Skip to content

PERGUNTA HUSI JOVEN SIRA

Oinsá haʼu bele halo hotu haʼu-nia TPC?

Oinsá haʼu bele halo hotu haʼu-nia TPC?

 “Haʼu sente kole tebes se hadeer toʼo tuku 1 dadeer atu halo TPC, tuir loloos haʼu-nia hanoin mak hakarak toba.”—David.

 “Dala ruma haʼu estuda toʼo tuku 4:30 dadeer, no tuku 6 dadeer haʼu presiza hadeer atu bá eskola. Neʼe halo haʼu estrese loos.”—Theresa.

 Ita sente estrese tanba iha TPC barak liu ka lae? Se nuneʼe, informasaun neʼe bele ajuda Ita.

 Tanbasá mestre no mestra fó TPC?

 Tuir loloos, TPC bele . . .

  •   aumenta Ita-nia kbiit atu komprende

  •   ajuda Ita sai ema neʼebé hatene kaer responsabilidade

  •   ajuda Ita organiza Ita-nia tempu

  •   ajuda Ita komprende no aplika lisaun neʼebé Ita aprende iha klase laran a

 “Mestre sira fó TPC ba estudante atu sira bele komprende no aplika buat neʼebé sira aprende ona, laʼós tama tilun sorin no sai fali husi tilun sorin.”—Marie.

 Matéria eskola nian hanesan matemátika no siénsia naturais aumenta Ita-nia kbiit atu rezolve problema. Matenek-naʼin hatete katak matéria sira-neʼe bele ajuda Ita-nia kakutak laʼo ho diʼak liu. Tan neʼe, TPC mak hanesan ho ezersísiu ba Ita-nia kakutak.

 Maski Ita rasik sente ona ka seidauk sente benefísiu husi TPC, maibé realidade mak durante Ita eskola, sempre iha TPC. Hanoin-hetan: Maski Ita labele kontrola TPC hira mak ema bele fó ba Ita, maibé karik Ita bele halo hotu Ita-nia TPC lalais liu. Mai ita haree oinsá atu halo nuneʼe.

 Sujestaun kona-ba estuda

 Se Ita sente susar atu halo hotu Ita-nia TPC, solusaun laʼós deʼit badinas maibé hanoin didiʼak dalan neʼebé Ita sei halo Ita-nia TPC. Koko toʼok sujestaun sira tuirmai neʼe:

  •   Sujestaun 1: Halo oráriu. Bíblia hatete: “Ema badinas nia planu sei hetan duni susesu.” (Provérbios 21:5) Entaun, antes halo Ita-nia TPC, prepara uluk buat hotu neʼebé Ita presiza. Hodi nuneʼe Ita bele fokus.

     No mós hili didiʼak fatin neʼebé bele ajuda Ita atu fokus. Ema balu hili fatin iha sira-nia uma neʼebé hakmatek no iha naroman neʼebé diʼak. Ema seluk sente katak diʼak liu la halo TPC iha uma, maibé halo iha fatin seluk hanesan iha Biblioteka.

     “Se ita iha kadernu ketak atu hakerek ita-nia oráriu, ida-neʼe bele ajuda ita atu uza tempu ho didiʼak. Hodi hakerek nota kona-ba TPC saida no bainhira mak ita presiza entrega, neʼe bele hamenus ita-nia estrese.”—Richard.

  •   Sujestaun 2: Deside atu halo uluk ida-neʼebé. Bíblia hatete: “Halo buat hotu iha dalan neʼebé . . . tuir arranju.” (1 Korinto 14:40) Deside buat neʼebé Ita hakarak atu halo uluk, no buat seluk neʼebé Ita sei halo tuirmai.

     Ema balu deside atu halo uluk TPC neʼebé susar liu. Ema seluk hili atu halo uluk TPC neʼebé fasil liu. Ita rasik bele hili rasik buat neʼebé diʼak ba Ita.

     “Ita presiza halo lista kona-ba TPC neʼebé ita tenke halo, atu nuneʼe ita bele hatene no deside atu halo uluk ida-neʼebé. Neʼe halo ita la sai estrese demais no ita bele uza didiʼak ita-nia tempu.”—Heidi.

  •   Sujestaun 3: Halo kedas. Bíblia hatete: “Sai badinas bá, keta sai baruk-teen.” (Roma 12:11) Karik ita hanoin atu halo atividade seluk, maibé keta husik ida-neʼe hanetik ita atu halo ita-nia TPC.

     Ema neʼebé gosta atu demora baibain labele halo hotu ninia knaar ka se sira konsege halo duni, buat neʼebé sira halo mak la diʼak tanba halo ho ansi. Tan neʼe, atu Ita la sente estrese ka arrepende an, keta demora atu halo Ita-nia TPC.

     “Bainhira haʼu fila ba uma, se haʼu halo kedas haʼu-nia TPC, haʼu sente kmaan liu no ida-neʼe sei fó tempu mai haʼu atu halo atividade seluk.”—Serina.

     SUJESTAUN: Halo Ita-nia TPC iha oras neʼebé hanesan loron-loron. Hodi nuneʼe, Ita bele dixiplina an no sai toman atu halo Ita-nia TPC.

  •   Sujestaun 4: Nafatin fokus. Bíblia hatete: “Ó tenke hateke loos deʼit ba oin.” (Provérbios 4:25) Atu bele fokus nafatin bainhira estuda, Ita presiza hadook an husi buat oioin neʼebé bele dada Ita-nia atensaun, liuliu sasán eletróniku sira.

     Kuandu loke sítiu internét no haruka mensajen, neʼe bele halo Ita demora atu halo hotu Ita-nia TPC. Maibé se Ita tau fokus nafatin, Ita sei sente kmaan no iha tempu barak liu atu halo atividade seluk.

     “Haʼu susar atu fokus bainhira iha telemovel, komputadór, vídeo game, no televizaun. Buat neʼebé ajuda haʼu mak hamate haʼu-nia telemovel no sasán eletróniku sira neʼebé bele hanetik haʼu atu fokus.”—Joel.

  •   Sujestaun 5: Iha hanoin neʼebé loos. Bíblia hatete: “Halo ema hotu haree katak imi la ulun-toos.” (Filipe 4:5) Se Ita sente kole ona halo TPC, para uitoan hodi halo buat seluk. Ita bele laʼo uitoan, saʼe bisikleta, ka halai uitoan.

     Se Ita nafatin sente katak Ita iha TPC barak demais, koʼalia ba Ita-nia mestre ka mestra. Se Ita-nia mestre sira haree katak Ita hakaʼas an makaʼas ona atu halo TPC, karik sira sei deside atu hamenus uitoan Ita-nia TPC.

     “Keta husik Ita-nia an sai estrese tanba deʼit TPC. Maibé hakaʼas an atu halo TPC tuir Ita-nia kbiit. Tuir loloos, iha buat seluk neʼebé importante liu fali TPC.”—Julia.

 Husu ba Ita-nia an:

  •   Saida deʼit mak haʼu presiza atu halo haʼu-nia TPC?

  •   Bainhira loos mak tempu diʼak atu halo TPC?

  •   Iha neʼebé mak haʼu bele fokus bainhira estuda?

  •   Saida mak haʼu presiza halo atu la demora?

  •   Saida deʼit mak hanetik haʼu atu fokus halo TPC?

  •   Oinsá mak haʼu bele fokus nafatin?

  •   Oinsá haʼu bele iha hanoin neʼebé loos kona-ba halo hotu haʼu-nia TPC no la sente estrese?

 HANOIN-HETAN: Atu bele halo hotu Ita-nia TPC, buka uluk saida mak Ita presiza halo. Se Ita iha pergunta, husu ba mestre ka mestra antes Ita fila.

a Informasaun kona-ba benefísiu husi TPC, foti husi livru School Power neʼebé Jeanne Schumm mak hakerek.