Ndokoni pa mphangwa

Pitani pa tsamba ya Pyankati

NSOLO MAKUMAWIRI NACITATU

Iye Apfundza Kulekerera Kubulukira Kwa Mbuyace

Iye Apfundza Kulekerera Kubulukira Kwa Mbuyace

1. Ndi ntsiku ipi yakuti panango ikhali yakunentsa kakamwe mu umaso wa Pedhru?

PEDHRU cipo aduwala ndzidzi udayang’anwa iye kakamwe na Yezu. Kodi iye aona nkhope ya Yezu mbikapangiza cidzindikiro cakuti akhadaipirwa na iye thangwi ya pidacitika? Nee tisapidziwa; mbwenye pinadziwa ife ndi pyakuti Bhibhlya isalonga: ‘Mbuya azungunuka mbayang’ana Pedhru.’ (Luka 22:61) Mbwenye munjira idayang’anwa iye, Pedhru aona kuti akhadadawa kakamwe. Iye adzindikira kuti akhadacita pikhadalonga Yezu mwanyapantsi, pinthu pyakuti iye alonga kuti nee mbadapicita—kukhonda Mbuyace wakufunika. Kwa Pedhru, panango ineyi ikhali ntsiku yakunentsa kakamwe mu umaso wace.

2. Kodi Pedhru akhafunika kupfundzanji, pontho tinaphindula tani na cakucitika ceneci?

2 Mbwenye Pedhru nee akhadaluza cidikhiro. Nakuti Pedhru akhali mamuna wa cikhulupiro cakuwanga, iye mbadakhala pontho na mwai wakusasanyira madawo ace na kupfundza cinthu cakufunika kakamwe kubulukira kwa Yezu. Cinthu ceneci cikhali kulekerera. Ife tonsene tisafunikambo kupfundza cinthu cibodzi cene. Natenepa, tendeni tione kuti Pedhru apfundza tani cinthu ceneci.

Pakhali na Pizinji Toera Apfundze

3, 4. (a) Ndi mbvundzo upi udacita Pedhru kuna Yezu na panango ninji cikhanyerezera Pedhru? (b) Kodi Yezu apangiza tani kuti Pedhru akhadakhuiwa na anthu a ntsiku zenezi?

3 Pakupita nthanda cifupi na zitanthatu mu nzinda ukakhala iye wa Kafarnau, Pedhru abvundza Yezu: ‘Mbuya, m’bale wanga asafunika kundidawira kangasi toera ndimulekerere? Mpaka kanomwe?’ Pedhru akhanyerezera kuti kulekerera munthu kanomwe ndi kwakukwana, thangwi mu ntsiku zenezi atsogoleri a mauphemberi akhapfundzisa kuti munthu akhafunika kulekererwa katatu basi. Mbwenye Yezu atawira: ‘Tayu kanomwe, mbwenye mpaka maulendo makumanomwe na manomwe.’—Mat. 18:21, 22.

4 Kodi Yezu akhapanga Pedhru kuti akhale na tsamba toera kulengesa madawo a anthu? Nkhabe; m’mbuto mwace, mukucinja maulendo 7 adalonga Pedhru mbalonga maulendo 77, iye akhapangiza kuti ufuni nkhabe kutitawirisa kuikha madire akulekerera. (1 Akor. 13:4, 5) Yezu apangiza kuti Pedhru akhadakhuiwa na anthu a ntsiku zenezi, akuti nee akhali akukoma ntima, pontho nee akhali dzololo toera kulekerera anango. Natenepa, ale anafuna kutowezera Mulungu asafunika kukhala dzololo toera kulekerera anango na ntima onsene.Lerini  1 Jwau 1:7-9.

5. Ndi ndzidzi upi unaona ife kuti kulekerera ndi kwakufunika kakamwe?

5 Pedhru nee apokanya ntawiro wa Yezu. Mphapo pidampfundzisa Yezu pyakhuya ntimace? Midzidzi inango tisaona kufunika kwa kulekerera tingadawa mbitifuna kuti anango atilekerere. Natenepa, tendeni tidinge pinthu pidacitika Yezu mbadzati kufa. M’midzidzi ineyi yakunentsa kakamwe, Pedhru adawa mbafuna kuti Mbuyace amulekerere.

Alekererwa Kazinji Kene

6. Kodi Pedhru acitanji mukhayesera Yezu kupfundzisa apostolo n’khaliro wakudzicepesa, mbwenye Yezu antsalakana tani?

6 Masiku akumalisa a umaso wa Yezu pa dziko yapantsi—akhali akufunika kakamwe. Yezu akhali na pinthu pizinji toera kupfundzisa apostolo ace—cibodzi mwa pinthu pyenepi cikhali n’khaliro wakudzicepesa. Yezu apereka citsandzo cakucepeseka mukutsuka miyendo ya apostolo ace, basa yakuti kazinji kene ikhacitwa na ntumiki wakucepeseka kakamwe. Pakutoma, Pedhru abvundza Yezu kuti thangwi yanji asafuna kutsuka miyendo yace. Buluka penepo, iye akhonda kutsukwa miyendo yace. Patsogolo pace, iye akakamiza Yezu kuti atsuke tayu basi miyendo yace, mbwenye manjace na nsolo wace! Yezu nee asiya kukhala wakupirira, mbwenye mwakupfulika afokotoza kufunika na mabvekero a pikhacita iye.—Jwau 13:1-17.

7, 8. (a) Ndi munjira zipi zinango zakuti Pedhru ayesera pontho kupirira kwa Yezu? (b) Kodi Yezu apitiriza tani kupangiza kukoma ntima na n’khaliro wakulekerera?

7 Mudapita ndzidzi ungasi, Pedhru ayesera pontho kupirira kwa Yezu. Anyakupfundza a Yezu atoma kuketesana kuti mbani mwa iwo akhali nkulu, mwakukhonda penula, Pedhru acitambo khundu pa cakucitika ceneci cakupasa manyadzo. Ngakhale tenepo, Yezu aasandika mwakukoma ntima, ngakhale kuasimba thangwi yakukhala akukhulupirika kwa Mbuya wawo. Mbwenye Yezu alonga mwanyapantsi kuti iwo mbadanthawa. Pedhru atawira kuti nee anadzasiya Yezu ngakhale kufa pabodzi na iye. Mbwenye Yezu alonga mwanyapantsi kuti Pedhru mbadakhonda Mbuyace katatu masiku anewa dzongwe mbidzati kulira kaciwiri. Natenepa, Pedhru nee apokanya basi, mbwenye adzikuza mbalonga kuti mbadakhala wakukhulupirika kakamwe kupiringana apostolo anango!—Mat. 26:31-35; Marko 14:27-31; Luka 22:24-28; Jwau 13:36-38.

8 Kodi Yezu aipirwa na Pedhru? Mwakukhonda penula, mu ndzidzi unoyu wakunentsa, Yezu apitiriza kuyang’ana pinthu pyadidi mwa apostolo ace akusowa ungwiro. Maseze akhadziwa kuti Pedhru mbadantsukwalisa, Yezu alonga: ‘Ine ndakuphemberera toera cikhulupiro cako cikhonde kufewa, iwembo ungabwerera wangisa abale ako.’ (Luka 22:32) Munjira ineyi, Yezu apangiza kuti akhanyindira kuti Pedhru mbadatcunyuka madawo ace, mbadapitiriza kutumikira Mulungu mwakukhulupirika. Pyenepi pisapangiza kuti Yezu akhali wakukoma ntima na wakulekerera!

9, 10. (a) Kodi Pedhru asandikwa tani m’munda wa Getsemani? (b) Kodi madawo a Pedhru asatikumbusanji?

9 Mukupita kwa ndzidzi, m’munda wa Getsemani, Pedhru akhafunika pontho kusandikwa. Yezu aphemba Pedhru, Tiyago na Jwau toera apitirize kukhala maso mu ndzidzi ukhaphembera Iye. Yezu akhali wakutsukwala kakamwe na akhafuna ciphedzo, mbwenye Pedhru na andzace akhagona kazinji kene. Yezu akhadziwa pikhacitisa anyakupfundzace kucita pinthu munjira ineyi mbaalekerera, ndi thangwi yace iye alonga: ‘Nzimu usafuna, mbwenye manungo ndi akufewa.’—Marko 14:32-41.

10 Mwakukhonda dembuka, mwinji wa anthu wafika na pyakumwinikira napyo, masupada na mapindi a miti. Unoyu ukhali ndzidzi wakucita pinthu mwakucenjera na mwandzeru. Mbwenye Pedhru mwamangungu, aphata supada mbagwanda khutu ya Malko, ntumiki wa nyantsembe wankulu. Yezu asandika Pedhru mwakukhurudzika, awangisa cironda ca Malko mbafokotoza kuti thangwi yanji atowereri Ace nee asafunika kucita uphanga. (Mat. 26:47-55; Luka 22:47-51; Jwau 18:10, 11) Mpaka ndzidzi unoyu, Pedhru akhadacita madawo mazinji akuti akhafunika kulekererwa na Mbuyace. Madawo a Pedhru asatikumbusa kuti tonsene tisadawa kazinji kene. (Lerini Tyago 3:2.) Mbani mwa ife wakuti nee asafuna kulekererwa na Mulungu ntsiku zonsene? Mbwenye masiku anewa Pedhru acita pontho madawo anango makulu.

Madawo Makulu a Pedhru

11, 12. (a) Kodi Pedhru apangiza tani cipapo pidamangwa Yezu? (b) Thangwi yanji pidacita Pedhru nee pikhabverana na pidapikira iye?

11 Yezu apanga mwinji kuti khala akhafuna iye, asiye apostolo ace aende. Mu ndzidzi ukhamangwa Yezu, Pedhru akhayang’ana kwene basi. Buluka penepo, iye athawa ninga pidacita apostolo andzace.

12 Pedhru na Jwau panango akhadalimira cifupi na nyumba ya Anazi, wakuti kale akhali Nyantsembe Wankulu, mbuto idatoma Yezu kusanywa. Pidabuluswa Yezu penepo, Pedhru na Jwau antowerera, mbwenye “na kutali.” (Mat. 26:58; Jwau 18:12, 13) Pedhru nee akhagopa, thangwi pikhafunika kukhala na cipapo kuti atowerere Yezu mu ndzidzi unoyu. Pontho mwinji ukhali na pida na iye akhadagwanda khutu ya m’bodzi wa iwo. Mbwenye mu ndzidzi unoyu iye nee akhapangiza ufuni wakukhonda mala udapikira iye—kukhala dzololo toera kufa pabodzi na Mbuyace pingakhala pyakufunika.—Marko 14:31.

13. Ndi njira ipi ibodzi basi yakuthema toera kutowerera Kristu?

13 Ninga Pedhru, azinji lero asayesera kutowerera Kristu “na kutali”—munjira yakubisalika. Mbwenye ninga pidadzalemba Pedhru, njira ibodzi basi toera kutowerera Kristu mwakuthema, ndi kucita pyonsene pinakwanisa ife toera kukhala cifupi na Iye, mbatintowezera m’pinthu pyonsene, mwakukhonda tsalakana pinafuna kucitika.—Lerini 1 Pedro 2:21.

14. Kodi Pedhru acitanji masiku akhatongwa Yezu?

14 Pedhru atowerera Yezu mpaka panyumba ikulu ku Yerusalemu. Nyumba ineyi ikhali ya Kayifa, nyantsembe wankulu wakupfuma na wamphambvu. Nyumba ninga zenezi, kazinji kene zikhali na cintalo na nsuwo ukulu kutsogolo. Pedhru afika pansuwo, mbwenye nee atawiriswa kupita. Jwau wakuti akhadziwa nyantsembe wankulu, pontho akhali kale nkati, aphemba ntsikana akhaonera nsuwo toera atawirise Pedhru kupita. Pisaoneka kuti pidapita Pedhru nee akhala cifupi na Jwau; nee kuyesera kupita n’nyumba toera kukhala cifupi na Mbuyace. Iye akhala pa cintalo, mbuto ikhagumanika mabitcu na atumiki anango akuti masiku anewa akhaotha moto, mbakayang’ana amboni authambi akhapita na kubuluka n’nyumba mukhatongwa Yezu.—Mar- ko 14:54-57; Jwau 18:15, 16, 18.

15, 16. Fokotozani kukwanirisika kwa profesiya ya Yezu ikhalonga pya kukhondwa kwace katatu.

15 Thangwi yakugaka kwa moto, ntsikana adatawirisa Pedhru toera kupita, aona mwadidi nkhope yace mbandzindikira. Natenepa, iye alonga: ‘Iwembo ukakhala pabodzi na Yezu wa ku Galileya!’ Mwakututumuka, Pedhru akhonda kuti nee akhadziwa Yezu—ngakhale kulonga kuti nee akhabvesesa pikhalonga ntsikana. Iye aenda kakhala cifupi na nsuwo wa nyumba toera anthu akhonde kundzindikira, mbwenye ntsikana unango andzindikira mbalonga mafala mabodzi ene: ‘Mamuna uyu akakhalambo na Yezu wa ku Nazareti.’ Pedhru adumbira: ‘Mamuna unoyu nee ndisandziwa!’ (Mat. 26:69-72; Marko 14:66-68) Panango Pedhru abva kulira kwa dzongwe pakumala kukhonda Yezu pa ulendo waciwiri, mbwenye iye akhali wakudzudzumika kakamwe kwakuti nee akwanisa kukumbuka profesiya ikhadalonga Yezu.

16 Pakupita ndzidzi ungasi, mukhapitiriza Pedhru kuyesera kubisala, nsoka wa anthu ukhali pa cintalo wafika cifupi. M’bodzi wa iwo akhali wacibale wa Malko, ntumiki adagwandwa khutu na Pedhru. Iye alonga kuna Pedhru: ‘Adaona ine m’munda pabodzi na iye, siwe tayu?’ Pedhru aapanga kuti pikhalonga iwo nee pikhali pyandimomwene. Natenepa, iye adumbira panango mukulonga kuti dzedze inabwera kwa iye khala akulonga uthambi. Unoyu ukhali ulendo wacitatu, Pedhru mbakakhonda Yezu. Pidamala iye kwene kulonga mafala anewa—Pedhru abva pontho kulira kwa dzongwe kaciwiri masiku anewa.—Jwau 18:26, 27; Marko 14:71, 72.

‘Mbuya azungunuka mbayang’ana Pedhru’

17, 18. (a) Kodi Pedhru acitanji pidadzindikira iye kuti akhadadawira kakamwe Mbuyace? (b) Kodi Pedhru akhanyerezeranji?

17 Mu ndzidzi unoyu Yezu akhadabuluka kunja, mbakhala pakhonde yakuti akhakwanisa kuona cintalo consene. Ninga pidafokotozwa pakutoma kwa nsolo uno, ndi ndzidzi unoyu udayang’anwa kakamwe Pedhru na Yezu. Natenepa Pedhru adzindikira kuti akhadadawa kakamwe kuna Mbuyace. Pedhru abuluka pa cintalo mbaenda mwakutsukwala m’miseu ya nzinda mwezi mbukagaka. Maso ace atoma kubuluka misozi, mbalira pikulu kakamwe.—Marko 14:72; Luka 22:61, 62

18 Munthu angadzindikira kuti acita madawo makulu, mphyakukhonda nentsa kwa iye kunyerezera kuti nkhabe kulekererwa. Panango Pedhru akhanyerezerambo pibodzi pyene. Kodi ndi pyenepi pidacitika?

Kodi Pedhru Nee Mbadalekererwa Madawo Ace?

19. Kodi Pedhru panango apibva tani thangwi ya pidacita iye, mbwenye tisadziwa tani kuti iye nee aluza cidikhiro?

19 Panango Pedhru atsukwala kakamwe mangwana mwace pidaona iye pinthu pikhacitikira Yezu. Pontho pisaoneka kuti apasika mulando pidadzindikira iye kuti Yezu afa namaulo a ntsiku ineyi pakumala kuthabuswa. Ngakhale kuti atsukwala kakamwe, Pedhru nee aluza cidikhiro. Tisadziwa pyenepi, thangwi cakucitika cisapangiza kuti mwakukhonda dembuka, Pedhru akhali pontho pabodzi na anyakupfundza andzace. (Luka 24:33) Mwakukhonda penula, apostolo onsene atsumbikika thangwi ya pidacita iwo masiku anewa, natenepa iwo awangisana unango na ndzace.

20. Tinapfundzanji na pidacita Pedhru?

20 Pa cakucitika ceneci tikuona kuti Pedhru acita cisankhulo cadidi kakamwe. Ntumiki wa Mulungu angacita madawo makulu, cakufunika kakamwe nee ndi kukula kwa madawo ace, mbwenye kuwangisira kwace toera kulamuka, peno kutcunyuka madawo ace. (Lerini Misangani 24:16.) Pedhru apangiza kuti akhali na cikhulupiro pidagumanyikana iye na abale ace maseze akhali wakutsukwala kakamwe. Kazinji kene munthu angatsukwala peno kupasika mulando, cipendamiro cace ndi kukhala ekha, mbwenye pyenepi ndi pyakugopswa. (Mis. 18:1) Njira yadidi ndi kukhala cifupi na anyakukhulupirika andzathu mbatitambira ciwangiso cauzimu.—Aheb. 10:24, 25.

21. Thangwi yakugumanyikana na anyakupfundza andzace, ndi mphangwa zipi zidabva Pedhru?

21 Thangwi yakugumanyikana na anyakupfundza andzace, Pedhru abva mphangwa zakutsukwalisa zakuti manungo a Yezu nee akhalibve n’nthumbi. Pedhru na Jwau athamanga mbaenda ku nthumbi ikhadaikhwa Yezu yakuti ikhadafungwa. Jwau wakuti panango akhali mwana, ndiye adatoma kufika. Pidagumana iye kuti nthumbi iri bwandzu, iye anyinyirika kupita. Mbwenye Pedhru nkhabe. Ngakhale na mabefu, Pedhru apita mwakukhonda kunyinyirika. Mbwenye nee agumana manungo a Yezu!—Jwau 20:3-9.

22. Ninji pidamalisa kutsukwala na kupenula kwa Pedhru?

22 Kodi Pedhru akhulupira kuti Yezu akhadalamuswa muli akufa? Pakutoma nkhabe, ngakhale pakumala kupangwa na akazi akukhulupirika kuti aanju akhadaonekera kwa iwo toera kuadziwisa kuti Yezu alamuswa muli akufa. (Luka 23:55–24:11) Mbwenye namaulo a ntsiku ineyi, kutsukwala na kupenula kwa Pedhru kwadzamala. Yezu akhali maso, mbwenye ninga cakucitwa camphambvu cauzimu! Iye aonekera kwa apostolo ace onsene. Mbwenye mbadzati kuonekera kwa apostolo onsene, iye atoma kuonekera kuna Pedhru. Ntsiku ineyi apostolo alonga: ‘Ndimomwene, Mbuya alamuswa muli akufa, mbaonekera kuna Simoni!’ (Luka 24:34) Patsogolo pace mpostolo Paulu alembambo thangwi ya ntsiku ineyi yakupambulika idaonekera Yezu ‘kuna Kefa, buluka penepo, kuna apostolo khumi na awiri.’ (1 Akor. 15:5) Kefa na Simoni ndi madzina anango a Pedhru. Yezu aonekera kuna Pedhru ntsiku ineyi—panango pikhali iye ekha.

Pedhru akhadacita madawo mazinji akuti akhafunika kulekererwa na Mbuyace, mphapo mbani mwa ife wakuti nee asafuna kulekererwa ntsiku zonsene?

23. Thangwi yanji Akristu anagwa m’madawo lero, asafunika kukumbuka pidacitikira Pedhru?

23 Bhibhlya nee isalonga pidacedza Yezu na Pedhru ntsiku ineyi. Basi ene tinakwanisa kunyerezera kuti Pedhru atsandzaya kakamwe pidaona iye Mbuyace kukhala pontho maso, mbakhala na mwai wakulonga kutsukwala na kutcunyuka kwace. Cinthu cikhafuna Pedhru kakamwe ndi kulekererwa. Tiri na cinyindiro consene cakuti Yezu alekerera Pedhru na ntima onsene. Akristu anagwa m’madawo lero, asafunika kukumbuka pidacitikira Pedhru. Cipo tisafunika kunyerezera kuti Mulungu nkhabe kutilekerera. Yezu apangiza kuti asatowezera mwadidi Babace, wakuti ‘asalekerera na ntima onsene.’—Iza. 55:7.

Umboni Unango Wakuti Akhadalekererwa

24, 25. (a) Fokotozani masiku adaenda Pedhru kapha nyama m’Bara ya Galileya. (b) Kodi Pedhru acitanji pidaca kunja thangwi ya cirengo ca Yezu?

24 Yezu apanga apostolo ace kuti aende ku Galileya, mbuto yakuti mbadaonana pontho. Pidafika iwo, Pedhru atonga kuenda kapha nyama m’Bara ya Galileya. Anango aenda naye pabodzi. Natenepa, Pedhru akhali ku mbuto idakhala iye pyaka pizinji. Dzumbi ya mwadiya, ya mabimbi na basa yakukwewa makokota nee pikhali pyacilendo kwa iye. Mbwenye amuna anewa aphuphudza nee kupha nyama ibodzi.—Mat. 26:32; Jwau 21:1-3.

Pedhru anumpha m’mwadiya mbasambirira mpaka pagombe

25 Natenepa, pikhaca kunja munthu akhali pagombe acemera asodzi mbaapanga kuti agwesere makokota m’madzi ku khundu inango ya mwadiya. Iwo acita pyenepi mbapha nyama zakukwana 153! Pedhru akhadziwa kuti munthu unoyu akhali ani. Iye anumpha m’mwadiya mbasambirira mpaka pagombe. Pantunda, Yezu apasa axamwali ace akukhulupirika nyama zakuotca pa makala, mbwenye manyerezero ace akhali kuna Pedhru.—Jwau 21:4-14.

26, 27. (a) Ndi mwai upi udapereka Yezu katatu kuna Pedhru? (b) Kodi Yezu acitanji toera kupangiza kuti akhadalekerera Pedhru na ntima onsene?

26 Yezu abvundza Pedhru khala iye akhafuna Mbuyace ‘kupita izi’—pisaoneka kuti Yezu akhathonya nkuku wa nyama. Kodi ufuni wa Pedhru thangwi ya basa yakusodza nyama za m’madzi, mbudakhala wakuwanga kupiringana kufuna kwace Yezu? Nakuti Pedhru akhadakhonda Mbuyace katatu, Yezu ampasa miyai mitatu toera atawire kuti asanfuna pamaso pa andzace. Pidacita Pedhru pyenepi, Yezu ampanga kuti anapangiza tani ufuni unoyu: mukuikha basa ya Mulungu pa mbuto yakutoma, kudyesa, kuwangisa na kuyang’anira mabira a Kristu, atowereri Ace akukhulupirika.—Luka 22:32; Jwau 21:15-17.

27 Munjira ineyi, Yezu apangiza kuti Pedhru akhapitiriza kukhala wakufunika kwa iye na kwa Babace. Kubulukira mu citsogolero ca Kristu, Pedhru mbadakhala na basa yakufunika kakamwe m’mpingo. Unoyu ndi umboni wakuti Yezu alekerera Pedhru na ntima onsene. Mwakukhonda penula, ntsisi zenezi zawangisa kakamwe Pedhru mu umaso wace onsene.

28. Ndi pinthu pipi pidacita Pedhru pyakuti pyabverana na dzinace?

28 Pedhru acita mwakukhulupirika basa idapaswa iye m’pyaka pizinji. Iye awangisa abale ace, ninga pidapangwa iye na Yezu namaulo a ntsiku idafa Iye. Pedhru aphata basa yace yakuyang’anira na kudyesa atowereri a Kristu mwakukoma ntima na mwakupirira. Mamuna unoyu wakudziwika na dzina ya Simoni, acitadi pinthu mwakubverana na dzina ikhadapaswa iye na Yezu—Pedhru, peno Mwala—mukukhala dzololo, wakuwanga na wakunyindirika m’mpingo. Umboni wa pyenepi, ndi matsamba mawiri adalemba iye akuti adzakhala mabukhu akufunika kakamwe a m’Bhibhlya. Matsamba anewa asapangizambo kuti Pedhru nee aduwala pidapfundza iye kwa Yezu thangwi yakulekerera.—Lerini 1 Pedro 3:8, 9; 4:8.

29. Tinatowezera tani cikhulupiro ca Pedhru na ntsisi za Mbuyace?

29 Ife tisafunikambo kupfundza mu citsandzo ca Pedhru. Kodi ntsiku zonsene tisaphemba Mulungu toera atilekerere madawo athu? Kodi tisakhulupira kuti atilekereradi, mbakhonda kutiona pontho ninga anyakudawa? Mphapo ife tisalekererambo andzathu? Tingacita pyenepi, tikutowezera cikhulupiro ca Pedhru—na ntsisi za Mbuyace.