Hi ku ya hi xiviko xa Tindzawulo to Lawula ni ku Sivela Mavabyi ta le United States, kwalomu ka hafu ya vanhu lava vutisiweke swivutiso lava nga ni malembe ya 15 ku ya eka 19 va hlanganyele eka rimbewu ra nomu. Sharlene Azam, mutsari wa buku leyi nge Oral Sex Is the New Goodnight Kiss, u ri: “Loko u vulavula ni vantshwa [hi rimbewu ra nomu] va ta ku byela leswaku a swi bihanga. Kahlekahle a va ri teki ku ri ku endla timhaka ta masangu.”

•  U swi vonisa ku yini?

•  Xana hi wihi ntiyiso?

•  Ha yini swi ri swa nkoka?

 Hlamula swivutiso leswi landzelaka u ku ina kumbe e-e.

1.   Xana nhwanyana a nga tika loko a endla rimbewu ra nomu?

   1.   Ina

   2.   E-e

2.   Xana u nga khomiwa hi vuvabyi loko u endla rimbewu ra nomu?

   1.   Ina

   2.   E-e

3.   Xana rimbewu ra nomu i ku endla timhaka ta masangu hakunene?

   1.   Ina

   2.   E-e

 Ringanisa tinhlamulo ta wena eka leti landzelaka.

1.   Xana nhwanyana a nga tika loko a endla rimbewu ra nomu?

    Nhlamulo: E-e. Lexi i xivangelo xin’wana lexi endlaka vanhu va fikelela xiboho lexi hoxeke xa leswaku rimbewu ra nomu a ri na khombo.

2.   Xana u nga khomiwa hi vuvabyi loko u endla rimbewu ra nomu?

    Nhlamulo: Ina. U nga tluleriwa hi vuvabyi bya hepatitis (A kumbe B), genital warts, gonorrhea, herpes, HIV na syphilis.

3.   Xana rimbewu ra nomu i ku endla timhaka ta masangu hakunene?

    Nhlamulo: Ina. Xiendlo xin’wana ni xin’wana lexi katsaka swirho swa rimbewu swa munhu un’wana, ku katsa ku etlelana, rimbewu ra nomu, rimbewu ra le mahosi kumbe tlangisa swirho swa rimbewu swa munhu un’wana i ku endla timhaka ta masangu.

 Kambisisa matsalwa ma nga ri mangani eBibeleni lama vulavulaka hi rimbewu ra nomu.

 Bibele yi ri: “Xikwembu xi rhandza leswaku . . . mi papalata vumbhisa.”​—⁠1 Vatesalonika 4:3.

 Rito ra ririmi ro sungula leri hundzuluxeriweke ri va “vumbhisa” ri kombetela eka mixaka hinkwayo ya timhaka ta masangu ni munhu loyi u nga tekanangiki na yena, ku katsa ku etlelana, rimbewu ra nomu, rimbewu ra le mahosi kumbe ku tlangisa swirho swa rimbewu swa munhu un’wana. Munhu loyi a endlaka vumbhisa a nga kuma vuyelo lebyi nga riki byinene, lebyi vavaka ngopfu ku nga va ku onha vuxaka bya yena na Xikwembu.​—⁠1 Petro 3:12.

 Bibele yi ri: “Loyi a hanyaka hi vumbhisa u dyohela miri wa yena n’wini.”​—⁠1 Vakorinto 6:18.

 Rimbewu ra nomu ri nga endla leswaku munhu a kuma vuyelo byo vava emirini ni hi tlhelo ra moya. Nakambe ri nga endla leswaku a twa ku vava embilwini. Buku leyi nge Talking Sex With Your Kids yi ri: “Ku etlelana a hi kona ntsena loku endlaka munhu a titwa a nga pfuni nchumu kumbe a tisola. Ku titwa ko tano ku nga ha vangiwa hi ku endla muxaka wihi ni wihi wa timhaka ta masangu swi nga fanelanga. Hinkwaswo i timhaka ta masangu.”

 Bibele yi ri: “Mina Yehovha, ndzi Xikwembu xa wena, Loyi a ku dyondziselaka ku ku pfuna.”​—⁠Esaya 48:17.

 Xana wa pfumela leswaku milawu ya Xikwembu malunghana ni timhaka ta masangu ya ku pfuna hakunene? Kumbe u ehleketa leswaku yi ku tsona swo karhi? Leswaku u kota ku hlamula swivutiso leswi, ehleketa hi mimfungho ya le gondzweni lerikulu yo yimisa timovha, yo hunguta rivilo ni yin’wana. Xana u yi teka yi ri leyi tsonaka muchayeri swo karhi kumbe ya n’wi sirhelela? A ku ta humelela yini loko wena swin’we ni vachayeri van’wana mi nga yi landzeli?

 Swi tano ni hi milawu ya Xikwembu. Loko u nga yi landzeli, u ta tshovela leswi u swi byalaka. (Vagalatiya 6:7) Buku leyi nge Sex Smart yi ri: “Loko u papalata leswi u pfumelaka eka swona ivi u endla leswi u swi tivaka kahle leswaku a hi swinene, u ta ya u nga ha tixiximi. Ku hambana ni sweswo, loko u hanya hi ku pfumelelana ni milawu ya Xikwembu, u ta va ni mahanyelo lamanene. Ku tlula kwalaho, u ta va ni ripfalo leri baseke.​—⁠1 Petro 3:16.