kesulilo liomuenyo waye, ndomo Yesu a popia hati: “A Lasaru, tundamo”! Veleva mua yevala ocileñi osimbu Lasaru a kala oku tundamo okuti wa muñiwa lolonanga. Kuenje, Yesu wa popia hati: “U kutululi, oco a ende.” Kuenje, Marta la Maria va lupukila peleva oku yolela manjavo lesanju lialua. (Tanga Yoano 11:40-44.) Esumuo lia kala vutima wa Marta lia imũha!

23. Yehova la Yesu nye va yongola oku ku lingila, kuenda nye ove o sukila oku linga?

²³ Ulandu owu u lekisa okuti, epinduko liava va fa, li ka tẽlisiwa muẽle. Elongiso liaco li sangiwa Vembimbiliya, kuenda liocili. (Yovi 14:14, 15) Yehova kumue Lomõlaye va sole oku sumũlũisa vakuekolelo, ndeci va linga la Marta, Maria kuenda Lasaru. Yehova kumue Lomõlaye va ka ku sumũlũisavo nda wa pamisa ekolelo liove ndeci Marta a linga.

24. Ocina cipi ca sulako Embimbiliya li popia catiamẽla ku Marta?

²⁴ Embimbiliya li tukula Marta onjanja yikuavo. Ya kala osemana ya sulako komuenyo wa Yesu palo posi. Omo okuti Yesu wa kũlĩhĩle ovitangi a kala oku lavoka, wa nõlapo oku kala konjo yavo ko Betania. Oku tunda vimbo liaco oku loña ko Yerusalãi, pa kala olokilometulu vitatu. Yesu la Lasaru va kala okulia konjo ya Simono una wa kuatele uveyi wovilundu, kuna Marta a tukuiwa onjanja ya sulako eci a kala ‘oku ava okulia.’—Yoa. 12:2.

25. Momo lie akongelo koloneke vilo, a kuetele esumũlũho lioku kuata akãi va sokisiwa la Marta?

²⁵ Marta wa kala ondingupange yiwa! Onjanja yatete a tukuiwa Vembimbiliya, wa kala oku talavaya. Onjanja ya sulako a tukuiwa vali, wa kalavo oku talavaya, oco a kuatise omanu va kala kumosi laye. Koloneke vilo, akongelo volondonge via Kristu a siatavo oku sumũlũisiwa lakãi va kasi nda Marta okuti vakuahenda, olondingupange kuenda va lekisa ekolelo kovina viosi va linga. Citava okuti Marta wa amamako oku linga ovina viaco. Eye wa kala ukualondunge, kuenda wa lavokaile oku liyaka lovitangi vialua.

26. Ekolelo Marta a kuata lio kuatisa oku linga nye?

²⁶ Noke yoloneke vimue, Marta wa yeva esumuo omo liolofa via Cime caye, Yesu. Olomondi viaco vakuambambe va ponda Yesu, va yonguilevo oku ponda Lasaru, momo epinduko liaye lia kala oku pamisa ekolelo liomanu valua. (Tanga Yoano 12:9-11.) Noke, olofa via tepa ukamba wa kala pokati ka Marta la vamanjaye. Ka tua kũlĩhĩle otembo ca pita, kuenda ndomo ca lingiwa. Pole, ekolelo Marta a kuata, lio kuatisa oku pandikisa toke kesulilo liomuenyo waye. Omo liaco, Akristão vocili va sukilavo oku kuama ongangu yekolelo lia Marta.