Ibbuku lya Ciyubunuzyo—Ino Ncinzi Ncolyaamba?
Bwiinguzi bwamu Bbaibbele
Izina lyamu Chigiliki lya bbuku lya Ciyubunuzyo lyamu Bbaibbele lyakuti, A·po·kaʹly·psis (apocalypse), lyaamba “kuvwumbula” naa “Kuyubununa.” Zina eeli litondezya ncolyaamba bbala lyakuti Ciyubunuzyo, nkaambo livwumbula makani aasisidwe alimwi akuyubununa zintu ziyoocitika kumbele kuzwa ciindi nolyakalembwa. Businsimi bunji buli mubbuku eeli buyoozuzikizyigwa kumbele.
Izili mubbuku lya Ciyubunuzyo
Makani aantalisyo.—Ciyubunuzyo 1:1-9.
Milumbe ya Jesu kumbungano zili ciloba.—Ciyubunuzyo 1:10–3:22.
Cilengaano citondezya Leza kali acuuno cakwe cabwami kujulu.—Ciyubunuzyo 4:1-11.
Zilengaano zitobelene
Zinamatizyo zili ciloba.—Ciyubunuzyo 5:1–8:6.
Myeembo iili ciloba, yotatwe yamamanino yaambilizya matalikilo aamause otatwe.—Ciyubunuzyo 8:7–14:20.
Mitiba iili ciloba, umwi aumwi kaujisi zipenzyo ziiminina lubeta lwa Leza iluyootilwa anyika.—Ciyubunuzyo 15:1–16:21.
Zilengaano izitondezya mbobayoonyonyoonwa basinkondonyina Leza.—Ciyubunuzyo 17:1–20:10.
Zilengaano zyazilongezyo izizwa kuli Leza izyapegwa kujulu alimwi aanyika.—Ciyubunuzyo 20:11–22:5.
Makani aamamanino.—Ciyubunuzyo 22:6-21.
Izikonzya kumugwasya kulimvwisya bbuku lya Ciyubunuzyo
Bupanduluzi bwamakani aali mubbuku eeli bulakkomanisya alimwi tabuyoosyi pe kulibaabo babelekela Leza. Nokuba kuti bantu banji baamba kuti bbala lyakuti “apocalypse” lyaamba mapenzi aataambiki, majwi aali kumatalikilo alimwi akumamanino kwabbuku lya Ciyubunuzyo aamba kuti aabo balibala, ibalimvwisya alimwi akutobela nzyobabala, bayookkomana akaambo kakucita boobo.—Ciyubunuzyo 1:3; 22:7.
Mubbuku lya Ciyubunuzyo kubelesyedwe “zitondezyo” zinji zyalo iziyandika bupanduluzi.—Ciyubunuzyo 1:1.
Makani manji aajisi twaambo tupati alimwi azitondezyo izyaambwa mubbuku lya Ciyubunuzyo zilitondezyedwe mumakani aali kumatalikilo mu Bbaibbele:
Jehova—“Leza wakoonse koonse, kujulu aansi” alimwi Mulengi wazintu zyoonse.—Deuteronomo 4:39; Intembauzyo 103:19; Ciyubunuzyo 4:11; 15:3.
Jesu Kristo—“Mwanaambelele wa Leza.”—Johane 1:29; Ciyubunuzyo 5:6; 14:1.
Saatani Diabolosi—sinkondonyina Leza.—Matalikilo 3:14, 15; Johane 8:44; Ciyubunuzyo 12:9.
Babuloni Mupati—mbubwenya mbuli munzi wakaindi wa Babuloni (Babelo), ngu sinkondonyina Jehova Leza alimwi abantu bakwe alimwi nkokuzwa twaambo twakubeja twabukombi.—Matalikilo 11:2-9; Isaya 13:1, 11; Ciyubunuzyo 17:4-6; 18:4, 20.
“Lwizi”—bantu babyaabi ibakazya Leza.—Isaya 57:20; Ciyubunuzyo 13:1; 21:1.
Zintu zyeendelana azyakali mutempele lyakaindi lyakukombela Leza—zibikkilizya bbokesi lyacizuminano, lwizi luŋaima (mutiba wakusambila), malampi, zituuzyo zyatununkilizyo, alimwi acipaililo cazituuzyo.—Kulonga 25:10, 17, 18; 40:24-32; Ciyubunuzyo 4:5, 6; 5:8; 8:3; 11:19.
Banyama—baiminina mfwulumende zyabantu.—Daniele 7:1-8, 17-26; Ciyubunuzyo 13:2, 11; 17:3.
Manamba abelesyegwa munzila yacikozyanyo.—Ciyubunuzyo 1:20; 8:13; 13:18; 21:16.
Zilengaano zyaamba “buzuba bwa Mwami,” bwalo ibwakatalika ciindi Bwami bwa Leza nobwakakkazikizyigwa mu 1914, alimwi Jesu wakatalika kweendelezya kali Mwami. (Ciyubunuzyo 1:10) Aboobo, tulakonzya kulangila kuzuzikizyigwa kupati kwabbuku lya Ciyubunuzyo mumazuba eesu.
Kutegwa tulimvwisye bbuku lya Ciyubunuzyo, tweelede kuba azintu zyalo zitugwasya kumvwisya zibeela zimwi zya Bbaibbele, kubikkilizya abusongo buzwa kuli Leza alimwi alugwasyo lwabaabo balimvwisya.—Milimo 8:26-39; Jakobo 1:5.