1-3. (a) Ocina cipi ci koka ohele nda ca pita vonjo ya Avigaile? (b) Ovina vipi viwa tu ka lilongisila kukãi waco?

 AVIGAILE wa mola ndomo ukuenje waye upika a yokoka. Eye wa kuata esunga lioku yokoka. Momo kua laikele oku pita ocilunga cimue. Vepuluvi liaco, ci soka 400 kasualali va limalehẽle ciwa oco va ponde alume vosi vo vonjo ya Nabala una wa kala ulume wa Avigaile. Momo lie?

² Ovitangi viaco via fetikila ku Nabala. Eye wa kala ongangala haeye ukuakupopia atonãi. Pole, onjanja yaco wa sanumuĩle omunu umue okuti, wa kala kesongo kolohoka via pindisiwa haeye wa soliwile calua. Umue pokati kakuenje va Nabala okuti wa kala ungombo, weya ku Avigaile omo wa kolelele okuti Avigaile o pondola oku sandiliya onjila yoku va popela. Nye ukãi umosi a ponduile oku linga oco a tateke olohoka viaco?

³ Catete, tu konomuisi lutate ulandu wukãi waco. Helie wa kala Avigaile? Ndamupi ocitangi caco ca fetika? Nye tu lilongisila kekolelo liaye?

4. Nabala wa tuwile ndati?

⁴ Avigaile la Nabala ka va kuatele olohuela viwa. Nabala wa kala ulume umue ũvi, pole Avigaile, wa kala ukãi umue uwa. Nabala wa kuata olombongo vialua. Wa litendele okuti wa velapo. Anga hẽ omanu vo tendelevo okuti wa velapo? Ka tu sangi omunu ukuavo wa tukuiwa Vembimbiliya lolonduko ka via sungulukile ndevi viaye. Onduko yaye yi lomboloka okuti, “Eveke.” Anga hẽ olonjali viaye ovio vio luka onduko yaco eci a citiwa, ale, ele eye muẽle wa likapa onduko yaco omo liekalo liaye? Nabala wa lekisa ovituwa vi li sesama londuko yaye. Eye wa kala omunu umue  “wa tatama, haeye wa tangeleka.” Nabala wa kala ocimbinde kuenda oholua, vo kuatelele ohele haeye wa suvukiwile lomanu.​—⁠1 Sam. 25:​2, 3, 17, 21, 25.

5, 6. (a) Nye ove o sima catiamẽla kovituwa viwa Avigaile a lekisa? (b) Momo lie Avigaile a kuatela ulume umue ũvi?

⁵ Avigaile wa kuata ovituwa via litepa. Onduko yaye yi lomboloka okuti, “Tate wa Lisanjuisa.” Olonjali vialua vi sanjukila oku kuata omõla ukãi wa posoka, pole onjali yina yi kuete olondunge yi sanjukila eposo lio vutima womõlaye. Olonjanja vimue, omanu vana va kuete eposo lio ketimba, va ivalako oku lekisa olondunge, oku lunguka, utõi kuenda ekolelo. Eci hacoko ca pita la Avigaile. Embimbiliya li pandiya Avigaile omo liolondunge kuenda eposo liaye.​—⁠Tanga  1 Samuele 25:⁠3.

⁶ Pamue omanu valua va sokolola esunga lieci ufeko umue wa lunguka a likuelela lulume umue ka kuete olondunge. Ivaluka okuti kosimbu olonjali ovio via enda oku sandiliya omunu o likuela lomõlavo. Ndaño okuti olonjali havioko vi sandiliya omunu o likuela lomõlavo, pole omãla va sukilile oku kapako ovisimĩlo violonjali. Anga hẽ olonjali via Avigaile via sanjukilile olohuela viaco, ale ovio via sandiliya Nabala oco a likuele lomõlavo, omo liuhuasi walua a kuata kuenda ekemãlo? Anga hẽ omo via kala olohukũi, via vetiyiwa lukuasi waco? Olombongo ka via kuatisile Nabala oku kala omunu uwa.

7. (a) Koloneke vilo, nye olonjali vi sukila oku yuvula oco vi longise omãla vavo oku sumbila olohuela? (b) Avigaile wa likolisilako oku linga nye?

⁷ Olonjali vi kuete olondunge vi longisa omãla vavo oku sumbila olohuela. Ovio ka vi vetiya omãla vavo oku kuela omunu umue omo liolombongo, ndaño oku va kisika oku fetika oku namũlala osimbu handi ka va kuete utunga woku tẽlisa ovikele viakulu. (1 Va Kor. 7:​36) Pole, Avigaile ka muile otembo yoku sokolola ovina viaco. Ka tua kũlĩhĩle esunga lieci a kueliwile la Nabala, pole ndaño lekalo liaco lĩvi, eye wa likolisilako oku linga eci ca velapo.

8. Nabala wa sanumũla helie, kuenda nye ove o simila okuti elinga liaco uveke?

⁸ Nabala wa lingile ovina via katangisa omuenyo wa Avigaile. Eye wa sanumũile Daviti, omunu umue wa velelepo calua. Daviti wa kala ufendeli umue wa koleliwa, una uprofeto Samuele a wavekele, poku lekisa okuti wa nõliwile la Yehova Suku oco a piñainye Soma Saulu. (1 Sam. 16:​1, 2, 11-​13) Daviti kumue lolohoka viaye viasualali va soka 600, va kala vekalasoko, omo va tilile Soma Saulu, una wa kuatele esepa lialua haeye ongangala.

9, 10. (a) Ocitangi cipi Daviti kumue lasualali vaye va liyaka laco? (b) Momo lie Nabala a sukilile oku sanjukila ovina Daviti kumue lalume vaye vo lingila? (Tala etosi pombuelo yemẽla liokocinimbu 10.)

⁹ Nabala wa tungile vimbo lio Maona, wa enda oku talavaya kuenda wa kuatele ovapia a kala ocipepi lo ko Karimele. * Alupale aco, a lisunguile lovisenge via kuata owangu wa fina kolomunda woku lisa olomeme oku kongelamo 3.000 kolomeme via Nabala. Pole, kolonele viaco kua kala ekalasoko. Kombuelo kua kala ekalasoko linene lio ko Parane. Kutundilo kua kala Okalunga Komongua haiko ka kua kaile omanu kuenda kue yukile akungu laleva. Ku Daviti ka ca lelukile oku kala kocitumãlo caco kumue lasualali vaye, momo oco va kuate okulia, va sukilile oku yeva ovinyama. Ovo va lisangaile langombo va enda oku talavayela Nabala una wa kala ohuasi.

¹⁰ Asualali vaco va tata ndati angombo va Nabala? Ca lelukile oku punda olomeme kokuavo pole, ka va ci lingile. Ovo va kala ndocimbaka ci teyuila olomeme kuenda akuenje va Nabala. (Tanga 1 Samuele 25:15, 16.) Olomeme langombo va kala kohele yovina vialua vi koka ohele. Olongave vio kombuelo yo Isareli, via kala ocipepi, lovingumba kuenda ovimunu via enda oku nyana olonjanja vialua. *

11, 12. (a) Daviti wa lekisa ndati utate lesumbilo poku tuma esapulo ku Nabala? (b) Ocina cipi cĩvi Nabala a linga poku tambulula esapulo lia Daviti?

¹¹ Oku eca okulia kalume vaco va kala vekalasoko ca sukilile upange walua. Omo liaco, Daviti wa tuma olomunga ku Nabala oku pinga ekuatiso. Daviti wa nõla epuluvi liwa. Otembo yaco, ya kala yocipito coku pemũla olomeme, kuenda kovipito viaco omanu va enda oku lipoka. Daviti wa nõlavo olondaka via sunguluka kuenda wa lekisa esumbilo. Omo wa limbukile okuti Nabala wa kala ukulu wendamba, wa lekisa esumbilo kokuaye poku litukula hati ‘omõlove Daviti.’ Oco hẽ Nabala wa tambulula ndati?​—1 Sam. 25:5-8.

¹² Nabala wa temẽle calua! Ukuenje una tua tukula kefetikilo, wa sapuila Avigaile olondaka via Nabala hati: ‘Cime cetu wa va kelohãila.’ Nabala omo lioku tatama kuaye, wa fetika oku hoyela ombolo, ovava kuenda ositu. Eye wa sepula Daviti loku u popia hati wa tila. Omo liaco, wa kuata ovisimĩlo ndevi via Saulu una wa suvukile Daviti. Lomue pokati kavo wa kuata ovisimĩlo ndevi via Yehova. Suku wa solele calua Daviti, kuenda ko tendele ndupika umue ukuesino, pole wo tendele okuti wa laikele oku linga o soma yo ko Isareli.​—1 Sam. 25:10, 11, 14.

13. (a) Kefetikilo Daviti wa tambulula ndati olondaka via Nabala vioku u sanumũla? (b) Onumbi yi sangiwa kelivulu lia Tiago 1:​20, yi tu kuatisa ndati catiamẽla ketambululo lia Daviti?

 ¹³ Eci olomunga via tiuka letambululo lia Nabala, Daviti wa temẽle calua. Kuenje, wa tuma asualali vaye hati: “Omunu lomunu a limalehĩse losipata yaye.” Ci soka 400 kasualali kumue la Daviti, va limalehẽla oku yaka. Eye wa lipañelele oku kundula alume vosi vakuanjo ya Nabala. (1 Sam. 25:12, 13, 21, 22) Daviti wa kuata esunga lioku tema, pole ndomo a lekisa onyeño yaco, ka ca sungulukile. Embimbiliya li popia hati: “Onyeño yomunu ka yi koki esunga Suku a yongola.” (Tia. 1:20) Oco hẽ nye Avigaile a sukilile oku linga oco a popele vakuanjo yaye?

14. (a) Kovina vipi Avigaile a eca enanga liatete oco a pongolole elinga lĩvi lia Nabala? (b) Nye tu lilongisila koku litepa kua kala pokati ka Nabala la Avigaile? (Tala etosi pombuelo yemẽla.)

¹⁴ Tua limbuka ale ndomo Avigaile a eca enanga liatete, oco a pongolole ekalo liaco lĩvi. Eye ka kuatele ovituwa ndevi via Nabala, momo wa lekisa onjongole yoku yevelela. Poku tukula ndomo Nabala a tambulula olomunga via tumiwĩle kokuaye, ukuenje waye wa popia ovina viatiamẽla kokuaye ndoco: “Cime cetu puãi wa tatama enene okuti oku vangula laye ka ci tava.” * (1 Sam. 25:17) Omo okuti Nabala wa likapeleko calua, ka yonguile oku yevelela omunu laumue. Koloneke vilo ocituwa coku lipanda ca siata calua. Pole, ukuenje waco, wa kũlĩhĩle okuti Avigaile wa kuata ovituwa via litepa, kuenje wo sapuila ocitangi ca laikele oku pita.

15, 16. (a) Avigaile wa lekisa ndati okuti wa kala ndukãi una wa tukuiwa kelivulu Liolosapo? (b) Momo lie elinga lia Avigaile ka lia lekisile okuti wa tombele veyaye?

¹⁵ Avigaile wa sokolola kuenda wa yayulako oku tetulula ocitangi caco. Kulandu waco tu tangako ndoco: “Avigaile wa yayulako.” Ulandu waco u tukula olonjanja vikuãla ondaka yokuti Avigaile wa “yayulako.” Eye wa pongiya ombanjaile yimue kuenje, wa yeca ku Daviti kumue lalume vaye. Vombanjaile yaco mua kongelele olombolo, ovinyu, ositu yolomeme, olukango, ayuva kuenda akende akuyu. Ulandu owu u lekisa okuti, Avigaile wa kũlĩhĩle ovina a kuata, kuenda wa kala ukãi uwa nda una wa tukuiwa kelivulu Liolosapo. (Olosap. 31:10-31) Eye wa pitisile kovaso akuenje vaye kumue lombanjaile yaco, noke wa kuama konyima yavo lika liaye. Ulandu waco u popia hati, “veyaye Nabala puãi ko sapuilileko.”​—1 Sam. 25:18, 19.

 ¹⁶ Anga hẽ eci ci lomboloka okuti Avigaile ka sumbilile ulume waye okuti, eye wa kala usongui? Lakamue. Ivaluka okuti, Nabala wa tata lãvi ombuavekua ya Yehova, kuenda elinga liaye, nda lia nenela olofa omanu valua vakuanjo ya Nabala. Nda Avigaile ka yaluileko oku tetulula ocitangi caco, anga hẽ nda ka kuatele eko omo lielinga liulume waye? Eye wa sukilile oku sumbila tete Suku okuti, veyaye ci sule.

17, 18. Eci Avigaile a lisanga la Daviti nye a popia, kuenda momo lie olondaka viaye via kuatela esilivilo?

¹⁷ Noke yokatembo kamue, Avigaile wa lisanga la Daviti wa kala kumue lalume vaye. Kuenje, Avigaile wa yayulako, oku loka kocimbulu caye, kuenda wa lekisa umbombe kovaso a Daviti. (1 Sam. 25:20, 23) Eye wa situlula ovisimĩlo viosi via kala vutima waye, poku u pinga ohenda okuti ecela veyaye, kuenda vakuanjo yaye. Momo lie olondaka viaye via kuatela onima yiwa?

¹⁸ Eye wa likapa eko liovina viosi via pita kuenda wa pinga ku Daviti oco o wecele. Avigaile wa kũlĩhĩle ciwa okuti ulume waye wa kambele olondunge, ndomo onduko yaye yi ci lekisa, kuenje oku u kangisa, nda ca sepuisa ño unu wa Daviti. Avigaile wa kolelele okuti Daviti onumiwa ya Yehova, kuenda wa kala oku “yaka kovita via Yehova.” Eye wa lekisavo okuti wa kũlĩhĩle ohuminyo Yehova a linga ku Daviti yatiamẽla kuviali, poku popia hati: ‘Yehova wa ku nõla oco o kale osoma ya va Isareli.’ Handi vali, wa pinga ku Daviti oco ka ka linge ocina cimue ca laikele oku u nenela eko liosonde, ale ‘oku kutisiwa osõi,’ pamue oku linga ocina cimue ci koka oku kuata utima wa lema. (Tanga 1 Samuele 25:24-31.) Olondaka viaco vi vetiya calua!

19. Daviti wa tambulula ndati eci Avagaile a vangula laye, kuenda momo lie o pandiyila?

¹⁹ Daviti wa tambulula ndati? Eye wa tambula ombanjaile ya Avigaile kuenje, wa popia hati: “Yehova, Suku ya va Isareli, una wa ku tuma kokuange etaili, a pandiyiwe. Olondunge viove vi pandiyiwe. Love muẽle, pandiyiwa omo wa niula kongole yoku pesela osonde.” Daviti wo pandiya omo liutõi waye woku yayulako oku lisanga laye, kuenda wa limbuka okuti Avigaile wo tateka oku kuata eko liosonde. Eye wo sapuila lumbombe hati: “Kuende konjo yove lombembua. Nda yeva kondaka yove.”​—⁠1 Sam. 25:​32-35.

20, 21. (a) Nye cu ku komõhisa vali konjongole ya Avigaile yoku tiukila kulume waye? (b) Avigaile wa lekisa ndati utõi lolondunge poku sokiya epuluvi lioku vangula la Nabala?

²⁰ Noke yoku tunda konjo, Avigaile pamue wa sokolola eñualehẽlo liaco.  Eye wa limbukile etepiso lia kala pokati kulume ukuekolelo, haeye ukuacisola kuenda ulume waye una wa kala ocimbindilike. Pole, ka tuihinyĩle lovisimĩlo viaco. Esapulo liaco li popia ndoco: “Avigaile yu weya ku Nabala.” Eye wa tiukila ku veyaye loku likolisilako oku tẽlisa ocikele caye coku kala ukãi. Eye wa sukilile oku sapuila veyaye okuti wa eca ombanjaile ku Daviti kumue lalume vaye. Nabala wa kuatele omoko yoku kũlĩha ovina viaco. Eye wa kuatelevo omoko yoku kũlĩha ndomo Avigaile a tateka ohele ya laikele oku pita vepata liaye, momo nda omunu ukuavo eye wa sapuile ovitangi viaco, nda ca nena osõi yalua. Puãi, kepuluvi liaco ka ca tavele oku u sapuila ocitangi caco. Momo Nabala wa koluele calua omo wa lingile ocipito cinene ndosoma.​—⁠1 Sam. 25:⁠36.

²¹ Avigaile wa lekisa vali utõi kuenda olondunge, momo wa kevelela toke eci kua ca, okuti ulume waye wa koluluka. Omo okuti Nabala ka koluele vali, nda wa kuata elomboloko lieci o sapuila, pole pamue nda co kokela vali oku tema calua. Ndaño ndoco, Avigaile wa enda kokuaye oku u sapuila ovina viosi. Pamue wa lavokaile okuti ulume waye o futuka lonyeño, loku u veta. Pole, Nabala wa tumãla ño, ka lisengele.​—1 Sam. 25:37.

22. Nye ceya oku pita la Nabala, kuenda nye tu pondola oku lilongisa catiamẽla koku linga ungangala volonjo?

²² Ocitangi cipi Nabala a kuatele? Embimbiliya li popia hati: “Utima waye wa teka, leye wa linga ndewe.” Citava okuti wa kuatiwile luvei wutima. Pole, wa fa noke yoloneke ekũi, ci lekisa okuti vocitangi caco ka mua kongelele lika oku vela. Ulandu waco u popia ndoco: “Yehova wa veta Nabala kuenje wa fa.” (1 Sam. 25:38) Olohuela via Avigaile via pitĩla kesulilo omo liolofa via Nabala. Ndaño okuti koloneke vilo Yehova ka yambula omanu locikomo, ulandu owu u tu ivaluisa okuti, eye o lete ungangala ale ovitangi viosi omanu va siata oku liyaka lavio. Yehova o ka potolola ovitangi viaco votembo a sokiya.​—Tanga Luka 8:17.

23. Asumũlũho api Avigaile a tambula, kuenda eye wa lekisa ndati okuti ka pongolokele ndaño weya oku linga ukãi wa Daviti?

²³ Avigaile ka liyovuile lika kolohuela viaye via tatama, eye wa tambula esumũlũho likuavo. Eci Daviti a yeva okuti Nabala wa fa, wa tuma olomunga viaye oku vangula la Avigaile oco a linge ukãi waye. Kuenje, Avigaile wa tambulula hati: ‘Ndinga upika woku yuisa olomãi viakuenje va cime cange.’ Eci ci lekisa okuti Avigaile ka pongoluile ovituwa viaye viwa omo lioku  kueliwa la Daviti. Eye wa lieca olumue oco a kale upika wakuenje va Daviti Kulandu waco tu tangako okuti Avigaile wa yayulako oku lipongiya oku enda ku Daviti.​—1 Sam. 25:​39-42.

24. Ovitangi vipi Avigaile a liyaka lavio volohuela viaye viokaliye, kuenda Suku kumue lulume waye vo tendele ndati?

²⁴ Ocili okuti, Avigaile ka kuatele lika omuenyo uwa kumue la Daviti, olonjanja vimue va liyakavo lovitangi. Daviti wa kuelele ale Ahinoama, momo kotembo yaco Suku wa ecelele oku kuela oluvale. Omo liaco, oluvale lua enda oku nena ovitangi kakãi vakuekolelo. Daviti handi ka kaile oku vumba Yehova ndosoma, momo kua kala ovina vialua via sukilile oku tetuluiwa. Pole, osimbu Avigaile a kuatisa Daviti vomuenyo waye wosi, loku cita omõla wulume, Avigaile wa kulĩhĩle okuti, ulume waye wo kapeleko calua loku u teyuila. Onjanja yimue Daviti wa yovola Avigaile eci ambatiwile la vakuakupunda! (1 Sam. 30:​1-​19) Daviti wa setukula Yehova Suku, una o sole haeye wa kapako akãi va vakualondunge haivo va kuete utõi lekolelo.