1, 2. (a) Momo lie Hana a sumuĩlile osimbu a lipongiyila ungende? (b) Ulandu wa Hana u tu longisa nye?

 HANA osimbu a lipongiyila ungende, wa seteka oku ivalako ovitangi viaye. Epuluvi liaco, nda lia kala liesanju, momo unyamo lunyamo ulume waye Elikana, wa endaile kumue lepata oku ka fendela vo tavernakulu ko Silo. Yehova wa yonguile okuti apuluvi aco a kala esanju. (Tanga Esinumuĩlo 16:15.) Tunde vutila, Hana wa solele calua ovipito viaco. Pole, noke ovina vieya oku pongoloka.

² Hana wa soliwile calua lulume waye. Pole, Elikana wa kuata ukãi ukuavo, o tukuiwa hati, Penina una wa enda oku sumuisa Hana. Unyamo lunyamo poku enda kocipito, Penina wa lingainga ovina vi sumuisa Hana. Ndamupi? Oco hẽ, ekolelo Hana a kuatela Yehova lio kuatisa ndati oku liyaka lovitangi vina via tatama oku vi tetulula? Nda o kasi oku liyaka lovitangi, citava okuti o lembelekiwa lulandu wa Hana.

3, 4. Ovitangi vipi vivali Hana a liyaka lavio, kuenda momo lie ka ca lelukilile oku vi potolola?

³ Embimbiliya li lekisa okuti Hana wa liyaka lovitangi vivali. Hana wa tetulula ocitangi catete, pole cavali ka ponduile oku ci tetulula. Ulume waye wa kuelele oluvale kuenda sepakãi yaye wo suvukile calua. Handi vali, Hana wa kala osiũle. Ukãi wosi o yongola oku cita, ka ca lelukile oku liyaka locitangi caco. Pole, kotembo ya Hana omo liovituwa omanu va kuata, ocitangi caco ca enda oku nena esumuo lialua. Momo omanu va yonguile oku kuata omãla oco onduko yepata liavo ya amameko. Oku kala osiũle kua enda oku kokela omanu osõi yalua.

⁴ Citava okuti Hana nda wa pandikisa locitangi caco, nda Penina ko yolaile epembe. Oluvale ocina cimue ka ca sungulukile. Momo lu koka esepa, oku lihoyisa, kuenda esumuo. Oku kuela oluvale ka ku likuata leliangiliyo lina Suku a lingile vocumbo Cedene lioku kuela lika ukãi umosi. (Efet. 2:24) Omo liaco, Embimbiliya ka li lekisa okuti, oku kuela oluvale ca sunguluka, kuenda ulandu wa tiamẽla ku Elikana elungulo limue lia velapo kokuetu.

5. Momo lie Penina a endela oku sanumũla Hana, kuenda wo kokela ndati esumuo?

⁵ Elikana wa solele calua Hana. Velivulu limue li lombolola ovituwa via va Yudea, mua sonehiwa hati, Hana eye ukãi watete, kuenda Penina wa kala ukãi wavali. Pole, Penina wa kuatelele esepa Hana, kuenda olonjanja viosi wa enda oku sandiliya onjila yoku u talisa ohali. Omo okuti Penina ka kaile osiũle wa enda oku lipanda. Onjanja lonjanja eci a cita omõla, epela liaye li livokiya. Ka kuatelele ohenda Hana ndaño oku u lembeleka, puãi wa enda lika oku u sepula. Embimbiliya li popia hati, Penina wa enda oku popela Hana ‘vasende, loku u nyumãlisa omo Yehova wo sitika vimo.’ (1 Sam. 1:6) Penina wa sanumõla Hana ocipango, omo wa yonguile oku u sumuisa kuenje, wa tẽlisa onjongole yaco.

6, 7. (a) Ndaño okuti Elikana wa seteka oku lembeleka Hana, momo lie ko sapuilile ovina viosi? (b) Omo Hana wa kala osiũle ci lekisa hẽ okuti Yehova ko sanjukilile? Ci lombolola. (Tala etosi pombuelo yemẽla.)

⁶ Onjanja lonjanja eci va endaile kovipito viunyamo lunyamo ko Silo, Penina wa sandiliya epuluvi lioku sumuisa Hana. Handi vali, Elikana wa eca eca komãla va Penina ‘valume lava vakãi’ olombanjaile vialua vioku lumba ku Yehova. Pole, Hana wa enda oku tambula onepa yimue yilikasi. Omo Hana wa kala osiũle, kuenda Penina ukuesepa wa enda oku u penya, wa lila lila calua okuti, ka tavele oku lia. Eci Elikana a limbuka okuti ukãi waye wa sumua calua, kuenda ka tavele oku lia wa seteka oku u lembeleka. Noke Elikana wo pula hati: ‘A Hana, o lilila nye? Nye ku lila? Utima wove wa nyumãlela nye? Ame hẽ, sia velelepo kokuove okuti ekũi liomãla valume li sule?’​—1 Sam. 1:4-8.

⁷ Pamue Elikana wa limbukile okuti, Hana wa sumua omo lioku kala osiũle. Hana wa solele calua ndomo veyaye a lekisa ocisola kokuaye. * Pole, Elikana ka tukuile ũvi Penina a lingaile, kuenda Embimbiliya ka li lekisavo okuti Hana wo sapuila ovina viaco. Eye pamue wa simĩle okuti, oku u sapuila ovilinga vĩvi via Penina, nda ca vokiya vali ekalo lĩvi. Elikana wa ponduile hẽ oku pongolola ekalo liaco? Anga hẽ ovina vĩvi Penina a lingainga ku Hana nda ka via vetiyile omãla kumue lapika vaye, oku kuama ongangu yaco? Hana nda wa kala ndocingendeleyi vonjo yaye muẽle.

8. Poku liyaka lovina vĩvi, momo lie ci tu lembelekela oku ivaluka okuti Yehova eye Suku yesunga?

⁸ Ci kale okuti Elikana wa kũlĩhĩle ovina viosi vĩvi Penina a lingainga ale sio, pole Yehova Suku wa kũlĩhĩle ovina viosi. Ondaka yaye yi situlula ovina via pita pokati kavo kepuluvi liaco, kuenda yi lungula vana va siata oku lekisa esepa kuenda onya. Handi vali, ambombe kuenda vakuambembua ndeyi ya Hana, va lembelekiwa poku kũlĩha okuti Suku yesunga o ka tetulula ovitangi viosi votembo a sokiya. (Tanga Esinumuĩlo 32:4.) Hana wa kũlĩhĩle ovina viaco kuenje, wa sandiliya oku kuatisiwa la Yehova.

9. Ongangu ya Hana yoku linga ungende toke ko Silo ndaño wa kũlĩhĩle okuti sepakãi yaye o ko tata lãvi yi tu longisa nye?

⁹ Eci kua ca omẽle, epata liosi lia sakalala lovopange alua. Vosi yavo va lipongiyila oku linga ungende, ndaño muẽle omãla vatito, va lipongiyilevo. Oco va pitĩle kimbo lio Silo, va sukilile oku enda ci pitãhala 30 kolokimetulu poku pita volomunda vio ko Efarimi. * Va lingaile ungende waco posi oloneke vivali. Ndaño okuti Hana wa kũlĩhĩle ndomo sepakãi yaye a laikele oku u tata, eye ka sialele konjo. Ocili okuti, Hana wa sila ongangu yiwa kafendeli va Suku vo koloneke vilo. Omo liaco, ka tu ka eceleli okuti ovilinga vĩvi viomanu vi tu tateka oku fendela Suku. Momo nda tu ci linga ka tu tambula asumũlũho ana a tu kuatisa oku pandikisa kovitangi.

10, 11. (a) Momo lie Hana a sandiliyila epuluvi lioku enda vonembele? (b) Hana wa situluila ndati utima waye ku Isiaye wokilu?

¹⁰ Noke yoku linga ungende walua woku pita volonjila via tatama pokati kolomunda, vosi yavo va pitĩla pokawulu kamue ocipepi lo Silo. Osimbu va kala ocipepi, pamue Hana wa sokolola lutate ovina a sukilile oku tukula vohutililo a yonguile oku linga ku Yehova. Eci epata lia pitĩla, va lia ondalelo. Kuenje, Hana wa litepa lepata oco a likutilile ku Yehova vo tavernakulu. Ocitunda Cinene Eli, ca tumãlele ocipepi puvelo wonembele. Pole, Hana wa imbile ovaso ku Suku yaye. Eci a iñila vonembele, wa limbuka okuti ohutililo yaye yi yeviwa. Ndaño okuti lomue wa ponduile oku limbuka ovitangi viaye, Isiaye wokilu wa kũlĩhĩle ovitangi viaco. Esumuo liaye liosi lia situluka kuenje, wa fetika oku lila.

¹¹ Loku sukoka, Hana wa situluila Yehova ovina viosi via kala vutima. Omẽla waye owo lika wa menõha osimbu a tukola olondaka vi lekisa esumuo liaye. Eye wa likutilila otembo yalua ku Isiaye wokilu loku u sapuila ovitangi viaye viosi. Hana ka pingile lika ku Suku oco o tẽlisile onjongole yoku cita omãla. Eye wa yonguilevo oku eca ku Suku cosi a ponduile oku linga. Omo liaco, wa linga ohuminyo yimue poku popia hati, nda wa cita omõla, u weca koku vumba Yehova otembo yosi yomuenyo waye.—1 Sam. 1:9-11.

12. Ndomo ca lekisiwa vulandu wa Hana, nye tu sukila oku ivaluka poku likutilila?

¹² Hana wa sia ongangu yiwa kafendeli vosi va Yehova Suku, yoku linga olohutililo. Yehova o pañinya locisola afendeli vaye vosi oku u situluila ovitima viavo, loku u sapuila asakalalo avo, ndeci omõla a linga poku sapuila isiaye ukuacisola ovitangi a kuete. (Tanga Osamo 62:8; 1 Va Tesalonike 5:17.) Upostolo Petulu wa vetiyiwa oku soneha olondaka vielembeleko viatiamẽla koku likutilila ku Yehova, poku popia hati: ’Ovitangi viene viosi vi eci kokuaye momo eye o vu lava.’—1 Pet. 5:7.

13, 14. (a) Ovisimĩlo vipi ka via sungulukile Eli a kuata eci Hana a kala oku likutilila? (b) Ndomo Hana a tambulula Eli, wa tu sila ongangu yipi?

¹³ Ocili okuti, omanu ka va kuete olondunge ndevi via Yehova vioku kuata elomboloko liovina viosi. Osimbu Hana a kala oku likutilila, wa lisalukako poku yeva ondaka yocitunda cinene Eli, wa kala o ku u lavulula kuenje wo sapuila hati: “Toke kotembo yipi o kolua? Litepa lovinyu.” Ocitunda cinene Eli, wa mola okuti omẽla wa Hana wa menõha, kuenda etimba liaye lia lisengasenga kuenje, wa limbuka okuti, Hana wa kuata esakalalo. Eye ko pulisile ocitangi co sakalaisa, pole wa sima okuti wa kolua.—1 Sam. 1:12-14.

¹⁴ Citava okuti kepuluvi liaco eci Hana a yeva olondaka vo lundila, wa sumuĩle calua, momo olondaka viaco via vanguiwa lomunu umue wa kuata ocikele cinene! Pole, ekolelo liaye lia eca esivayo. Hana ka ecelele okuti akulueya a vakuavo o tateka oku fendela Yehova. Kuenje, lesumbilo lialua, wa sapuila ocitunda Eli ocitangi a kuata. Eci Eli a limbuka elinga liaye ka lia sungulukile, wa sapuila Hana hati: ‘Kuende lombembua, Suku ya va Isareli a ku ĩhe eci wo pinga.’—1 Sam. 1:15-17.

15, 16. (a) Utima wa Hana wa kala ndati noke yoku situluila ovisimĩlo viaye ku Yehova, vohutililo a lingila vo tavernakulu? (b) Momo lie tu sukilila oku setukula ongangu ya Hana nda umue o tu kuetele ovisimĩlo ka via sungulukile?

¹⁵ Utima wa Hana wa kala ndati noke yoku situluila ovisimĩlo viaye ku Yehova vohutililo a lingila vo tavernakulu? Ulandu waco u popia ndoco: ‘Ukãi wa enda, wa lia, kuenje ocipala caye ka ca sumuĩle vali.’ (1 Sam. 1:18) Vo Tradução do Novo Mundo, ocinimbu eci ca sonehiwa ndoco: “Ocipala caye ka ca kuatele vali esakalalo.” Hana wa yeva ekavuluko vutima. Ci kasi ndu okuti, wopa ocilemo cesumuo kapepe aye, loku ci yeka kapepe a Isiaye wokilu. (Tanga Osamo 55:22.) Kuli hẽ ocilemo cimue Yehova ka tẽla oku ambata? Ka kua la kala, ka kuli, kuenda lalimue eteke ku kala ocina cimue Yehova ka tẽla oku linga!

¹⁶ Eci tu limbuka okuti, tua sumua calua, tu sukila oku setukula ongangu ya Hana yoku situluila utima wetu ku Una Embimbiliya li tukula hati: “Ukuakuyeva olohutililo.” (Osa. 65:2) Nda tu ci linga lekolelo, ka tu sumua vali, momo tu kuata “ombembua ya Suku, yina ya piãla olondunge viosi.”—Va Fil. 4:6, 7.

17, 18. (a) Elikana wa lekisa ndati okuti wa kuatisa Hana kohuminyo a linga? (b) Ovina vipi Penina ka ponduile vali oku linga ku Hana?

¹⁷ Eteke likuavo komẽle, Hana wa tiukila vo tavernakulu kumue la Elikana. Citava okuti, Hana wa sapuilako ulume waye ohuminyo a linga ku Suku, momo Ocihandeleko ca eciwile ku Mose, ca popele hati, ulume wa ponduile oku imũla ohuminyo ukãi a linga likaliaye. (Ate. 30:10-15) Pole, omo okuti Elikana wa sungulukile, ka imuĩle ohuminyo yukãi waye. Noke wa enda kumue la Hana vo tavernakulu oku fendela Yehova osimbu ka va tiukilile konjo yavo.

¹⁸ O tembo yipi Penina a limbuka okuti ka tẽlele vali oku sumuisa Hana? Ndaño okuti ulandu waco ka u lombolola ndomo Hana a kala, ondaka ‘ocipala caye ka ca sumuĩle vali,’ yi lekisa okuti, oku upisa kepuluvi liaco, Hana wa kuata esanju. Kuenje, Penina wa limbuka okuti ka tẽlele vali oku u sumuisa lovilinga viaye vĩvi. Oku upisa opo, Embimbiliya ka li tukula vali onduko yaye.

19. Esumũlũho lipi Hana a tambula, kuenda eye wa lekisa ndati okuti wa sanjukilile una wo wĩha esumũlũho liaco?

¹⁹ Osimbu olosãi via kala oku pita, ombembua Hana a kuata ya linga onjolela. Noke wa mina! Pole, Hana lalimue eteke a ivaleleko una wo sumũlũisa. Eci omõlaco a citiwa, wo luka onduko ya Samuele, ci lomboloka okuti, “Onduko ya Suku.” Soketi onduko yaco yi tiamisiwila koku vilikiya onduko ya Suku ndeci Hana a lingile. Kunyamo waco, Hana ka endele kumue lepata lia Elikana ko Silo. Eye wa kala anyamo atatu konjo toke eci omõla a sumũha. Kuenje, wa kevelela eteke lioku litepa lomõlaye wa soliwa.

20. Hana la Elikana va tẽlisa ndati ohuminyo va lingile ku Yehova?

²⁰ Ka ca lelukile ku Hana oku liusika lomõlaye. Pole, Hana wa lavokaile okuti omõlaye o ka tatiwa ciwa ko Silo, lakãi vana va lingaile upange vo tavernakulu. Ina upi ka yongola oku kala ocipepi lomõlaye? Ocili okuti, Hana la Elikana ka va litiukilemo oku tẽlisa ohuminyo yavo, pole, va ambata omõlavo lesanju. Ovo va lumba ovilumba vonjo ya Suku kuenda va eca Samuele ku Eli loku u sapuila ohuminyo Hana a lingile.

21. Ohutililo Hana a linga ku Yehova yi lekisa ndati ekolelo lia pama a kuata? (Talavo okakasia losapi hati: “ Olohutililo Vivali Vilikasi.”)

²¹ Noke Hana wa linga ohutililo yimue Suku a tava okuti, yi kongeliwa Vembimbiliya. Poku tanga olondaka viaye, kelivulu lia 1 Samuele 2:1-10, vocinimbu locinimbu, o ka limbuka ekolelo lia piãla Hana a kuata. Eye wa sivaya Yehova omo liovikomo o lingila lunene waye woku kutisa osõi vakuepela, loku sumũlũisa vana va sumua, oku ponda omanu, ale oku yovola kolofa. Hana wa sivaya Isiaye omo lioku kola kuaye ka ku sokisiwa, esunga liaye, kuenda oku kakatela kolohuminyo viaye. Omo liaco, Hana wa popia hati: “Ka kuli ocikolo ca soka la Suku yetu.” Yehova wa koleliwa, ka pongoloka kuenda eye ocikolo comanu vana va tala ohali, haivo va sandiliya ekuatiso kokuaye.

22, 23. (a) Momo lie tua kolelela okuti osimbu Samuele a kula wa kũlĩhĩle okuti wa soliwile lolonjali viaye? (b) Yehova wa sumũlũisa ndati Hana?

²² Umalẽhe Samuele wa tambula asumũlũho omo lioku kuata onjali yimue ya kolelele calua ku Yehova. Ndaño osimbu a kula wa kuatela ongeva la inaye olonjanja vimue, ka simĩle okuti wa yandulukiwa. Momo unyamo lunyamo, Hana wa endaenda ko Silo, oku tualela Samuele ocikutu ka ci kuete ovoko coku talavaya vo tavernakulu. Onepa lonepa a tonga, ya situlula ocisola ca piãla o kuatela. (Tanga 1 Samuele 2:19.) Sokolola ndomo a enda oku u luluvalela locisola, loku u lembeleka lolondaka vi vetiya osimbu o walisa ocikutu. Samuele wa tambula asumũlũho alua omo lioku kuata onjali yaco kuenje, eci a kula wa lingavo esumũlũho kolonjali viaye kuenda komanu vosi vo ko Isareli.

²³ Yehova ka yandulukile Hana. Momo wo sumũlũisa okuti o citila Elikana omãla vatãlo. (1 Sam. 2:21) Citava okuti esumũlũho lia velapo Hana a kuata, ukamba waye la Yehova Isietu wokilu, okuti wa pamisiwa vokuenda kuotembo. Tu lavoka okuti ovina viaco, vi tẽlisiwavo kokuove osimbu o likolisilako oku setukula ekolelo lia Hana.