1-3. (a) Apay nga adda umad-adani a peggad iti sangakabbalayan ni Abigail? (b) Ania ti maadaltayo iti daytoy naisangsangayan a babai?

NAKITA ni Abigail a madandanagan ti adipenna nga agtutubo a lalaki. Ngamin, adda umad-adani a peggad. Sumungsungaden ti agarup 400 a mannakigubat a desidido a mangpapatay iti amin a lallaki iti sangakabbalayan ni Nabal nga asawa ni Abigail. Apay?

² Gapu dayta ken Nabal. Nagtignay a siraranggas ken sipapangas, kas iti gagangay. Ngem ita, dina naamiris a ti in-insultuenna ket ti maipatpateg a panguluen ti nasungdo ken nasiglat a buyot dagiti mannakigubat. Ita, napan ken Abigail ti maysa kadagiti agtutubo a trabahador ken nalabit pastor ti arban ni Nabal. Manginanama nga ipamuspusan ni Abigail ti pannakaispalda. Ngem ania koma ti maaramidan ti maysa a babai maibusor iti maysa a buyot?

³ Umuna, ammuentay biit ti maipapan iti daytoy a naisangsangayan a babai. Asino ni Abigail? Kasano a rimsua daytoy a parikut? Ania ti masursurotayo iti mapagwadan a pammatina?

4. Ania ti kababalin ni Nabal?

⁴ Saan nga agkabagay da Abigail ken Nabal. Awanen ti nasaysayaat pay nga agbalin nga asawa ni Nabal, ngem nakalkaldaang ta saan met a nasayaat nga asawa para ken Abigail. Pudno nga adu ti kuartana isu nga imbilangna ti bagina a natan-ok. Ngem ania ti panangmatmat kenkuana ti sabsabali? Awanen ti masarakan a karakter iti Biblia a dakdakes pay ti pannakadeskribirna ngem ni Nabal. Ti kaipapanan ti mismo a naganna ket “Nakuneng,” wenno “Maag.” Kasta ngata ti impanagan dagiti nagannakna idi nayanak, wenno dayta ti naipanagan kenkuana idi agangay? Aniaman ti makagapu, maibagay kenkuana ti naganna. Ni Nabal ket “nagubsang ken dakes iti ar-aramidna.” Naturay ken mammartek isu a kabutbuteng ken kagurgura ti adu.—1 Sam. 25:2, 3, 17, 21, 25.

5, 6. (a) Panagkunam, ania dagiti makaay-ayo a galad ni Abigail? (b) Apay a nakiasawa ni Abigail iti kasta nga awan kaes-eskanna a lalaki?

 ⁵ Ngem naiduma ni Abigail ken Nabal. Ti naganna kaipapananna ti “Ni Amak Nagrag-o a Mismo.” Adu la ketdi nga amma ti mangipannakkel iti napintas a balasangda ngem naragragsak nga amang ti masirib nga ama no napintas ti ugali ti anakna. Kaaduanna, dagidiay naparaburan iti napintas a langa dida maamiris ti kinapateg ti panangpatanor kadagiti galad a kas iti kinasaririt, kinasirib, kinatured, wenno pammati. Ngem saan a kasta ni Abigail. Iti Biblia, isu ket napadayawan gapu iti kinasaririt ken kinapintasna.—Basaem ti 1 Samuel 25:3.

⁶ Nalabit adda dagiti masdaaw no apay a nakiasawa ti kasta a masirib a balasang iti awan kaes-eskanna a lalaki. Laglagipentayo nga adu a panagasawa idi panawen ti Biblia ket napagtutulaganen dagiti nagannak. Ken uray no saan a kasta, napateg latta ti anamong dagiti nagannak. Inanamongan ngata wenno inyurnos pay ketdi dagiti nagannak ni Abigail ti pannakiasawana ken Nabal gapu ta isu ket nabaknang ken nalatak? Napilitanda ngata gapu iti rigat? Aniaman ti rason, saan a nagbalin ni Nabal a nasayaat nga asawa uray kasanot’ kinabaknangna.

7. (a) Ania ti masapul a liklikan dagiti nagannak no kayatda nga isuro kadagiti annakda ti nadayaw a panangmatmat iti panagasawa? (b) Ania ti inkagumaan ni Abigail nga aramiden?

⁷ Dagiti masirib a nagannak isuroda a naimbag kadagiti annakda ti nadayaw a panangmatmat iti panagasawa. Dida paregtaen dagiti annakda a makiasawa gapu iti kuarta wenno durogan ida a makiinnarem uray ubbingda pay unay a mangibaklay kadagiti annongen ken responsabilidad dagiti nataengan. (1 Cor. 7:36) Nupay kasta, naladawen a panunoten ni Abigail dagita a banag. Aniaman ti makagapu, nayasawan ken Nabal isu nga ikagumaanna nga aramiden ti amin a kabaelanna a mangpasayaat iti kasasaadna.

8. Asino ti ininsulto ni Nabal, ken apay a saan a nasayaat dayta nga inaramidna?

⁸ Ad-adda pay a pinagbalin ni Nabal a narigrigat ti kasasaad ni Abigail. Ti lalaki nga ininsultona ket awan sabali no di ni David—ti matalek nga adipen ni Jehova a pinulotan ni propeta Samuel, a mangipakita a ni David ti pinili ti Dios a mangsuno ken Saul kas ari. (1 Sam. 16:1, 2, 11-13) Agnanaed ni David iti let-ang a kaduana ti 600 a matalek a mannakigubatna gapu ta ilemlemmenganna ti naimon ken ti manggandat a mangpapatay kenkuana a ni Ari Saul.

9, 10. (a) Inkarkarigatan da David ken dagiti tattaona ti agbiag iti ania a kasasaad? (b) Apay nga inapresiar koma ni Nabal ti ar-aramiden ni David ken dagiti tattaona? (Kitaem met ti footnote iti parapo 10.)

⁹ Agnanaed idi ni Nabal idiay Maon ngem agtrabtrabaho ken  nalabit adda dagana iti asideg ti Carmelo. * Addaan dagita nga ili iti nangato ken naraber a pasto a nagsayaat a pagtaraknan kadagiti karnero. Maipapaarab sadiay ti 3,000 a karnero ni Nabal. Ngem nasamek a kabakiran ti aglawlaw dayta. Masarakan iti abagatan ti nalawa a let-ang ti Paran. Iti met daya, masarakan ti dalan nga agturong iti Asin a Baybay ken lumasat kadagiti langalang nga aduan iti derraas ken kueba. Kadagita a lugar nga inkarkarigatan ni David ken dagiti tattaona ti agbiag babaen ti panaganup iti taraonda ken panangibtur iti adu a narigat a kasasaad ken peggad. Masansan a nakalkalangenda dagiti agtutubo a lallaki nga agpaspastor iti arban ti baknang a ni Nabal.

¹⁰ Kasano ti panangtrato dagiti nagaget a soldado kadagiti agpaspastor? Mamin-ano la koma ti pasaray panangilibasda iti karnero a pagtaraonda, ngem dida inaramid ti kasta. Imbes ketdi, kasda la mangsalaknib a pader iti aglikmut dagiti arban ken adipen ni Nabal. (Basaem ti 1 Samuel 25:15, 16.) Adu ti pagpeggadan dagiti karnero ken papastor. Adu ti narungsot nga animal iti aglawlaw ken gapu ta asideg ti makin-abagatan a beddeng ti Israel, masansan a rumaut dagiti bunggoy dagiti ganggannaet a tulisan ken mannanakaw. *

11, 12. (a) Ania dagiti sasao nga inusar ni David a mangipakita iti kinataktika ken panagraem ken Nabal? (b) Ania ti imbaga ni Nabal kadagiti mensahero nga imbaon ni David?

¹¹ Nadagsen la ketdi a responsabilidad ti mangpakan idiay let-ang iti kasta a kaadu. Isu a maysa nga aldaw, nangibaon ni David iti sangapulo a mensahero a mapan agkiddaw iti tulong ni Nabal. Pinili ni David ti kasayaatan a tiempo. Inranana iti naragsak a panawen ti panangpukis kadagiti karnero, a kadawyanna a naparabur ken agpipiesta dagiti tattao. Siaannad met a pinili ni David dagiti sasaona ta nagusar kadagiti nadayaw a termino ken pangkablaaw. Tinukoyna pay ti bagina kas ti “anakmo a David,” a nalabit tapno ipakitana ti panagraemna iti in-inauna kenkuana a ni Nabal. Ania ti reaksion ni Nabal?—1 Sam. 25:5-8.

¹² Nakapungtot unay! Sigun iti nadakamat itay nga agtutubo a lalaki a nagipulong ken Abigail, ni Nabal ket “nangibugkaw kadagiti pammabalaw kadakuada.” Imbugbugkaw ni naimut a Nabal ti maipapan kadagiti nabalor kenkuana a tinapay, danum, ken karne. Inumsina ni David kas awan kaes-eskanna ken impadana iti nagtalaw nga adipen. Nalabit umasping ti panangmatmat ni Nabal iti panangmatmat ni Saul a manggurgura ken David. Agpada a maisupadi ken Jehova ti panangmatmatda. Ti Dios ay-ayatenna ni David, ken minatmatanna saan a kas  rebelioso nga adipen no di ket kas sumaruno idi nga ari ti Israel.—1 Sam. 25:10, 11, 14.

13. (a) Ania ti damo a reaksion ni David iti pananginsulto ni Nabal? (b) Ania ti ipakita ti prinsipio a nairekord iti Santiago 1:20 maipapan iti reaksion ni David?

¹³ Nakapungtot ni David idi nagsubli dagiti imbaonna isu nga imbilinna: “Ibarikesyo tunggal maysa ti kampilanna!” Nagtagikampilan met ni David a nangidaulo iti iraraut ti 400 a tattaona. Determinado a mangpapatay iti amin a lallaki iti sangakabbalayan ni Nabal. (1 Sam. 25:12, 13, 21, 22) Natural laeng a makapungtot ni David ngem di umiso ti wagas a panangipakitana iti dayta. Kuna ti Biblia: “Ti pungtot ti tao saanna nga itungpal ti kinalinteg ti Dios.” (Sant. 1:20) Kasano ngarud a maispal ni Abigail ti sangakabbalayanna?

14. (a) Ania ti umuna nga addang nga inaramid ni Abigail a mangilinteg iti di umiso nga inaramid ni Nabal? (b) Ania ti maadaltayo kada Nabal ken Abigail? (Kitaem met ti footnote.)

¹⁴ No an-anagen, nakitatayon ti panagdisnudo ni Abigail a mangilinteg iti dayta a nakaro a kamali. Saan a kas ken lakayna a Nabal, isu ket madadaan nga agimdeng. Kastoy ti nasao ti agtutubo nga adipen maipapan ken Nabal: “Nalabes unay ti kinaawan kaes-eskanna a tao a kasasao.” * (1 Sam. 25:17) Nakalkaldaang ta saan a madadaan a nagimdeng ni Nabal gapu iti kinatangsitna. Uray ita, gagangay met ti kasta a kinatangsit. Ngem ammo ti agtutubo nga adipen a naiduma ni Abigail. Dayta ti sigurado a makagapu nga isu ti nangibagaanna iti parikut.

15, 16. (a) Kasano nga impakita ni Abigail nga isu ket kas iti nasayaat nga asawa a babai a nadeskribir iti libro a Proverbio? (b) Apay a maibagatayo a ti inaramid ni Abigail ket saan a panagsukir iti karbengan ni lakayna kas ulo?

¹⁵ Nagpanunot ken nagtignay a dagus ni Abigail. Mabasatayo a “madagdagus a nagganat ni Abigail.” Iti daytoy maysa a salaysay, namimpat a nausar ti isu met la a berbo a “nagganat” maipapan kenkuana. Nangisagana iti nagadu a sagut para ken David ken kadagiti kakaduana. Karaman iti dayta ti tinapay, arak, naparti a karnero, kinirog a bukbukel, bibingka a pasas, ken bibingka nga higos. Nalawag a pagaammo ni Abigail ti adda nga abastoda ken nasigo a mangaramid kadagiti annongenna iti sangakabbalayan, kas iti makabael nga asawa a babai a nadeskribir idi agangay iti libro a Proverbio. (Prov. 31:10-31) Impatulodna dagiti sagutna kadagiti pinaunana nga adipenna, sa simmaruno.  “Ngem” mabasatayo nga “awan imbagana ken asawana a Nabal.”—1 Sam. 25:18, 19.

¹⁶ Kaipapanan kadi dayta a di agpaspasakup ni Abigail iti kinaulo ni lakayna? Saan a pulos. Laglagipem a nagdakes ti panangtrato ni Nabal iti adipen a pinulotan ni Jehova. Mabalin a pakatayan ti adu nga inosente a kameng ti sangakabbalayanna dayta nga inaramidna. No saan nga agtignay ni Abigail, dinto ngata mairaman iti basol ni lakayna? Aniaman ti mapasamak, nasken nga ipangpangrunana ti panagpasakupna iti Dios ngem iti panagpasakupna ken lakayna.

17, 18. Ania ti inaramid ni Abigail idi immasideg ken David? Ania dagiti imbagana, ken apay a nasayaat ti resultana?

¹⁷ Di nagbayag, nasabaten ni Abigail da David ken ti buyotna. Ita, nagganat manen. Insigida a dimsaag iti asno ket nagrukob iti sanguanan ni David. (1 Sam. 25:20, 23) Naimpusuan a nagpakpakaasi para ken lakayna ken iti sangakabbalayanna. Apay a makatukay dagiti sinaona?

¹⁸ Inakonan a mismo ti biddut ni lakayna sana kiniddaw ken David nga isu laengen a mismo ti pakawanenna. Talaga nga inaminna nga awan kaes-eskan ni lakayna kas kaipapanan ti nagan a Nabal, nalabit tapno iparipiripna a maipababa laeng ti dayaw ni David no tutopanna ti kasta a lalaki. Inyebkasna ti panagtalekna ken David kas pannakabagi ni Jehova ken binigbigna pay a makidangdangadang ni David kadagiti “gubat ni Jehova.” Impasimudaagna met nga ammona ti kari ni Jehova maipapan ken David ken ti panagarina, ta kinunana: “Ni Jehova . . . sigurado a parebbengannakanto a kas panguluen iti Israel.” Kanayonanna, impakaasi ni Abigail ken David a saan nga agaramid iti aniaman a nalabit mangituggod kenkuana a makabasol iti dara wenno nalabit agbalin a ‘pakaigapuan ti panagbariring wenno pannakaitibkol’—a nabatad a tumukoy iti pannakakonsiensia. (Basaem ti 1 Samuel 25:24-31.) Anian a nagimbag ken makatukay a sasao!

19. Ania ti reaksion ni David iti imbaga ni Abigail, ken apay a pinadayawanna ni Abigail?

¹⁹ Ania met ngay ti reaksion ni David? Inawatna dagiti sagut ni Abigail sana kinuna: “Bendito koma ni Jehova a Dios ti Israel, a nangibaon kenka itoy nga aldaw a sumabet kaniak! Ket mabendisionan koma ti kinasimbengmo, ken mabendisionanka koma sika a nangpawil kaniak itoy nga aldaw a sumrek iti panagbasol iti dara.” Pinadayawan ni David ni Abigail gapu ta situtured a nagganat a simmabet kenkuana. Binigbigna pay a gapu ken Abigail, nalapdan ti panagbasolna iti dara. “Sumang-atka a sitatalna agingga iti balaymo,” kinuna ni David ken sipapakumbaba nga innayonna: “Immimdengak iti timekmo.”—1 Sam. 25:32-35.

20, 21. (a) Apay a maibagatayo a nagsayaat ti inaramid ni Abigail a situtulok a nagsubli ken lakayna? (b) Kasano nga impakita ni Abigail ti tured ken kinasaririt iti panangpilina iti tiempo a makisarita ken Nabal?

²⁰ Idi nagsisinadan, pampanunoten pay laeng ni Abigail ti  napasamak. Nabatad met kenkuana ti nagdumaan dayta a matalek ken naasi a lalaki ken ti nauyong nga asawana. Ngem saan a dayta ti nangipamaysaanna iti panunotna. Mabasatayo: “Idi agangay simrek ni Abigail a napan ken Nabal.” Wen nagsubli ken lakayna, ket determinado a mangaramid iti amin a kabaelanna kas asawa. Nasken itan nga ibagana a sinagutanna ni David ken ti kakaduana. Karbengan ni Nabal a maammuan dayta. Nasken met a ni Abigail a mismo ti mangibaga kenkuana—ta ad-adda a nakababain no sabali pay ti pakaammuanna—maipapan iti naliklikan a peggad ti sangakabbalayanna. Ngem dina maibaga a dagus ta madama nga agpadpadaya ni lakayna a kas man la ari ken kasta unay ti pannakabartekna.—1 Sam. 25:36.

²¹ Impakita manen ni Abigail ti kinatured ken kinasariritna ta inurayna ti sumaganad nga aldaw idi a nausawanen ni Nabal. Mabalin a maawatanna ni baketna ta limpion ti panunotna. Ngem napegpeggad para ken Abigail gapu ta managpungpungtot ni lakayna. Kaskasdi nga imbagana ti amin a napasamak. Ekspektaren ni Abigail a makapungtot ni lakayna ken nalabit agkabil pay, ngem nakatugaw met lattan a di agkutkuti.—1 Sam. 25:37.

22. Ania ti napasamak ken Nabal, ken ania ti maadaltayo maipapan iti kinaulpit ken panangabuso iti uneg ti pamilia?

²² Ania ti napasamak ken Nabal? “Natay ti pusona iti unegna, ket isu nagbalin a kasla bato.” Nalabit naistrok. Nupay kasta, sangapulo pay nga aldaw ti napalabas sakbay a natay ken saan la a maigapu dayta iti sakit. Kunaen kadatayo ti salaysay: “Kinabil ni Jehova ni Nabal, iti kasta natay.” (1 Sam. 25:38) Gapu iti dayta a pannakapapatay ni lakayna, nagpatinggan ti saan a naragsak a pannakiasawa ni Abigail. Nupay saanen a bumallaet ni Jehova babaen iti namilagruan a panangpapatay, dayta a salaysay ket maitutop a palagip a makitkita ni Jehova ti amin a kinaulpit wenno panangabuso iti uneg ti pamilia. Iti inkeddengna a tiempo, kanayon nga ipatungpalna ti hustisia.—Basaem ti Lucas 8:17.

23. Ania pay dagiti bendision nga inawat ni Abigail, ken ania ti mangipakita a saan a nagbalbaliw ti kababalinna?

²³ Malaksid a nawayawayaanen iti saan a naragsak a pannakiasawana, adda pay sabali a bendision para ken Abigail. Idi nadamag ni David a natayen ni Nabal, adda dagiti imbaonna a mangidanon iti panggepna a mangasawa kenkuana. “Adtoy ti adipenmo a babai,” kinuna ni Abigail, “kas adipen a mangbuggo iti saksaka dagiti adipen ti apok.” Nalawag a saan a nagbalbaliw ti kababalinna uray no nakiddaw ti pannakiasawana ken David; indiayana  pay ketdi ti bagina nga agbalin nga adipen dagiti adipen ni David! Kalpasanna, mabasatayo manen nga isu ket nagganat a napan ken David.—1 Sam. 25:39-42.

24. Ania dagiti parikut a nakaipasanguan ni Abigail kas asawa ni David, ngem ania ti nangibilangan ni David ken Abigail kas panangtuladna iti panangmatmat ti Dios?

²⁴ Di kaipapanan dayta nga awanen a pulos ti nagparikutanna yantangay saan a kanayon a nanam-ay ti biagna iti denna ni David. Ni Ahinoam ket asawa idin ni David, ken sigurado nga adda dagiti problema a kakuykuyog ti poligamia nga inibturan dagiti matalek a babbai kadagidi a tiempo. Kasta met, saan pay nga ari idi ni David; adu pay ti sarangtenna a lapped ken rigat sakbay a makapagserbi ken Jehova iti kasta a saad. Ngem tinulongan ken sinuportaran ni Abigail ni David iti intero a panagbiagna, agingga a naaddaan iti anak a lalaki. Addaan met iti asawa a mangipatpateg ken mangsalsalaknib kenkuana. Naminsan, inispal pay ketdi ni David kadagiti nangkidnap kenkuana! (1 Sam. 30:1-19) Ni David tinuladna ngarud ni Jehova a Dios a mangdungdungngo ken mangipatpateg kadagiti nasaririt, natured, ken matalek a babbai.