Julani

VO ACHINYAMATA AFUMBA

Kumbi Nditenere Kusazgiyaku Mabwezi ngo nde Nangu Kali?

Kumbi Nditenere Kusazgiyaku Mabwezi ngo nde Nangu Kali?

 Asani nde pa gulu la anyangu lo ndicheza nalu ndituvwa umampha ukongwa mumtima. Ndipu ndikhumba cha kutuwapu pa gulu lenili.”​—Alan, wavyaka 15.

 “Nde ndi anyangu amanavi ŵaka ndipu ndikondwa ndi venivi. Ndikhumba cha kucheza ndi ŵanthu wo ndileka kuŵaziŵa.”​—Sara, wavyaka 17.

 Kumbi namwi mutuvwa nge Alan kweniso Sara? Kumbi mwe ndi kagulu ka mabwezi ko mutanjana naku ukongwa ndipu mukhumba cha kusaniya mabwezi nganyaki?

 Asani ndi viyo, nkhani iyi yikuwovyeningi ukongwa!

 Masuzgu ngo ngaŵapu

 Palivi suzgu kuja ndi anyinu wo mutanjana nawu ukongwa. Kuja ndi mabwezi ngo mukoliyana nangu ukongwa kutikuwovyani kuziŵa kuti pe ŵanthu anyaki wo atikuyanjani, chinanga kuti munangisa vinthu vinyaki.

 “Wamunthu ukondwa ukongwa kuti anyaku akuyanjengi kweniso kuja mu kagulu kawu. Asani we mwana, ukhumbisiska kusaniya kagulu ka anyaku.”​—Karen, wavyaka 19.

 Kumbi muziŵa? Chinanga kuti akusambira 12 aku Yesu ŵenga anyaki mwa mabwezi ngaku Yesu, kweni Peturo, Yakobe ndi Yohane, ndiwu waŵayanjanga ukongwa.​—Mariko 9:2; Luka 8:51.

 Chinanga kuti ve viyo, kweni kucheza ndi mabwezi ngo isi titingayanja pe mu kagulu kidu, mwa kuleka kucheza so ndi anyaki, kungachitiska masuzgu. Mwakuyeruzgiyapu:

  •   Kungakuchitiskani kuti muleki kuja ndi mabwezi nganyaki ngakucheza nangu.

     “Kuja ndi mabwezi ngo nge ndi vinthu vo imwi mukhumba pe, kungakuchitiskani kuti muleki kuziŵa vinthu vamampha vo vitiŵachitikiya anyinu pa umoyu wawu kweniso kuti muleki kuja ndi mabwezi ngo mungasambiraku vinandi.”​—Evan, wavyaka 21.

  •   Kungachitiska kuti anyinu akuwoneningi kuti mwe akujiyanja ukongwa kweniso kuti mwe ndi zeru ukongwa kuphara weyosi.

     “Asani mwe ndi ka gulu kamanavi ŵaka ka ŵanthu akucheza nawu, ŵanthu anyaki angaŵanaŵana kuti mukhumba cha kuti mulongolongi so ndi munthu weyosi.”​—Sara, wavyaka 17.

  •   Vingakuchitiskani kuti namwi musuzgengi anyinu.

     “Nge mo tiziŵiya kuti asani somba yimoza mupotu yavunda mbwenu ndikuti zosi zavunda, asani munthu munyaki yo walivi jalidu lakusuzga anyaki we mu gulu lo liziŵika kuti lisuzga ŵanthu, vingachitiska kuti ŵanthu amuwonengi kuti nayu wasuzga anyaki.”​—James, wavyaka 17.

  •   Vingakuchitiskani kuti mukumani ndi masuzgu, ukongwa asani mukhumba kuja yumoza wa ŵanthu a mu kagulu la viyo.

     “Asani pa gulu pe munthu yumoza yo wachita vinthu viheni, ndikuti gulu losi lilutirizgengi kuchita vinthu viheni.”​—Martina, wavyaka 17.

 Vo mungachita

  •   Ŵanaŵaniyani fundu zo mutende.

     Jifumbeni kuti: ‘Kumbi nditesesa kwende fundu nizi? Kumbi anyangu awona kuti ndisuzgika pamwenga ndisuzgika cha kwende fundu zo ndasankha? Kumbi ndikhumba kuti ndichezgengi ndi anyangu ŵenaŵa nyengu zosi?’

     Fundu ya m’Bayibolu: “Kwanjana ndi ŵanthu aheni kunanga nkharu yamampha.”​—1 Akorinto 15:33, mazu nga mumphata.

     “Asani pa gulu linu pe ŵanthu wo akhumba cha kwende fundu zo imwi mutende, vingakuchitiskani kuti muchiti vinthu vinyaki vo mwakhumbanga cha kuchita.”​—Ellen, wavyaka 14.

  •   Ŵanaŵaniyani vinthu vamampha vo muwona kuti vakukhumbika.

     Jifumbeni kuti: ‘Kumbi mabwezi ngo ndikoliyana nangu ngazomerezga waka chechosi cho ini ndikhumba vo vingandichitiska kuti ndilutiliyi kucheza nangu? Kumbi ndingachita wuli asani mubwezi wangu wachita chinthu chinyaki chiheni?’

     Fundu ya m’Bayibolu: “Ŵanthu wosi wo nditiŵayanja, nditiŵachenya.”​—Chivumbuzi 3:19.

     “Asani munyaki pa gulu linu wachita chinthu chinyaki chiheni, ndipu muwona kuti mungalutirizga cha kucheza nayu, vingakusuzgani kumukonkhoske chifukwa mungawoneka kuti mwe ambula kugomezgeka.”​—Melanie,wavyaka 22.

  •   Muchezengi so ndi ŵanthu anyaki.

     Jifumbeni kuti: ‘Kumbi ndingapinduwa asani ndingajaso ndi mabwezi nganyaki ngakucheza nangu kusazgapu ngo ndileka kungaziŵa?’

     Fundu ya m’Bayibolu: “Mungaŵanaŵaniyanga vakukhumba vinu pe cha, kweni va ŵanthu anyaki so.”​—Afilipi 2:4.

     “Ŵana wo aja ŵaka kunyumba, kanandi vija vakusuzga kuti asaniyi mabwezi ngakucheza nangu. Kweni asani waŵaziŵa ndikwamba kucheza nawu, utamba kuwona kuti mbakufwatuka kweniso achita umampha ukongwa vinthu.”​—Brian, wavyaka 19.

 Fundu yakukhumbika ukongwa: Kuja ndi gulu la mabwezi nkhunanga cha. Mungapinduwa ukongwa chifukwa chakusazgiyaku mabwezi ngakucheza nangu. Bayibolu likamba kuti: “Mweniyo wadiriya maji, nayu wakadirikiyengi maji.”​—Nthanthi 11:25.