1, 2. Ania ti namnamaen ni Pedro maipapan iti panangasaba ni Jesus idiay Capernaum, ngem ania ti napasamak?

MINGMINGMINGAN ni Pedro ti rupa dagiti dumdumngeg ken Jesus. Addada idi iti sinagoga idiay Capernaum. Adda ditoy nga ili ti pagtaengan ni Pedro; ditoy ti ayan ti negosiona a panagkalap, iti makin-amianan a paset ti Baybay ti Galilea; agnanaed ditoy ti adu a gagayyem, kakabagian, ken kaduana iti negosio. Manginanama la ketdi ni Pedro a ti reaksion dagiti kailianna ket kas met iti reaksionna a dumngeg ken Jesus. Kayatna a maragsakanda met a mangammo iti mensahe maipapan iti Pagarian ti Dios manipud iti katan-okan a mannursuro. Ngem saan a kasta ti napasamak iti dayta nga aldaw.

² Adu ti saanen a dimngeg. Adda dagiti agtantanabutob, a saan a mamati iti mensahe ni Jesus. Ngem ti pakadanagan unay ni Pedro ket ti reaksion ti dadduma kadagiti mismo nga adalan ni Jesus. Saanen a makita kadagiti rupada ti dati a ragsak ken gagar a mangammo iti kinapudno. Naupay ken marurodda payen. Adda pay dagiti nagkuna a makapakigtot ti sasao ni Jesus. Didan kayat ti dumngeg, isu a pinanawanda ti sinagoga ket saandan a simmurot ken Jesus.—Basaem ti Juan 6:60, 66.

3. Iti adu a gundaway, ania ti naaramidan ti pammati ni Pedro?

³ Narigat idi dayta ken ni Pedro ken kadagiti padana nga apostol. Saan a naan-anay a natarusan ni Pedro ti kinuna ni Jesus iti dayta nga aldaw. Ammona a no saan a mailawlawag ti sasao ni Jesus kadagiti dumdumngeg, kasla makaparurod dayta. Ania ngarud ti aramiden ni Pedro? Saan a dayta ti damo a nasubok ti kinasungdona iti Apona, ken saan met a dayta ti maudi. Usigentayo no kasano a nakatulong ken Pedro ti pammatina tapno mapagballigianna dagiti karit ket agtalinaed a nasungdo.

4, 5. Apay a nagtignay ni Jesus iti wagas a naiduma iti inanamaen dagiti tattao kenkuana?

⁴ Masansan a masdaaw ni Pedro kadagiti ar-aramiden ni Jesus. Kankanayon a nagsao ken nagtignay ti Apona iti wagas a maisupadi  iti namnamaen dagiti tattao Kenkuana. Iti laeng napalabas nga aldaw, simimilagro a pinakan ni Jesus ti rinibribu a tattao. Gapu iti dayta, kayatda a pagbalinen nga ari. Ngem adu ti nasdaaw idi pinanawanna ida ken kinunana kadagiti adalanna nga aglayagda ket agturongda idiay Capernaum. Karabiyanna, bayat nga aglaylayag dagiti adalan, nagsiddaawda manen idi nagna ni Jesus iti Baybay ti Galilea bayat ti bagyo, a nangipaay ken Pedro iti nagpateg a leksion maipapan iti pammati.

⁵ Kabigatanna, naammuanda a simmurot met kadakuada ti bunggoy. Ngem agparang nga inaramid dayta ti bunggoy gapu ta kayatda a simimilagro a pakanen manen ida ni Jesus saan ket a gapu ta kayatda ti makasursuro kenkuana. Gapuna, binabalaw ida ni Jesus gapu iti panagbalinda a materialistiko. (Juan 6:25-27) Nagtultuloy dayta a panagsasarita iti sinagoga idiay Capernaum, a sadiay saan manen a pinatgan ni Jesus ti inanamaen dagiti tattao tapno maisurona ida iti nagpateg a kinapudno ngem narigat a maawatan.

6. Ania nga ilustrasion ti inusar ni Jesus, ken ania ti reaksion dagiti dumdumngeg?

⁶ Kayat ni Jesus nga isu ket ibilang dagiti tattao, saan a kas gubuayan laeng ti material a taraon, no di ket kas naespirituan a probision manipud iti Dios, daydiay makaipaay iti biag nga agnanayon para iti sabsabali babaen ti panagbiag ken ipapatayna kas tao. Gapuna, nagusar ni Jesus iti maysa a pangngarig, nga indiligna ti bagina iti manna, ti tinapay a nagtaud idiay langit idi kaaldawan ni Moises. Idi adda kimmontra, nagusar iti nalawag nga ilustrasion, ket inlawlawagna a kasapulan ti mangan iti lasag ken uminum iti darana tapno magun-odan ti biag. Gapu iti dayta, ad-adda a nakasuron dagiti dumdumngeg. Adda dagiti nangikuna: “Makapakigtot daytoy a sasao; siasino ti makapagimdeng iti dayta?” Adu kadagiti adalan ni Jesus ti saanen a simmurot kenkuana. *—Juan 6:48-60, 66.

7, 8. (a) Ania ti saan pay laeng a matarusan ni Pedro nga akem ni Jesus? (b) Ania ti sungbat ni Pedro iti saludsod ni Jesus kadagiti apostol?

⁷ Ania ngarud ti aramiden ni Pedro? Mabalin a saanna met a matarusan dagiti sasao ni Jesus. Dina pay maawatan a masapul a matay ni Jesus tapno matungpalna ti pagayatan ti Dios. Ngem, naallukoy kadi ni Pedro a sumurot kadagiti agduadua nga adalan a nangpanaw ken Jesus iti dayta nga aldaw? Saan; naiduma ni Pedro kadakuada. Apay?

⁸ Kinuna ni Jesus kadagiti apostolna: “Kayatyo kadi met ti mapan?” (Juan 6:67) Kinasaona dagiti 12, ngem masansan a ni Pedro ti umuna a sumungbat. Nalabit nga isu ti inauna kadakuada. Aniaman  ti kasasaad, isu ti katuredan ket saan a bumdeng a mangibaga iti pampanunotenna. Ngem iti dayta a gundaway, inyebkasna dagitoy a makaay-ayo ken di malipatan a sasao: “Apo, iti siasino ti papananminto? Addaanka iti sasao ti agnanayon a biag.”—Juan 6:68.

9. Kasano nga impakita ni Pedro a nasungdo ken Jesus?

⁹ Saan kadi a matukay ti pusom kadagita a sasao? Ti pammati ni Pedro ken Jesus ti nakatulong kenkuana a maaddaan iti nagsayaat a galad—ti kinasungdo. Nabatad a naawatan ni Pedro a ni Jesus laeng ti Manangisalakan nga imbaon ni Jehova ken nangispal ni Jesus babaen kadagiti isursurona maipapan iti Pagarian ti Dios. Ammo ni Pedro nga uray no adda bambanag a dina maawatan, awanen ti sabali a papanan no kayatna a magun-odan ti anamong ti Dios ken ti bendision a biag nga agnanayon.

10. Kasanotayo a matulad ita ti kinasungdo ni Pedro?

¹⁰ Kasta met kadi ti kapanunotam? Makapaladingit ta adu iti lubong ita ti mangibagbaga nga ipatpategda ni Jesus ngem saanda a nasungdo no adda pannubok. Tapno makuna a pudpudno ti kinasungdotayo ken Kristo, nasken a tuladentayo ti panangmatmat ni Pedro kadagiti pannursuro ni Jesus. Nasken nga adalentayo dagita, a tarusantayo ti kayatda a sawen, ken agbiagtayo maitunos kadagita—uray no naiduma dagita iti inanamaen wenno kayattayo. Magun-odantayo laeng ti agnanayon a biag a kayat ni Jesus nga ipaay kadatayo no paneknekantayo a nasungdotayo.—Basaem ti Salmo 97:10.

11. Indauluan ni Jesus dagiti adalanna iti ania a panagdaliasat? (Kitaem met ti footnote.)

¹¹ Di nagbayag kalpasan dayta a pasamak, indauluan ni Jesus dagiti apostol ken ti dadduma nga adalan iti napaut a panagdaliasat nga agpa-amianan. Uray manipud iti asul a dandanum ti Baybay ti Galilea, makita no dadduma ti naabbungotan iti niebe a pantok ti Bantay Hermon, iti kaamiananan a pungto ti Naikari a Daga. Bayat nga umas-asidegda, makitkitadan ti bantay ken ti dalan nga agturong kadagiti purok nga asideg iti Cesarea Filipos. * Matannawagan iti dayta a nakapimpintas a lugar ti adu a paset ti Naikari a Daga iti abagatan, maysa a napateg a saludsod ti inyimtuod ni Jesus kadagiti pasurotna.

12, 13. (a) Apay a sinaludsodan ni Jesus dagiti dumdumngeg no ania ti ammoda maipapan kenkuana? (b) Iti sungbatna ken Jesus, kasano nga impakita ni Pedro nga addaan iti pudpudno a pammati?

¹² Insaludsod ni Jesus: “Siasinoak sigun iti panagkuna dagiti bunggoy?” Mapanunottayo ni Pedro a mangmingmingming kadagiti  nasiput a mata ni Jesus, a mariknana manen ti kinamanangngaasi ken kinasaririt ti Apona. Interesado ni Jesus iti kapanunotan dagiti dumdumngeg kenkuana maipapan iti nakita ken nangngegda. Dagiti adalan ni Jesus sinungbatanda ti saludsod, nga inulitda ti dadduma kadagiti gagangay a biddut a kapanunotan maipapan iti kinasiasino ni Jesus. Ngem adda pay kayat ni Jesus a maammuan. Kasta kadi met ti kapanunotan dagiti kasingedan pasurotna? “Dakayo, nupay kasta, siasinoak iti panagkunayo?” insaludsodna.—Luc. 9:18-20.

¹³ Kas iti sigud, nagpartak a simmungbat ni Pedro. Iti nalawag a sasao, inyebkasna ti kapanunotan a timmaud iti puso ti adu nga adda sadiay. “Sika ti Kristo, ti Anak ti sibibiag a Dios,” kinunana. Naragsakan ni Jesus iti kinuna ni Pedro isu a kinomendaranna. Impalagip ni Jesus ken Pedro a ni Jehova a Dios, saan ket a ti tao, ti nangipalgak iti daytoy nagpateg a kinapudno kadagiti addaan iti pudpudno a pammati. Natulongan ni Pedro a mangtarus iti maysa kadagiti kasayaatan a kinapudno nga impalgaken ni Jehova—ti kinasiasino ti nabayagen a naikari a Mesias wenno Kristo!—Basaem ti Mateo 16:16, 17.

14. Aniada a nakapatpateg a pribilehio ti intalek ni Jesus ken Pedro?

¹⁴ Sigun iti nagkauna a padto, ni Kristo daydiay naawagan a bato a laksiden dagiti managibangon. (Sal. 118:22; Luc. 20:17) Maitunos kadagita a padto, impalgak ni Jesus a mangipasdek ni Jehova iti maysa a kongregasion iti mismo a bato, wenno dakkel a bato, nga idi laeng a nabigbig ni Pedro. Kalpasanna, intalekna ken Pedro ti dadduma a nakapatpateg a pribilehio iti dayta a kongregasion. Saanna a pinagbalin ni Pedro a natantan-ok ngem iti dadduma nga apostol, a kas iti ipagarup ti dadduma, ngem inikkanna ni Pedro kadagiti annongen. Intedna ken Pedro “dagiti tulbek ti pagarian.” (Mat. 16:19) Ni Pedro ti naikkan iti pribilehio a manglukat iti gundaway tapno makastrek iti Pagarian ti Dios dagiti Judio, Samaritano, ken Gentil wenno di Judio.

15. Ania ti kinuna ni Pedro idi kinorehirna ti imbaga ni Jesus?

¹⁵ Ngem idi agangay, kinuna ni Jesus a dakdakkel ti sungsungbatan dagidiay nakaitalkan ti ad-adu, ket pudno dayta iti biang ni Pedro. (Luc. 12:48) Intuloy ni Jesus nga impalgak dagiti napateg a kinapudno maipapan iti Mesias, agraman ti sigurado a panagsagaba ken ipapatayna iti Jerusalem nga asideg idin a mapagteng. Nariribukan ni Pedro idi nangngegna dayta. Impaknina ni Jesus sa kunkunana: “Kaasiam ta bagim, Apo; saanto a pulos mapasamak kenka daytoy a pagtungpalan.”—Mat. 16:21, 22.

16. Kasano a tinubngar ni Jesus ni Pedro, ken apay a praktikal kadatayo ti balakad ni Jesus?

 ¹⁶ Sigurado a naimbag ti panggep ni Pedro, isu a nasdaaw la ketdi iti sungbat ni Jesus. Tinallikudanna ni Pedro, kimmita kadagiti adalan—a nalabit kas met ken Pedro ti kapanunotanda—ket kinunana: “Inka iti likudak, Satanas! Maysaka a pakaitibkolak, agsipud ta pampanunotem, saan a ti pampanunot ti Dios, no di ket ti pampanunot ti tattao.” (Mat. 16:23; Mar. 8:32, 33) Agpaay kadatayo amin ti balakad ni Jesus. Ngamin agannayastayo a mangipangpangruna iti kapanunotantayo ngem iti kapanunotan ti Dios. Uray no panggeptayo ti tumulong, mabalin a ditay mapupuotan a supsuportarantayo ti panggep ni Satanas imbes a ti panggep ti Dios. Ngem ania ti reaksion ni Pedro?

17. Ania ti kayat a sawen ni Jesus idi kinunana ken Pedro nga “inka iti likudak”?

¹⁷ Ammo ni Pedro a saan a literal nga ibagbaga ni Jesus nga isu ni Satanas a Diablo. Ngamin naiduma ti kinuna ni Jesus ken Pedro, ta kinuna ni Jesus ken Satanas: “Pumanawka”; ngem kinunana ken Pedro: “Inka iti likudak.” (Mat. 4:10) Saan ngarud nga inlaksid ni Jesus dayta nga apostol yantangay adu ti naimbag a kababalin a nakitana kenkuana. Inlintegna laeng ti di umiso a pampanunot ni Pedro. Rumbeng a suportaran ni Pedro ti Apona, saan ket nga agbalin a pakaitibkolanna.

18. Kasano nga impakita ni Pedro ti kinasungdona, ken kasanotayo a matulad ti ulidanna?

¹⁸ Nakisupiat, nakaunget, wenno nagpasugnod kadi ni Pedro gapu iti dayta? Saan; sipapakumbaba nga inawatna ti pannubngar. Iti kasta, impakitana manen ti kinasungdona. Amin dagidiay sumursurot ken Kristo kasapulanda ti pannubngar no dadduma. Makapagtultuloytayo laeng a nasinged ken Jesu-Kristo ken iti Amana a ni Jehova a Dios no sipapakumbaba nga awatentayo ti disiplina ken agsursurotayo iti dayta.—Basaem ti Proverbio 4:13.

19. Ania ti nakaskasdaaw nga imbaga ni Jesus, ken ania ti mabalin a pampanunoten ni Pedro?

¹⁹ Idi agangay, adda manen nakaskasdaaw nga imbaga ni Jesus: “Pudno kunak kadakayo nga adda sumagmamano kadagidiay sitatakder ditoy a saandanto a pulos maramanan ni patay agingga nga umuna  pay a makitada ti Anak ti tao nga um-umay iti pagarianna.” (Mat. 16:28) Awan duadua nga interesado ni Pedro iti dayta. Ania ngata ti kayat a sawen ni Jesus? Yantangay kalkalpas a natubngar ni Pedro, nalabit pampanunotenna no isu ket maikari pay iti kasta a naisangsangayan a pribilehio.

20, 21. (a) Deskribirem ti sirmata a nakita ni Pedro. (b) Kasano a nakatulong ti pannakisarita dagiti lallaki iti sirmata tapno mailinteg ti pannakaawat ni Pedro?

²⁰ Nupay kasta, agarup makalawas kalpasanna, inkuyog ni Jesus da Santiago, Juan, ken Pedro iti “maysa a nangato a bantay”—nalabit ti Bantay Hermon a sumagmamano laeng a kilometro ti kaadayona. Posible a rabii idin gapu ta makaturturogen dagiti tallo nga apostol. Ngem bayat nga agkarkararag ni Jesus, adda napasamak a nangriing kadakuada.—Mat. 17:1; Luc. 9:28, 29, 32.

²¹ Nakitada a nagbaliw ti langa ni Jesus. Nangrugi a nagraniag ti rupana agingga a nagsilnag a kas iti init. Nagbalin a sumilsilap a  puraw ti pagan-anayna. Kalpasanna, dua a lallaki a kalanglanga da Moises ken Elias ti nagparang a kadua ni Jesus. Makisarsaritada kenkuana maipapan iti “ipapanawna a naikeddeng a tungpalenna idiay Jerusalem,” a nabatad a tumukoy iti ipapatay ken panagungarna. Nalawag a di umiso ti imbaga ni Pedro a dinto pulos mapasaran ni Jesus dayta a nasaem nga ipapatay! —Luc. 9:30, 31.

22, 23. (a) Kasano nga impakita ni Pedro ti kinaregta ken pannakaseknan? (b) Ania a sabali pay a gunggona ti inawat da Pedro, Santiago, ken Juan?

²² Saan a kayat a palabsen ni Pedro daytoy naisangsangayan a sirmata—ken nalabit kayatna nga agpautda pay. Isu nga idi kasla agpakadan da Moises ken Elias, kinuna ni Pedro: “Manangisuro, nasayaat no ditoytayon, gapuna mangibangontayo iti tallo a tolda, maysa ti maipaay kenka ket maysa ti maipaay ken Moises ket maysa ti maipaay ken Elias.” Siempre, dagiti dua a nabayagen a natay nga adipen ni Jehova saanda a masapul ti tolda ta maysa laeng dayta a sirmata. Talaga a saan nga ammo ni Pedro ti sasawenna. Ngem saan kadi a suminged ti riknam iti kinaregta ken pannakaseknan daytoy a tao?—Luc. 9:33.

²³ Iti dayta a rabii, adda sabali pay a pribilehio da Pedro, Santiago, ken Juan. Adda nabukel nga ulep iti ngatuenda ket adda timek a nangngegda—timek dayta ni Jehova a Dios! Kinunana: “Daytoy ti Anakko, daydiay napili. Agimdengkayo kenkuana.” Kalpasan ti sirmata, is-isuda laengen ti nabati a kadua ni Jesus iti bantay.—Luc. 9:34-36.

24. (a) Kasano a nagunggonaan ni Pedro iti dayta a sirmata? (b) Kasanotayo a magunggonaan iti dayta a sirmata?

²⁴ Anian a naisangsangayan a sagut dayta a sirmata para ken Pedro ken kadatayo! Kalpasan ti sumagmamano a dekada, insuratna ti pribilehiona iti dayta a rabii kas maysa kadagiti nasaksakbay a nakakita iti akem ni Jesus kas nadayag a nailangitan nga Ari ken ‘nakasaksi iti kinatan-okna.’ Patalgedan dayta a sirmata ti adu a padto iti Sao ti Dios ken pinabilegna ti pammati ni Pedro tapno madaeranna dagiti dumteng a pakasuotan. (Basaem ti 2 Pedro 1:16-19.) Mapabileg met ti pammatitayo a kas ken Pedro no agtultuloytayo a nasungdo iti Apo a dinutokan ni Jehova a mangaywan kadatayo. Maaramidantayo dayta no agsursurotayo ken Jesus, awatentayo ti panangdisiplina ken panangilintegna, ken sipapakumbaba a sumurottayo kenkuana iti inaldaw.