Studiozus di Bíblia ta rekonhese ma nómi di Deus, ki ta reprizentadu pa Tetragrama (יהוה), ta parse kuazi 7 mil bês na testu orijinal di kes livru ki skrebedu na ebraiku. Má, ten txeu ki ta atxa ma el ka ta parseba na kel testu orijinal di kes livru ki skrebedu na gregu. Pur isu, maioria di Bíblia ki ten gósi ka ta uza nómi Jeová na kel párti ki ta txomadu Novu Testamentu. Mésmu óras ki es ta traduzi pártis di kes testu di kes livru ki skrebedu na ebraiku, undi ki Tetragrama ta parse, txeu tradutor ta troka nómi di Deus pa “Sinhor”.

Traduson di Mundu Novu ka ta sigi kel kustumu li. El ta uza nómi Jeová 237 bês na kes livru ki skrebedu na gregu. Kantu es toma kel disizon li, kes tradutor leba en kónta dôs kuza inportanti: (1) Kes kópia gregu ki nu ten oji é ka orijinal. Maioria di kes milhar di kópia ki ten oji, fazedu peloménus 200 anu dipôs ki kes testu orijinal skrebedu. (2) Na kel ténpu, kes ki ta fazeba kópia troka kel Tetragrama pa palavra Kýrios, ki na gregu siginifika “Sinhor”, ô es ta kopiaba di kes kópia undi ki dja es fazeba kel mudansa li.

Kumison di Traduson di Mundu Novu di Bíblia txiga konkluzon ma ten próvas ki ta konvense ma kel Tetragrama ta parseba na kes testu gregu orijinal. Es konkluzon ten bazi na kes próva li:

• Tetragrama ta parseba na testu interu di kes kópia di kes livru ki skrebedu na ebraiku ki es ta uzaba na ténpu di Jizus i se apóstlus. Na ténpu antigu, poku algen tinha dúvida di kel-li. Má gósi ki diskubridu pértu di Qumran kes kópia di primeru séklu di kes livru ki skrebedu na ebraiku, ka ten motivu pa fika ku ninhun dúvida.

• Na ténpu di Jizus i se apóstlus, kes traduson gregu ki fazedu di kes livru ki skrebedu na ebraiku tanbê tinha Tetragrama. Duránti séklus, kes studiozu ta pensaba ma Tetragrama ka ta parseba na kes testu di Septuajinta gregu ki é un traduson di kes livru ki skrebedu na ebraiku. Má, la pa metadi di séklu 20, alguns párti di Septuajinta gregu ki ta izistiba na ténpu di Jizus atxadu. Na kes párti di Septuajinta gregu nómi di Deus ta parseba skrebedu ku létras ebraiku. Pur isu, na ténpu di Jizus, nómi di Deus ta parseba na kes kópia ki skrebedu  na gregu. Má, na kuartu séklu D.K., kes testu prinsipal di Septuajinta gregu, sima Kódisi Vatikanu i Kódisi Sinaítiku, dja ka tinha nómi di Deus na livru di Génesis ti Malaquias (undi ki kel nómi ta parseba na kes kópia más antigu). Pur isu, nu ka ta fika dimiradu ma kes testu guardadu di kel ténpu, dja ka tene nómi di Deus na kel ki ta txomadu Novu Testamentu ô livrus ki skrebedu na gregu.

  Jizus fla klaru: “N ben na nómi di nha Pai”. Tanbê el fla ma el ta fazeba se trabadju na ‘nómi di se Pai’.

• Kes livru ki skrebedu na gregu ta mostra ma Jizus txeu bês pâpia di nómi di Deus i el poi otus algen ta konxe-l. (Juan 17:6, 11, 12, 26) Jizus fla klaru: “N ben na nómi di nha Pai”. Tanbê el fla ma el ta fazeba se trabadju na ‘nómi di se Pai’. — Juan 5:43; 10:25.

• Dja ki kes livru ki skrebedu na gregu é kontinuason di kes livru ki skrebedu na ebraiku ku orientason di Deus, ka ta fazeba sentidu pa nómi di Jeová dizaparseba di testu dirapenti. Na metadi di primeru séklu D.K., disiplu Tiagu fla kes ansion na Jiruzalen: “Simion konta tintin pa tintin modi ki Deus pa primeru bês volta se atenson pa kes algen di nason pa el tra di ses meiu un povu pa se nómi.” (Atus 15:14) Ka ta fazeba sentidu pa Tiagu flaba kel-li si ningen na primeru séklu ka konxeba ô ka ta uzaba nómi di Deus.

• Na kes livru ki skrebedu na gregu nómi di Deus ta parse na se fórma abreviadu. Na Apokalipse 19:1, 3, 4, 6, nómi di Deus ta faze párti di palavra “Aleluia”, ki ta ben di un palavra ebraiku ki siginifika “Nhos lova Jah”. “Jah” é un fórma abreviadu di nómi Jeová. Txeu nómi ki ta uzadu na kes livru ki skrebedu na gregu ta ben di nómi di Deus. Na verdadi, ten óbras ki ta splika ma nómi di Jizus siginifika “Jeová é Salvason”.

• Kes kuza antigu ki judeus skrebe ta mostra ma kes kriston judeu ta uzaba nómi di Deus na kes kuza ki es ta skrebeba. Tosefta, ki é un koleson di kes lei ki ben skrebedu dipôs i ki tirminadu pa vólta di anu 300 D.K., fla kel-li sobri kes kuza ki kristons skrebe ki es ta kemaba na sábadu: “Kes livru di ivanjelista i kes livru di minin [talvês kes kriston judeu], es [kes inimigu] ka ta salva di lumi. Má es ta kemadu na undi es sta, es i kes párti ki ta pâpia di nómi di Deus.” Di akordu ku es óbra, Rabinu Yosé, kel galileu, ki vive na komésu di sugundu séklu D.K., fla ma na kes otu dia di simana, “es debe korta di  es [ta intendedu ma el sta ta pâpia di kes kuza ki kristons skrebe], kes párti ki ta pâpia di nómi di Deus, guarda-s i kema kel réstu”.

• Alguns studiozu di Bíblia ta rekonhese ma é kuazi sértu ma nómi di Deus ta parseba na kes párti di kes livru di Mateus ti Apokalipse ki ta sita kes livru di Bíblia ki skrebedu na ebraiku. Disionáriu di Bíblia Anchor, dibaxu di kel párti “Tetragrama na Novu Testamentu”, fla kel-li: “Ten próvas ma Tetragrama, ki é nómi di Deus, Yahweh, ta parseba na N[ovu] T[estamentu] na alguns ô na tudu kes sitason di V[elhu] T[estamentu]  kantu ki es dukumentu NT skrebedu pa primeru bês.” I un studiozu George Howard fla: “Dja ki inda es ta skrebeba Tetragrama na kes Bíblia gregu [Septuajinta], ki ta fazeba párti di Skrituras di igreja antigu, é normal kridita ma kes skritor di N[ovu] T[estamentu] óras ki es ta sitaba Skrituras, es ta dexaba Tetragrama na kel testu di Bíblia.”

• Alguns tradutor di Bíblia ruspetadu uza nómi di Deus na kes livru ki skrebedu na gregu. Alguns di es faze kel-li mutu antis di Traduson di Mundu Novu fazedu. Kel-li é izénplu di alguns di kes tradutor i ses óbra: na alemon, Dominikus von  Brentano (Die heilige Schrift des neuen Testaments, 1791); na inglês, Benjamin Wilson (The Emphatic Diaglott, 1864); na purtugês, Manuel Fernandes de Santanna (O Evangelho Segundo S. Mattheus, 1909); na fransês, André Chouraqui (Bible de Chouraqui, 1985) ki Leneide Duarte i Leila Duarte traduzi pa purtugês (1996 i 1997). Alén di kes óbra li, na un traduson na spanhol di komésu di séklu 20, tradutor Pablo Besson uza nómi “Jehová” na Lukas 2:15 i na Judas 14. Tanbê el poi nómi di Deus na kes nóta di rodapé más di 100 bês, pa mostra undi ki talvês el ta parseba na testu orijinal. Txeu ténpu antis di kes traduson li, idisons ebraiku di kes livru ki skrebedu na gregu di séklu 16 pa frenti uza Tetragrama na txeu párti. Sô na língua alemon, nómi Jeová (ô transliterason di ebraiku “Yahweh”) ta uzadu peloménus na 11 traduson di kes livru ki skrebedu na gregu, i más 4 tradutor poi nómi Jeová entri paréntizes dipôs di titlu “Sinhor”. Alén di kel-li, más di 70 traduson na alemon ta uza nómi di Deus na nótas di rodapé ô na komentárius.

• Tradusons di Bíblia na más di 100 língua ten nómi di Deus na kes livru ki skrebedu na gregu. Txeu língua di Áfrika, Mérka, Ázia, Europa i di kes Ilha di Pasífiku ta uza nómi di Deus txeu  bês. (Djobe lista na  pájinas 418 i 419.) Kes tradutor di kes idison di Bíblia li disidi uza nómi di Deus pamodi kes mésmu razon ki dja papiadu di es li. Alguns di kes traduson di kes livru ki skrebedu na gregu fazedu ka dura li, móda Bíblia na rotumanu (1999), ki ta uza “Jihova” 51 bês na 48 versíklu i na idison na bataki (toba) di (1989) di Indonézia, ki ta uza “Jahowa” 110 bês.

Ta fika klaru ma nómi di Deus, Jeová, debe torna podu na kes livru ki skrebedu na gregu. É kel-li própi ki kes tradutor di Traduson di Mundu Novu faze. Es ten grandi ruspetu pa nómi di Deus i es ka atreve na tra ninhun kuza ki ta parseba na testu orijinal. — Apokalipse 22:18, 19.