1, 2. a) ¿Mbaʼéichapa pe kuimbaʼe deskonosído osaluda Maríape? b) ¿Mbaʼéichapa María opensa oikotaha omenda rire, ha mbaʼéichapa ou okambia isituasión?

MARÍA tuicha oñemondýi ohechávo og̃uahẽha hógape peteĩ kuimbaʼe deskonosído. Ko kuimbaʼe noporandúi chupe isy ni itúvare, síno hendápe voi ou. María oikuaa porã ndahaʼeiha Nazaretgua upe og̃uahẽva hógape. Upe puévlo haʼe oikoha ningo michĩeterei ha enterovénte ojokuaapa. Upéi ko kuimbaʼe heʼi chupe: “Mbaʼéichapa María, Jehová ndeguerohoryeterei ha oĩ nendive” (elee Lucas 1:26-28).

² Péicha la Biblia oñepyrũ oñeʼẽ ñandéve María rehe. Haʼe ningo Helí rajy ha oiko Nazarétpe, oĩva Galiléape. Haʼe upérõ omendapotaite José rehe, peteĩ karpintéro iñumílde ha ojeroviaitereíva avei Ñandejárare. María oiméne opensáma raʼe omenda rire oikotaha peteĩ óga isensillomívape, oipytyvõtaha iménape ha oñangarekotaha imembykuérare. Péro pe kuimbaʼe oúva hendápe heʼi Maríape Ñandejára orekoha peteĩ tembiapo chupe g̃uarã. Upéva tuicha okambiáta María situasión.

3, 4. ¿Mbaʼépa jajapo vaʼerã jaikuaa porã hag̃ua Maríape?

³ Heta oĩ oñeporandúva mbaʼérepa la Biblia saʼiete oñeʼẽ María rehe. Michĩmínte oñeʼẽ ihentekuérare, mbaʼeichagua persónapa haʼe ha ndeʼíri iporãpa ni mbaʼéichapa oñemonde. Péro omombeʼu ñandéve umi mbaʼe iñimportánteva jaikuaa Maríagui.

⁴ Jaikuaa porã hag̃ua Maríape, ñepyrũrã jaipeʼa vaʼerã ñane akãgui umi rrelihión japu heʼíva hese. Ani ñapensa umi haʼanga ojeguerekóvare, ni mbaʼéichapa heta rrelihión ohenói ko kuña iñumildetévape, por ehémplo “Tupã sy” térã “Ñande sy guasu”. Upéva rangue, jahechami mbaʼépa  añetehápe heʼi hese la Biblia. Upépe omombeʼu mbaʼéichapa haʼe ojerovia mbarete vaʼekue Jehováre, ha ñanepytyvõta jajepyʼamongeta hag̃ua mbaʼéichapa ikatu jasegi iñehémplo.

5. a) ¿Mbaʼéichapa oñeñandu María pe ánhel osaludárõ guare chupe, ha mbaʼépa ñanemboʼe upéva? b) ¿Mbaʼépa ohechakuaa vaʼekue María?

⁵ Pe kuimbaʼe deskonosído ou vaʼekue María rendápe ningo ánhel Gabriel. María “ojepyʼapyeterei” kuri ko kuimbaʼe heʼírõ guare chupe: “Jehová ndeguerohoryeterei ha oĩ nendive”, haʼe oikuaase mbaʼérepa osaluda chupe upéicha (Luc. 1:29). María ningo iñumildeterei ha ndohekái voi oñemombaʼe chupe. Upévare haʼe ni ndogueroviaséi ko ánhel heʼívo Jehová oguerohoryha chupe. María siémpre voínte oñehaʼãva oĩ porã Ñandejára renondépe, péro ni noimoʼãi peichaite peve Haʼe oguerohoryha chupe. Ñande avei ñañehaʼãramo ñaime porã Ñandejára ndive ha ñaneumílderamo, katuete jahechakuaáta avei, María ohechakuaa haguéicha, Ñandejára oñemoĩha umi oñembotuichávare, péro imbaʼeporãitereiha umi iñumíldeva ndive (Sant. 4:6).

6. ¿Mbaʼe priviléhio ijojahaʼỹvapa Ñandejára omeʼẽ Maríape?

⁶ Ñandejára omeʼẽ Maríape peteĩ priviléhio ijojahaʼỹva, upévare tekotevẽ vaʼekue voi María iñumílde. Pe ánhel omombeʼu chupe orekotaha peteĩ mitãkuimbaʼe ha oikotaha chugui pe kuimbaʼe iñimportantevéva. Heʼi avei chupe: “Jehová omoĩta chupe Rréiramo itúva David haʼe haguéicha avei. Haʼe ogovernáta Jacob rogayguáre opa ára g̃uarã, ha Irréino ndopamoʼãi arakaʼeve” (Luc. 1:32, 33). María katuete oikuaáne raʼe Ñandejára yma opromete hague voi Davídpe ifamiliare ogovernataha opa árare (2 Sam. 7:12, 13). Ha koʼág̃a oikuaa imemby haʼetaha pe Mesías ymaitéma ohaʼarõva Ñandejára puévlo.

7. a) ¿Mbaʼépa jahechakuaa María rehe ombaʼeporandúrõ guare pe ánhelpe? b) ¿Mbaʼépa umi mitãkuña ha mitãrusu ikatu oaprende Maríagui?

⁷ Ha ndahaʼéi upéva añónte, pe ánhel heʼi avei Maríape upe mitãme oñehenoitaha “Ñandejára Ijojahaʼỹva Raʼy”. Péro, ¿mbaʼéicha piko peteĩ yvypóragui ikatúta onase Ñandejára Raʼy? ¿Ha mbaʼéicha piko María hyeguasúta? Haʼe  ningo oreko inóvio, péro nomendái gueteri. Upévare oporandu porãnte pe ánhelpe: “¿Mbaʼéicha piko oikóta upéva? Che ningo ndaikói gueteri kuimbaʼéndi” (Luc. 1:34). Jahechakuaa María notĩri hague heʼi hag̃ua haʼeha gueteri vírhen. Haʼe oñeñandu porã vaʼekue voi hekopotĩ haguére. Koʼág̃arupi katu heta mitãkuña ha mitãrusu ojapuráma voi imitã reheve oĩ hag̃ua peteĩ kuña térã kuimbaʼéndi, ha oñembohory umi hapicha ndoikóivare haʼekuéra oikoháicha. Ko múndo ningo tuichaiterei okambia ymave guarégui, péro Jehová nokambiái (Mal. 3:6). María tiémpope guaréicha, Ñandejára koʼág̃a peve oguerohory umi iñeʼẽrendúvape chupe ha oñehaʼãvape hekoporã (elee Hebreos 13:4).

8. ¿Mbaʼéicha rupípa María memby onaséta perfékto?

⁸ María iñeʼẽrendúramo jepe Ñandejárape, ndahaʼéi perfékta. ¿Mbaʼéicha piko upéicharõ onaséta chugui Ñandejára Raʼy, térã peteĩ mitã perfékto? Ánhel Gabriel heʼi Maríape: “Espíritu sánto oúta nde ári ha Ñandejára Ijojahaʼỹva podér nemoʼãta. Upévare pe mitã imarangatúta ha oñehenóita Ñandejára Raʼy” (Luc. 1:35). “Imarangatu” ningo heʼise ipotĩ ha sagradoha. Umi yvypóra katuete ombohasa ifamíliare pe pekádo ha imperfeksión, péro Jehová ojapóta peteĩ milágro onase hag̃ua Itaʼýra: yvágagui haʼe ombohasáta Itaʼýra rekove María retepýpe ha ijespíritu sánto rupive ‘omoʼãta’ ko mitãme ani hag̃ua ohasa hese pe pekádo. ¿Ogueroviápa María pe ánhel heʼíva chupe? ¿Ha mbaʼépa haʼe heʼi pe ánhelpe?

9. a) ¿Mbaʼérepa heta oĩ ndogueroviaséiva Maríare oiko vaʼekue, péro mbaʼépa nontendéi hikuái? b) ¿Mbaʼéichapa ánhel Gabriel omombareteve María jerovia?

⁹ Heta hénte ndogueroviaséi ko istória. Oĩ voi teólogo ndogueroviaséiva peteĩ vírhen imemby hague. Iñarandúramo jepe hikuái, nontendéi pe ánhel Gabriel heʼi vaʼekue: “Opa mbaʼe Ñandejára heʼíva oñekumpli katuete” (Luc. 1:37). María ningo ojeroviaiterei Jehováre, upévare oguerovia pe ánhel heʼíva chupe ha oikuaa heta mbaʼe omopyenda porãva ijerovia. Ánhel Gabriel omombareteve hag̃ua María jerovia, omombeʼu chupe Elisabet, peteĩ ipariénte estéril ha ijedámava, hyeguasu hague avei Ñandejára ojapo rupi peteĩ milágro.

10. ¿Mbaʼe ijetuʼúvapa ohasa vaʼerã María okumpli hag̃ua pe rresponsavilida oñemeʼẽva chupe?

 ¹⁰ ¿Mbaʼépa ojapóta koʼág̃a María? Haʼe oreko peteĩ rresponsavilida tuicháva, péro oikuaa porã Ñandejára okumplipaitetaha umi mbaʼe opromete vaʼekue chupe ánhel Gabriel rupive. Katuete omombaʼéne upe priviléhio, péro ijetuʼúne raʼe avei chupe ojapo hag̃ua upéva. Haʼe ningo upérõ oĩma omenda hag̃uáicha José rehe, ha oiméne oñeporandu omendasétapa hese oikuaáramo hyeguasuha. Avei oipyʼapýne raʼe chupe opensávo nueve mése aja orekotaha hetepýpe Ñandejára Raʼy, upéi oñangareko vaʼerã hese ha oprotehe chupe ko múndo añágui. ¡Aje piko tuichaite rresponsavilida oreko María!

11, 12. a) ¿Mbaʼéichapa oñeñandu heta kuimbaʼe ijerovia mbaretéva Jehová omeʼẽrõ guare chupekuéra hembiaporã? b) ¿Mbaʼéichapa María ombohovái pe ánhelpe, ha mbaʼépa jahechakuaa hese?

¹¹ La Biblia ohechauka oĩ hague heta kuimbaʼe oservíva Ñandejárape ipyʼaite guive, péro okyhyjéva oasepta hag̃ua umi tembiapo Jehová omeʼẽva chupekuéra. Por ehémplo, Moisés heʼi vaʼekue haʼe oñeʼẽ asyha ha upévare ijetuʼutaha chupe oñeʼẽ hag̃ua Faraón ndive Jehová rérape (Éx. 4:10). Jeremías katu heʼi ‘imitãitereiha gueteri’ ojapo hag̃ua pe tembiapo Jehová omeʼẽva chupe (Jer. 1:6). ¡Jonás katu osẽ voi oho ótro ladoite ani hag̃ua ojapo oñemandáva chupe! (Jon. 1:3.) Ha María, ¿ipyʼamokõipa raʼe ojapo hag̃ua Jehová ojeruréva chupe?

¹² Koʼag̃aite peve enterovénte imanduʼa mbaʼéichapa María ombohovái pe ánhel oñeʼẽrõ guare chupe. ¿Mbaʼérepa? María siémpre ohechauka iñumílde ha iñeʼẽrenduha. Haʼe heʼi ánhel Gabriélpe: “¡Che hína Jehová rembiguái! Toiko katu cherehe ere haguéicha” (Luc. 1:38). Yma umi eskláva imitãvéva saʼi omanda ha oĩ voi ijára poguyetépe. Upéicha María oñemoĩ vaʼekue Ijára Jehová poguýpe. Haʼe oikuaa Ñandejára katuete okumpliha opa mbaʼe oprometéva, ha ovendesitaha avei chupe oñehaʼãramo ojapo porã ojeruréva chupe. María ipyʼaite guive ojerovia Jehová  oñangarekotaha hese ha oñeñandu porãiterei voi ipoguýpe (Sal. 18:25).

13. ¿Mbaʼéichapa ikatu ñanepytyvõ María ehémplo ñapensáramo ndaikatumoʼãiha jajapo Ñandejára ojeruréva?

¹³ Sapyʼánte ikatu ñapensa ijetuʼu térã ndaikatumoʼãiha jajapo Ñandejára ojeruréva ñandéve. Péro la Biblia ohechauka porã ikatuha jajerovia hese ha ñañemoĩ ipoguýpe, ojapo haguéicha María (Prov. 3:5, 6). ¿Jajeroviátapa ñande avei upéicha? Jasegíramo María ehémplo, Ñandejára katuete ñanevendesíta ha ñande jerovia imbaretevéta.

14, 15. a) ¿Mbaʼéichapa Jehová omokyreʼỹ Maríape ovisitárõ guare Elisabétpe? b) ¿Mbaʼépa jahechakuaa María rehe Lucas 1:46-55-pe?

¹⁴ María tuicha ipyʼaguapy pe ánhel Gabriel omombeʼu rire chupe Elisabet hyeguasuha avei. Haʼe oikuaa Elisabet katuete ontendetaha chupe, upévare pyaʼe voi odesidi oho ovisita chupe. Elisabet ningo oiko vaʼekue Judápe, peteĩ siuda opytáva mombyryeterei María oikohágui. Tres térã cuatro díarupi voi oraháta chupe og̃uahẽ hag̃ua upépe. María oikévo Elisabet ha saserdóte Zacarías rógape, osaluda chupekuéra, ha Elisabet ohendúvo chupe, oñandu mbaʼéichapa imemby okuʼe hyépe. Upévo Elisabet henyhẽ espíritu sántogui ha ohenói Maríape “che Ruvicha sy”. Ñandejára oikuaauka Elisabétpe María memby haʼetaha pe Mesías. Avei Elisabet rupive Ñandejára heʼi Maríape oguerohoryha chupe iñeʼẽrendu haguére ha ojapógui hembipota. Haʼe heʼi Maríape: “Nde avei revyʼa reguerovia haguére” (Luc. 1:39-45). Añetehápe, opa mbaʼe Jehová oprometéva Maríape okumplíta katuete.

¹⁵ María avei heta mbaʼe omombeʼu Elisabétpe upérõ, ha umi mbaʼe heʼi vaʼekue oñemoĩmbaite la Bíbliape (elee Lucas 1:46-55). Ko rrelátope añoite oñemombeʼuve la Bíbliape María heʼi vaʼekue, ha heta mbaʼe ikatu ñaaprende chugui. Por ehémplo, jahechakuaa haʼe ijagradesída hague. Upéicha rupi omombaʼeguasu ha oguerohory kuri Jehovápe oiporavo haguére chupe pe Mesías syrã. Ojekuaa avei hese ojerovia mbarete hague, upévare heʼi Jehová oñemoĩha umi oñembotuicha ha ipoderósovare, péro oipytyvõha umi iñumílde ha imboriahúva ojaposévape hembipota. Umi mbaʼe  heʼívare ojekuaa María oikuaa porã hague Ñandejára Ñeʼẽ heʼíva. Ojeʼe ningo haʼe veinte véserupi voi imanduʼa hague Escrituras Hebréaspe heʼívare. *

16, 17. a) ¿Mbaʼépa ñaaprende María ha Jesús ehémplogui? b) ¿Mbaʼérepa iporã ñanemanduʼa María ha Elisabet ehémplore jaiporavóta jave ñane amigorã?

¹⁶ María ojepokuaa vaʼekue ojepyʼamongeta Ñandejára Ñeʼẽ omboʼévare. Upévare, heʼi rangue haʼe opensávante, oiporu Ñandejára Ñeʼẽ heʼíva. Upéicha avei ojapo vaʼekue imemby. Peteĩ jey Jesús heʼi: “Che naporomboʼéi chejehegui reínte, amboʼe guei upe chembou vaʼekue heʼíva” (Juan 7:16). Ha ñande ñamboʼe jave ñande rapichakuérape, ¿ñamombaʼépa avei Ñandejára Ñeʼẽ térãpa ñamboʼese ñande jaikuaávante? Iporãitevéta ningo jasegíramo María ehémplo.

¹⁷ María opyta tres méserupi Elisabet ndive, ha katuete oñomokyreʼỹne raʼe hikuái (Luc. 1:56). Ko istória oĩva la Bíbliape, ohechauka ñandéve mbaʼéichapa ikatu ñanemokyreʼỹ peteĩ ñane amígo. Jaiporavóramo ñane amigorã umi ohayhu añetéva Jehovápe, katuete ñamombaretevéta ñande jerovia ha ñañemoag̃uivéta Ñandejárare (Prov. 13:20). Upéi María oho jey hógape. ¿Mbaʼépa heʼíta chupe José oikuaa vove hyeguasuha?

18. ¿Mbaʼépa María omombeʼu Josépe, ha mbaʼépa ojapo José?

¹⁸ María nohaʼarõi ojekuaaiterei jepe hese hyeguasuha omombeʼu hag̃ua Josépe. Oñeʼẽ mboyve hendive, oiméne oipyʼapy raʼe chupe mbaʼépa heʼíta ko kuimbaʼe iñeʼẽrenduetéva avei Ñandejárape. Upéicharõ jepe, oñembopyʼaguasu ha omombeʼupaite chupe mbaʼépa oiko raʼe. ¿Mbaʼéichapa oñeñandu José oikuaávo upéva? Oñeñandu vaieterei, ogueroviase Maríape, péro ijetuʼu chupe upéva. Ha jaʼe porãsérõ g̃uarã, oimeraẽvante voi ikatu opensa omoakãratĩ hague chupe. La Biblia ningo ndeʼíri mbaʼépa José opensa raʼe María rehe, péro omombeʼu ojedivorsiase hague chugui. Upe tiémpope umi oĩmava  komprometído, haʼetéma voi omendáva. Péro José ndoipotái María oñemotĩ térã opyta vai umi hénte renondépe, upévare odesidi ñemihapemínte ojedivorsiataha chugui (Mat. 1:18, 19). ¡Oiménepa ijetuʼuete raʼe Maríape upéva! Katuete hasy asy avei chupe ohechávo mbaʼéichapa pe kuimbaʼe ohayhuetéva osufri upévare, péro ndaipochýi hendive ndogueroviái haguére chupe.

19. ¿Mbaʼéichapa Jehová oipytyvõ Josépe?

¹⁹ Upéi Jehová oipytyvõ Josépe odesidi porã hag̃ua. Iképe peteĩ ánhel heʼi Josépe añetehápe María hyeguasuha peteĩ  milágro rupive. ¡Tuichaitépa ipyʼaguapýne raʼe José oikuaa rire upéva! Koʼág̃a haʼe odesidi avei ojapotaha Jehová heʼíva chupe. Upémarõ omenda María rehe ha okumpli pe rresponsavilida ijojahaʼỹva oñemeʼẽva chupe: oñangareko Ñandejára Raʼýre (Mat. 1:20-24).

20, 21. ¿Mbaʼépa ikatu oaprende José ha Maríagui umi omendáva ha omendaséva?

²⁰ Umi omendáva ha omendaséva ikatu oaprende heta mbaʼe José ha Maríagui. José ohechávo mbaʼéichapa María oñangareko porã imembýre, ovyʼaitereíne raʼe ojapo haguére Jehová heʼíva chupe. Avei ohechakuaa tekotevẽha oheja Jehová oipytyvõ chupe odesidi hag̃ua umi mbaʼe iñimportánteva (Sal. 37:5; Prov. 18:13). Omenda rire jepe, José osegi imbaʼerechakuaa, oporomombaʼe ha omoakã porã hogapy.

²¹ Péro, ¿mbaʼépa ikatu ñaaprende Maríagui odesidi haguére omenda José rehe? Ñepyrũrã José ndogueroviaséi kuri María heʼíva chupe, upéicharõ jepe María ohaʼarõkuaa ha osegi ojerovia pe kuimbaʼe omoakãtavare chupe. Haʼe ohechakuaa iñimportanteha ipasiénsia, ha upéva ehémplo porã koʼág̃a ermanakuérape g̃uarã. Avei upe mbaʼe oiko vaʼekue ohechauka José ha Maríape iñimportanteha umi omendáva isinséro ha oñemongeta porã oñondive (elee Proverbios 15:22).

22. ¿Mbaʼérepa jaʼe José ha María omopyenda porã hague imatrimónio, ha mbaʼe rresponsavilidápa oguereko hikuái?

²² José ha María omopyenda porã vaʼekue imatrimónio. Mokõivévante ohayhu Jehovápe ipyʼaite guive, oñehaʼãmbaite ojapo oñehaʼarõva chuguikuéra ha oñangareko porã ifamíliare. Haʼekuéra ohupyty kuri heta mbaʼe ijojahaʼỹva, péro ombohovái avei heta mbaʼe ijetuʼúva. Tuichaiterei mbaʼe ningo chupekuéra g̃uarã omongakuaa Jesúspe, pe kuimbaʼe iñimportantevéva ko yvy ape ári.