Skip to content

PERGUNTA HUSI JOVEN SIRA

Saida mak haʼu presiza hatene kona-ba fahe foto online?

Saida mak haʼu presiza hatene kona-ba fahe foto online?

 Ita-nia feriadu kapás loos, no Ita hakarak fó-hatene Ita-nia kolega sira kona-ba viajen neʼe! Maibé oinsá? Ita sei

  1.   haruka karta ba kolega ida-idak?

  2.   haruka e-mail ba Ita-nia kolega hotu?

  3.   fahe foto online?

 Bainhira Ita-nia avó sira tinan hanesan ho Ita, karik “A” deʼit mak opsaun neʼebé sira iha.

 Bainhira Ita-nia inan-aman tinan hanesan ho Ita, karik buat neʼebé sira halo mak opsaun “B”.

 Ohin loron, joven barak neʼebé bele fahe foto online gosta liu opsaun “C”. Oinsá ho Ita? Se Ita gosta atu fahe foto online, informasaun tuirmai bele ajuda Ita.

 Saida mak diʼak kona-ba fahe foto online?

 Lalais liu. “Kuandu haʼu halo viajen kapás ka iha tempu diʼak ho kolega sira, haʼu bele fahe kedas foto sira kona-ba tempu neʼe.”​—Melanie.

 Fasil liu. “Fasil liu atu haree foto sira neʼebé haʼu-nia kolega fahe online duké haruka e-mail atu husu tuir sira.”​—Jordan.

 Ajuda Ita kontaktu malu beibeik. “Haʼu-nia kolega no família balu hela dook. Se sira fahe foto sira beibeik no haʼu mós haree beibeik, neʼe hanesan haʼu haree sira loron-loron!”​—Karen.

 Saida mak ladiʼak kona-ba fahe foto online?

 Bele tau Ita-nia an iha perigu laran. Se Ita la kuidadu Ita-nia foto sira bele fó sai Ita iha neʼebé loos. Sítiu ida naran Digital Trends fó sai: “Dala ruma ita bele fahe foto ka vídeo sira neʼebé hatudu loloos ita iha neʼebé, no ema aat neʼebé matenek kona-ba internet bele hatene ita iha neʼebé.”

 Tuir loloos, ema aat sira-neʼe uza informasaun neʼe atu buka-hatene bainhira mak Ita sai husi uma ba tempu kleur. Digital Trends fó sai kona-ba akontesimentu ida bainhira naʼok-teen naʼin-tolu tama ba uma 18. Naʼok-teen sira-neʼe tama kuandu uma-naʼin la iha. Oinsá mak naʼok-teen sira-neʼe bele hatene katak ema hotu la iha? Naʼok-teen sira-neʼe uza internet no ema nia foto sira atu buka-hatene kona-ba sira-nia atividade. Rezultadu mak naʼok-teen sira-neʼe naʼok sasán barak neʼebé iha folin hamutuk $100.000 (U.S) liu.

 Ita bele hetan foto no vídeo sira neʼebé ladiʼak. Ema balu la sente moe no fahe foto oioin kona-ba sira-nia an rasik. Joven ida naran Sarah dehan: “Problema bele mosu bainhira ita haree ema nia foto neʼebé ita la koñese. Neʼe hanesan ita laʼo halimar iha sidade foun bainhira mapa la iha, ikusmai ita bele laʼo toʼo fatin neʼebé ladiʼak.”

 Ita bele gasta tempu barak demais. Feto joven ida naran Yolanda dehan: “Fasil ba ita atu gasta tempu barak hodi haree foto foun sira no lee ema hotu nia komentáriu sira. Ikusmai, ita loke beibeik ita-nia telemovel atu haree saida mak foun.”

Ita presiza duni kontrola an bainhira fahe foto online

 Joven ida naran Samantha mós sente hanesan, nia dehan: “Haʼu presiza kontrola an kona-ba tempu neʼebé haʼu gasta atu haree foto online. Se ita atu fahe foto sira online ita presiza duni kontrola an.”

 Saida mak Ita bele halo?

  •   Hakaʼas an atu sees husi foto no vídeo sira neʼebé ladiʼak. Bíblia dehan: “Haʼu-nia matan sei la hateke ba buat folin-laek.”​—Salmo 101:3.

     “Haʼu cek beibeik foto sira husi haʼu-nia kolega, no se haʼu haree katak sira-nia foto sira mak ladiʼak, haʼu sei la kolega tan ho sira.”​—Steven.

  •   Keta sai kolega ho sira neʼebé la iha morál diʼak no keta haree sira-nia foto, tanba sira bele estraga ita-nia morál diʼak. Bíblia dehan: “Keta husik ema seluk lohi imi. Ransu hamutuk ho ema aat sei estraga toman diʼak.”​—1 Korinto 15:33.

     “Keta haree foto sira tan deʼit ema barak gosta. Dala barak, bainhira ita halo hanesan neʼe mak ita sei haree liafuan tolok, foto molik no buat seluk tan neʼebé ladiʼak.”​—Jessica.

  •   Deside nanis Ita sei gasta tempu hira atu haree ema seluk nia foto, no Ita sei fahe foto sira beibeik ka lae. Bíblia dehan: “Kontinua haree didiʼak oinsá imi laʼo, atu imi la laʼo nuʼudar ema beik maibé nuʼudar ema matenek hodi uza didiʼak imi-nia tempu.”​—Éfeso 5:​15, 16.

     “Dala ruma haʼu la kolega tan ho ema neʼebé fahe foto barak loos. Porezemplu, ema ida ba tasi no depois neʼe nia fahe foto 20 kona-ba sipu-tasi neʼebé hanesan deʼit. Tuir loloos, Ita gasta tempu deʼit atu haree foto sira-neʼe!”​—Rebekah.

  •   Kuidadu atu ema la hanoin sala ba Ita tanba foto neʼebé Ita fahe. Paulo neʼebé hakerek parte balu iha Bíblia dehan: “Haʼu koʼalia ba ema hotu iha imi-nia leet atu la hanoin nia an diʼak liu fali buat neʼebé loos.” (Roma 12:3) Keta hanoin katak Ita-nia kolega sira sei kontente atu haree Ita-nia foto no atividade sira hotu.

     “Ema balu sempre fahe sira-nia foto selfie. Se ita mak haʼu-nia belun, haʼu hatene ita-nia oin haree oinsá, haʼu la presiza haree hela deʼit ita-nia oin!”​—Allison.