1, 2. ¿Mbaʼéichapa okambia heta mbaʼe Noé tiémpo rire, ha mbaʼéichapa oñeñandu Abrahán?

ABRAHÁN * omaña mombyrymi guive pe zigurat rehe, peteĩ témplo oĩva hóga ypýpe. Haʼe ohecha mbaʼéichapa pe tatatĩ opuʼã upégui, umi saserdóte oikuaveʼẽgui sakrifísio omombaʼeguasu hag̃ua peteĩ diós orrepresentáva jasýpe. Mombyry guive oñehendu mbaʼéichapa osapukaipa hikuái. Ombosuspira asy Abrahánpe ohechávo umi mbaʼe, ha ojere ohopa hese hógape. Ohokuévo oiméne opensa mbaʼéicha rupípa hetaite rrelihión japu oĩ Úrpe ha umi omombaʼeguasúva umi diós guaʼúpe. Ndaʼareiete, potĩ asy opyta kuri ko múndo pe dilúvio rire, ha koʼág̃a desástre jeýma.

² Noé omano kuri, dos áño onase mboyve Abrahán. Noé ha ifamiliakuéra osẽ rire pe árkagui, oikuaveʼẽ hikuái sakrifísio Jehovápe. ¿Ha mbaʼéichapa haʼe ohecha upéva? Oguerohoryeterei Noé ojapóva ha oikuaauka upéva peteĩ árko íris rupive (Gén. 8:20; 9:12-14). Upe tiémpope, pe rrelihión añeteguánte oĩ vaʼekue, péro koʼág̃a heta tiémpo rire, saʼi oĩ oservíva Jehovápe. Opárupi umi hénte omombaʼeguasu umi ñandejára guaʼúpe. Abrahán túva jepe omombaʼeguasu vaʼekue umi taʼanga, ha ikatu oime ojapo voi raʼe umi diós guaʼu raʼanga (Jos. 24:2).

3. ¿Mbaʼérepa Abrahán idiferénte umi héntegui, ha mbaʼépa ikatu ñaaprende chugui?

 ³ Péro Abrahán idiferénte umi hénte itiempopeguágui. Haʼe ohayhu Jehovápe, ha káda día ojerovia mbareteve hese. Upéicha rupi, espíritu sánto rupive, apóstol Pablo heʼi Abrahán haʼeha “opavave umi ojeroviáva túva” (elee Romanos 4:11). Jahechamína mbaʼérepa Abrahán peichaite peve ojerovia Jehováre ha mbaʼéichapa ikatu jasegi iñehémplo.

4, 5. ¿Mávapa oipytyvõne raʼe Abrahánpe oikuaa hag̃ua Jehovápe, ha mbaʼérepa jaʼekuaa upéva?

⁴ ¿Mávapa oipytyvõ raʼe Abrahánpe oikuaa hag̃ua Jehovápe? Jaikuaa ningo oĩ hague upe tiémpope iñeʼẽrendúva Jehovápe, umíva apytépe Sem. Haʼe ndahaʼéi vaʼekue Noé raʼy ypykue, upéicharõ jepe, pyʼỹinte la Bíbliape hese raẽve oñeñeʼẽ. * ¿Mbaʼérepa? Oiméne ojeroviaiterei rupi Jehováre. Ha pe dilúvio rire katu Noé heʼi voi Jehováre haʼeha “Sem Jára” (Gén. 9:26). Jaʼekuaa upéicharõ, Sem omombaʼeterei hague Jehovápe ha oservi hague chupe añoite.

⁵ Péro, ¿oikuaa porãpa rakaʼe Abrahán Sémpe? Ikatu oime upéicha raʼe. Epensamíntena mbaʼéichapa Abrahán imitãme ojapysakáne raʼe ko karai tujamíre, orekóva 400 áñorupi, omombeʼúvo umi mbaʼe oiko vaʼekue haʼe onase mboyve. Por ehémplo, Sem ohecha vaʼekue mbaʼéichapa heta mbaʼe vai ojejapo ou mboyve pe dilúvio ha mbaʼéichapa pe y ojagarrapa ko yvy. Ohecha avei mbaʼéichapa heta hetave ohóvo yvyporakuéra ko yvy ape ári ha oñepyrũ peteĩ tetã. Sem oiko vaʼekue avei Nemrod tiémpope, ko kuimbaʼe ningo irrevélde ha omopuʼã peteĩ tórre ijyvatetereíva Babélpe. Péro Sem ndojeheʼái hesekuéra ha oiko Jehová oipotaháicha. Upéicha  rupi, Jehová okambiárõ guare umi hénte añágui iñidióma, Sem, Abrahán ha ihentekuéra, osegi vaʼekue oñeʼẽ pe idióma Noé oñeʼẽ vaʼekue. Katuete Abrahán omombaʼéne raʼe Sémpe, oipytyvõ rupi chupe oikuaa porãve hag̃ua Jehovápe.

6. a) ¿Mbaʼéichapa Abrahán ohechauka ontende hague mbaʼérepa Jehová ombou pe dilúvio? b) ¿Mbaʼéichapa oiko vaʼekue Abrahán ha Sara?

⁶ Abrahán ontende porã vaʼekue mbaʼérepa Jehová ombou pe dilúvio, ha Noé ojapo haguéicha, oñehaʼãmbaite oiko Jehová oipotaháicha. Upéicha rupi nomombaʼeguasúi umi ñandejára guaʼúpe ha ihentekuéragui jepe idiferénte. Upe rire Abrahán omenda Sara rehe, peteĩ kuña iporãitereíva. * Péro ndahaʼéi iporã haguérente ojeguerohorýva chupe, síno ojeroviágui Ñandejárare ipyʼaite guive. Abrahán omenda hese, ha naifamíliairamo jepe hikuái ensegída, katuete vyʼápe oservíne raʼe oñondive Jehovápe. Upéi, Lótgui omanórõ guare ituvakuéra, Abrahán ha Sara ifamília teéicha oñangareko hese.

7. ¿Mbaʼérepa Jesús rembiguaikuéra tekotevẽ osegi Abrahán ehémplo?

⁷ Abrahán oservi vaʼekue Jehovápe ipyʼaite guive ha arakaʼeve nomombaʼeguasúi umi diós guaʼu ojeadoráva Úrpe. Haʼe ha hembireko idiferénte vaʼekue ivesinokuéragui. Ñande avei jaservi hag̃ua Jehovápe ñande pyʼaite guive, nañatĩri vaʼerã ñanediferénte hag̃ua ñande rapichakuéragui. Jesús heʼi voi umi idisípulo ‘ndojeheʼaiha ko múndore’, ha upévare ndojehayhuiha chupekuéra (elee Juan 15:19). Upévare, ne hentekuéra térã ambue nde rapicha nemboykéramo reservi haguére Jehovápe, nemanduʼa vaʼerã naneañoiha. Yma Ñandejára rembiguaikuéra ohasa vaʼekue avei koʼã mbaʼe, umíva apytépe Abrahán ha Sara.

8, 9. a) ¿Mbaʼépa ohasa Abrahán peteĩ árape? b) ¿Mbaʼépa Jehová heʼi raʼe Abrahánpe ojapo hag̃ua?

⁸ Peteĩ árape Abrahán ohasa peteĩ mbaʼe arakaʼeve ndahesaraimoʼãiva: ¡oñeʼẽ chupe Jehová! La Biblia nomombeʼúi mbaʼéichapa oiko upéva, péro heʼi “Ñandejára hekomimbipáva” ojechauka hague hembiguái iñeʼẽrenduetévape (elee Hechos 7:2, 3). Oiméne peteĩ ánhel rupive, Abrahán ohecha raʼe michĩmi Ñandejára Ipuʼakapáva rekomimbipa. Tahaʼe haʼeháicha, katuete omokyreʼỹne raʼe chupe ohechávo Jehová haʼeha Ñandejára oikovéva, ndojoguaiete umi taʼanga omombaʼeguasúvape umi hénte.

⁹ Péro, ¿mbaʼépa Jehová heʼi raʼe Abrahánpe oñeʼẽrõ guare chupe? “Eheja nde válle ha ne hentekuéra ha tereho pe yvy ahechaukátavape ndéve.” Jahecha Jehová ndeʼiriha chupe moõpa oho vaʼerã; heʼínte chupe “tereho pe yvy ahechaukátavape ndéve”. Ha upearã Abrahán oheja vaʼerã hetã onase hague ha iparientekuéra. Yma ningo umi oikóva Oriente Médiope omombaʼeterei ihentekuérape. Ndojeguerohoryiete voi peteĩ kuimbaʼe ohejáramo ihentekuéra ha oho oiko mombyry. Ojeʼe voi ivaiveha ñemanógui jepe upéva.

10. ¿Mbaʼérepa oiméne ijetuʼu raʼe Abrahán ha Sárape oheja hag̃ua hóga orekóva Úrpe?

¹⁰ Abrahánpe ijetuʼu vaʼekue oheja hag̃ua hetã. Ojeʼe ningo Úrpe yma ojeiko porãiterei hague (ehecha pe rrekuádro heʼíva: “ Pe siuda oheja vaʼekue Abrahán ha Sara”). Umi arkeólogo otopa heta mbaʼe ohechaukáva tuicha ha iporãha umi óga oiko hague umi família ha isirvientekuéra. Ojetopa voi umi óga orekóva 12 térã hetave koty ha mbytépe oĩ peteĩ pátio tuicháva. Orekopa hikuái água korriénte, váño iporãva ha desaguerã. Ñanemanduʼa vaʼerã avei Abrahán ha Sara ijedáma hague upérõ: Abrahán oreko 70 áñorupi ha Sara katu 60. Oiméne Abrahán ojepyʼapy avei hembirekóre, ha opensa ikatútapa oñangareko porã hese osẽramo upégui. Katuete Abrahán ha Sara okyhyjéne raʼe ha oñemongeta umi mbaʼe oipyʼapývare chupekuéra. Upévare oiméne Abrahán ovyʼaiterei Sara heʼírõ guare chupe ohotaha hendive. Sara ojapose avei Jehová rembipota ha upévare  nombyasýi oheja hag̃ua hóga porãite ha umi komodida orekóva.

11, 12. a) ¿Mbaʼépa odesidi ha oprepara vaʼerã Abrahán ha Sara oviaha hag̃ua? b) Emombeʼu mbaʼéichapa osẽne raʼe hikuái Úrgui.

¹¹ Abrahán ha Sara odesidi ojapotaha Jehová ojeruréva ha oñepyrũma ojeprepara hikuái. Ohecha mbaʼépa ogueraháta ha mbaʼépa ohejáta, avei ohótapa hendivekuéra ihénte ha umi ombaʼapóva hógape. Por ehémplo, ohótapa hendivekuéra Taré, Abrahán túva. Haʼe ningo itujaitereíma, upéicharõ jepe Abrahán ha Sara oguerahase chupe oñangareko hag̃ua hese omano meve. Upérõ Taré nomombaʼeguasuvéima umi diós guaʼúpe, ha upévare oiméne ovyʼa ikatúta haguére omoirũ chupekuéra. La Biblia omombeʼu voi Taré omoakã hague ifamiliakuérape osẽrõ guare Úrgui. Avei Lot, Abrahán sovríno, oho hendivekuéra (Gén. 11:31).

¹² Og̃uahẽma pe ára osẽ hag̃ua hikuái hetãgui. Okápe, pe siuda entrádape, oĩmbáma Abrahán familiakuéra ha umi ombaʼapóva hógape. Ombyatypáma hikuái umi animál ha ohupipáma umi vúrro ha kaméllo ári ikosakuéra. * Oĩmbaitéma hikuái osẽ hag̃uáicha ha ohaʼarõntema Abrahán oavisa chupekuéra. Upéi haʼe oseñea chupekuéra ha ohóma katu hikuái.

13. ¿Mbaʼéichapa heta testígo de Jehová ohechauka osegiha Abrahán ha Sara ehémplo?

¹³ Ñane tiémpope avei heta testígo de Jehová odesidi ova umi lugár oñekotevẽvehápe maranduhárare. Oĩ avei oaprendéva ótro idióma, ikatu hag̃uáicha omog̃uahẽ hetave tapichápe pe marandu porã. Ótro katu oñehaʼã opredika kállere, negosiohárupi, oviaha jave térã ambue hendápe, ijetuʼúramo jepe chupe upéva. Jajapo hag̃ua koʼã mbaʼe ningo jajesakrifikámante vaʼerã, sapyʼánte tekotevẽta jaheja umi komodida jarekóva, ojapo haguéicha Abrahán ha Sara. Péicha jahechaukáta hína jajeroviaha Jehováre, ha haʼe katuete omyengovia rasapáta ñandéve opa mbaʼe jajapóva hesehápe  (Heb. 6:10; 11:6). ¿Mbaʼéichapa Ñandejára ovendesi Abrahánpe ojerovia haguére hese ipyʼaite guive?

14, 15. ¿Mbaʼéichapa oviaha hikuái Ur guive Harán peve, ha mbaʼérepa oiméne Abrahán odesidi opyta upépe peteĩ tiémpore?

¹⁴ Abrahán, hembireko, hembiguái ha ihentekuéra oviaha ohóvo, enterovénte ojepokuaáma oviaha káda día. Ñapensamíntena mbaʼéichapa oiméne Abrahán ha Sara oñemongeta ohóvo pe tapére, sapyʼánte oho jepi yvýrupi ha upéi ojupi jey umi kaméllo térã vúrro ári. Umi kampaníta orekóva umi animál ijajúrare opararãmba ohóvo ha apenami oñehendu chupekuéra oñeʼẽrõ hína. Enterovénte upe viáhepe ivakeánoma omopuʼã ha oipeʼapa jey hag̃ua umi óga kárpa oikoha hikuái. Upéi osegi jeýta jave hikuái hape, siémpre ohecha oĩ porãpa hína Taré oviaha hag̃ua. Haʼe ningo itujáma ha oñemoĩ porã vaʼerã chupe umi vúrro térã kaméllo ári ani hag̃ua oho asy. Abrahán ha ihentekuéra  osegi oho noroéste gotyo, pe rrío Éufrates rembeʼýre. Upéicha káda día oviaha mbeguekatu hikuái.

¹⁵ Oviaha rire 960 kilómetrorupi, og̃uahẽ sapyʼa Haránpe, peteĩ siuda oĩháme heta óga. Upépe oho jepi umi komersiánte ojagarra hag̃ua umi tape ohóva oriénte térã oksidénte gotyo. Abrahán odesidi opyta peteĩ tiémpore upe siudápe, ha oiméne ojapo raʼe upéicha openságui itúva tujamíre, ijetuʼúmava chupe osegi hag̃ua oviaha.

16, 17. a) ¿Mbaʼépa Jehová opromete Abrahánpe? b) ¿Mbaʼéichapa Jehová ovendesi Abrahánpe oĩ aja Haránpe?

¹⁶ Tiémpo riremi, Taré omano orekópe 205 áño (Gén. 11:32). Abrahán ombyasy ha oñeñandu vaieterei, péro upe javete Jehová oñeʼẽ jey hendive. ¿Mbaʼépa heʼi chupe koʼág̃a? Omomanduʼa jey Abrahánpe umi mbaʼe opromete vaʼekuére chupe oĩrõ guare Úrpe, ha omyesakãma chupe umi mbaʼe porã ohupytýtava. Jehová heʼi Abrahánpe oikotaha chugui “peteĩ tetã guasu”, ha enterove yvypóra oĩva ko yvy ape ári ohupytytaha heta mbaʼe porã haʼe rupive (elee Génesis 12:2, 3). ¡Mbaʼeichaitépa oiméne upéva omokyreʼỹ Abrahánpe! Haʼe ovyʼaiterei Jehová oprometévare chupe, ha osegi jey oviaha.

¹⁷ Péro Abrahán hetave mbaʼéma oprepara vaʼerã koʼág̃a oho hag̃ua. ¿Mbaʼérepa? Oĩ aja Haránpe, Jehová tuicha ovendesi chupe ha upéicha rupi hetaitereive mbaʼéma oguereko. La Biblia omombeʼu ogueraha hague hendive ‘opaite mbaʼerepy ha hembiguaikuéra ombyaty vaʼekue Haránpe’ (Gén. 12:5). Ha oiko hag̃ua chugui peteĩ tetã tuicháva, tekotevẽ voi oreko  heta mbaʼerepy ha hénte ombaʼapóva hendive. Upéva ndeʼiséi ñande avei ñahaʼarõtaha Jehová omeʼẽ ñandéve heta mbaʼerepy. Péro ikatu jajerovia haʼe omeʼẽtaha ñandéve umi mbaʼe ñaikotevẽva jajapo hag̃ua hembipota. Jahechaháicha, Abrahán ohendu rire Jehová promésa, kyreʼỹme osegi jey hape ndoikuaáiramo jepe moõpa oho.

18. a) ¿Arakaʼépa Abrahán ohasa peteĩ mbaʼe iñimportantetereíva Jehová puévlope g̃uarã? b) ¿Mbaʼépa oiko tenonde gotyove, pe fécha 14 de nisánpe? (Ehecha pe rrekuádro heʼihápe: “ Peteĩ fécha iñimportantetereíva”.)

¹⁸ Heta día gueteri oviaha vaʼerã Abrahán ha ihentekuéra og̃uahẽ hag̃ua Carquémispe. Upépe oho jepi atyraite umi hénte ohasa hag̃ua pe rrío Éufrates. Amalisia upe lugárpe, áño 1943-pe Jesús ou mboyve, pe día 14 rupi peteĩ méspe upe rire oñehenóiva nisán, Abrahán ohasa rrío Éufrates ha oiko peteĩ mbaʼe iñimportantetereíva Jehová puévlope g̃uarã (Éx. 12:40-43). Sur gotyo oĩ pe yvy Jehová opromete vaʼekue Abrahánpe. Upéicha, upe día haʼe okrusa haguépe rrío Éufrates, oñepyrũ pe kompromíso Jehová ojapo vaʼekue hendive.

19. ¿Mbaʼépa Jehová opromete Abrahánpe, ha mbaʼépa oiméne opilla raʼe Abrahán upépe?

¹⁹ Abrahán ha ihentekuéra oviaha ohóvo sur gotyo, ha opyta opytuʼu hikuái táva Siquem ypýpe. Upépe Jehová oñeʼẽ jey Abrahánpe. ¿Mbaʼépa heʼi chupe? Opromete ifamiliarépe opytataha upe yvy. ¿Ohechakuaápa upérõ Abrahán outaha chugui pe “ñemoñare” Jehová opromete vaʼekue hardín de Edénpe? (Gén. 3:15; 12:7.) Ikatu. Oiméne upépe opilláma raʼe Jehová oiporutaha chupe okumpli hag̃ua hembipota.

20. ¿Mbaʼéichapa Abrahán ohechauka omombaʼeha pe priviléhio Jehová omeʼẽva chupe?

²⁰ Abrahán omombaʼeterei pe priviléhio ijojahaʼỹva Jehová omeʼẽva chupe. Haʼe oikévo ohóvo Canaánpe, opyta umi yvyramáta guasu ypýpe oĩva Morépe omopuʼã hag̃ua peteĩ altár Jehovápe g̃uarã ha upéi omopuʼã ótro Betel  ypýpe. La Biblia omombeʼu Abrahán oikóramo jepe umi kananéo apytépe, siémpre oiporu hague Jehová réra. Oiméne haʼe oagradese rakaʼe Jehovápe ohechauka haguére chupe pe yvy omeʼẽtava ifamiliarépe. Ha ikatu avei oime opredika raʼe umi oikóvape upe lugárpe (elee Génesis 12:7, 8). Upéicharõ jepe, hetave mbaʼe gueteri ombohovái vaʼerã Abrahán. Péro haʼe arakaʼeve nomañái umi mbaʼe ohejávare tapykuépe. Nombyasýi umi komodida oheja vaʼekue Úrpe. Upéva rangue, opensa umi mbaʼe ohaʼarõvare chupe amo gotyove. Hebreos 11:10 heʼi haʼe ohaʼarõ hague “pe siuda oguerekóva simiénto teete; upe siuda ningo Ñandejára odesidi vaʼekue mbaʼéichapa ojejapóta ha haʼe voi omopuʼã”.

21. ¿Mbaʼépa jaikuaa koʼág̃a Ñandejára Rréinogui, ha mbaʼépa jajedesidi vaʼerã jajapo?

²¹ Ñande jaservíva Jehovápe, hetave mbaʼéma jaikuaa koʼág̃a upe siudágui, térã Ñandejára Rréinogui, oñeʼẽha Hebreos 11:10. Por ehémplo, jaikuaa Jesucristo ogovernamaha yvágape ha koʼẽrõitéma ohunditaha ko múndo aña. Jaikuaa avei haʼeha pe ñemoñare aretereíma oñepromete vaʼekue Abrahánpe. ¡Ajépa ñanembovyʼaitéta jahechávo Abrahán oñemoingove jey vove! Upépe, ko kuimbaʼe iñeʼẽrenduetéva ohechátama mbaʼéichapa oñekumpli Ñandejára rembipota ha hesakã porãtama chupe umi mbaʼe nontendepái vaʼekue. ¿Rehechasépa nde avei mbaʼéichapa Jehová okumpli káda uno umi mbaʼe opromete vaʼekue? Upéicharõ resegi vaʼerã Abrahán ehémplo ha rejerovia Ñandejárare nde pyʼaite guive. Reime vaʼerã rejapo hag̃uáicha oimeraẽ mbaʼe Jehová rehehápe, neñeʼẽrendu ha remombaʼe vaʼerã opaichagua priviléhio haʼe omeʼẽva ndéve. Rejapóramo upéicha, Abrahán haʼéta avei peteĩ túva ndéve g̃uarã. Haʼe ningo “opavave umi ojeroviáva túva”.