Ndokoni pa mphangwa

Pitani pa tsamba ya Pyankati

NSOLO WACITANTHATU

Iye Aphembera Kwa Mulungu Kubulukira Muntima

Iye Aphembera Kwa Mulungu Kubulukira Muntima

1, 2. (a) Thangwi yanji Yana akhatsukwala mu ndzidzi ukakhunganyika iye ulendo? (b) Tinapfundzanji kubulukira m’mbiri ya Yana?

YANA akhaphatika na masasanyiro akucita ulendo mbayesera kuduwala nyatwa zace. Ukhali ndzidzi wakutsandzayisa kakamwe; kazinji kene, Elikana, mamunace Yana, m’maulendo anewa a pacaka, akhakwata banja yonsene toera kuenda kalambira mu tabhernakulu ku Silo. Yahova akhafuna kuti midzidzi ineyi ikhale yakutsandzayisa. (Lerini Deuteronomyo 16:15.) Mwakukhonda penula, kubulukira mu uwanace, Yana akhakomerwa kakamwe na maphwando anewa. Mbwenye mukupita kwa ndzidzi pinthu pyacinja.

2 Iye akhala na nkhombo zakukhala na mamuna wakuti akhanfuna. Mbwenye, Elikana akhali na nkazi unango. Dzinace ikhali Penina na pisaoneka kuti akhali na cifuno cakutsukwalisa Yana. Ngakhale midzidzi ineyi ya pacaka, Penina akhanyerezera kutsukwalisa Yana. Munjira ipi? Kodi cikhulupiro ca Yana kwa Yahova camphedza tani toera kuthimbana na nyatwa ikhaoneka ninga nkhabe mala? Khala musathimbana na pinentso pyakuti pisapungula kutsandzaya kwanu, munawangiswa kubulukira m’mbiri ya Yana.

‘Thangwi Yanji Uli Wakutsukwala?’

3, 4. Fokotozani pinentso piwiri pidathimbana na Yana, pontho thangwi yanji cibodzi na cibodzi cikhali cinentso kwa iye?

3 Bhibhlya isapangiza kuti Yana akhali na pinentso piwiri mu umaso wace. Cinentso cakutoma akhakwanisa kucitsalakana, mbwenye cakumalisa nee pang’ono pene. Cinentso cakutoma ndi cakuti iye akhali pa banja yakupalika na n’khaziba wakuti akhamuida. Caciwiri, iye nee akhabala. N’khaliro unoyu ndi wakunentsa kwa nkazi onsene anafuna kubala; mbwenye misambo ya mu ndzidzi wa Yana, kukhonda kubala kukhali kwakunentsa kakamwe, thangwi mabanja onsene akhafunika kukhala na ana toera dzina ya banja ipitirize. Kukhonda kubala pikhali pyakupasa manyadzo kakamwe.

4 Pisaoneka kuti Yana mbadapirira nyatwa yace khala Penina nee akhampwaza. Kupalika nee ndi cinthu cadidi thangwi kazinji kene anthu asakhala akulongezana pa banja. Kupalika nee kukhacita khundu ya cifuniro cidakhazikisa Mulungu m’munda wa Edheni. (Gen. 2:24) Bhibhlya nee isaphedzera kupalika, pontho banja ya Elikana ndi cipangizo ca pyenepi.

5. Thangwi yanji Penina akhafuna kuti Yana athabuke na akhacitanji toera kuntsukwalisa?

5 Elikana akhafuna kakamwe Yana. Nsambo Waciyuda usapangiza kuti adatoma kusembwa ndi Yana buluka penepo Penina. Mwakukhonda tsalakana pyenepi, Penina wakuti akhali na ntcanje kakamwe na Yana, akhasaka njira zizinji toera kuonesa nyatwa n’khazibace. Penina akhapwaza kakamwe Yana thangwi iye akhabala. Penina akhabala ana azinji, pontho mu ndzidzi ukhabala iye akhali na thangwi toera kudzikuza kakamwe. Mbuto mwakubvera ntsisi Yana na kumbalangaza, Penina akhabandza mwai unoyu toera kuntsukwalisa. Bhibhlya isalonga kuti Penina akhanentsa Yana ‘toera apibve wakupwazika.’ (1 Sam. 1:6) Iye akhacita pyenepi mwacakhomo toera kutsukwalisa Yana, pontho akhapembera na kucita pyenepi.

Yana akhanentseka kakamwe thangwi yakukhonda bala, pontho Penina akhacita pyonsene pikhakwanisa iye toera kuntsukwalisa

6, 7. (a) Mwakukhonda tsalakana kuwangisira kwa Elikana toera kubalangaza Yana, thangwi yanji Yana nee akhalonga pikhacitika? (b) Kodi kukhonda bala kwa Yana pisabveka kuti Yahova nee akhakomerwa naye? Fokotozani. (Onani cidzindikiro capantsi.)

6 Pisaoneka kuti Penina akhabandza mwai toera kutsukwalisa Yana m’maulendo a pacaka akuenda ku Silo. Anapiana onsene a Penina—“amuna na akazi”—Elikana akhaapasa mapindi toera kapereka ntsembe kuna Yahova. Nakuti Yana nee akhali na mwana, ampasa phindi ibodzi. Penina apwaza kakamwe nkazi unoyu wakutcerenga, mukunsingirira mwakubwereza-bwereza thangwi ya nkandzo wace wakukhonda bala mpaka kuncitisa kulira na kucimwana kudya. Elikana adzindikira kuti nkazace wakufunika Yana akhatsukwala, pontho akhakhonda kudya, natenepa atoma kuyesera kumbalangaza. Iye ambvundza, ‘Yana thangwi yanji ukulira, thangwi yanji nee uli kudya, pontho thangwi yanji uli wakutsukwala? Kodi ine sine wakufunika tayu kupiringana ana khumi kwa iwe?’—1 Sam. 1:4-8.

7 Elikana akhanyerezera kuti kutsukwala kwa Yana ndi thangwi ya kukhonda kubala. Mwakukhonda penula, Yana apasa ntengo mafala acitsalakano a Elikana. * Mbwenye Elikana nee alonga thangwi ikhacitisa Penina kuida Yana; pontho Bhibhlya nee isalonga kuti Yana alonga pyenepi kwa Elikana. Panango iye aona kuti kulonga pikhacita Penina mbukudatekeresa pinthu. Kodi Elikana mbadakwanisa kucinja pinthu? Nee mbapidatekeresa kuida kwa Penina, pontho ana a Penina na mabitcu ace nee mbadacitambo pibodzi pyene? Pyenepi mbipidacitisa Yana kupibva ninga mulendo pa nyumba pace pene.

Pakutsalakanwa mwakuipa panyumba, Yana asaka cibalangazo kwa Yahova

8. Tingacitirwa pinthu pyakusowa ulungami, thangwi yanji mphyakuwangisa kudziwa kuti Yahova ndi Mulungu wa ulungami?

8 Khala Elikana adziwa kuipa ntima kwa Penina, peno nkhabe, undimomwene ndi wakuti: Yahova Mulungu akhadziwa pyonsene. Mafalace apangiza pyonsene pidacitika, mbapereka cenjezo yamphambvu kwa onsene anaida andzawo peno ntcanje, ngakhale macitiro anewa aoneke ninga mang’ono. Munjira inango, anthu adidi na a ntendere ninga Yana, anakwanisa kugumana cibalangazo mukudziwa kuti Mulungu wa ulungami asatsalakana pinthu pyonsene pa ndzidzi wace na munjira yakuthema kwa iye. (Lerini Deuteronomyo 32:4.) Mwandimomwene, Yana akhadziwa pyenepi, ndi thangwi yace akhasaka ciphedzo kuna Yahova.

‘Cipo Atsukwala Pontho’

9. Tisapfundzanji mu citsandzo ca Yana kuenda ku Silo maseze akhadziwa kuti n’khazibace mbadantsukwalisa?

9 Namacibese kakamwe, banja yonsene ikhakhunganyika ulendo. Ulendo unoyu ukhali wa makilometru akupiringana 30 kupita na m’mapiri a Efrayimu kuenda ku Silo. * Kwa anyakufamba na miyendo, ulendo unoyu ukhali wa ntsiku ibodzi peno ziwiri. Maseze Yana akhadziwa kuti n’khazibace mbadantsukwalisa, iye acitambo ulendo. Natenepa iye asiya citsandzo cadidi kakamwe kwa alambiri a Mulungu lero. Cipo tisafunika kutawirisa makhaliro akuipa a anango apingize kulambira kwathu Mulungu. Thangwi tingacita pyenepi, tinadzaluza nkhombo zakuwangisa cikhulupiro cathu toera kupirira.

10, 11. (a) Thangwi yanji Yana aenda ku tabhernakulu pidamala iye kudya? (b) Kodi Yana aphembera tani kubulukira muntima kwa Babace wakudzulu?

10 Natenepa banja ineyi yafika ku Silo. Nzinda wa Silo ukhali pa nthunda yakuzungulirwa na mapiri makulu. Mbadzati kufika, panango Yana akhanyerezera mwacidikhodikho pikhafuna kalonga iye m’phembero kwa Yahova. Pidafika iwo, banja yonsene yakhala pabodzi toera kudya, pidamala iwo kudya, Yana abuluka pana iwo mbapita mu tabhernakulu ya Yahova. Nyantsembe Wankulu Eli akhali mwenemo cifupi na nsuwo. Mbwenye Yana nee aona Eli thangwi manyerezero ace akhali kucita phembero. Mu tabhernakulu, iye akhali na cinyindiro cakuti maphembero ace mbadabviwa. Maseze nee pakhali munthu akhabvesesa nyatwa zace, Babace wakudzulu mbadakwanisa. Kutsukwala konsene kwa Yana kwabuluka pakweca, natenepa atoma kulira.

11 Mwakutsukwala, Yana atoma kucita phembero mwaciwerewere kwa Yahova. Mulomo wace ukhatetemera mukhanyerezera iye mafala akuthema toera kulonga nyatwa zace. Pontho acita phembero yakulapha, mbapanga Babace pyonsene pikhali muntima mwace. Mbwenye iye acita pizinji kupiringana kuphemba Mulungu toera akwanirise cifuno cace cakubala mwana. Yana akhali na cifuno cikulu, tayu basi toera kutambira nkhombo za Mulungu, mbwenye toera kupasa Mulungu pinakwanisa iye. Natenepa iye acita pikiro mukulonga kuti angakhala na mwana, mbadampereka toera kutumikira Yahova mu umaso wace onsene.—1 Sam. 1:9-11.

12. Kodi citsandzo ca Yana cisapangiza kuti tisafunika kukumbukanji thangwi ya phembero?

12 Yana asiya citsandzo cadidi kwa atumiki onsene a Mulungu lero thangwi ya phembero. Mwakukoma ntima, Yahova asaphemba atumiki ace toera kulonga na iye mwakusudzuka mbakhonda kunyinyirika, pontho mbalonga kuna iye pyonsene pinaadzudzumisa ninga pinacita mwana kuna babace waufuni. (Lerini Masalmo 62:8; 1 Atesalonika 5:17.) Mpostolo Pedhru apumirwa toera kulemba mafala awa acibalangazo analonga thangwi yakuphembera kwa Yahova: ‘Mutule kwa iye nyatwa zanu zonsene, thangwi iye asakutsalakanani.’—1 Ped. 5:7.

13, 14. (a) Thangwi yanji Eli apambizira Yana kuti aledzera? (b) Thangwi yanji ntawiro wa Yana kuna Eli ndi citsandzo cadidi ca cikhulupiro kwa ife?

13 Yahova asabvesesa nyatwa zathu pontho asatibvera ntsisi kupiringana pinacita anthu. Pikhalira Yana pakucita phembero, atutumuka pidabva iye fala. Ikhali fala ya Eli, nyantsembe wankulu, wakuti akhaona pyonsene pikhacita Yana. Iye alonga: ‘Kodi unakhala ninga wakuledzera mpaka lini? Ndoko ukasisimuke vinyu idamwa iwe.’ Eli akhaona kutetemera kwa mulomo wa Yana na kunentseka kwace. Mbuto mwakumbvundza kuti thangwi yanji akulira, iye basi ene ampumpha kuti akhadaledzera.—1 Sam. 1:12-14.

14 Pikhali pyakutsukwalisa kakamwe kwa Yana, kupambizirwa kuti akhadaledzera mu ndzidzi wakuti akunentseka thangwi ya nyatwa zace—mbadziwa kuti munthu unoyu akhali wa cidzo cikulu! Ngakhale tenepo, Yana asiya pontho citsandzo cadidi ca cikhulupiro. Iye nee atawirisa kuti kusowa ungwiro kwa anthu kupingize ulambiri wace kwa Yahova. Iye atawira Eli mwacilemedzo mbanfokotozera nyatwa zace. Panango mukudzindikira kuti akhadaphonyeka, Eli antawira na mafala akukhurudzika: “Ndoko pyako mu ntendere, Mulungu wa Israele akupase pinaphemba iwe.”—1 Sam. 1:15-17.

15, 16. (a) Kodi Yana apibva tani pakumala kucita phembero na kulambira Yahova mu tabhernakulu? (b) Tinatowezera tani citsandzo ca Yana tingathimbana na mabvero akuphonyeka?

15 Kodi Yana apibva tani pakumala kucita phembero na kulambira Yahova mu tabhernakulu? Bhibhlya isalonga: ‘Iye aenda pyace, mbadya; cipo atsukwala pontho.’ (1 Sam. 1:18) Bhibhlya ya versão Brasileira isalonga: “Iye nee akhali wakutsukwalabve.” Pidamala Yana kulonga nyatwa zace kuna Yahova, ntima wace wakhurudzika. Thangwi pikhali ninga akhadathuka ntolo, mbautulira Babace wakudzulu wakuti ndi wamphambvu kakamwe kupiringana iye. (Lerini Masalmo 55:22.) Kodi pana nyatwa zakuti nkhabe kwanisika kwa Mulungu? Nkhabe—nee ibodzi!

16 Tingaona kuti tikuthimbana na nyatwa, mphyadidi kutowezera citsandzo ca Yana mukulonga pyonsene kuna Mulungu analongwa m’Bhibhlya kuti ndi ‘Nyakubvesera phembero.’ (Masal. 65:2) Tingacita pyenepi na cikhulupiro, ifembo tinadzaona kuti kutsukwala kwathu kuli kupitirwa mbuto na ‘ntendere wa Mulungu wakupiringana ndzeru zonsene.’—Afil. 4:6, 7.

‘Nkhabepo Mwala Wakulandana na Mulungu Wathu’

17, 18. (a) Kodi Elikana apangiza tani kuti aphedzera pikiro ya Yana? (b) Kodi Penina adzindikiranji thangwi ya pikhacitira iye Yana?

17 M’mangwana mwace na macibese, Yana abwerera ku tabhernakulu na Elikana. Iye akhafuna kumpanga pya phembo na pikiro idacita iye, thangwi Mwambo wa Mose ukhalonga kuti mamuna ali na ufulu wakufudza pikiro ya nkazace, khala iye acita pikiro mwakukhonda kundziwisa. (Num. 30:10-15) Mbwenye mamuna unoyu wakukhulupirika nee afudza pikiro ya nkazace. Mbuto mwace, iye na Yana alambira pabodzi Yahova mu tabhernakulu mbadzati kubwerera kunyumba.

18 Kodi Penina adzindikira lini kuti Yana nee akutsukwalabve na pikhancitira iye? Bhibhlya nee isalonga, mbwenye mafala akuti ‘cipo atsukwala pontho’ asapangiza kuti pidamala Yana kucita phembero, atoma kukhala wakutsandzaya. Mwa pyonsene, Penina mwakukhonda dembuka adzindikira kuti macitiro ace nee akhatsukwalisabve Yana. Bhibhlya nee isalongabve dzina ya Penina.

19. Kodi Yana atambira nkhombo yanji, pontho apangiza tani kuti apereka takhuta kwa Mulungu?

19 Pidamala nthanda zingasi, Yana atoma kuonekeratu kuti akhali na ntendere wa muntima. Iye akhali na pathupi! Maseze akhali wakutsandzaya, Yana cipo aduwala kudabuluka nkhombo zenezi. Pidabalwa mwana, iye ampasa dzina ya Samweli, yakuti isabveka “Dzina ya Mulungu.” Pisaoneka kuti mabvekero a dzina ineyi ndi akulandana na pidacita Yana pakuphemba Mulungu toera amphedze. Caka ceneci, Yana nee aenda na Elikana pabodzi na banjace ku Silo. Iye akhala panyumba pyaka pitatu, mpaka mwanace kuleka kuyamwa. Natenepa atoma kukhunganyika mabvero ace thangwi ya ntsiku inafuna kusiyana iye na mwanace wakufunika.

20. Kodi Yana na Elikana akwanirisa tani pikiro ikhadacita iwo kwa Yahova?

20 Panango pikhali pyakunentsa kakamwe kulekana na mwanace. Mwandimomwene, Yana akhadziwa kuti Samweli mbadatsalakanwa mwadidi ku Silo, panango na akazi anango akhatumikira mu tabhernakulu. Mbwenye Samweli akhali mwana kakamwe, pontho ndi pyakunentsa mama kulekana na mwanace mu thunga ineyi. Ngakhale tenepo, Yana na Elikana aenda naye, tayu mwakukakamizwa, mbwenye mwaufulu. Iwo apereka ntsembe pa nyumba ya Mulungu na apereka Samweli kuna Eli, mbankumbusa pikiro ikhadacita Yana mu pyaka pya nduli.

Yana akhali mai wadidi kwa mwanace Samweli

21. Kodi phembero ya Yana kwa Yahova isapangiza tani kuwanga kwa cikhulupiro cace? (Onani bokosi “ Maphembero Mawiri Akupambulika.”)

21 Buluka penepo Yana acita phembero yakuti Mulungu aiona kukhala yakuthema kulembwa m’Mafalace akupumirwa. Mungaleri mafalace anagumanika pa 1 Samwele 2:1-10, munadzaona kuti pyonsene pikhalonga iye pikhapangiza cikhulupiro cakuwanga. Iye asimba Yahova thangwi yakuphatisira kwace mphambvu mwakudzumisa—iye asacepesa anthu akudzikuza na asapasa nkhombo anthu akutcerenga. Yana asimba Yahova thangwi ya mphambvu zace za kubulusa umaso na kulamusa anyakufa. Iye asimba pontho Babace wakudzulu thangwi yakuti ndi wakucena, wakulungama na wakukhulupirika. Ndi thangwi yace, Yana alonga: ‘Nkhabepo mwala wakulandana na Mulungu wathu.’ Yahova ndi wakunyindirika kakamwe pontho nkhabe kucinja. Natenepa, ndi pakuthawira kwa onsene akupondererwa anasaka ciphedzo kwa iye.

22, 23. (a) Thangwi yanji tiri na cinyindiro cakuti Samwele akula mbakadziwa kuti anyakubalace akhanfuna? (b) Kodi Yahova apasa nkhombo zinango Yana munjira zipi?

22 Samweli akhali na mwai ukulu thangwi mai wace akhakhulupira kakamwe Yahova. Maseze Samweli mbadatsuwa mai wace, iye cipo mbadanyerezera kuti mai wace anthawa. Pyaka pyonsene, Yana akhaenda ku Silo, mbakwata nkumi wakusowa mikono ukhasonera iye Samweli toera abvale pakutumikira mu tabhernakulu. Pyenepi pisapangiza kuti Yana akhafuna kakamwe kutsalakana mwanace. (Lerini 1 Samwele 2:19.) Tinakwanisa kuona Yana mbakabvazika mwanace nkumi upswa, mbausasanyira, kumuyang’ana mwakutsandzaya mbacedza mwaufuni na mafala akuwangisa. Samweli akhali na mwai kukhala na mai ninga unoyu, pontho pidakula iye adzakhala nkhombo kwa anyakubalace na Israele onsene.

23 Pontho Yana nee asiyiwa tenepo. Yahova ampasa pontho nkhombo mbabala ana axanu. (1 Sam. 2:21) Panango nkhombo ikulu ikhali na Yana ndi uxamwali wace wakuwanga na Babace, Yahova, wakuti ukhapitiriza kukula. Imwe munakhalambo na uxamwali wadidi na Yahova mungatowezera cikhulupiro ca Yana.

^ ndima 7 Maseze Bhibhlya isalonga kuti Yahova ‘akhadafunga mimba ya Yana,’ pyenepi nee pisapangiza kuti Mulungu nee akhakomerwa na nkazi unoyu wakucepeseka na wakukhulupirika. (1 Sam. 1:5) Midzidzi inango Bhibhlya isalonga kuti Mulungu acita cinthu, toera kulonga kuti atawirisa cinthu ceneci mu ndzidzi ungasi.

^ ndima 9 Tisadziwa nsindzo unoyu panango thangwi ya dziko ikakhala Elikana, Rama, yakuti yadzadziwika ninga Arimateya mu ntsiku za Yezu.